Market Timing 25 april 2012

Transcriptie

1 Market Timing 25 april 2012 Technische & kwantitatieve analyse GLOBAAL TECHNISCH MARKTBEELD Colofon Deze,,Bulls, Bears & Shares is in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. gemaakt door Loef Technische Analyse B.V. en wordt exclusief beschikbaar gesteld aan de relaties van Theodoor Gilissen. Theodoor Gilissen gaat bij haar beleggingsbeleid uit van fundamentele analyse. Aangezien deze publicatie uitgaat van technische analyse, kan het zijn dat de hier verkondigde meningen afwijken van die van Theodoor Gilissen. De publicatie betreft een exclusieve service voor die relaties van Theodoor Gilissen die de eigen beleggingsideeën mede willen baseren op technische analyse. Edward Loef is bestuurder van Loef Technische Analyse B.V. en is onafhankelijk Technisch Analist en cliëntenremissier voor diverse partijen. Edward Loef kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of short positie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. Diverse markten TRENDS 2e ST 1e ST koers 1e W 2e W W/V% W/V% KT LT 5D 20D AEX INDEX BRENT CRUDE NYMEX CRUDE DAX INDEX DJ STOXX 600 INDEX DOW JONES INDEX EUR/USD BUND FUTURE GOUDPRIJS NASDAQ COMPOSITE NIKKEI-225 INDEX S&P 500 INDEX ZILVER Samenvatting De lange termijn opgaande trends in de aandelenmarkten worden momenteel bedreigd door toenemende verkoopdruk. Deze verkoopdruk valt af te lezen uit de lagere toppen die thans zichtbaar worden in vele aandelenindices. Ook tekenen de contouren van (H)oofd(S)chouderpatronen zich in enkele belangrijke indices zich af. Wat begin deze maand nog op de aanvang van een normale correctiefase leek te zijn, begint steeds te duiden op een serieuze trendomslag in de wereldwijde aandelenmarkten. Voor informatie over deze uitgave kunt u contact opnemen met uw private banker of andere contactpersoon bij Theodoor Gilissen. In het segment van vastrentende waarden worden Amerikaanse staatsleningen recent weer gevraagd. Ook Duits, Oostenrijks, Fins en Engels schuldpapier ligt er technisch nog goed bij. Zwak presteren het Spaanse en Italiaanse staatspapier. De Nederlandse staatsleningen vertonen nu duidelijk kenmerken van topvorming (lees: bodemproces in de lange rente). De euro begint te verzwakken ten opzichte van de Canadese dollar, Noorse Kroon, Zwitserse frank en Britse pond. Ten opzichte van de Amerikaanse dollar lijkt sprake van bodemvorming, maar onder $ 1,32 blijft de euro zeer kwetsbaar. De grondstoffenindex presteert zwak. Edele metalen presteren zwak. De verwachte stijging van de olieprijs heeft zich nog niet gemanifesteerd. Deze Bulls, Bears & Shares is een publicatie van Theodoor Gilissen Bankiers N.V., in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De Technische Analyse en Fundamentele Analyse zijn verschillende disciplines; (mede) daardoor kan de Technische opinie afwijken of niet consistent zijn met de researchadviezen van de researchafdeling van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Theodoor Gilissen betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Theodoor Gilissen Bankiers N.V. niet instaan. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De adviezen en aanbevelingen in dit rapport zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de adviezen en aanbevelingen uit het rapport dan ook niet aanmerken als een persoonlijk advies: de ontvanger moet zijn of haar eigen adviseur raadplegen om te overleggen of het waardepapier dat in dit rapport aan bod komt, voor hem of haar een passende investering is en of de adviezen en aanbevelingen in het rapport overeenstemmen met zijn of haar doelrisicoprofiel. Indien u (mede) belegt met geleend geld, betekent dit dat u het risico loopt dat u uw inleg verliest of zelfs een schuld overhoudt. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen op dit gebied. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals vermeld staan in deze disclaimer. Theodoor Gilissen Bankiers N.V., haar directie en haar medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik (of juist de onmogelijkheid van gebruik), het vertrouwen op of (het nalaten van) acties ondernomen naar aanleiding van de informatie in de aanbieding. Uw persoonsgegevens worden zonder uw uitdrukkelijke toestemming niet aan derden buiten Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verstrekt, tenzij dat voortvloeit uit de wet. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. wijst cliënt conform de wet op haar recht op inzage, correctie, aanvulling, afscherming of verwijdering van gegevens en tot het doen van verzet tegen het gebruik van persoonsgegevens voor marketing- en charitatieve doeleinden.

2 MSCI USD World index vanaf 2007 In de MSCI USD World index tekent zich na de test van de meerjarige dalende weerstandlijn potentieel een rechterschouder af van een meerjarig (H)oofd- (S)chouderpatroon in ontwikkeling (zie grafiek boven). ishares MSCI ACWI Index Fund vanaf augustus 2011 Het risico dat de hierboven geschetste contouren van het beruchte trendomkeerpatroon nog nadrukkelijker onder het voetlicht worden gebracht, schuilt in een kleiner (H)oofd(S)chouderpatroon in de ishares MSCI All Countries World Index. Een stijgende steunlijn kan het korte termijn topvormingsproces nog ontkrachten, echter de aanwijzingen voor doorzettende zwakte nemen eerder toe. De breuk in de stijgende steunlijn in de S&P 500 index (zie onder) is een teken van zwakte. S&P 500 index vanaf augustus

3 Trendoverzicht Asset-Allocatie (instrumenten) 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Vanguard REIT 0.99 iboxx EU Sov. Netherl. Index Overall iboxx EU Sov. Germany Index 7-10 Yr PowerShares Emrgng Mkt Sovereign Dbt 0.32 ishares Barclays Credit Bond Fund 0.16 ishares Barclays Inter Govt Credit Bd Fd 0.07 ishares Barclays Aggregate Bond Fund 0.03 ishares Barclays TIPS Bond Fd 0.01 Ishares FTSE Epra Nareit Asia Crude Oil Light Sweet Continuous ishares MSCI ACWI Indx Fund Vanguard Total Stock Market S&P 500 Index Ishares Ftse Epra Nareit US Prop ishares MSCI Emerging Markets Index F DJ STOXX 600 EUR Price BODEMVORMING % DALENDE TREND % IShares Brclys 7-10 Yr Treasury Bnd Fnd 0.27 IShares Brclys 20+ Yr Treasury Bnd F 0.42 RJ/CRB Index BrclysiPth DJUBSCommodtyIdxTtlRtrn SPDR Gold Trust ishares Silver Trust De ishares Barclays 20+ yr Treasury Bond is afgelopen week uitgebroken boven een dalende weerstandlijn (zie grafiek onder). De paarse lijn (onderin) weerspiegelt de kracht van deze ETF ten opzichte van de ishares MSCI ACWI index fund. Hiervan afgeleid is de groen-/zwarte MACD-indicator die momenteel een convergentie vertoont. Beleggers draaien richting Amerikaans staatspapier. ishares Barclays 20+ yr T-Bond wint terrein ten koste van MSCI ACWI index Bij een kruising van de groen/zwarte MACD-indicator wordt het sein binnenkort gegeven om defensiever te beleggen. Amerikaanse staatsobligaties worden dan interessant. Het segment met een looptijd van 7-10 jaar is al in een bodemproces gemanouvreerd. 3

4 Spaanse IBEX-35 het dieptepunt uit 2009 zou steun moeten bieden Het dieptepunt in de Spaanse IBEX-35 in 2009 (zie grafiek boven) moet acteren als steunniveau. Indien deze steun ontbreekt dan is dit een alarmerend slechte voorbode van meer ellende in Europa. De recente gele candles wijzen op een neerwaartse overdrijving. Het is onzeker of de bodem uit 2009 zal standhouden. De Canadese en Italiaanse aandelenmarkt zijn nu ook in dalende trends beland (zie overzicht hieronder). De AEX en de Franse CAC-40 zijn in een topvormingsfase kwetsbaar voor doorzettende winstnemingen. Trendoverzicht Landenindices 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Sydney-All Ordinaries Index 1.49 Bovespa Hang Seng Index 0.56 ATHENE-ASE General INDONESIE-JCI 0.21 AEX Amsterdam Index TOKYO/NIKKEI 225/DOW JONES INDEX CAC MEXICO-IPC POLEN-WIG Index RUSLAND-RTS Dow Jones Industrials INDIA-Sensex MALEISIE-KLCI FTSE 100 INDEX SWISS MARKET INDEX S&P 500 Index TURKIJE-National DJ STOXX 600 EUR Price NASDAQ COMPOSITE INDEX DAX INDEX Bel BODEMVORMING % DALENDE TREND % CHINA-Shanghai & Shenzhen TORONTO-S&P/TSX Composite MILAAN-FTSE/MIB MADRID-IBEX Het bodemproces in de Chinese aandelenmarkt is één van de weinige bemoedigende ontwikkelingen in het versomberde technische wereldbeeld. 4

5 Belgische BEL-20 index breekt de neklijn van een (H)oofd(S)chouderpatroon De situatie bij onze zuiderburen is na de koersdaling begin deze week precair. De neklijn van het trendomkeerpatroon die de bodems van de laatste maanden met elkaar verbindt is neerwaarts gebroken. Vaak duurt een herstelpoging niet meer dan twee tot drie dagen. Trendoverzicht bedrijfssectoren 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % S&P 500 Telecom Services Sector 2.51 DJ STOXX Retail S&P 500 Utilities Sector 0.65 DJ STOXX Bank Index DJ STOXX Health Care 0.43 DJ STOXX Technology S&P 500 Health Care Sector 0.04 S&P 500 Automobile & Components DJ STOXX Food&Bev DJ STOXX Constr&Mat STOXX Europe 600 REITS S&P 500 Industrials Sector DJ STOXX Trav&Leisur S&P 500 Consumer Staples Sector S&P 500 Index DJ STOXX Pers&House S&P 500 Financials Sector S&P 500 Consumer Discretionary Sector DJ STOXX 600(P)-Euro S&P 500 Materials Sector DJ STOXX Media DJ STOXX Insurance DJ STOXX Industrial DJ STOXX Chemical S&P 500 Information Technology Sector DJ STOXX Fin.Serv DJ STOXX Auto&Parts BODEMVORMING % DALENDE TREND % S&P 500 Energy Sector 0.05 DJ STOXX Telecom DJ STOXX Basic Resr DJ STOXX Utility DJ STOXX Oil & Gas

6 Het koerspatroon in de Europese onroerend goedsector geeft de belegger nog moed. Niet alleen is de trend nog positief dankzij een proces van hogere toppen en (nog) hogere bodems, maar ook de (Elliott Wave) structuur van de stijging geeft ruimte voor een technisch herstel (zijnde golf 5 omhoog). De index mag niet terugvallen onder de top van golf 1. EPRA/NAREIT Europe Index vanaf 2009 Obligaties & rentecontracten In de ETF s (iboxx en ishares) met betrekking tot indirecte beleggingen in divers staatspapier presteren Duitsland, Oostenrijk, Finland, het Verenigd Koninkrijk en de V.S. beter dan Nederland (zie laatste kolom RS = relatieve sterkte). iboxx/ishares bonds trend beurs W/V W/V RS Benchmark iboxx EU Sov. NL KT LT koers 5 D 20 D iboxx EU Sov. Germany Index 7-10 Yr. PR % 2.0% + iboxx EU Sov. Netherl. Index Overall PR % 0.2% iboxx EUR Ireland Covered Index PR % -0.5% - iboxx EUR Sov. Austria Index Overall PR % 0.2% + iboxx EUR Sov. Belgium Index Overall PR % -0.1% - iboxx EUR Sov. EURzoneindex 1-3 Yr. PR % -0.6% + iboxx EUR Sov. EURzoneindex 10+ Yr. PR % -1.5% - iboxx EUR Sov. EURzoneindex 3-5 Yr. PR % -0.7% + iboxx EUR Sov. EURzoneindex 5-7 Yr. PR % -0.9% + iboxx EUR Sov. EURzoneindex 7-10 Yr. PR % -1.0% - iboxx EUR Sov. EURzoneindex Overall PR % -1.0% + iboxx EUR Sov. Finland Index Overall PR % 0.6% + iboxx EUR Sov. France Index Overall PR % -0.5% - iboxx EUR Sov. Germany Index Overall PR % 1.0% + iboxx EUR Sov. Italy Index Overall PR % -3.4% - iboxx EUR Sov. Spain Index Overall PR % -2.8% + iboxx EUR Uk Covered Index PR % 0.4% + ishares Barclays Year Trsry Bd Fd % 3.0% + ishares Barclays 3-7 Yr Trsry Bond Fund % 1.1% + ishares Barclays Aggregate Bond Fund % 0.7% + ishares Barclays Credit Bond Fund % 0.7% + ishares Barclays Inter Govt Credit Bd Fd % 0.5% + ishares Barclays Short Trsry Bond Fund % 0.0% + ishares Barclays TIPS Bond Fd % 1.4% + IShares Brclys 20+ Yr Treasury Bnd Fnd % 4.0% + 6

7 iboxx EU Sov. Netherlands Overall Price Index vanaf 2010 De daling uit de bearish rising wedge (zie convergentie roze lijnen in de grafiek hierboven) opent het scenario voor een test in de komende maanden van het dieptepunt dat eind vorig jaar is gemaakt voorafgaand aan de rally naar de top. De recente herstelpoging (in het zwart) heeft een lagere top opgeleverd, waardoor dit scenario aan waarschijnlijkheid wint. iboxx EU Sov. Spain Overall Price Index vanaf 2008 De neerwaartse kruising tussen het 20-daags en 120-daags gemiddelde in de iboxx EU Sovereign Spain Overall Price index heeft in de afgelopen jaren vaak een aantal weken van uitverkoop opgeleverd. De Europese aandelenmarkt blijkt weliswaar niet onberoerd onder zulke omstandigheden, echter met een horizon van enkele weken blijken de aandelenkoersen (zie DJ Stoxx 600 index afgebeeld onderin de grafiek) veerkrachtig. Een sell-off in Spaans staatspapier kan uiteraard de Spaanse aandelenbeurs onder het dieptepunt van 2009 duwen. 7

8 Commodities RJ/CRB-index vanaf 2011 Per saldo is er sprake van koersdalingen in de asset-categorie grondstoffen (zie grafiek RJ/CRB-index). Het positieve nieuws is de nabijheid van een horizontale steun, welke geacht wordt op korte termijn aanleiding te geven voor een prijsherstel. Verder zijn er weinig hoopvolle aanwijzingen te melden. BRENT OIL vanaf 1988 op weekbasis met 14-weeks RSI De olieprijs (Brent Oil) bevindt zich in een lange termijn stijgende trend, echter in de lange termijn koersgrafiek tekent zich een dubbele top af. De laatste rally naar de top blijkt in de relatieve sterkte index (RSI) een lagere top op te leveren. Het opwaarts momentum verliest dus duidelijk vaart, waardoor het belang van de stijgende steunlijn toeneemt. Deze steunlijn ligt momenteel rond $

9 Edele metalen De goudprijs flirt momenteel met een belangrijke meerjarige stijgende steunlijn. Voor wat betreft de korte termijn overheerst er verkoopdruk. Pas boven $ 1700 verbetert het technisch beeld en nemen de kansen op een voortzetting van de lange termijn stijgende trend toe. Goudprijs (1642.,60) test momenteel de stijgende steunlijn De zilverprijs zakt recent verder weg en maakt aanstalten om de dieptepunten van het afgelopen jaar op te zoeken. Zilverprijs ($ 30,77) hervat de dalende trend Het technisch beeld voor de edele metalen goud en zilver oogt derhalve zwak en kwetsbaar. 9

10 VALUTA EUR/USD in 2012 een potentieel (H)oofd(S)chouderpatroon De euro heeft rond $ 1,30 enerzijds een stevige steun, anderzijds bewegen het 20-daags en 120-daags simpel prijsgemiddelde beiden omlaag, hetgeen op aanbod wijst. De tradingrange voor de korte termijn bedraagt ca. 200 pips (tussen $ 1, 30 en $ 1,32). Een uitbraak is nodig om de richting van de trend goed te kunnen duiden. Overzicht trendfasen valutaparen 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Euro-Australian Dollar 0.99 US Dollar Index ICE FUT US Continuous UK Pound Sterling - US Dollar 0.53 Euro-Japanese Yen 0.08 US Dollar - Japanese Yen D 5 D BODEMVORMING % DALENDE TREND % Euro - US Dollar 0.52 Euro-Canadian Dollar 0.13 Euro-Swiss Franc Euro-UK Pound Sterling US Dollar- Canadian Dollar US Dollar - Swiss Franc CONCLUSIE De technische conditie voor de aandelenmarkten verzwakt op een wijze die doet denken aan vorig jaar mei. In Europa worden steeds meer landen kwetsbaar voor tegenvallers (Spanje, Italië, Frankrijk, Nederland, België). Veilige havens lijken vooralsnog Duitse en Amerikaanse staatsleningen. Edele metalen zijn kwetsbaar. 10

11 ALGEMEEN ADVIES Hanteer indien mogelijk - stop loss limieten om koersrisico s beter te beheersen! Verklarende woorden en begrippen uit de technische analyse Een uitleg van woorden en begrippen die gangbaar zijn in de technische analyse en in de Bulls, Bears & Shares worden gebruikt zijn op deze pagina op een niet limitatieve wijze ter verduidelijking samengevat. Technische Analyse (TA) bestudeert primair met behulp van grafieken de koershistorie van marktprijzen (lees: beurskoersen en hiervan afgeleide handelsvolumes) met het doel om de meest waarschijnlijke toekomstige richting te bepalen. De technische analyse kent twee hoofdstromingen. Enerzijds is er de klassieke visuele analyse van grafieken met het oogmerk om trends en koerspatronen te herkennen. Anderzijds is er de kwantitatieve analyse om met behulp van de beurskoers afgeleide formules ( indicatoren ) koop- en verkoopsignalen te genereren. De Bulls, Bears & Shares combineert de visuele analyse met de kwantitatieve analyse. De technische en kwantitatieve analyses worden vooral gebruikt als hulpmiddel voor de timing van beleggingsbeslissingen. TA = afkorting voor technische analyse KT = korte termijn trend op basis van de positie van beurskoers ten opzichte van het 20-daags koersgemiddelde LT = lange termijn trend op basis van de positie van het 20-daags koersgemiddelde ten opzichte van het 120-daags koersgemiddelde TREND = algemene richting waarheen een koersontwikkeling tendeert herkenbaar aan een proces van twee opeenvolgende toppen en/of bodems TRENDLIJN = lijn langs opeenvolgende toppen of bodems STEUN = indicatie voor een bodem in de koersgrafiek WEERSTAND = indicatie voor een top in de koersgrafiek BULLISH = positieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling BEARISH = negatieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling NEUTRAAL = aanduiding voor richtingloos en/of zijwaarts koersverloop TACTISCH = specifieke actie/benadering bedoeld om een strategie uit te voeren RS = relatieve sterkte ter bepaling van outperformance of underperformance OUTPERFORMANCE = betere prestatie ten opzichte van UNDERPERFORMANCE = slechtere prestatie ten opzichte van LONG = positionering in de markt anticiperend op een koersstijging SHORT = positionering in de markt anticiperend op een koersdaling NONE = geen positionering in verband met overgangfase tussen bulls en bears BUY = koopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse SELL = verkoopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse MA = moving average / voortschrijdend gemiddelde van een reeks van beursdata RSI = relatieve sterkte index (indicator voor het meten van het momentum) RSI waardering onder 30 illustreert een relatief sterke koersdaling RSI waardering boven 70 illustreert een relatief sterke koersstijging MOMENTUM = indicator voor het meten van de snelheid en de sterkte van een koersbeweging STO = afkorting voor stochastics, indicator voor korte termijn kansberekening STO waardering onder 20 illustreert een relatief sterke koersdaling STO waardering boven 80 illustreert een relatief sterke koersstijging DMI = afkorting voor directional movement indicator, geeft informatie over de kracht van vraag en aanbod in de onderliggende trend ADX = afkorting voor average directional movement indicator, geeft de kracht aan van een trendmatige beweging, maar zegt niets over de richting ervan ADX waardering onder 25 wijst potentieel op een zijwaarts gerichte trend ADX waardering boven 25 wijst potentieel op een trendmatige beweging TRADINGRANGE = richtingloze koersbeweging binnen bepaalde bandbreedte 11

12 UITBRAAK = koersbeweging boven/onder vorige weerstand/steun TRAP = mislukte uitbraak PULLBACK terugkeer van de beurskoers naar een recent uitbraakniveau GAP = koershiaat in de grafiek zichtbaar tussen twee handelsnoteringen in OVERBOUGHT = situatie waarin de beurskoers kwetsbaar is voor een correctie OVERSOLD = sitiuatie waarin de beurskoers rijp is voor een technisch herstel RISING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende stijgende lijnen FALLING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende dalende lijnen STOP LOSS = prijsniveau ter beperking van onverhoopte verliezen van openstaande beleggingsposities. LEGENDA KLEUREN CANDLES GETOONDE GRAFIEKEN Donkergroen - stijgende trend (= koers > 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Lichtgroen - koerscorrectie binnen stijgende trend (= koers > 120 daags gemiddelde) Rood - dalende trend (= koers < 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Oranje - koersherstel binnen dalende trend (= koers < 120 daags gemiddelde) Blauw - sterk opwaarts momentum tijdens een opgaande trend Paars - sterk neerwaarts momentum tijdens een neergaande trend Geel - overdrijvingsfase (extreem hoog risico van een significant trendomslag) Zwart - overgangsfase tussen stijgende en dalende trend (geen positie) Rode lijn Blauwe lijn Paarse lijn belegging daags simpel gemiddelde - 20 daags simpel gemiddelde - relatieve kracht ten opzichte van een andere Heeft u vragen of opmerkingen, neemt u dan a.u.b. contact met ons op. 12