Market Timing 19 maart 2012

Transcriptie

1 Market Timing 19 maart 2012 Technische & kwantitatieve analyse GLOBAAL TECHNISCH MARKTBEELD Colofon Deze,,Bulls, Bears & Shares is in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. gemaakt door Loef Technische Analyse B.V. en wordt exclusief beschikbaar gesteld aan de relaties van Theodoor Gilissen. Theodoor Gilissen gaat bij haar beleggingsbeleid uit van fundamentele analyse. Aangezien deze publicatie uitgaat van technische analyse, kan het zijn dat de hier verkondigde meningen afwijken van die van Theodoor Gilissen. De publicatie betreft een exclusieve service voor die relaties van Theodoor Gilissen die de eigen beleggingsideeën mede willen baseren op technische analyse. Edward Loef is bestuurder van Loef Technische Analyse B.V. en is onafhankelijk Technisch Analist en cliëntenremissier voor diverse partijen. Edward Loef kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of short positie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. Voor informatie over deze uitgave kunt u contact opnemen met uw private banker of andere contactpersoon bij Theodoor Gilissen. Diverse markten TRENDS 2e ST 1e ST koers 1e W 2e W W/V% W/V% KT LT 5D 20D AEX INDEX BRENT CRUDE NYMEX CRUDE DAX INDEX DJ STOXX 600 INDEX DOW JONES INDEX n.a EUR/USD BUND FUTURE GOUDPRIJS NASDAQ COMPOSITE NIKKEI-225 INDEX S&P 500 INDEX ZILVER Samenvatting De Amerikaanse Dow Jones Industrial Average en S&P 500 index zijn boven de koerstoppen van 2011 uitgebroken. De (technologiezware) Nasdaq Composite deed dat al begin vorige maand. De Dow Jones Transportation Average moet echter nog volgen. Financials blijken de rally te leiden. Dit is belangrijke informatie met het oog op de fase van de economische cyclus en de koersontwikkelingen van de bedrijfssectoren die op de economische cyclus vooruitlopen (zie volgende pagina). Belangrijk ook omdat de staatsobligaties uitgegeven door de veilige landen, w.o. Duitsland, Nederland en de Verenigde Staten vorige week opeens hard onderuit gingen. De financiële markten gaan een volgende fase in, zo lijkt de boodschap te zijn. Het scenario van correctie in de AEX naar 309 in de tweede helft van maart is na de hogere top vorige week verdwenen (zie steunniveaus). Edele metalen gaven terrein prijs, maar de euro overwon verloren gebied vorige week. De lange termijn trends in de euro, bund future en edele metalen vragen met het oog op de koersverliezen in de afgelopen vier weken extra aandacht voor risicomanagement. Als het theoretische werkschema afgebeeld op de volgende pagina klopt, dan zou Van Rompuy in zijn interview vorige week weleens gelijk kunnen krijgen: De problemen zijn niet voorbij, maar het dieptepunt van de crisis ligt achter ons. Deze Bulls, Bears & Shares is een publicatie van Theodoor Gilissen Bankiers N.V., in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De Technische Analyse en Fundamentele Analyse zijn verschillende disciplines; (mede) daardoor kan de Technische opinie afwijken of niet consistent zijn met de researchadviezen van de researchafdeling van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Theodoor Gilissen betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Theodoor Gilissen Bankiers N.V. niet instaan. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De adviezen en aanbevelingen in dit rapport zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de adviezen en aanbevelingen uit het rapport dan ook niet aanmerken als een persoonlijk advies: de ontvanger moet zijn of haar eigen adviseur raadplegen om te overleggen of het waardepapier dat in dit rapport aan bod komt, voor hem of haar een passende investering is en of de adviezen en aanbevelingen in het rapport overeenstemmen met zijn of haar doelrisicoprofiel. Indien u (mede) belegt met geleend geld, betekent dit dat u het risico loopt dat u uw inleg verliest of zelfs een schuld overhoudt. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen op dit gebied. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals vermeld staan in deze disclaimer. Theodoor Gilissen Bankiers N.V., haar directie en haar medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik (of juist de onmogelijkheid van gebruik), het vertrouwen op of (het nalaten van) acties ondernomen naar aanleiding van de informatie in de aanbieding. Uw persoonsgegevens worden zonder uw uitdrukkelijke toestemming niet aan derden buiten Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verstrekt, tenzij dat voortvloeit uit de wet. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. wijst cliënt conform de wet op haar recht op inzage, correctie, aanvulling, afscherming of verwijdering van gegevens en tot het doen van verzet tegen het gebruik van persoonsgegevens voor marketing- en charitatieve doeleinden.

2 TERUGBLIK Bulls, Bears & Shares 5 maart 2012: Over het geheel bezien lijken deze reacties voorlopig beperkt en tijdelijk van aard. Verwacht wordt dat dit beeld ook voor aandelen zal gelden Het Financieele Dagblad 7 maart 2012: In de VS springen de seinen op rood. Toenemende vrees voor herhaling scenario van 2011 toen aandelenbeurzen na rally inklapten. Bulls, Bears & Shares over de AEX op 12 maart 2012: deze maand nieuwe momenten van zwakte optreden. Voor de aandelenmarkten is deze denkrichting van toepassing zolang de koerstoppen van dit jaar niet opwaarts worden gepasseerd Het Financieele Dagblad 14 maart 2012: Fed slaat positievere toon aan over herstel in de VS. Bulls, Bears & Shares vorige week: Tot nu toe is met het oog op de stijgende hoofdtrends er nog geen directe reden om erg negatief te worden. Sterker nog, vanuit een trendvolgende benadering bieden momenten van zwakte nieuwe instapkansen (totdat het tegendeel wordt aangetoond). VOORUITBLIK Illustratie; Het Financieele Dagblad meldde afgelopen donderdag en vrijdag: Financiële waarden blinken uit doordat banken VS positief uit stresstest komen en Banken leiden rally op de beurs. Financiële waarden boeken grote koerswinsten door goedkope leningen van de ECB. Interessante informatie derhalve gelet op de gangbare cyclus in de economie en aandelenkoersen. Met Van Rompuy s trough in gedachten zou de nr. 5 (technologie) nu al aardig op dreef moeten zijn. 2

3 In de koersgrafiek op weekbasis blijkt de reactie twee weken geleden beperkt van aard. De koersdaling werd opgevangen op de koerstop van eind oktober, waardoor er sprake is van een succesvolle test van de oude weerstand als nieuwe steun. In relatieve zin presteren de technologiewaarden sterker dan het marktgemiddelde. De opleving suggereert dat de verwachte correctiefase is afgerond. Europese DJ Stoxx 600 Technologysector (t.o.v. DJ Stoxx 600) op weekbasis De S&P 500 Financials sector beweegt zich al in een vergevorderd stadium van de dynamische golf 3 (van een Elliott Wave, zie onder). Op basis van de golvenstructuur en de hoge overbought -stand van de RSI lijkt een neerwaartse reactie in golf 4 in de komende weken waarschijnlijk. Vermoedelijk neemt deze de vorm aan van een zigzag-correctie (omdat golf 2 impulsachtig dalend bleek). Dit wijst erop dat aan het koersherstel nog geen einde is gekomen, maar hooguit sprake zal zijn van een tijdelijke correctieve onderbreking (mogelijk al in de komende dagen inzettend). Voor de brede aandelenindices betekent dit dat de verwachte correctie in de tweede helft van maart toch niet zo diep zal zijn als eerder gedacht (zie vorige publicaties in de afgelopen weken). S&P 500 Financials sector vanaf augustus 2011 op dagbasis tot 16 maart 3

4 Dow Jones Industrials en Dow Jones Transportation vanaf 2011 Het onvermogen van de Dow Jones Transportation Average (hierboven afgebeeld in rood) om de early bull koersuitbraak van de Dow Jones Industrial Average te bevestigen is een Dow Theory non-confirmation, dus een reactie waarbij de Dow Jones Industrials een pullback gaat maken naar het uitbraakniveau is zeer wel denkbaar. Dow Jones Transportation Average (+ MACD afgeleid van RS-lijn t.o.v. SPX) Toch bieden zulke momenten van zwakte nieuwe instapkansen. In het midden van de hierboven afgebeelde koersgrafiek maakt de Dow Jones Transportation Average ten opzichte van de S&P 500 een cycle low. De transportindex maakt in de komende maanden waarschijnlijk een inhaalslag. E.e.a. bevestigt het idee dat de economische cyclus het dieptepunt (zie trough ) voorbij is, hoewel de markt af en toe best wel problemen kan ervaren tijdens de opgang. 4

5 Hirsch Stock Traders Almanac (eerder getoond in de Bulls, Bears & Shares) heeft vorig jaar rond deze tijd een voorspelling afgegeven voor het toekomstige koersverloop van de Dow Jones Transportation Average. In 2011 werd een top voorzien in de eerste helft van het kalenderjaar gevolgd door een scherpe daling in de tweede helft van het jaar, waarna een koersherstel zou moeten optreden (zie uitvergrote illustratie). Op basis van een reeks van beursstatistieken opgebouwd in de afgelopen 100 jaar wordt een jarenlange sideways market voorspeld. In de eerste maanden van 2012 en in de loop van het derde kwartaal zou Wall Street even last hebben van een dip. Als alles goed gaat zal de Dow Jones Industrials eind dit jaar om en nabij de hoogste stand van het jaar eindigen, voordat alle opgebouwde winsten in de daarop volgende twee jaren mogelijk weer verloren gaan (zie 2013 t/m 2014, zie extrapolatie historische statistieken Dow Jones Industrials). Ergens in de zomermaanden wordt een belangrijke top verwacht (= golf 5, na afronding van golf 4, zie pagina 3 Elliott Wave). 5

6 Asset Allocatie Trendoverzicht Asset-Allocatie 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % ishares FTSE/EPRA European Property F 4.50 ishares Barclays Inter Govt Credit Bd F Vanguard REIT 2.93 ishares Barclays Aggregate Bond Fund DJ STOXX 600 EUR Price 2.62 iboxx EU Sov. Netherl. Index Overall S&P 500 Index 2.43 IShares Brclys 7-10 Yr Treasury Bnd F Vanguard Total Stock Market 2.32 iboxx EU Sov. Germany Index 7-10 Yr ishares MSCI ACWI Indx Fund 1.89 SPDR Gold Trust Ishares Ftse Epra Nareit US Prop 1.60 ishares MSCI Emerging Markets Index F 0.69 BrclysiPth DJUBSCommodtyIdxTtlRtrn 0.58 RJ/CRB Index 0.10 Crude Oil Light Sweet Continuous Ishares FTSE Epra Nareit Asia PowerShares Emrgng Mkt Sovereign Dbt ishares Barclays TIPS Bond Fd ishares Barclays Credit Bond Fund ishares Silver Trust D 5 D BODEMVORMING % DALENDE TREND % IShares Brclys 20+ Yr Treasury Bnd Fnd In de afgelopen week heeft de assetcategorie vastgoed bovengemiddeld sterk gepresteerd (zie trendfase overzicht). Naar verwachting zal de outperformance nog ca. twee maanden kunnen aanhouden (= kopen op zwakte). Deze analyse volgt op de opmerking in de Bulls, Bears & Shares van 5 maart, waarin werd aangegeven dat de DJ Stoxx 600 REITS relatief sterker begint te presteren dan de DJ Stoxx 600 index. Vorige week werd in de weekgrafiek van de ishares FTSE/EPRA European Property Fund een positieve kruising waargenomen in de groen/zwarte MACDindicator. De grafiek hieronder is bijgewerkt om te illustreren hoe in het verleden deze golden cross resulteerde in stijgende trends in vastgoedaandelen en een aantal maanden van outperformance t.o.v. de asset categorie aandelen. ishares FTSE/EPRA European Property Fund (t.o.v. ishares MSCI ACWI) 6

7 Indien golf 4 een correctiefase inluidt in de aandelenmarkten conform het Elliott Wave concept, verwacht dan het volgende: In de eerste plaats zal de asset categorie vastgoed relatief sterk blijven presteren (= correcties bieden koopkansen). In de tweede plaats zal een correctie in de aandelenmarkten waarschijnlijk beperkt blijven van omvang (verwacht geen lagere bodems dan de laagste koersniveaus die eerder deze maand werden genoteerd). Een correctie in de aandelenmarkten geeft beleggers in solide staatspapier de kans om van een technisch herstel gebruik te maken om posities in Duits, Nederlands en Amerikaans langlopende schuldpapier af te bouwen. Ter illustratie geld de hieronder afgebeelde iboxx EU Sov. Netherlands index. De zwarte kleur in de grafiek illustreert een overgangsfase vergelijkbaar met die van oktober Technisch gesproken is het tactisch verantwoord om op sterkte langlopend staatspapier af te bouwen om te voorkomen dat het papier letterlijk en figuurlijk (zie grafiek periode november 2010 t/m mei 2011) in de rode cijfers belandt. Verwacht dus na een technisch herstel grote problemen in de koersen van solide schuldpapier uitgegeven door Nederland, Duitsland en de Verenigde Staten. iboxx EU Sov. Netherlands index vanaf

8 Aandelenmarkten De stijgende trends in de aandelenindices zijn intact ondanks koerscorrecties in Canada, India, Maleisië en China. Indien de aandelenmarkten binnenkort door winstnemingen worden getroffen, verwacht dan steun rond de laatste hogere bodems. Trendoverzicht Landenindices 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % TURKIJE-National RUSLAND-RTS 4.24 DAX INDEX 4.03 Bel MILAAN-FTSE/MIB 3.66 Amsterdam AEX Index 3.11 CAC DJ STOXX 600 EUR Price 2.62 SWISS MARKET INDEX 2.47 S&P 500 Index 2.43 Dow Jones Industrials 2.40 POLEN-WIG Index 2.36 NASDAQ COMPOSITE INDEX 2.24 ATHENE-ASE General 1.65 INDONESIE-JCI 1.53 MEXICO-IPC 1.51 Sydney-All Ordinaries Index 1.49 Bovespa 1.47 TOKYO/NIKKEI 225/DOW JONES IDX 1.40 FTSE 100 INDEX 1.33 Hang Seng Index 1.10 TORONTO-S&P/TSX Composite INDIA-Sensex MALEISIE-KLCI CHINA-Shanghai & Shenzhen BODEMVORMING % DALENDE TREND % MADRID-IBEX DAX index in golf v van golf 3 verwacht deze maand een reactie via golf 4 8

9 Trendoverzicht bedrijfssectoren 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % DJ STOXX Insurance 7.02 S&P 500 Financials Sector 5.86 DJ STOXX Bank Index 5.34 DJ STOXX Retail 4.98 STOXX Europe 600 REITS 4.81 DJ STOXX Fin.Serv DJ STOXX Technology 3.41 S&P 500 Industrials Sector 3.16 S&P 500 Information Technology S 3.14 DJ STOXX Industrial 3.14 DJ STOXX Constr&Mat 3.06 DJ STOXX Utility 2.65 DJ STOXX Trav&Leisur 2.63 DJ STOXX 600(P)-Euro 2.62 DJ STOXX Auto&Parts 2.47 S&P 500 Index 2.43 DJ STOXX Pers&House 2.10 DJ STOXX Chemical 2.09 DJ STOXX Media 1.83 S&P 500 Materials Sector 1.72 DJ STOXX Basic Resr S&P 500 Health Care Sector 1.42 S&P 500 Energy Sector 1.25 S&P 500 Consumer Discretionary S 1.20 DJ STOXX Oil & Gas 1.11 DJ STOXX Food&Bev S&P 500 Telecom Services Sector 1.03 S&P 500 Consumer Staples Sector 0.93 S&P 500 Automobile & Components 0.76 DJ STOXX Health Care 0.68 S&P 500 Utilities Sector BODEMVORMING % DALENDE TREND % DJ STOXX Telecom 0.52 De Europese verzekeraars en banken maken aanstalten om weer een periode van outperformance in te luiden. Deze sectoren bevinden zich in opgaande trends en tonen via de positieve kruising van de MACD een relatief koopsignaal ten opzichte van de brede markt (zie charts volgende pagina). 9

10 DJ STOXX 600 Insurance (+ MACD van RS-lijn t.o.v. DJ Stoxx 600 index) DJ STOXX 600 BANKS (+ MACD van RS-lijn versus DJ Stoxx 600 index) De roze relatieve sterktelijn van de Europese banken en verzekeraars krult sinds vorige week weer omhoog, waardoor de (groen/zwarte) MACD een bodem vormt. 10

11 Obligaties & rentecontracten iboxx EU Sov. Germany Index 7-10 yr (t.o.v. ishares MSCI ACWI index) De iboxx EU Sov. Germany Index met betrekking tot het segment van 7 tot 10-jarige Duitse staatsleningen consolideerde in de afgelopen maanden op een hoog niveau, echter in relatieve zin (zie roze lijn) verzwakte het technisch beeld ten opzichte van de ishares MSCI All Countries World Index. Het nieuwe dieptepunt onder de bodem van eind oktober wijst samen met de daling onder het 120-daags gemiddelde op een doorzettende draai uit Duits staatspapier naar aandelen. 30-jaars US T-Bond op dagbasis vanaf 2010 De vlucht uit Amerikaans langlopend staatspapier is ook goed te zien via de negatieve kruising van het 20-daags gemiddelde onder het 120-daags gemiddelde. Met een beurskoers onder het 20-daags gemiddelde staat het sein voor deze beleggingscategorie op rood. 11

12 Commodities RJ/CRB-index vanaf 2010 (+ relatieve sterkte versus S&P 500 index) De lichtgroene candles in de RJ/CRB-grondstoffenindex weerspiegelen dezelfde technische conditie als in augustus 2010 vlak voor de (krachtige) draai naar boven. Het is dan de vraag of de relatieve zwakte van de grondstoffenindex ten opzichte van de S&P 500 index (nu op het dieptepunt van 2010) zal aanhouden. Destijds op 31 augustus 2010 hadden kleine beleggers in de V.S. maar weinig fiducie in de Amerikaanse aandelenmarkt, laat staan vertrouwen in een herstel van de Amerikaanse economie. Uit een enquete afgelopen week van De Financiële Telegraaf geloven maar weinig mensen dat de Amerikaanse economie weer op gang komt. Bron: Het FD d.d DFT Enquete afgelopen weekend Uit het krantenbericht van 31 augustus 2010 kozen Amerikaanse beleggers destijds voor o.a. Amerikaanse staatsobligaties. Uit het koersverloop van de 30- jaars US T-Bond op de vorige pagina blijkt dit achteraf beschouwd een slechte keuze. Dat wil niet zeggen dat kleine beleggers het altijd mis hebben. In dit verband is de angst dat de stijgende olieprijs roet in het eten gaat gooien in technische zin meer dan verdedigbaar. 12

13 CRUDE Oil (WTI) vanaf 2004 een explosieve prijsstijging lijkt aanstaande! De prijs van Crude Oil vertoont een koersgedrag dat sterk overeenkomt met de situatie eind augustus 2007 vlak voor het passeren van de horizontale rode lijn. Een sterke stijging van de olieprijs zou de RJ/CRB-index weleens een krachtige impuls naar boven kunnen geven. Brent Oil vanaf 2011 De prijs van Brent Oil beweegt zich aan de bovenkant van het afgelopen jaar en het proces van hogere toppen en hogere bodems is intact. Wie niet wil voorspellen, maar handelt op basis van het stijgende 20-daags en stijgende 120- daags koersgemiddelde zal momenten van zwakte onder het 20-daags gemiddelde kunnen aangrijpen voor hausseposities (zolang Brent Oil boven $ 120 noteert). 13

14 Edele metalen Goudprijs op dagbasis vanaf oktober 2008 VALUTA EUR/USD nog altijd in een dalende trend ondanks opleving vorige week 14

15 US Dollar Index vanaf 2011 hogere bodems...koergemiddelden stijgend Overzicht trendfasen valutaparen 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Euro-Japanese Yen 1.56 US Dollar - Japanese Yen 1.48 UK Pound Sterling - US Dollar 1.31 US Dollar Index ICE FUT US C D 5 D BODEMVORMING % DALENDE TREND % Euro-Canadian Dollar 0.50 Euro - US Dollar 0.40 Euro-Australian Dollar 0.25 Euro-Swiss Franc 0.05 US Dollar- Canadian Dollar US Dollar - Swiss Franc Euro-UK Pound Sterling CONCLUSIE In absolute en relatieve zin wordt het technisch beeld voor de aandelenmarkten beter. De vlucht uit de veilige haven (staatsobligaties, edele metalen) ondersteunt de toenemende belangstelling voor aandelenbezit. Aandelenkoersen lopen doorgaans op de economische cycli vooruit. In die zin bevestigt de sterke koersperformance van de financials en technologiewaarden de laatste tijd dat het dieptepunt in de crisis mogelijk achter ons ligt. Een extra bevestiging voor dit scenario wordt in de transportsector afgewacht die recent een cyclusbodem heeft gemaakt. Bij een uitbraak boven de koerstop van februari wordt het technisch beeld voor de aandelenmarkten sterker, hoewel de structuur van de stijging nadrukkelijk een beperkte terugval (lees: Dow Jones valt terug naar ca en de AEX naar ) kan inleiden als aanloop naar een finale top medio mei/juni dit jaar. De vooruitzichten voor het tweede kwartaal zijn verbeterd. 15

16 ALGEMEEN ADVIES Hanteer indien mogelijk - stop loss limieten om koersrisico s beter te beheersen! Verklarende woorden en begrippen uit de technische analyse Een uitleg van woorden en begrippen die gangbaar zijn in de technische analyse en in de Bulls, Bears & Shares worden gebruikt zijn op deze pagina op een niet limitatieve wijze ter verduidelijking samengevat. Technische Analyse (TA) bestudeert primair met behulp van grafieken de koershistorie van marktprijzen (lees: beurskoersen en hiervan afgeleide handelsvolumes) met het doel om de meest waarschijnlijke toekomstige richting te bepalen. De technische analyse kent twee hoofdstromingen. Enerzijds is er de klassieke visuele analyse van grafieken met het oogmerk om trends en koerspatronen te herkennen. Anderzijds is er de kwantitatieve analyse om met behulp van de beurskoers afgeleide formules ( indicatoren ) koop- en verkoopsignalen te genereren. De Bulls, Bears & Shares combineert de visuele analyse met de kwantitatieve analyse. De technische en kwantitatieve analyses worden vooral gebruikt als hulpmiddel voor de timing van beleggingsbeslissingen. TA = afkorting voor technische analyse KT = korte termijn trend op basis van de positie van beurskoers ten opzichte van het 20-daags koersgemiddelde LT = lange termijn trend op basis van de positie van het 20-daags koersgemiddelde ten opzichte van het 120-daags koersgemiddelde TREND = algemene richting waarheen een koersontwikkeling tendeert herkenbaar aan een proces van twee opeenvolgende toppen en/of bodems TRENDLIJN = lijn langs opeenvolgende toppen of bodems STEUN = indicatie voor een bodem in de koersgrafiek WEERSTAND = indicatie voor een top in de koersgrafiek BULLISH = positieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling BEARISH = negatieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling NEUTRAAL = aanduiding voor richtingloos en/of zijwaarts koersverloop TACTISCH = specifieke actie/benadering bedoeld om een strategie uit te voeren RS = relatieve sterkte ter bepaling van outperformance of underperformance OUTPERFORMANCE = betere prestatie ten opzichte van UNDERPERFORMANCE = slechtere prestatie ten opzichte van LONG = positionering in de markt anticiperend op een koersstijging SHORT = positionering in de markt anticiperend op een koersdaling NONE = geen positionering in verband met overgangfase tussen bulls en bears BUY = koopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse SELL = verkoopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse MA = moving average / voortschrijdend gemiddelde van een reeks van beursdata RSI = relatieve sterkte index (indicator voor het meten van het momentum) RSI waardering onder 30 illustreert een relatief sterke koersdaling RSI waardering boven 70 illustreert een relatief sterke koersstijging MOMENTUM = indicator voor het meten van de snelheid en de sterkte van een koersbeweging STO = afkorting voor stochastics, indicator voor korte termijn kansberekening STO waardering onder 20 illustreert een relatief sterke koersdaling STO waardering boven 80 illustreert een relatief sterke koersstijging DMI = afkorting voor directional movement indicator, geeft informatie over de kracht van vraag en aanbod in de onderliggende trend ADX = afkorting voor average directional movement indicator, geeft de kracht aan van een trendmatige beweging, maar zegt niets over de richting ervan ADX waardering onder 25 wijst potentieel op een zijwaarts gerichte trend ADX waardering boven 25 wijst potentieel op een trendmatige beweging TRADINGRANGE = richtingloze koersbeweging binnen bepaalde bandbreedte 16

17 UITBRAAK = koersbeweging boven/onder vorige weerstand/steun TRAP = mislukte uitbraak PULLBACK terugkeer van de beurskoers naar een recent uitbraakniveau GAP = koershiaat in de grafiek zichtbaar tussen twee handelsnoteringen in OVERBOUGHT = situatie waarin de beurskoers kwetsbaar is voor een correctie OVERSOLD = sitiuatie waarin de beurskoers rijp is voor een technisch herstel RISING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende stijgende lijnen FALLING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende dalende lijnen STOP LOSS = prijsniveau ter beperking van onverhoopte verliezen van openstaande beleggingsposities. LEGENDA KLEUREN CANDLES GETOONDE GRAFIEKEN Donkergroen - stijgende trend (= koers > 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Lichtgroen - koerscorrectie binnen stijgende trend (= koers > 120 daags gemiddelde) Rood - dalende trend (= koers < 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Oranje - koersherstel binnen dalende trend (= koers < 120 daags gemiddelde) Blauw - sterk opwaarts momentum tijdens een opgaande trend Paars - sterk neerwaarts momentum tijdens een neergaande trend Geel - overdrijvingsfase (extreem hoog risico van een significant trendomslag) Zwart - overgangsfase tussen stijgende en dalende trend (geen positie) Rode lijn Blauwe lijn Paarse lijn belegging daags simpel gemiddelde - 20 daags simpel gemiddelde - relatieve kracht ten opzichte van een andere Heeft u vragen of opmerkingen, neemt u dan a.u.b. contact met ons op. 17