Market Timing 10 april 2012

Transcriptie

1 Market Timing 10 april 2012 Technische & kwantitatieve analyse GLOBAAL TECHNISCH MARKTBEELD Colofon Deze,,Bulls, Bears & Shares is in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. gemaakt door Loef Technische Analyse B.V. en wordt exclusief beschikbaar gesteld aan de relaties van Theodoor Gilissen. Theodoor Gilissen gaat bij haar beleggingsbeleid uit van fundamentele analyse. Aangezien deze publicatie uitgaat van technische analyse, kan het zijn dat de hier verkondigde meningen afwijken van die van Theodoor Gilissen. De publicatie betreft een exclusieve service voor die relaties van Theodoor Gilissen die de eigen beleggingsideeën mede willen baseren op technische analyse. Edward Loef is bestuurder van Loef Technische Analyse B.V. en is onafhankelijk Technisch Analist en cliëntenremissier voor diverse partijen. Edward Loef kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of short positie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. Voor informatie over deze uitgave kunt u contact opnemen met uw private banker of andere contactpersoon bij Theodoor Gilissen. Diverse markten TRENDS 2e ST 1e ST koers 1e W 2e W W/V% W/V% KT LT 5D 20D AEX INDEX BRENT CRUDE NYMEX CRUDE DAX INDEX DJ STOXX 600 INDEX DOW JONES INDEX EUR/USD BUND FUTURE GOUDPRIJS NASDAQ COMPOSITE NIKKEI-225 INDEX S&P 500 INDEX ZILVER Samenvatting Op de eerste handelsdag van dit jaar sloot de AEX op 316,82. Afgelopen donderdag eindigde de Nederlandse beursgraadmeter op 314,91. De Duitse Bund future opende op de eerste handelsdag van dit jaar op 139,30. Eind vorige week sloot het termijncontract op 139,15. De RJ/CRB-index sloot 2011 af op 305,29. De grondstoffenindex ging het paasweekend in op 306,48. De prijs van West Texas Intermediate Light Sweet Crude Oil rekende op 2 januari voor een vat olie $ 103,15. Het verschil met de actuele prijs is minimaal. De EUR/USD eindigde op 2 januari jl. op $ 1,3050. Vorige week donderdag werd de euro op hetzelfde koersniveau verhandeld. Wat is er in de tussentijd gebeurd? De AEX heeft hoger gestaan. De Bund future ook. Datzelfde gold ook voor de grondstoffenindex en de olieprijs. En het verhaal voor de euro luidt niet anders. Voor de edele metalen trouwens ook niet. Conclusie: vergeefse moeite, geknakt vertrouwen en terugkerende twijfels. Deze Bulls, Bears & Shares is een publicatie van Theodoor Gilissen Bankiers N.V., in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De Technische Analyse en Fundamentele Analyse zijn verschillende disciplines; (mede) daardoor kan de Technische opinie afwijken of niet consistent zijn met de researchadviezen van de researchafdeling van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Theodoor Gilissen betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Theodoor Gilissen Bankiers N.V. niet instaan. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De adviezen en aanbevelingen in dit rapport zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de adviezen en aanbevelingen uit het rapport dan ook niet aanmerken als een persoonlijk advies: de ontvanger moet zijn of haar eigen adviseur raadplegen om te overleggen of het waardepapier dat in dit rapport aan bod komt, voor hem of haar een passende investering is en of de adviezen en aanbevelingen in het rapport overeenstemmen met zijn of haar doelrisicoprofiel. Indien u (mede) belegt met geleend geld, betekent dit dat u het risico loopt dat u uw inleg verliest of zelfs een schuld overhoudt. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen op dit gebied. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals vermeld staan in deze disclaimer. Theodoor Gilissen Bankiers N.V., haar directie en haar medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik (of juist de onmogelijkheid van gebruik), het vertrouwen op of (het nalaten van) acties ondernomen naar aanleiding van de informatie in de aanbieding. Uw persoonsgegevens worden zonder uw uitdrukkelijke toestemming niet aan derden buiten Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verstrekt, tenzij dat voortvloeit uit de wet. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. wijst cliënt conform de wet op haar recht op inzage, correctie, aanvulling, afscherming of verwijdering van gegevens en tot het doen van verzet tegen het gebruik van persoonsgegevens voor marketing- en charitatieve doeleinden.

2 De conclusie dwingt beleggers in het kader van twee doelstellingen, zijnde behoud of groei van het vermogen, prioriteit te geven aan behoud. Dat wil zeggen, tel uw zegeningen en zorg ervoor dat ongerealiseerde winsten niet meer worden weggegeven. Ongerealiseerde winsten zijn er voor aandelenbeleggers nog volop te verzilveren, mocht de gedachte when in doubt, get out nu gaan postvatten. In de Nasdaq Composite en Nasdaq-100 index stond er nog altijd eind vorige week +18% op het koersenbord. De Philadelphia SOX-index (= semi-conductors) en de Amerikaanse Informatietechnologie-index stonden vorige week nog +15% hoger dan begin dit jaar. In Japan is er ook nog steeds sprake van een positief koersresultaat +14% volgens de Nikkei-225 index. Bij onze oosterburen noteert de DAX vergelijkbare winstcijfers en bij onze zuiderburen (België) toont de BEL-20 index nog altijd +8% op het scherm. Europees vastgoed presteert tot nu toe ook niet onaardig met +7,5% volgens de EPRA/Nareit Europe index. Een uitspraak in 1927 van Albert W. Thomas is misschien wel goed om te melden: It is better to be out wishing you were in, than in wishing you were out. De moraal van deze uitspraak is dat de sell discipline als onderdeel van een beleggingsaanpak vaak veel effectiever een bijdrage levert aan het behoud en groei van het vermogen dan de buy discipline. Hoe krijgt u die buy & sell -discipline? In dit rapport wordt gekeken naar de ontwikkeling van de beurskoers in relatie tot het 20-daags en 120-daags gemiddelde. Noteert de beurskoers boven het 120-daags gemiddelde en noteert het 20-daags gemiddelde boven het 120-daags gemiddelde dan geldt wishing you were in (zie groene kaders in de AEX-grafiek hieronder). Omgekeerd geldt wishing you were out (zie roodomcirkelde gebieden, waarin koersdalingen geen negatieve impact meer kunnen hebben op het kapitaal). AEX vanaf 2003 met wishing you were in en wishing you were out fasen Gedurende 44 maanden van de in totaal afgebeelde 111 maanden vanaf begin 2003 (= 9,25 jaar) heeft deze simpele sell discipline ervoor gezorgd dat 1) er in 40% van de hierboven afgebeelde periode geen risico is gelopen en 2) het eindresultaat desondanks op een hoger niveau eindigt dan begin

3 Hieronder is het koersverloop van de AEX weergegeven, maar dan voorzien van het 20-daags en 120-daags gemiddelde vanaf september Een slotkoers onder het (rode) 120-daags gemiddelde zal de AEX zwart doen kleuren. Deze situatie deed zich voor tijdens de stijgende trend in het najaar van 2010 en in het voorjaar van AEX vanaf 2003 met 20-daags en 120-daags koersgemiddelde De zwarte candles markeren een aanval op de overheersende trend en kunnen aanleiding geven tot een wijziging van de richting van de trend. Zolang de afstand tussen het 20-daags gemiddelde en 120-daags gemiddelde groot genoeg is, zal de beweging vaak terugveren naar het 20-daags gemiddelde. In die zin bieden de zwarte candles in de grafieken een gelegenheid om hierop actief in te spelen. Een daling eerdaags onder 312,34 (= 120-daags gemiddelde) biedt vanuit technisch perspectief koopkansen met als doel een test van het 20-daags koersgemiddelde (= 327,34) in de komende dagen/weken. Naarmate de tijd verstrijkt en de koersgemiddelden elkaar dichter naderen, wordt de kans op een kruising tussen deze gemiddelden vanzelfsprekend groter. De kans op een trendomkeer neemt dan ook toe. Haussegerichte posities komen dan in toenemende mate in gevaar, waardoor net als bij het naderen van de spreekwoordelijke gevaarlijke kruising in het verkeer bovengemiddelde behoedzaamheid belangrijker wordt. Op dit moment is er op basis van de trendoverzichten in deze publicatie, waarin de stand van de beurskoers wordt afgezet tegen de 20-daags en 120-daags gemiddelden, slechts te constateren dat op wereldschaal de beleggingscategorie aandelen in een stijgende trend beweegt. China en Canada vertonen kenmerken van topvorming en in Europa is dit het geval voor wat betreft de aandelenindices in Griekenland en Italië. De Spaanse IBEX-35 bevindt zich in een dalende trend, waardoor de aandacht voor risicomanagement met name hier om voorrang vraagt. De grondstoffenindices vertonen ook kenmerken van topvorming, waardoor de meer cyclische bedrijfssectoren kwetsbaar raken voor winstnemingen. In het overzicht van de trendsectoren bevinden de Europese basic resources en de Amerikaanse energiesector (olie- en gas) zich eveneens in topvormingsgebied. De toegenomen risico-aversie blijkt ook uit de relatieve gunstige ontwikkeling in de defensieve bedrijfssectoren (Health Care, Consumer Staples). 3

4 Trendoverzicht Asset-Allocatie (instrumenten) 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Ishares FTSE Epra Nareit Asia 2.26 RJ/CRB Index 0.18 Ishares Ftse Epra Nareit US Prop 1.40 ishares Silver Trust iboxx EU Sov. Germany Index Crude Oil Light Sweet Continuous 0.52 ishares MSCI Emerging Markets idx 0.23 PowerShares Emrgng Mkt Sov. Dbt Vanguard REIT S&P 500 Index Vanguard Total Stock Market ishares Barclays Credit Bond Fund ishares Barclays TIPS Bond Fd DJ STOXX 600 EUR Price ishares MSCI ACWI Indx Fund ishares FTSE/EPRA European Prop.F BODEMVORMING % DALENDE TREND % iboxx EU Sov. Netherl. Index 0.46 BrclysiPth DJUBSCommodity Idx 0.93 IShares Brclys 7-10 Yr Treasury Bnd ishares Barclays Inter Govt Credit Bd ishares Barclays Aggregate Bond IShares Brclys 20+ Yr Treasury Bnd SPDR Gold Trust ishares MSCI Emerging Markets + (MACD van) relatieve sterkte t.o.v. ACWI In de ishares MSCI Emerging Markets Index Fund draait de MACD van de relatieve sterktelijn ten opzichte van de MSCI All Countries World Index vorige week weer omhoog. Hoewel de emerging markets relatief verzwakken op de wat langere termijn (zie vorige publicatie), wijst de recente golden cross er binnen dit proces op, dat bewegingen ingezet kunnen worden die tijdelijk sterker zijn dan in de MSCI All Countries World Index. Vorige week presteerden India en Rusland bovengemiddeld (zie landenoverzicht op de volgende pagina). Herstelbewegingen zoals die in China plaatsvinden lijken nu onderdeel van een topvormingsproces (met lagere koerstop als resultaat). 4

5 Trendoverzicht Landenindices 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % INDIA-Sensex CHINA-Shanghai & Shenzhen MEXICO-IPC 1.35 TORONTO-S&P/TSX Composite INDONESIE-JCI 1.06 ATHENE-ASE General MALEISIE-KLCI 0.85 MILAAN-FTSE/MIB RUSLAND-RTS 0.05 SWISS MARKET INDEX FTSE 100 INDEX S&P 500 Index Sydney-All Ordinaries Index NASDAQ COMPOSITE INDEX POLEN-WIG Index DJ STOXX 600 EUR Price Dow Jones Industrials TURKIJE-National DAX INDEX Hang Seng Index CAC Bovespa Bel AEX Amsterdam Index TOKYO/NIKKEI 225/DOW JONES INDEX BODEMVORMING % DALENDE TREND % MADRID-IBEX De dalende trend in de Spaanse aandelenmarkt is vorige week ternauwernood opgevangen op de bodemniveaus vorig jaar. De bodems van de bearmarkten tijdens het afgelopen decennium verbinden een cruciale steunlijn die samenvalt met de bodemniveaus van afgelopen najaar. Spaanse IBEX-35 vanaf 2002 Een daling van de IBEX-35 onder de bodems van 2011 en daarmee onder de steunlijn van de afgelopen 10 jaar suggereert doorzettende verkoopdruk, waarbij beleggers de bodems uit 2003 respectievelijk 2002 als koersdoel zullen hanteren. 5

6 In de Bulls, Bears & Shares van 23 januari jl. werd voor de Nasdaq-100 index een koerspotentieel geschetst van ca. + 15% op basis van een omgekeerd (H)oofd- (S)chouderpatroon. De Nasdaq-100 index noteerde op dat moment 2437,02. Het 15% hogere koersdoel rond 2800 is vorige week bij een intraday hoogste stand op 2795,35 bereikt. Onderhuids zien we in de directional movement indicatoren de verkoopdruk toenemen (zie stijgende rode lijn). De Nasdaq-100 index staat hierdoor op het punt om door winstnemingen te worden getroffen. NB Omdat de rally dit jaar nagenoeg geen neerwaartse reacties heeft laten zien en daardoor bodems van enige betekenis ontbreken, oogt het dalingsrisico op het eerste gezicht aanzienlijk (= terugval naar de toppen van vorig jaar is mogelijk). NASDAQ-100 index vanaf daags directional movement indicatoren In de S&P 500 index is op tweede paasdag een glijdende stop loss grens (zie paarse trapsgewijze lijn in de grafiek hieronder) voor het eerst(!) dit jaar op slotkoersbasis neerwaarts gebroken. De bewegingsruimte naar het 120-daags koersgemiddelde bedraagt ca. 6%. Het eerste koersdoel voor de korte termijn lijkt de bodem van begin maart rond S&P 500 index vanaf 20 december 2011 (= start opgaande trend) 6

7 Vanaf 1950 heeft de periode 1 mei t/m 31 oktober in de Dow Jones Industrial Average gemiddeld 0,4% rendement opgeleverd, waarbij van de in totaal 61 kalenderjaren er 24 jaren waren waarin in deze periode verlies werd geleden. De periode 1 november t/m 30 april daarentegen leverde gemiddeld 7,5% rendement op, waarbij er slechts in 14 jaren kalenderjaren sprake was van een verliesgevend seizoen. Deze seizoensstatistieken (bron: Stock Traders Almanac 2012) pleiten er nu voor om de openstaande beleggingsposities in de (Amerikaanse) aandelenmarkt met bovengemiddelde aandacht te volgen om eventuele koersrisico s direct in de kiem te smoren. Trendoverzicht bedrijfssectoren 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % DJ STOXX Health Care 1.09 DJ STOXX Basic Resr DJ STOXX Pers&House 0.92 S&P 500 Energy Sector S&P 500 Consumer Staples Sector 0.53 DJ STOXX Utility DJ STOXX Oil & Gas 0.51 DJ STOXX Food&Bev S&P 500 Health Care Sector 0.43 S&P 500 Consumer Discretionary Sector 0.26 S&P 500 Utilities Sector 0.11 DJ STOXX Trav&Leisur DJ STOXX Industrial S&P 500 Information Technology Sector DJ STOXX Chemical S&P 500 Index STOXX Europe 600 REITS DJ STOXX Retail DJ STOXX 600(P)-Euro DJ STOXX Fin.Serv S&P 500 Industrials Sector S&P 500 Automobile & Components S&P 500 Telecom Services Sector DJ STOXX Auto&Parts S&P 500 Materials Sector S&P 500 Financials Sector DJ STOXX Media DJ STOXX Technology DJ STOXX Constr&Mat DJ STOXX Insurance DJ STOXX Bank Index BODEMVORMING % DALENDE TREND % DJ STOXX Telecom De defensieve Health Care en Consumer Staples (Food & Beverage) sectoren presteerden afgelopen week relatief sterk. Beleggers kiezen dus voor een minder risicovolle samenstelling van hun aandelenbelangen. Let op de Europese banken verzekeringssector die duidelijk erg gevoelig zijn voor een mogelijke verdere verslechtering in het sentiment. 7

8 Obligaties & rentecontracten Bund future (139,15) vanaf 2011 Gaf de daling van de bund future recentelijk via de zwartgekleurde candles in maart nog aanleiding voor een topvormingsproces, het koersherstel boven het 120-daags koersgemiddelde wijzigt de technische conditie in een bodemproces. Het komt niet vaak voor dat de markt zo wispelturig acteert. Hanteer in het kader van risicomanagement bij hausseposities in de bund future een koersniveau van 135 bij een lange termijn beleggingshorizon en 137 bij een korte beleggingshorizon. 10-jaars US T-Bond op dagbasis vanaf 2007 In de Verenigde Staten vertoont de 10-jaars Amerikaanse staatslening dezelfde kuren als in Europa. Deze snelle omwenteling van bearish naar bullish doet een beroep op de mentale bereidwilligheid om ons vooral toch aan te passen aan de veranderende omstandigheden. Lange termijn beleggers mogen onverwacht toch weer naar US Treasuries gaan kijken (zwart is de kleur van de transitiefase), maar dit geldt vooral als het 20-daags gemiddelde weer boven het 120-daags gemiddelde wordt geduwd (= kwantitatieve voorwaarde stijgende trend). 8

9 Commodities RJ/CRB-index vanaf 2011 De aanhoudende zwakte in de grondstoffenindex heeft geleid tot een neerwaartse kruising tussen het 20-daags en 120-daags gemiddelde. De trend is nu dalend en de eerstvolgende steun ligt rond 295 (= bodems oktober en december 2011). China Shanghai & Shenzhen 300 index + RJ/CRB-index vanaf 2011 De correlatie tussen de Chinese beurs en de grondstoffenindex blijkt uit de gecomprimeerde grafiek hierboven. Als gevolg van de dead cross dwingt het voortschrijdend inzicht voorzichtiger te worden met betrekking tot de (hoog)gespannen verwachtingen van de groeimotor China. 9

10 BRENT Crude Oil (vanaf juni 2010).een cyclusbodem lijkt nabij 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % Corn Pit CBOT Continuous 8.98 DJ UBS Industrial metals subidx 0.26 Soybean Oil Pit CBOT Continuous 5.69 Palladium NYMEX Continuous 0.04 DJ UBS Grains 4.65 Silver 5000 Oz. COMEX C Soybean Meal Pit CBOT Continuous 4.51 Wheat Pit CBOT Continuous 4.24 DJ UBS Agriculture subindex 3.31 Goldman Sach Commodity Indx Comp Cont Crude Oil Light Sweet Continuous 0.52 Copper High Grade COMEX Continuous Sugar World No.11 Continuous DJ UBS Petroleum Platinum NYMEX Continuous Brent Crude Oil Continuous D 5 D BODEMVORMING % DALENDE TREND % Rough Rice Pit CBOT Continuous 0.97 Coffee C ICE FUT US Continuous 3.71 DJ UBS Commodity index 0.50 RJ/CRB Index ICE FUT US Cont DJ UBS Softs DJ UBS energy subindex DJ UBS Precious Metals Gold 100 Troy Oz. COMEX Cont DJ UBS Livestock Gas Natural NYMEX Continuous Orange Juice (FCOJ-1) ICE FUT US Cotton No. 2 ICE FUT US Cont Cocoa ICE FUT US Continuous Om de gemiddeld 25 handelsdagen maakt de prijs van Brent Oil een bodem van waaruit in het verleden telkens een nieuwe rallyfase inzette (zie grafiek volgende pagina). Een stijgende steunlijn zou de prijs van Brent Oil nu spoedig omhoog moeten sturen. 10

11 CRUDE OIL ($ 102,3) vlagpatroon wijst op een bullish vervolg. Edele metalen Goudprijs (1643,90) test momenteel de stijgende steunlijn De koersgemiddelden in de edele metalen goud en zilver bewegen ongunstig. Zilverprijs verkoopdruk neemt toe 11

12 VALUTA EUR/USD vanaf 2010 De herstelpoging in de euro ten opzichte van de US Dollar is wederom mislukt. De euro is in het dalende trendkanaal teruggeduwd. De trend van de euro is weer dalend. US Dollar Index vanaf 2011 hogere bodems...koersgemiddelden stijgend De blauwe candles in de US Dollar index wijzen op een sterk positief momentum voor de greenback. Er is een hogere bodem gevormd. Een opwaartse impuls is een kwestie van tijd. 12

13 Overzicht trendfasen valutaparen 5 D 5 D STIJGENDE TREND % TOPVORMING % US Dollar Index ICE FUT US C US Dollar - Japanese Yen UK Pound Sterling - US Dollar Euro-Japanese Yen D 5 D BODEMVORMING % DALENDE TREND % US Dollar - Swiss Franc 1.63 US Dollar- Canadian Dollar Euro-Swiss Franc Euro-UK Pound Sterling Euro-Australian Dollar Euro - US Dollar Euro-Canadian Dollar CONCLUSIE Er is sprake van terugkerende verzwakkingen in de volle breedte. De euro verliest ten opzichte van de overige valuta, Europese banken en verzekeraars worden relatief hard geraakt, de grondstoffenindex (en China) vertoont topvorming en het publiek zoekt de relatief veilige havens (Duitse, Nederlandse en Amerikaanse staatsleningen) uitgezonderd edele metalen weer op. Op aandelenindexniveau heeft de verzwakking nog niet geleid tot ernstige zwakte, echter er is weinig voor nodig om het positieve sentiment te doen omslaan. Beursstatistieken wijzen t/m het derde kwartaal moeilijker omstandigheden om koerswinst in aandelen te realiseren. 13

14 ALGEMEEN ADVIES Hanteer indien mogelijk - stop loss limieten om koersrisico s beter te beheersen! Verklarende woorden en begrippen uit de technische analyse Een uitleg van woorden en begrippen die gangbaar zijn in de technische analyse en in de Bulls, Bears & Shares worden gebruikt zijn op deze pagina op een niet limitatieve wijze ter verduidelijking samengevat. Technische Analyse (TA) bestudeert primair met behulp van grafieken de koershistorie van marktprijzen (lees: beurskoersen en hiervan afgeleide handelsvolumes) met het doel om de meest waarschijnlijke toekomstige richting te bepalen. De technische analyse kent twee hoofdstromingen. Enerzijds is er de klassieke visuele analyse van grafieken met het oogmerk om trends en koerspatronen te herkennen. Anderzijds is er de kwantitatieve analyse om met behulp van de beurskoers afgeleide formules ( indicatoren ) koop- en verkoopsignalen te genereren. De Bulls, Bears & Shares combineert de visuele analyse met de kwantitatieve analyse. De technische en kwantitatieve analyses worden vooral gebruikt als hulpmiddel voor de timing van beleggingsbeslissingen. TA = afkorting voor technische analyse KT = korte termijn trend op basis van de positie van beurskoers ten opzichte van het 20-daags koersgemiddelde LT = lange termijn trend op basis van de positie van het 20-daags koersgemiddelde ten opzichte van het 120-daags koersgemiddelde TREND = algemene richting waarheen een koersontwikkeling tendeert herkenbaar aan een proces van twee opeenvolgende toppen en/of bodems TRENDLIJN = lijn langs opeenvolgende toppen of bodems STEUN = indicatie voor een bodem in de koersgrafiek WEERSTAND = indicatie voor een top in de koersgrafiek BULLISH = positieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling BEARISH = negatieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling NEUTRAAL = aanduiding voor richtingloos en/of zijwaarts koersverloop TACTISCH = specifieke actie/benadering bedoeld om een strategie uit te voeren RS = relatieve sterkte ter bepaling van outperformance of underperformance OUTPERFORMANCE = betere prestatie ten opzichte van UNDERPERFORMANCE = slechtere prestatie ten opzichte van LONG = positionering in de markt anticiperend op een koersstijging SHORT = positionering in de markt anticiperend op een koersdaling NONE = geen positionering in verband met overgangfase tussen bulls en bears BUY = koopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse SELL = verkoopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse MA = moving average / voortschrijdend gemiddelde van een reeks van beursdata RSI = relatieve sterkte index (indicator voor het meten van het momentum) RSI waardering onder 30 illustreert een relatief sterke koersdaling RSI waardering boven 70 illustreert een relatief sterke koersstijging MOMENTUM = indicator voor het meten van de snelheid en de sterkte van een koersbeweging STO = afkorting voor stochastics, indicator voor korte termijn kansberekening STO waardering onder 20 illustreert een relatief sterke koersdaling STO waardering boven 80 illustreert een relatief sterke koersstijging DMI = afkorting voor directional movement indicator, geeft informatie over de kracht van vraag en aanbod in de onderliggende trend ADX = afkorting voor average directional movement indicator, geeft de kracht aan van een trendmatige beweging, maar zegt niets over de richting ervan ADX waardering onder 25 wijst potentieel op een zijwaarts gerichte trend ADX waardering boven 25 wijst potentieel op een trendmatige beweging TRADINGRANGE = richtingloze koersbeweging binnen bepaalde bandbreedte UITBRAAK = koersbeweging boven/onder vorige weerstand/steun TRAP = mislukte uitbraak 14

15 PULLBACK terugkeer van de beurskoers naar een recent uitbraakniveau GAP = koershiaat in de grafiek zichtbaar tussen twee handelsnoteringen in OVERBOUGHT = situatie waarin de beurskoers kwetsbaar is voor een correctie OVERSOLD = sitiuatie waarin de beurskoers rijp is voor een technisch herstel RISING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende stijgende lijnen FALLING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende dalende lijnen STOP LOSS = prijsniveau ter beperking van onverhoopte verliezen van openstaande beleggingsposities. LEGENDA KLEUREN CANDLES GETOONDE GRAFIEKEN Donkergroen - stijgende trend (= koers > 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Lichtgroen - koerscorrectie binnen stijgende trend (= koers > 120 daags gemiddelde) Rood - dalende trend (= koers < 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Oranje - koersherstel binnen dalende trend (= koers < 120 daags gemiddelde) Blauw - sterk opwaarts momentum tijdens een opgaande trend Paars - sterk neerwaarts momentum tijdens een neergaande trend Geel - overdrijvingsfase (extreem hoog risico van een significant trendomslag) Zwart - overgangsfase tussen stijgende en dalende trend (geen positie) Rode lijn Blauwe lijn Paarse lijn belegging daags simpel gemiddelde - 20 daags simpel gemiddelde - relatieve kracht ten opzichte van een andere Heeft u vragen of opmerkingen, neemt u dan a.u.b. contact met ons op. 15