Market Timing 7 februari 2014

Transcriptie

1 Market Timing 7 februari 2014 Technische & kwantitatieve analyse GLOBAAL TECHNISCH MARKTBEELD Colofon Deze,,Bulls, Bears & Shares is in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. gemaakt door Loef Technische Analyse B.V. en wordt exclusief beschikbaar gesteld aan de relaties van Theodoor Gilissen. Theodoor Gilissen gaat bij haar beleggingsbeleid uit van fundamentele analyse. Aangezien deze publicatie uitgaat van technische analyse, kan het zijn dat de hier verkondigde meningen afwijken van die van Theodoor Gilissen. De publicatie betreft een exclusieve service voor die relaties van Theodoor Gilissen die de eigen beleggingsideeën mede willen baseren op technische analyse. Edward Loef is bestuurder van Loef Technische Analyse B.V. en is onafhankelijk Technisch Analist en cliëntenremissier voor diverse partijen. Edward Loef kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of short positie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. Voor informatie over deze uitgave kunt u contact opnemen met uw private banker of andere contactpersoon bij Theodoor Gilissen. Onderliggende assets TRENDS 2e ST 1e ST koers 1e W 2e W W/V% W/V% KT LT 2 wk 4wk AEX INDEX DAX INDEX DJ STOXX 600 INDEX DOW JONES INDEX S&P 500 INDEX NASDAQ COMPOSITE NIKKEI-225 INDEX EUR/USD BUND FUTURE GOUDPRIJS ZILVER BRENT CRUDE NYMEX CRUDE Samenvatting So January goes, so goes the year luidde de waarschuwing twee weken geleden voor de aandelenmarkten op basis van Amerikaanse beursstatistieken. Normaliter maakt januari deel uit van de best six months van het jaar (= november t/m april). De Stock Traders Almanac vermeldt verder February is the weak link. Dit leidt tot de conclusie dat terugkerende zwakte deze maand een waarschijnlijk scenario is. Tot nu toe bewegen de 20-daags koersgemiddelden in bovengenoemde aandelenindices zich boven de 120-daags koersgemiddelden, waardoor de langetermijn trends (zie kolom LT ) nog positief worden beoordeeld. Een belangrijke nuancering treft u aan in de trendoverzichten, waarin ishares World (genoteerd in euro / unhedged) in het kwadrant topvorming is geduwd. Deze signalering komt op kwantitatieve wijze tot stand: de beurskoers van ishares World noteert bij het opstellen van dit rapport onder het 120-daags gemiddelde. Feitelijk wordt hierdoor het optimisme op wereldschaal geneutraliseerd. De beleggingscategorie obligaties profiteert van de recente onrust en ook de goudprijs lijkt de rol van vluchthaven in onzekere tijden weer naar zich toe te trekken. Internationale vastgoedtrackers bewegen in een dalende trends. Deze Bulls, Bears & Shares is een publicatie van Theodoor Gilissen Bankiers N.V., in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De Technische Analyse en Fundamentele Analyse zijn verschillende disciplines; (mede) daardoor kan de Technische opinie afwijken of niet consistent zijn met de researchadviezen van de researchafdeling van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Theodoor Gilissen betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Theodoor Gilissen Bankiers N.V. niet instaan. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De adviezen en aanbevelingen in dit rapport zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de adviezen en aanbevelingen uit het rapport dan ook niet aanmerken als een persoonlijk advies: de ontvanger moet zijn of haar eigen adviseur raadplegen om te overleggen of het waardepapier dat in dit rapport aan bod komt, voor hem of haar een passende investering is en of de adviezen en aanbevelingen in het rapport overeenstemmen met zijn of haar doelrisicoprofiel. Indien u (mede) belegt met geleend geld, betekent dit dat u het risico loopt dat u uw inleg verliest of zelfs een schuld overhoudt. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen op dit gebied. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals vermeld staan in deze disclaimer. Theodoor Gilissen Bankiers N.V., haar directie en haar medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik (of juist de onmogelijkheid van gebruik), het vertrouwen op of (het nalaten van) acties ondernomen naar aanleiding van de informatie in de aanbieding. Uw persoonsgegevens worden zonder uw uitdrukkelijke toestemming niet aan derden buiten Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verstrekt, tenzij dat voortvloeit uit de wet. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. wijst cliënt conform de wet op haar recht op inzage, correctie, aanvulling, afscherming of verwijdering van gegevens en tot het doen van verzet tegen het gebruik van persoonsgegevens voor marketing- en charitatieve doeleinden.

2 Aandelen De alom overheersende opinie aan het begin van 2014 werd door Het Financieele Dagblad op 31 december 2013 als volgt samengevat: Alleen aandelen leveren in 2014 rendement op. Analisten verwachten goed jaar Damrak. Op 4 januari schreef De Financële Telegraaf: Amerikaanse economie gaat in 2014 helemaal los. Vanuit het oogpunt van market timing werd in 2006 door Theodoor Gilissen Bankiers een rapport uitgebracht, omdat er momenten zijn waarop de rol van de media een timingsissue wordt. Het timingsvraagstuk wordt voor contrarians een bijzonder aandachtspunt wanneer er consensus is (zie onder): Voorbeelden uit de praktijk afkomstig uit de Bulls, Bears & Shares 24 januari 2014: Extrapolatie voor 2014 is echter omstreden. Ten aanzien van het koersverloop van de Amerikaanse Dow Jones Index werd daarom gewezen naar het belang van de steunniveaus: De belangrijke steunniveaus zijn nu / en (zie oranje horizontale trendlijnen). Dow Jones Industrials Average vanaf november 2012 De steunniveaus op en zijn nadien neerwaarts doorbroken. De gestippelde melt up -lijn sneuvelde het eerst gevolgd door een daling van de Dow Jones index onder het (rode) 120-daags koersgemiddelde rond De derde steunlijn rond , welke een periode bestrijkt langer dan een jaar, markeert nu de belangrijkste scheidslijn tussen hoop en vrees. Bij een daling onder is een test te verwachten van het gebied tussen de bodem van juni (= ), augustus (14.762) en oktober (14.719). In deze nog veel belangrijker steunzone doemt ook de stijgende steunlijn die de paniekbodems van 2009, 2011 en 2012 met elkaar verbindt. Bij een daling onder neemt het risico toe van een neerwaartse kruising in de 20/120-daags koersgemiddelden. Vooralsnog strekt het tot aanbeveling om kennis te nemen van de actuele status van de trends en het respecteren van deze trends, totdat het tegendeel wordt aangetoond (citaat Bulls, Bears & Shares d.d. 24 januari jl.). 2

3 De angst op Wall Street na de koersval van afgelopen maandag bereikte de voorpagina van USA TODAY van 5 februari 2014: It was the Dow s worst point drop in more than seven months meldde de krant. Het voorspellen van een correctie na de forse koersdaling op de voorpagina is het spiegelbeeld van de extrapolatie van de stijgende trends begin dit jaar voor Een technisch herstel is dan ook voor de zeer korte termijn het meest waarschijnlijk met dien verstande dat deze op basis van de gememoreerde statistieken tijdelijk van aard kan zijn. Indien juist geanalyseerd kan het koersrisico significant blijken: Koersverloop Dow okt 1928 sept 1929 vs verloop vanaf 2013 t/m 4 januari jl. Een opleving vanaf de stijgende steunlijn kan tijdelijk blijken (zie onder 1929) 3

4 Het (steun)koersniveau in de Dow Jones Index is dus cruciaal in termen van de patroonanalyse. De opleving afgelopen donderdag 6 april jl. sluit aan bij het historisch koersverloop uit 1929 alsmede bij het historisch koersverloop in Dow Jones Industrials Average sept 1986 t/m december 1987 Een crash komt per definitie onverwacht. De patroonherkenning/vergelijking dient slecht één doel: bewustwording van scenario s, hoe (on)waarschijnlijk ook! Dow Jones Industrials Average vanaf 1999 langetermijn Broadening Top Het koersverloop van de Dow Jones Industrials Average tussen 1999 en heden blijkt niet uniek (vergelijk de grafiek hierboven met die van 1965 t/m begin 1973). 4

5 Dow Jones Industrials Average 1965 t/m 1974 Het belang van de meerjarige stijgende steunlijn is cruciaal, zo blijkt ook uit het globale ritme in het beleggersgedrag op Wall Street in de periode tussen 1965 en begin 1973 waarna de (groene) stijgende steunlijn sneuvelde (zie grafiek boven). LET OP grafieken voorspellen niets, maar op basis van de vuistregel in de technische analyse dat de geschiedenis zich neigt te herhalen is het de taak van de chartist om u te attenderen op de niveaus waar trends intact zijn/blijven en waar deze van richting veranderen. Verwar dit a.u.b. niet met voorspellen. De economische omstandigheden die zich voordoen bij een test/doorbraak van de stijgende steunlijn zijn dikwijls afwijkend ten opzichte van vorige patronen, echter het is de factor emotie (twijfel, ontkenning, hoop, angst, etc.) die als constante factor de drijvende kracht vormt achter vraag en aanbod. De markt interpreteert de fundamentals in het menselijk brein en dit brein vertaalt dit naar emotionele prikkels. Een citaat uit USA TODAY d.d. 5 februari 2014 afkomstig van een geraadpleegde asset manager: There s this jittery feel about the market. To say it is overdue for a (10% correction) may be the understatement of the year. Een andere investment manager verklaarde: The market wanted a strong manufacturing number so it could look past QE tapering and the nascent currency contagion but they didn t get it. Hieruit spreekt onzekerheid, angst en teleurstelling. Het risico is nu besmetting. S&P 500 index vanaf 2009 op dagbasis de melt up wijzigt in melt down? De opwaartse versnellingsfase na de opwaartse uitbraak uit het stijgende trendkanaal de S&P 500 index dreigt als plumpudding te eindigen als de koersdaling doorzet. Bij een koersnotering onder 1800 zijn de koersrisico s toegenomen. 5

6 Nikkei-225 index op dagbasis (= 14-daags RSI) ingezoomd vanaf 2013 Cruciaal is ook het steunniveau in de Japanse Nikkei-225 rond de puntengrens (zie onder). Het minimum koersdoel is na voltooiing van het (H)oofd(S)chouderpatroon bereikt en Tokio is volgens de RSI nu oversold. Nikkei-225 index + RSI op maandbasisvanaf 1980 Op maandbasis bleek de Nikkei-225 index tijdens de recente jaarwisseling gewaardeerd op 80 (zie rode indicator in de grafiek). De daling(!) uit het rising wedge -patroon doet herinneringen oplaaien aan Daar staat tegenover dat de meerjarige dalende weerstandlijn getrokken langs de toppen van 1990 en 2007 na de uitbraak vorig jaar nu verplichte dienst heeft om de rol van steunlijn te gaan vervullen. Die puntengrens wordt dus vanuit meerdere tijdvensters bekeken cruciaal voor de langetermijn visie van de Japanse beursgraadmeter. ishares Emerging Markets vanaf 2003 op weekbasis noteer $ 36 als steun 6

7 ASSET ALLOCATE (INSTRUMENTEN / INDICES) 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Lyxor ETF iboxx Liqu 0.35 ISHARES WORLD ISHARES PROP US 0.33 ISHARES E GOV Think iboxx Gvt Bd UCITS ETF 0.23 ISHARES B E AGG 0.20 ISHARES E GOV ISHARES E GOV ISHARES E COV BOND 0.15 ISHARES E CORP BD 0.09 ISHARES B E CORP 0.07 Think iboxx Corp.Bd UCITS ETF 0.06 LYXOR EURO CORP BD 0.05 ISHARES E INF-LINK ISHARES PROP EURO ISHARES EUROPE ISHARES MARKIT IBOXX USD ISHARES N-AMERICA BODEMVORMING % DALENDE TREND % LYXOR ETF CRB 0.79 LYXOR PAN AFRICA 1.05 ISHARES US T ETFS PHYSICALGOLD 0.80 ISHARES US TIPS ISHARES MSCI LATAM 0.43 ISHARES PROP GLO 0.38 ISHARES EM MARKETS 0.06 ISHARES ASIA PACIF 0.00 ISHARES PROP ASIA ISHARES BRIC SPDR Barclays EM Local Bond ISHARES CHINA ISHARES JAPAN Toelichting Naast de subjectieve chartingtechnieken, waarin het verbinden van bodems en toppen met trendlijnen de richting van de trend dient te beheersen, is er de objectieve methodiek om de beurskoers in relatie tot de afgeleide simpele gemiddelden (SMA) te beoordelen. De onderlinge relatie tussen de beurskoers en de afgeleide 20-daags SMA en 120-daags SMA leidt tot de volgende kwalificatie: Stijgende trend Beurskoers > 20SMA en 20SMA > 120SMA Topvorming Beurskoers < 120SMA en 20SMA > 120SMA Dalende trend Beurskoers < 20SMA en 20SMA < 120SMA Bodemvorming Beurskoers > 120SMA en 20SMA < 120SMA Uit het kwadrant hierboven zijn verschillende beleggingsinstrumenten gepositioneerd op basis van de hiervoor genoemde kwantitatieve criteria. In een stijgende trend past een buy & hold -tactiek, bij topvorming een sell strength - aanpak, bij een dalende trend short posities en bij bodemvorming buy weakness - benadering. Voeg hier stop loss technieken aan toe en de emotionele factor komt beter onder controle. Uiteraard zijn meerdere technieken denkbaar. 7

8 LOKALE BEURSINDICES 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % ATHENE-ASE General 8.16 FTSE 100 INDEX 0.30 IERLAND-ISEQ CAC ARGENT.-Merval 1.86 MEXICO-IPC PSI HONGARIJE-BUX Bratislava/SAX Index 1.39 TOKYO/NIKKEI 225/DOW JONES INDEX TSJECHIE-PX 1.10 MALEISIE-KLCI 0.93 EGYPTE-CASE 30 Index 0.70 MILAAN-FTSE/MIB 0.48 INDONESIE-JCI 0.17 SWISS MARKET INDEX 0.16 ISRAEL-Tel Aviv MADRID-IBEX Bel TORONTO-S&P/TSX Composite AEX-index OSLO-OBX Price Index INDIA-Sensex S&P 500 INDEX DAX INDEX Colombo/All Shares Index NIEUW ZEELAND-NZSX TAIWAN-TWSE BODEMVORMING % DALENDE TREND % Bratislava/SAX Index 3.16 TURKIJE-National INDONESIE-JCI 1.89 THAILAND-SET 2.47 POLEN-WIG Index 0.55 Bovespa 1.05 RUSLAND-RTS 0.84 CHILI-IPGA Gen PHILIPPIJNEN-PSEi ZUID KOREA-KOSPI Sydney-All Ordinaries Index JOHANN.-JSE Ind CHINA-Shanghai & Shenzhen SINGAPORE-Straits Times Hang Seng Index Risicobeheer ishares Europa bevindt zich in het kwadrant stijgende trend, terwijl ishares World in aanmerking komt voor topvorming. Beleggers met aandacht voor regionale verschillen kunnen aan de hand van het landenoverzicht hierboven een selectie maken van kansen (linkerhelft) en bedreigingen (rechterhelft). De kansen op het realiseren van een positief beleggingsresultaat nemen toe door het mijden van beleggingsposities die zijn genoemd in het rechtergedeelte van de trendoverzichten. Hier geldt het principe the trend is your friend. 8

9 Singapore Straits Times vanaf 1991 De daling van de Straits Times index in 2013 onder de stijgende steunlijn voorspelt niets, maar registreert een verandering van richting. In de koersgrafiek zijn in het verleden vaker veranderingen van richting gesignaleerd. Van groot belang is het proces van hogere bodems. Zodra dit proces wordt afgebroken (zie oranje horizontale steunlijn) is er sprake van een trendomslag. Singapore Straits Times ingezoomd de neklijn is gebroken nu de pullback Terwijl de beurs in Singapore dreigt te kapseizen, doen zich Waschau (Polen) juist interessante kansen voor (zie onder). Polen WIG-index vanaf 2009 dubbele top 2011 fungeert als dubbele bodem! 9

10 Beursgenoteerd vastgoed ishares Global Property (in euro / unhedged) op weekbasis vanaf 2009 De in euro s genoteerde ishares Global Property ETF (unhedged) vertoont een beursnotering onder het (dalende) 120-daags koersgemiddelde waardoor investeringen in wereldwijd vastgoed momenteel in een dalende trend bewegen. SPDR DJ Global Real Estate ETF (notering in USD) op weekbasis vanaf 2009 Een uitgestrekte (H)oofd(S)chouderformatie ontwikkelt zich in de US-dollar genoteerde SPDR DJ Global Real Estate ETF. Ook hier staat het sein in technische zin op rood (zie legenda). In Unibail-Rodamco kleurt de grafiek paars. Unibail Rodamco vanaf 2012 na de top in 2013 een HS-continuatiepatroon 10

11 Hoofdsectoren Europa & V.S 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % DJ STOXX Trav&Leisur 0.74 DJ STOXX Food&Bev DJ STOXX Fin.Serv DJ STOXX Oil & Gas DJ STOXX Constr&Mat 0.44 DJ STOXX Technology DJ STOXX Utility 0.43 S&P EWI Consumer Staples S&P EWI Consumer Discretionary 0.43 DJ STOXX Chemical DJ STOXX Media 0.25 DJ STOXX Bank Index 0.12 DJ STOXX Basic Resr DJ STOXX 600(P)-Euro DJ STOXX Insurance DJ STOXX Health Care S&P 500 Utilities DJ STOXX Auto&Parts DJ STOXX Industrial DJ STOXX Telecom S&P 500 Info Tech S&P 500 INDEX S&P 500 Industrials S&P 500 Materials S&P 500 Financials S&P 500 HealthCare BODEMVORMING % DALENDE TREND % S&P 500 Utilities 1.45 DJ STOXX Pers&House 2.74 S&P 500 Energy S&P 500 Telecom Serv Dow Jones Utilities Average vanaf 2013 De S&P 500 Utilities Average vertoont bodemkenmerken en de Dow Jones Utilities Average (zie grafiek) is opwaarts uit een symmetrische driehoekformatie gebroken, hetgeen een positieve ontwikkeling is. De laatste (bearish) fractals (zie rechter blauwe rechthoek) is nog intact en mag zich ontwikkelen tot de top van begin november Een uitbraak boven de toppen van begin augustus en november neemt het directe risico van doorzettende zwakte weg. In een positief werkschema zou de Dow Jones Utilities index nu niet meer onder het dieptepunt van afgelopen week mogen wegzakken. NB! De nutssector is een rentegevoelige sector en profiteert in de afgelopen weken van een dalende kapitaalmarktrente in de V.S. 11

12 Vastrentende waarden ishares Core Total US Bond ETF (tickersymbool AGG) vanaf 2009 De verwachte stijging naar de top van de tweede rechterschouder heeft zich in de obligatietracker AGG gemanifesteerd. Een reactie kan nu niet worden uitgesloten, echter de aanname in de afgelopen weken ging uit van een stijging naar 109. De hogere bodem in de cirkel weerspiegelt toenemende vraag. Deze zgn. W -formatie heeft in het verleden de aanzet gegeven tot krachtige stijgingsfasen. Op dit moment wordt vermoed dat het wel/niet doorzetten van de vraag naar obligaties mede afhankelijk is van de mate van risicobereidheid onder aandelenbeleggers. Intermarket technische analyse maakt het lastig, omdat de bund future afgelopen week tekenen van overshooting toonde. Een (tijdelijke?) correctiefase is ingezet. Bund future vanaf 2013 op dagbasis De sterke stijging (vlucht) in de bund future heeft afgelopen week geresulteerd in een gele dagcandle tijdens het testen van de horizontale weerstandlijn. Hierop volgde een reactie op basis waarvan een blow-off -signaal werd afgegeven. Op basis van de test van de dubbele weerstand rond 144 mag enige ontspanning naar 142 respectievelijk 140 worden verwacht. 12

13 Grondstoffen / edele metalen 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % ETFS Coffee ETFS Nickel 0.45 ETFS Cotton 0.36 NY-DJ-AIG Livestock Index NY-DJ-AIG Energy Index ETFS Livestock DJ-AIGSM ETFS Energy DJ-AIGSM ETFS NATURAL GAS BODEMVORMING % DALENDE TREND % NY-DJ-AIG Softs Index 6.89 ETFS Sugar 6.00 ETFS Soybeans 3.03 NY-DJ-AIG Agriculture Sub-Index 4.57 NY-DJ-AIG Commodity Index 1.39 ETFS WHEAT 4.22 ETFS PHYSIC SILVER 3.85 ETFS Soybean Oil 3.79 ETFS Grains DJ-AIGSM 3.67 NY-DJ-AIG Grains Index 3.54 ETFS Corn 2.44 NY-DJ-AIG Precious Metals Index 1.95 ETFS PHYSPM BASKET 1.11 ETFS PHYSICALGOLD 0.80 NY-DJ-AIG Industrial Metals Index 0.05 ETFS COPPER ETFS Industrial Metals DJ-AIGSM NY-DJ-AIG Petroleum Index ETFS Gasoline ETFSPHYSIPLATINUM ETFS Heating Oil ETFS Coffee vanaf 2010 Een opvallende beweging in de futuresprijzen van koffie heeft in de ETFS Coffee geleid tot een golden cross in het 20-/120-daags koersgemiddelde. In hoeverre deze positieve ontwikkeling tijdelijk is zie juli 2012 of september 2011 of meer duurzaam zoals na mei 2010 is niet te voorspellen. Maar dat laatste is ook niet nodig. Zolang het 20-daags gemiddelde boven het 120-daags gemiddelde noteert, biedt een correctie boven het 120-daags gemiddelde een tijdelijke kans om te anticiperen op een aantrekkende koffieprijs. 13

14 Goudprijs (world spot) vanaf 2013 Edele metalen De dalende tendens in de goudprijs is nog altijd dominant ondanks de dubbele bodem rond $ 1200 per troy ounce. Een stijging boven $ 1280 is nodig om de opwaartse mogelijkheden meer de ruimte te geven. Boven $ 1280 verbetert het technisch perspectief voor de toekomstige goudprijs. Valuta EUR/USD op weekslotkoersbasis vanaf 2007 Op basis van het meerjarige dalende trendkanaal sinds 2008 wordt het opwaarts koerspotentieel van de euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar begrensd door een dalende weerstandlijn rond $ 1,3750. Daar staat tegenover dat het 120-daags (c.q. 24-weeks) simpel koersgemiddelde nog altijd een stijgende hellingshoek toont, waardoor er uitzicht blijft bestaan op een nieuwe opwaartse uitbraakpoging. In het afgelopen najaar faalde de EUR/USD in de uitbraakpogingen. In de laatste twee jaar is ook een rising wedge zichtbaar geworden, waarbij doorgaans uitbraken aan de onderkant plaatsvinden. Vooralsnog illustreert de hellinghoek van het 120-daags koersgemiddelde de golfbeweging en deze is nog opwaarts. 14

15 ALGEMEEN ADVIES Hanteer indien mogelijk - stop loss limieten om koersrisico s beter te beheersen! Verklarende woorden en begrippen uit de technische analyse Een uitleg van woorden en begrippen die gangbaar zijn in de technische analyse en in de Bulls, Bears & Shares worden gebruikt zijn op deze pagina op een niet limitatieve wijze ter verduidelijking samengevat. Technische Analyse (TA) bestudeert primair met behulp van grafieken de koershistorie van marktprijzen (lees: beurskoersen en hiervan afgeleide handelsvolumes) met het doel om de meest waarschijnlijke toekomstige richting te bepalen. De technische analyse kent twee hoofdstromingen. Enerzijds is er de klassieke visuele analyse van grafieken met het oogmerk om trends en koerspatronen te herkennen. Anderzijds is er de kwantitatieve analyse om met behulp van de beurskoers afgeleide formules ( indicatoren ) koop- en verkoopsignalen te genereren. De Bulls, Bears & Shares combineert de visuele analyse met de kwantitatieve analyse. De technische en kwantitatieve analyses worden vooral gebruikt als hulpmiddel voor de timing van beleggingsbeslissingen. TA = afkorting voor technische analyse KT = korte termijn trend op basis van de positie van beurskoers ten opzichte van het 20-daags koersgemiddelde LT = lange termijn trend op basis van de positie van het 20-daags koersgemiddelde ten opzichte van het 120-daags koersgemiddelde TREND = algemene richting waarheen een koersontwikkeling tendeert herkenbaar aan een proces van twee opeenvolgende toppen en/of bodems TRENDLIJN = lijn langs opeenvolgende toppen of bodems STEUN = indicatie voor een bodem in de koersgrafiek WEERSTAND = indicatie voor een top in de koersgrafiek BULLISH = positieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling BEARISH = negatieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling NEUTRAAL = aanduiding voor richtingloos en/of zijwaarts koersverloop TACTISCH = specifieke actie/benadering bedoeld om een strategie uit te voeren RS = relatieve sterkte ter bepaling van outperformance of underperformance OUTPERFORMANCE = betere prestatie ten opzichte van UNDERPERFORMANCE = slechtere prestatie ten opzichte van LONG = positionering in de markt anticiperend op een koersstijging SHORT = positionering in de markt anticiperend op een koersdaling NONE = geen positionering in verband met overgangfase tussen bulls en bears BUY = koopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse SELL = verkoopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse MA = moving average / voortschrijdend gemiddelde van een reeks van beursdata RSI = relatieve sterkte index (indicator voor het meten van het momentum) RSI waardering onder 30 illustreert een relatief sterke koersdaling RSI waardering boven 70 illustreert een relatief sterke koersstijging MOMENTUM = indicator voor het meten van de snelheid en de sterkte van een koersbeweging STO = afkorting voor stochastics, indicator voor korte termijn kansberekening STO waardering onder 20 illustreert een relatief sterke koersdaling STO waardering boven 80 illustreert een relatief sterke koersstijging DMI = afkorting voor directional movement indicator, geeft informatie over de kracht van vraag en aanbod in de onderliggende trend ADX = afkorting voor average directional movement indicator, geeft de kracht aan van een trendmatige beweging, maar zegt niets over de richting ervan ADX waardering onder 25 wijst potentieel op een zijwaarts gerichte trend ADX waardering boven 25 wijst potentieel op een trendmatige beweging TRADINGRANGE = richtingloze koersbeweging binnen bepaalde bandbreedte UITBRAAK = koersbeweging boven/onder vorige weerstand/steun 15

16 TRAP = mislukte uitbraak PULLBACK terugkeer van de beurskoers naar een recent uitbraakniveau GAP = koershiaat in de grafiek zichtbaar tussen twee handelsnoteringen in OVERBOUGHT = situatie waarin de beurskoers kwetsbaar is voor een correctie OVERSOLD = sitiuatie waarin de beurskoers rijp is voor een technisch herstel RISING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende stijgende lijnen FALLING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende dalende lijnen STOP LOSS = prijsniveau ter beperking van onverhoopte verliezen van openstaande beleggingsposities. LEGENDA KLEUREN CANDLES GETOONDE GRAFIEKEN Donkergroen - stijgende trend (= koers > 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Lichtgroen - koerscorrectie binnen stijgende trend (= koers > 120 daags gemiddelde) Rood - dalende trend (= koers < 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Oranje - koersherstel binnen dalende trend (= koers < 120 daags gemiddelde) Blauw (= sterk opwaarts momentum tijdens een opgaande trend) Paars (= sterk neerwaarts momentum tijdens een neergaande trend) Geel (= overdrijvingsfase (extreem hoog risico van een significant trendomslag) Zwart (= overgangsfase tussen stijgende en dalende trend) Rode lijn Blauwe lijn Paarse lijn belegging daags simpel gemiddelde - 20 daags simpel gemiddelde - relatieve kracht ten opzichte van een andere Heeft u vragen of opmerkingen, neemt u dan a.u.b. contact met ons op. 16