Market Timing 29 oktober 2012

Transcriptie

1 Market Timing 29 oktober 2012 Technische & kwantitatieve analyse GLOBAAL TECHNISCH MARKTBEELD Colofon Deze,,Bulls, Bears & Shares is in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. gemaakt door Loef Technische Analyse B.V. en wordt exclusief beschikbaar gesteld aan de relaties van Theodoor Gilissen. Onderliggende assets TRENDS 2e ST 1e ST koers 1e W 2e W W/V% W/V% KT LT 5D 20D AEX INDEX BRENT CRUDE NYMEX CRUDE DAX INDEX DJ STOXX 600 INDEX DOW JONES INDEX EUR/USD BUND FUTURE GOUDPRIJS NASDAQ COMPOSITE NIKKEI-225 INDEX S&P 500 INDEX ZILVER Theodoor Gilissen gaat bij haar beleggingsbeleid uit van fundamentele analyse. Aangezien deze publicatie uitgaat van technische analyse, kan het zijn dat de hier verkondigde meningen afwijken van die van Theodoor Gilissen. De publicatie betreft een exclusieve service voor die relaties van Theodoor Gilissen die de eigen beleggingsideeën mede willen baseren op technische analyse. Edward Loef is bestuurder van Loef Technische Analyse B.V. en is onafhankelijk Technisch Analist en cliëntenremissier voor diverse partijen. Edward Loef kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of short positie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. Voor informatie over deze uitgave kunt u contact opnemen met uw private banker of andere contactpersoon bij Theodoor Gilissen. Samenvatting vraagtekens bij de korte termijn kansen op een direct doorzettend koersherstel (citaat Bulls, Bears & Shares 22 oktober 2012) Om kort te gaan aandelenmarkten verzwakken verder, de olieprijzen zakken weg, de euro beweegt op een belangrijk kantelpunt, maar vastgoed geeft beleggers thans nog een solide fundament om overeind te blijven. Bij alle overwegingen geldt als advies: wees (zeer) selectief, speel kort op de bal en tracht hierbij flexibel te zijn. Uit het trendoverzicht hierboven blijkt o.a. dat de Dow Jones Index, de Nasdaq Composite en de S&P 500 index niet alleen in de afgelopen week, maar ook in de laatste vier weken met koersverliezen worden geconfronteerd. Desondanks is de lange termijn trend nog altijd positief. Nu kopen op zwakte of liever verkopen op sterkte? Het eerste ligt voor de hand, maar de tweede gedachte komt sterk op. Tijdens een stijgende trend kunnen momenten van zwakte tijdelijk als een buying opportunity tegemoet worden getreden, echter niet zonder rekening te houden met ontwikkelingen in een bredere context. Deze Bulls, Bears & Shares is een publicatie van Theodoor Gilissen Bankiers N.V., in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De Technische Analyse en Fundamentele Analyse zijn verschillende disciplines; (mede) daardoor kan de Technische opinie afwijken of niet consistent zijn met de researchadviezen van de researchafdeling van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Theodoor Gilissen betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Theodoor Gilissen Bankiers N.V. niet instaan. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De adviezen en aanbevelingen in dit rapport zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de adviezen en aanbevelingen uit het rapport dan ook niet aanmerken als een persoonlijk advies: de ontvanger moet zijn of haar eigen adviseur raadplegen om te overleggen of het waardepapier dat in dit rapport aan bod komt, voor hem of haar een passende investering is en of de adviezen en aanbevelingen in het rapport overeenstemmen met zijn of haar doelrisicoprofiel. Indien u (mede) belegt met geleend geld, betekent dit dat u het risico loopt dat u uw inleg verliest of zelfs een schuld overhoudt. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen op dit gebied. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals vermeld staan in deze disclaimer. Theodoor Gilissen Bankiers N.V., haar directie en haar medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik (of juist de onmogelijkheid van gebruik), het vertrouwen op of (het nalaten van) acties ondernomen naar aanleiding van de informatie in de aanbieding. Uw persoonsgegevens worden zonder uw uitdrukkelijke toestemming niet aan derden buiten Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verstrekt, tenzij dat voortvloeit uit de wet. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. wijst cliënt conform de wet op haar recht op inzage, correctie, aanvulling, afscherming of verwijdering van gegevens en tot het doen van verzet tegen het gebruik van persoonsgegevens voor marketing- en charitatieve doeleinden.

2 In het kwadrant hieronder worden verschillende markten (en hieraan verwante ETF s) gerangschikt op basis van de beurskoers in samenhang met het 20-daags en 120-daags koersgemiddelde. Wanneer de koers boven het 120-daags koersgemiddelde noteert en het 20-daags koersgemiddelde noteert boven het 120- daags koersgemiddelde, is de trend stijgend ( en omgekeerd dalend). Trendfase Asset Allocatie (instrumenten) o.b.v. beurskoers + 20/120 MA STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Ishares FTSE Epra Nareit Asia 0.96 ishares MSCI Pacific ex-japan Index Fund 0.40 ishares Barclays TIPS Bond Fd 0.09 ishares Barclays Aggregate Bond Fund 0.07 ishares Barclays Inter Govt Credit Bd Fd 0.04 Silver 5000 Oz. COMEX Continuous 0.02 ishares Barclays Credit Bond Fund Brent Crude Oil Continuous Gold 100 Troy Oz. COMEX Continuous ishares MSCI Emerging Markets Index F PowerShares Emrgng Mkt Sovereign Dbt ishares MSCI ACWI Indx Fund SPDR Dow Jones Global Real Estate DJ STOXX 600 EUR Price Vanguard Total Stock Market S&P 500 index ishares S&P GSCI Commodity-Indexed Tr Ishares MSCI Latin America (USD) ishares FTSE/EPRA European Property F RJ/CRB Index BODEMVORMING % DALENDE TREND % ishares MSCI Japan Index Fd IShares Brclys 20+ Yr Treasury Bnd Fnd 0.74 iboxx EU Sov. Germany Index 7-10 Yr IShares Brclys 7-10 Yr Treasury Bnd F 0.20 iboxx EU Sov. Netherl. Index Overall 0.20 Vanguard REIT Ishares Ftse Epra Nareit US Prop Bij een 20-daags gemiddelde onder een 120-daags gemiddelde (zoals in de ishares MSCI Japan Index Fund) is de hoofdtrend dalend, maar geef een beursnotering boven het 120-daags gemiddelde uitzicht op een bodemvormingsproces. Shares MSCI Japan Index Fund vanaf

3 Zowel bij een bodemvormingsproces als bij een uittoppingsfase is niet op voorhand met zekerheid te zeggen of hierna de trend inderdaad een andere richting inslaat of niet. Overigens kan tijdens een stijgende trend of een dalende trend ook geen garantie worden gegeven op een voortzetting van de trend of niet. ishares MSCI All Countries World Index vanaf 2011 Op wereldschaal blijkt de ishares MSCI All Countries World Index de dalende trendlijn langs de toppen van mei 2011 en maart 2012 opwaarts te zijn gepasseerd, hetgeen een lange termijn verbetering is van de opwaartse kansen. Voor wat betreft de middellange termijn trend blijkt het passeren van de koerstoppen uit maart op dit moment een brug te ver. Bedenk daarentegen het gezegde van een Bull Market climbs a Wall of Worry en neem kennis van de uitkomsten van The Best Six Months -indicator, zoals vermeld in de Stock Traders Almanac uitgegeven door The Hirsch Organization. Wie vanaf 1950 in de Amerikaanse S&P 500 index elk jaar uitsluitend $ had belegd met ingang van de maand mei en deze belegging eind oktober weer ten gelde maakte, hield na 60 jaar slechts $ 9621 over. Wie vanaf 1950 in de Amerikaanse S&P 500 index elk jaar uitsluitend $ investeerde met ingang van de maand november en de investering eind april weer verkocht, keek na 60 jaar aan tegen een vermogen van $ Statistieken zeggen niet alles, maar wel genoeg om rekening mee te houden bij alle overwegingen om in of uit de aandelenmarkt(en) te stappen. Met een beleggingshorizon van zes maanden lijkt er geen haast geboden om nu aan de verkoopkant te opereren. De beleggingshorizon met een kortere duur geeft evenwel aanleiding om kennis te nemen van een koerspatroon dat in de technische analyse bekendheid geniet onder de benaming Descending Triangle. 3

4 De encyclopedie voor beleggers geeft de volgende beschrijving: De Descending Triangle doet zich op dit moment voor in de ishares World index (ISIN IE00B0M62Q58) genoteerd in euro s (zie grafiek hieronder) Vorige week dinsdag daalden de aandelenkoersen wereldwijd. De Financiële Telegraaf schreef woensdag: Angst terug op beurs. Wanneer u goed kijkt naar het koersverloop daarna, dan ziet u in de koersgrafiek afgelopen donderdag en vrijdag herstelpogingen, maar deze faalden boven de horizontale steunlijn te sluiten. De steunlijn acteert mogelijk nu als weerstandlijn. 4

5 Terwijl aandelenmarkten op wereldschaal bedreigd worden door toenemende verkoopdruk (zie proces lagere toppen in de grafiek van de ishares World) toont de gecomprimeerde performancechart van (in euro s genoteerde) ishares dat de vastgoedaandelen in Azië vorige week naar een nieuw hoogtepunt dit jaar steeg. Uit de lichtgroen gekleurde lijn boven in de gecomprimeerde koersgrafiek blijkt Europa ten opzichte van de top in de World index (zie zwarte lijn) nauwelijks terrein verloren te hebben. Ongetwijfeld heeft de stijging van de euro hier een belangrijke rol gespeeld. Ten opzichte van de ishares Europe maakt de ishares Property Europe (zie onder) een aanvang tot een periode van outperformance. Dat naast Europese vastgoedbeleggingen ook Aziatisch vastgoed in de lift zit moge duidelijk zijn. Dit alles neemt niet weg dat aandelenbeleggingen (zie volgende pagina) nog niet zwak genoeg presteren om over topvorming te spreken. 5

6 Trendfase landenindices STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Nikkei 225 Ind Futures Composite 1.30 ATHENE-ASE General 0.45 MALEISIE-KLCI 0.39 Hang Seng Index 0.12 TURKIJE-National INDONESIE-JCI NASDAQ COMPOSITE INDEX Bel INDIA-Sensex TORONTO-S&P/TSX Composite POLEN-WIG Index MEXICO-IPC AEX-index S&P 500 INDEX FTSE 100 INDEX MADRID-IBEX MILAAN-FTSE/MIB Dow Jones Industrials CAC DAX INDEX Sydney-All Ordinaries Index SWISS MARKET INDEX Bovespa RUSLAND-RTS BODEMVORMING % DALENDE TREND % Shanghai Composite Index Gelet op de Descending Triangle op wereldschaal blijft de technische analyse adviseren om kritisch om te gaan met (onze) impulsieve prikkels om met spoed aansluiting te vinden bij de consensus dat het ergste achter de rug is (zie ook vorige publicatie Bulls, Bears & Shares. Vorige week maandag wijdde Het Financieele Dagblad ruim een halve pagina aan de aandelenrally en meldde dat de sterke opmars van bankaandelen voorlopig is gestuit. In de koersontwikkeling van de Europese DJ Stoxx 600 Banks is het proces van hogere bodems sinds het dieptepunt dit jaar nog wel intact, echter er is duidelijk zichtbaar sprake van een vertraging (zie grafiek volgende pagina). De laatste hogere prijspiek in de beurskoers gaat vergezeld met een lagere top in de relatieve sterkte indicator (RSI). Dit momentum verlies vertaalt zich naar een relatieve verzwakking ten opzichte van de brede Europese aandelenmarkt (DJ Stoxx 600). Een stijging boven de koerstoppen van dit jaar is nodig om de stieren te verleiden een nieuwe bullmarkt te starten. Zover is het nog niet. 6

7 DJ Stoxx 600 Banks in daags RSI + relatieve sterkte versus Stoxx 600 De sector technologie bevindt zich in Europa nog in een stijgende trend, maar in de Verenigde Staten is sprake van topvorming. Een reden om in Europa te blijven. Trendoverzicht bedrijfssectoren STIJGENDE TREND % TOPVORMING % DJ STOXX Technology 0.74 S&P 500 Information Technology S&P 500 Automobile & Components 0.47 DJ STOXX Retail 0.16 DJ STOXX Pers&House DJ STOXX Fin.Serv DJ STOXX Food&Bev DJ STOXX Trav&Leisur DJ STOXX Media DJ STOXX Basic Resr S&P 500 Health Care Sector S&P 500 Consumer Staples Sector DJ STOXX Industrial DJ STOXX Bank Index DJ STOXX 600(P)-Euro DJ STOXX Utility DJ STOXX Constr&Mat S&P 500 Industrials Sector S&P 500 Telecom Services Sector S&P 500 index S&P 500 Utilities Sector S&P 500 Consumer Discretionary DJ STOXX Insurance DJ STOXX Health Care S&P 500 Financials Sector DJ STOXX Auto&Parts DJ STOXX Chemical DJ STOXX Oil & Gas S&P 500 Energy Sector S&P 500 Materials Sector BODEMVORMING % DALENDE TREND % DJ STOXX Telecom

8 De DJ Stoxx 600 Oil & Gas sector, S&P 500 Energy Sector en S&P 500 Materials Sector verloren binnen de stijgende trends vorige week het meest. In het kwadrant van de trendfasen binnen de asset-categorie grondstoffen (zie onder) verloor het termijncontract op Natural Gas vorige week -6,2% en Crude Oil 4,24%. Zoals eerder betoogd in de Bulls, Bears & Shares werden de vorige correctiefasen in de aandelenmarkten ingeluid door plotselinge zwakte in de olieprijs. Grondstoffen & edele metalen STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Silver 5000 Oz. COMEX Continuous 0.02 NY-DJ-AIG Livestock Index Brent Crude Oil Continuous NY-DJ-AIG Industrial Metals Index NY-DJ-AIG Grains Index Palladium NYMEX Continuous Gold 100 Troy Oz. COMEX Continuous Wheat Pit CBOT Continuous Copper High Grade COMEX Continuous NY-DJ-AIG Commodity Index NY-DJ-AIG Petroleum Index Goldman Sach Commodity Indx Comp C RJ/CRB Index Corn Pit CBOT Continuous NY-DJ-AIG Energy Index Cocoa ICE FUT US Continuous Platinum NYMEX Continuous Gas Natural NYMEX Continuous BODEMVORMING % DALENDE TREND % Soybean Meal Pit CBOT Continuous 4.23 Soybean Oil Pit CBOT Continuous Orange Juice (FCOJ-1) ICE FUT US C Coffee C ICE FUT US Continuous Sugar World No.11 Continuous NY-DJ-AIG Softs Index Crude Oil Light Sweet Continuous Cotton No. 2 ICE FUT US C Het vorige week besproken (H)oofd(S)chouderpatroon in Crude Oil is nu voltooid. De neklijn is gebroken (= verkoopsignaal) en de 20-/120-daags gemiddelden kruisen elkaar vandaag neerwaarts. Deze dead cross luidt een dalende trend in. Nymex Light Sweet Crude Oil in

9 De goud- en zilverprijs bevinden zich nog in het stijgende deel van het getoonde kwadrant voor grondstoffenprijzen, echter de ervaring leert dat het geen kwaad kan om extra aandacht te schenken aan vermeende risico s. In de Philadelphia Gold & Silver Sector Index is het prijsherstel vanaf de top dit jaar vorige maand een halt toegeroepen bij het bereiken van het 61,8% Fibonacciretracement niveau. Hoewel het prematuur is om nu al te spreken van een (H)oofd(S)choudertop zal in de komende weken/maanden veel aandacht moeten worden geschonken aan de diepte van de recente verzwakking. ishares Philadelphia Gold & Silver Sector index op weekbasis vanaf 1987 Vastrentende waarden De bund future (zie onder) heeft de toenemende verkoopdruk weten op te vangen op de stijgende steunlijn. Interessant is de relatieve sterkte ten opzichte van de DAX die in snel tempo verbetert. De afgeleide MACD-parameters staan nu nog onder de 0-lijn van het histogram, maar dat kan elk moment veranderen (hetgeen duidt op een vlucht van beleggers naar meer veiligheid ) Bund future + relatieve sterkte versus DAX-index 9

10 Valuta De euro dreigt te verzwakken. De RSI maakt een lagere bodem (zie grafiek), terwijl de EUR/USD-chart een dalend trendkanaal registreert. Verder geen wijzigingen ten opzichte van de analyse een week geleden: De lange termijn dalende weerstandlijn van afgelopen anderhalf jaar is nog niet overtuigend opwaarts gebroken en dat is gelet op het verzwakkende momentum ook niet vandaag of morgen te verwachten. Waarschijnlijk is een langere aanloop nodig (denkrichting vanaf $ 1,27) EUR/USD vanaf 2011 met 14-daags RSI Valuta trendfasen STIJGENDE TREND % TOPVORMING % EUR/AUD EUR/CHF EUR/CAD EUR/USD EUR/JPY BODEMVORMING % DALENDE TREND % EUR/NOK USD/NOK 1.09 USDEUR 0.79 USD/CHF 0.65 USD/JPY ALGEMEEN ADVIES Hanteer indien mogelijk - stop loss limieten om koersrisico s beter te beheersen! 10

11 Verklarende woorden en begrippen uit de technische analyse Een uitleg van woorden en begrippen die gangbaar zijn in de technische analyse en in de Bulls, Bears & Shares worden gebruikt zijn op deze pagina op een niet limitatieve wijze ter verduidelijking samengevat. Technische Analyse (TA) bestudeert primair met behulp van grafieken de koershistorie van marktprijzen (lees: beurskoersen en hiervan afgeleide handelsvolumes) met het doel om de meest waarschijnlijke toekomstige richting te bepalen. De technische analyse kent twee hoofdstromingen. Enerzijds is er de klassieke visuele analyse van grafieken met het oogmerk om trends en koerspatronen te herkennen. Anderzijds is er de kwantitatieve analyse om met behulp van de beurskoers afgeleide formules ( indicatoren ) koop- en verkoopsignalen te genereren. De Bulls, Bears & Shares combineert de visuele analyse met de kwantitatieve analyse. De technische en kwantitatieve analyses worden vooral gebruikt als hulpmiddel voor de timing van beleggingsbeslissingen. TA = afkorting voor technische analyse KT = korte termijn trend op basis van de positie van beurskoers ten opzichte van het 20-daags koersgemiddelde LT = lange termijn trend op basis van de positie van het 20-daags koersgemiddelde ten opzichte van het 120-daags koersgemiddelde TREND = algemene richting waarheen een koersontwikkeling tendeert herkenbaar aan een proces van twee opeenvolgende toppen en/of bodems TRENDLIJN = lijn langs opeenvolgende toppen of bodems STEUN = indicatie voor een bodem in de koersgrafiek WEERSTAND = indicatie voor een top in de koersgrafiek BULLISH = positieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling BEARISH = negatieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling NEUTRAAL = aanduiding voor richtingloos en/of zijwaarts koersverloop TACTISCH = specifieke actie/benadering bedoeld om een strategie uit te voeren RS = relatieve sterkte ter bepaling van outperformance of underperformance OUTPERFORMANCE = betere prestatie ten opzichte van UNDERPERFORMANCE = slechtere prestatie ten opzichte van LONG = positionering in de markt anticiperend op een koersstijging SHORT = positionering in de markt anticiperend op een koersdaling NONE = geen positionering in verband met overgangfase tussen bulls en bears BUY = koopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse SELL = verkoopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse MA = moving average / voortschrijdend gemiddelde van een reeks van beursdata RSI = relatieve sterkte index (indicator voor het meten van het momentum) RSI waardering onder 30 illustreert een relatief sterke koersdaling RSI waardering boven 70 illustreert een relatief sterke koersstijging MOMENTUM = indicator voor het meten van de snelheid en de sterkte van een koersbeweging STO = afkorting voor stochastics, indicator voor korte termijn kansberekening STO waardering onder 20 illustreert een relatief sterke koersdaling STO waardering boven 80 illustreert een relatief sterke koersstijging DMI = afkorting voor directional movement indicator, geeft informatie over de kracht van vraag en aanbod in de onderliggende trend ADX = afkorting voor average directional movement indicator, geeft de kracht aan van een trendmatige beweging, maar zegt niets over de richting ervan ADX waardering onder 25 wijst potentieel op een zijwaarts gerichte trend ADX waardering boven 25 wijst potentieel op een trendmatige beweging TRADINGRANGE = richtingloze koersbeweging binnen bepaalde bandbreedte UITBRAAK = koersbeweging boven/onder vorige weerstand/steun TRAP = mislukte uitbraak PULLBACK terugkeer van de beurskoers naar een recent uitbraakniveau GAP = koershiaat in de grafiek zichtbaar tussen twee handelsnoteringen in OVERBOUGHT = situatie waarin de beurskoers kwetsbaar is voor een correctie OVERSOLD = sitiuatie waarin de beurskoers rijp is voor een technisch herstel 11

12 RISING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende stijgende lijnen FALLING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende dalende lijnen STOP LOSS = prijsniveau ter beperking van onverhoopte verliezen van openstaande beleggingsposities. LEGENDA KLEUREN CANDLES GETOONDE GRAFIEKEN Donkergroen - stijgende trend (= koers > 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Lichtgroen - koerscorrectie binnen stijgende trend (= koers > 120 daags gemiddelde) Rood - dalende trend (= koers < 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Oranje - koersherstel binnen dalende trend (= koers < 120 daags gemiddelde) Blauw - sterk opwaarts momentum tijdens een opgaande trend Paars - sterk neerwaarts momentum tijdens een neergaande trend Geel - overdrijvingsfase (extreem hoog risico van een significant trendomslag) Zwart - overgangsfase tussen stijgende en dalende trend (geen positie) Rode lijn Blauwe lijn Paarse lijn belegging daags simpel gemiddelde - 20 daags simpel gemiddelde - relatieve kracht ten opzichte van een andere Heeft u vragen of opmerkingen, neemt u dan a.u.b. contact met ons op. 12