Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2011

Transcriptie

1 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 februari 2 In opdracht van: Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) In samenwerking met: Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen (BvK) Uitgevoerd door: EIM drs. W.D.M. van der Valk HBA-publicatiereeksnr.: 75 ISBN: Prijs:, excl. verzendkosten

2 Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) Postbus AW Zoetermeer Tel.: Internet: Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen (BvK) Schout van Hekerenstraat 5237 SC s-hertogenbosch Tel.: Internet: EIM Postbus 7 27 AA Zoetermeer Tel.: info@eim.nl Internet: Copyright 2 HBA Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 92 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder de schriftelijke toestemming van de uitgever, het Hoofdbedrijfschap Ambachten.

3 Inhoudsopgave Inleiding 5 2 Uit de branche: naar een nieuwe toekomst 7 3 De branche in cijfers 9 3. Verdeling van de ondernemingen naar Leeftijd van de ondernemingen 3.3 Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen 3. Huisvesting Werkgelegenheid Opleiding van de ondernemer 3.7 Omzet Omzetsamenstelling Bedrijfsresultaat 9 3. Gebruik van diensten van derden 2 3. Automatisering en website Verkoopbevorderende activiteiten Problemen 23 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 3

4 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

5 Inleiding Dit rapport beschrijft de resultaten van het structuuronderzoek in de maatkledingbranche, dat door EIM in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Ambachten is uitgevoerd. Het onderzoek is ondersteund door de Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen. De uitkomsten van het onderzoek zijn gebaseerd op de antwoorden van ondernemers waarvan de onderneming als maatoverhemdenbedrijf staat ingeschreven bij de afdeling Registratie en Heffing van het HBA. Daarnaast is gebruikgemaakt van: de ledenlijst van de Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen; de inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel onder de activiteit 'vervaardigen van maatkleding'; de bedrijven die in de Gouden Gids staan vermeld onder de zoekterm 'Kleermakerijen'. In dit rapport zijn de gegevens van 8 geënquêteerde bedrijven verwerkt. De ondernemers zijn in het najaar van 2 telefonisch benaderd, nadat hun een schriftelijke vooraankondiging was toegestuurd. Van de ondernemers waarmee het mogelijk was om binnen de veldwerkperiode contact te hebben, was 7% bereid om aan het onderzoek mee te werken. Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 5

6 6 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

7 2 Uit de branche: naar een nieuwe toekomst Branche in kaart Er bestaan nog steeds kleermakers, ook al lijkt het grote publiek dit nauwelijks te weten. Met de opkomst van de confectiefabrieken is de eens zo bloeiende branche grotendeels ten onder gegaan. Het aanbod van kleding is door industrialisering en lagelonenlanden uniform en massaal geworden. Op dit moment komen er echter steeds meer mensen die zich willen onderscheiden door middel van hun kleding. Tevens stijgt de vraag naar goed passende kleding. Hierdoor ontstaat in toenemende mate weer de behoefte aan goede kleermakers. Ondanks de afnemende belangstelling voor het ambacht van de kleermaker en het daarmee ten onder gaande onderwijs, is er gelukkig nog veel vakkennis blijven bestaan bij individuele kleermakers en bij hen die puur voor particulier gebruik het vak zijn blijven uitoefenen. Ook de Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen (BvK), inmiddels 7 jaar oud, heeft de teloorgang overleefd en ervaart een opkomst van de belangstelling voor het ambacht. Nieuwe uitstraling Al vele jaren heeft de BvK internationale contacten en doet zij geregeld mee aan internationale coutureshows. Op verzoek van de ons omringende landen zijn wij sinds 26 officieel deelnemer van het European Master Tailor Congres (EMTC). Het EMTC wordt eens in de twee jaar georganiseerd, waarbij het accent ligt op ontmoeting, uitwisseling van kennis, 'netwerken' en diverse modeshows. Hierin tonen we elkaars kunnen en komen kleermakers uit de vijf deelnemende landen samen. Door de ons omringende landen worden we geroemd om onze creativiteit en ons vak'mens'schap. We zijn er dan ook als BvK trots op dat het groeiend aantal kleermakers kan steunen op een brancheorganisatie waar nog steeds de nodige vakkennis aanwezig is en dat er onder onze leden ambachtslieden zijn die bereid zijn om hun kennis met de aankomende collegae te delen, onder andere door middel van coaching. De BvK is geen opleidingsinstituut maar veel van de activiteiten zijn erop gericht om de kennis van het ambacht te bewaren én over te dragen. Huidige situatie De branche wordt gekenmerkt door veel zelfstandigen zonder personeel ( zzpondernemer) en ruim de helft van de bedrijven is jonger dan 5 jaar. Opmerkelijk is de grote mate van tevredenheid bij de ondernemers, terwijl commercieel succes niet direct uit de cijfers blijkt. Hieruit kan men concluderen dat de passie om het vak uit te oefenen sterker is dan de wens om geld te verdienen. Veel vraag naar personeel is er onder de ondervraagden niet, maar van de bedrijven die met personeel werken, ervaart de helft het vinden van bekwaam personeel als een probleem. De reguliere opleidingen in Nederland richten zich steeds meer op 'Mode' in brede zin waardoor basale kennis van ons ambacht steeds minder aandacht krijgt. Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 7

8 Knelpunten Vakgericht onderwijs is steeds minder vanzelfsprekend en voor de kleermaker in de dop is het vaak een wilde gok om een goede beroepsopleiding te kiezen. De BvK stimuleert en ondersteunt dan ook het initiatief van het LPM (een organisatie van particuliere modevakscholen) om te komen tot een goed niveau qua eenheid in de eindexamentermen. Een ander initiatief is stimuleren dat er via het reguliere onderwijs meer traditionele kleermakersopleidingen komen. Als hieraan geen aandacht wordt besteed, ligt de vergrijzing op de loer. We zullen ons ambacht moeten herwaarderen zodat de toekomt van ons mooie ambacht blijft bestaan. Ondanks de grote mate van tevredenheid onder de geënquêteerden, beschouwt de BvK het gebrekkige commerciële succes van de individuele kleermaker als een belangrijk knelpunt. Zij meent dat er, ondanks deze moeilijke tijd, in de toekomst zeker een groei naar meer commercieel succes haalbaar is. We zullen ons ambacht moeten blijven promoten, niet alleen in woorden maar ook in daden. Nelleke Rimmelzwaan Voorzitter van de Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen (BvK) 8 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

9 3 De branche in cijfers 3. Verdeling van de ondernemingen naar De branche omvat ruim 5 ondernemingen, die op basis van de accenten in hun activiteiten zijn onder te verdelen in drie n: Circa 6 bedrijven met een accent op het vervaardigen van bovenkleding voor dagelijks gebruik door volwassenen. Minimaal 5% van de omzet komt bij deze bedrijven hieruit voort. Ongeveer 75 bedrijven waarbij ten minste % van de omzet voortkomt uit het vervaardigen van theaterkleding. Circa 22 'overige' ondernemingen met een ander, of geen, specifiek accent, waarvan wel ten minste 5% van de omzet voortkomt uit het vervaardigen van kleding. Onder hen bevinden zich ook specialisten, onder meer op het gebied van bruidskleding, kinderkleding en het vervaardigen van kleding voor personen met een sterk lichamelijke afwijking. Het aantal waarmee zij in het onderzoek voorkwamen was echter dusdanig gering, dat het om die reden niet verantwoord was om hen als afzonderlijke groepen in de analyses en rapportage te betrekken. Tabel aantallen ondernemingen per * aantal ondernemingen percentage accent op dagelijkse kleding 6 35 accent op theaterkleding 75 7 overige bedrijven 22 8 totaal 55 * De n zullen in de navolgende tabellen worden aangeduid met 'dagelijks', 'theater' en 'overig'. Bron: EIM, 2. Filiaalvorming komt in de kleermakerij nauwelijks voor: het aantal bedrijven met meer dan vestiging is op twee handen te tellen. Blijkens tabel 2 is het vervaardigen van bovenkleding voor dagelijks gebruik door volwassenen de activiteit die branchebreed door de meeste bedrijven wordt uitgeoefend. Opvallend is, dat ruim de helft van de bedrijven (ook) bruidskleding vervaardigt. Dit zegt overigens niets over de schaal waarop dit gebeurt. Het i n- zicht hierin wordt verschaft in tabel 7. Naast het vervaardigen van kleding wordt door ongeveer % van de bedrijven in de branche ook kleding veranderd. Ook reparatie is een veelvoorkomende activiteit. Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 9

10 Tabel 2 activiteiten die de ondernemingen uitoefenen activiteit dagelijks theater overig totaal vervaardigen van: bovenkleding voor dagelijks gebruik door volwassenen overhemden kinderkleding bruidskleding lingerie bedrijfskleding theaterkleding kleding voor personen met een lichamelijke afwijking kleding voor rolstoelgebruikers veranderen van kleding repareren van kleding 2 29 verkoop van materialen 6 3 Bron: EIM, Leeftijd van de ondernemingen De gemiddelde 'leeftijd' van de bedrijven bedraagt 6 jaar. De branche kenmerkt zich door een groot aantal recent gestarte bedrijven: een derde is niet ouder dan 5 jaar. Hoewel de gemiddelde leeftijd tussen de n niet verschilt, is er wel sprake van verschillen in leeftijdsopbouw (zie tabel 3). Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

11 Tabel 3 leeftijdsverdeling van de ondernemingen omschrijving dagelijks theater overig totaal of jaar 2 2 t/m 5 jaar t/m jaar t/m 5 jaar t/m 25 jaar meer dan 25 jaar totaal gemiddeld startjaar Bron: EIM, Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen Het overgrote merendeel van de bedrijven is door de huidige ondernemer zelf opgericht (zie tabel ). Tabel wijze waarop de onderneming in eigendom is verkregen omschrijving dagelijks theater overig totaal zelf opgericht overgenomen van familie 9 8 overgenomen van vroegere werkgever 9 overgenomen van andere partij totaal Bron: EIM, 2. Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

12 3. Huisvesting Bijna de helft van de bedrijven is in een woonhuis gevestigd. Ruim een kwart beschikt over een bedrijfspand (zie tabel 5). Tabel 5 plaats waar het bedrijf wordt uitgeoefend omschrijving dagelijks theater overig totaal in een woonhuis bij een woonhuis in een bedrijfspand totaal Bron: EIM, 2. Driekwart van de bedrijven is gevestigd in een straat met overwegend woningen en een kleine twintig procent in een winkelgebied. De overige bedrijven zijn op een bedrijven- of industrieterrein of op een nog andere locatie gevestigd (zie tabel 6). Tabel 6 locatie waar (de hoofdvestiging van) de onderneming is gevestigd omschrijving dagelijks theater overig totaal in een straat met overwegend woningen in een winkelgebied op wijkniveau in het belangrijkste winkelgebied van de plaats 2 6 op een bedrijven- of industrieterrein 3 op een andere locatie 6 totaal Bron: EIM, 2. 2 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

13 3.5 Werkgelegenheid De branche is overwegend zeer kleinschalig: in vier op de vijf bedrijven werkt slechts één persoon (zie tabel 8). Tabel 7 bedrijfsomvang per juni 2 in aantallen werkzame personen aantal werkzame personen dagelijks theater overig totaal of meer 6 5 totaal Bron: EIM, 2. In de branche zijn een kleine zeshonderd personen werkzaam, waarvan ruim de helft in de 'overige' bedrijven en een derde deel in de bedrijven met een accent op het vervaardigen van kleding voor dagelijks gebruik door volwassenen. Parttime arbeid is een veelvoorkomend verschijnsel, waardoor het volume van de werkgelegenheid, gemeten in voltijdkrachten, uitkomt op ongeveer 3 fte. Van 29 op 2 is de werkgelegenheid in de kleermakersbranche iets afgenomen. Voor 2 wordt een geringe toename verwacht (zie tabel 8). Tabel 8 aantal werkzame personen (29, 2 en verwachting voor 2) en verdeling naar fulltime- en parttimekrachten (2); werkgelegenheid 2 omgerekend naar volledige arbeidsjaren* omschrijving dagelijks theater overig totaal in aantallen werkzame personen fulltimers (32 uur of meer per week) parttimers (2 t/m 3 uur per week) parttimers (minder dan 2 uur per week) totaal waarvan direct betrokken bij de omzet uit het vervaardigen, veranderen en repareren van kleding totaal totaal verwachting in volledige arbeidsjaren werkgelegenheid * Alle aantallen afgerond op (veelvouden van) 5. Bron: EIM, 2. Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 3

14 Inleen van personeel komt iets vaker voor dan uitleen, maar beide zijn verwaarloosbaar op brancheniveau (maatkleding). Driekwart van de in de branche werkzame personen is vrouw. Qua leeftijdsverdeling ligt het accent op 5 tot 65-jarigen (zie tabel 9). Tabel 9 aantal werkzame personen 2, verdeeld naar geslacht en naar leeftijdscategorie* omschrijving dagelijks theater overig totaal in aantallen werkzame personen vrouwen mannen totaal waarvan: t/m 2 jaar t/m 3 jaar t/m jaar t/m 5 jaar t/m 6 jaar jaar en ouder * Alle aantallen afgerond op (veelvouden van) van 5. Bron: EIM, Opleiding van de ondernemer Ruim veertig procent van de ondernemers heeft een middelbare beroepsopleiding als hoogst voltooide algemene opleiding. Een op de vijf heeft een opleiding op HBO-niveau (zie tabel ). Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

15 Tabel hoogst voltooide algemene opleiding van de ondernemer opleiding dagelijks theater overig totaal lagere school, basisschool lbo, lts, mavo, mulo, vmbo 2 22 mbo, mts havo, vwo hbo, hts wo, universiteit, th 6 anders/weet niet totaal Bron: EIM, 2. Ruim 8% heeft naast een algemene opleiding ook een vakopleiding gevolgd en afgerond, waarbij die van coupeur/coupeuse veruit het meest is genoemd (zie tabel ). Tabel hoogst voltooide vakopleiding van de ondernemer opleiding dagelijks theater overig totaal meester-kleermaker coupeur/coupeuse costumière particulier modevakonderwijs regulier modevakonderwijs (ROC) 5 modeacademie 2 anders geen vakopleiding Bron: EIM, 2. De tijdstippen waarop de vakdiploma's zijn behaald, zijn gelijkmatig verspreid over de tijdvakken voor 98, tussen 98 en 99 en 99 of later (zie tabel 2). Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 5

16 Tabel 2 periode waarin het diploma van de vakopleiding is behaald opleiding dagelijks theater overig totaal in procenten van het aantal ondernemers met een vakdiploma voor t/m t/m of later 2 9 weet niet/wil niet zeggen totaal Bron: EIM, Omzet De kleinschaligheid van de branche komt mede tot uitdrukking in de omzetten. Ruim een derde van de bedrijven realiseerde in 29 een omzet van nog geen 2.5 euro, bijna driekwart zette minder dan 25. euro om. De brancheomzet bedroeg in 29 circa 2,6 miljoen euro en nam van 28 op 29 met bijna % af. Voor 2 wordt een zelfs nog grotere teruggang verwacht (zie tabel 3). Tabel 3 omzetspreiding; totaalomzet 28, 29 en verwachting voor 2; gemiddelde omzet en doorsnee omzet 29 omzetklasse x. euro dagelijks theater overig totaal minder dan 2, ,5 tot tot tot of meer totaal in euro's gemiddelde omzet doorsnee omzet 29* in miljoenen euro's totale omzet 28 6,,8 6, 3,9 totale omzet 29 5,3,8 5,5 2,6 verwachte totale omzet 2,,6 5,, * De doorsneewaarde is het middelste getal in een reeks. Bijvoorbeeld: in de reeks van 5 getallen,2,2,2,3,3,,,,5,6,6,6,7,8 vormt het zevende getal (de dus) de doorsneewaarde. In veel gevallen, waaronder de beschouwing van de bedrijfsomzetten, geeft de 6 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

17 doorsneewaarde een beter beeld van 'wat te doen gebruikelijk is' dan het rekenkundige gemiddelde, dat sterk beïnvloed kan worden door uitschieters. Bron: EIM, 2. Slechts een beperkt aantal bedrijven besteedt uit. In termen van omzet gaat het om circa 2% van de brancheomzet. Tabel ontwikkeling van de omzet 29 t.o.v. 28 de omzet is: dagelijks theater overig totaal toegenomen gelijk gebleven afgenomen weet niet/wil niet zeggen 3 8 totaal Bron: EIM, 2. Tabel 5 verwachte ontwikkeling van de omzet 2 t.o.v. 29 de omzet zal: dagelijks theater overig totaal toenemen gelijk blijven afnemen weet niet/wil niet zeggen 5 2 totaal Bron: EIM, Omzetsamenstelling In tabel 6 wordt de gemiddelde omzetsamenstelling naar soorten activiteiten gepresenteerd. Alle onderscheiden n realiseren gemiddeld 8% of meer uit het vervaardigen van kleding. Zoals vermeld, komen binnen de 'overige bedrijven' groepen specialisten voor die qua aantal te klein zijn om in dit onderzoek afzonderlijk te beschrijven (zie het belang van bruidskleding en bedrijfskl e- ding in de gemiddelde omzet van de 'overige bedrijven'). Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 7

18 Tabel 6 gemiddelde omzetsamenstelling naar activiteiten activiteit dagelijks theater overig totaal in procenten van de totaalomzet vervaardigen van: bovenkleding voor dagelijks gebruik door volwassenen 83 overhemden * kinderkleding 2 * 6 bruidskleding lingerie * 2 bedrijfskleding theaterkleding kleding voor personen met een lichamelijke afwijking 2 3 kleding voor rolstoelgebruikers * * 2 subtotaal vervaardigen van kleding veranderen van kleding * 5 3 repareren van kleding 2 2 verkoop van materialen * * overige verkopen 2 overige activiteiten 2 * 6 3 totaal * Minder dan,5%. Bron: EIM, 2. Ruim zestig procent van de kleding wordt op maat vervaardigd. Vooral theaterkleding (en natuurlijk ook bruidskleding) wordt veelal op maat vervaardigd (zie tabel 7). Tabel 7 percentage van de kleding dat op maat wordt vervaardigd omschrijving dagelijks theater overig totaal in procenten van de totaalomzet aan vervaardigde kleding percentage op maat vervaardigd percentage niet op maat vervaardigd totaal Bron: EIM, 2. Branchebreed gezien vormen particuliere consumenten de belangrijkste klantengroep. Bij de bedrijven die kleding vervaardigen voor dagelijks gebruik, zijn con- 8 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

19 fectiebedrijven gemiddeld genomen echter belangrijker dan particuliere consumenten. Bij de vervaardigers van theaterkleding wordt gemiddeld bijna de helft van de omzet in opdracht van theaters vervaardigd. Een aantal, meest 'overige', bedrijven hebben vooral 'overige klanten', zoals overheid/gemeente, bedrijven en verenigingen (zie tabel 8). Tabel 8 gemiddelde omzet naar soorten klanten; in procenten van de totaalomzet (gewogen met de omzet) totaal en naar soort klant dagelijks theater overig totaal in procenten van de totaalomzet particuliere consumenten confectiebedrijven ontwerpers theaters 6 8 collega-kleermakers 2 * 3 2 overige klanten totaal * Minder dan,5%. Bron: EIM, Bedrijfsresultaat Branchebreed is driekwart van de bedrijven tevreden over het in 29 behaalde bedrijfsresultaat. Daarbinnen is ongeveer een kwart zeer tevreden. De vervaardigers van theaterkleding steken qua tevredenheid over het bedrijfsresultaat positief af bij de andere twee n (zie tabel 2). Tabel 9 ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in de periode het bedrijfsresultaat is: dagelijks theater overig totaal toegenomen gelijk gebleven afgenomen weet niet/wil niet zeggen totaal Bron: EIM, 2. Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 9

20 Tabel 2 mate van tevredenheid over het bedrijfsresultaat in 29 over het bedrijfsresultaat 29 is de ondernemer: dagelijks theater overig totaal zeer tevreden tamelijk tevreden tamelijk ontevreden 8 zeer ontevreden 3 5 weet niet/wil niet zeggen totaal Bron: EIM, 2. Tabel 2 verwachte ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in 2 t.o.v. 29 het bedrijfsresultaat zal: dagelijks theater overig totaal toenemen gelijk blijven afnemen weet niet/wil niet zeggen 8 5 totaal Bron: EIM, Gebruik van diensten van derden Gemiddeld genomen heeft ongeveer 8% van de bedrijven in het afgelopen jaar gebruikgemaakt van de diensten van een of meerdere personen of organisaties. Vooral de boekhouder/accountant wordt genoemd als degene waarop een beroep is gedaan. Op afstand volgen 'collega-ondernemers', de belastingadviseur en de Kamer van Koophandel (zie tabel 22). 2 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

21 Tabel 22 personen en organisaties die in het afgelopen jaar zijn benaderd voor hulp, advies of samenwerking; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving dagelijks theater overig totaal accountant of boekhouder belastingadviseur Belastingdienst bank Kamer van Koophandel branche- of beroepsorganisatie 2 2 collega-ondernemer(s) niemand, geen instanties Bron: EIM, Automatisering en website Circa negentig procent van de bedrijven in de branche maakt gebruik van een of meer automatiseringstoepassingen zoals genoemd in tabel 23. , internet en elektronisch bankieren scoren daarbij het hoogst. Tabel 23 automatiseringstoepassingen waar het bedrijf gebruik van maakt; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving dagelijks theater overig totaal tekstverwerking internet administratie werkplanning elektronisch bankieren geen van deze toepassingen Bron: EIM, 2. De helft van de bedrijven beschikt over een eigen website. Deze biedt altijd algemene informatie over het bedrijf. Een op de acht bedrijven beschikt op de website over een online productcatalogus en een gelijk gedeelte beschikt over de mogelijkheid voor het bestellen van producten (zie tabel 2). Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 2

22 Tabel 2 bezit en toepassingen van een website; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving dagelijks theater overig totaal beschikt over een website beschikt over een website die biedt: algemene informatie over het bedrijf aanbiedingen voor klanten 6 online catalogus met productaanbod en productinformatie mogelijkheid tot bestellen van producten mogelijkheid voor het afrekenen van producten, bijvoorbeeld via een creditcard 3 Bron: EIM, Verkoopbevorderende activiteiten Krap een derde van de bedrijven heeft in het afgelopen jaar een of meer verkoopbevorderende activiteiten ondernomen. In afnemende volgorde werden hierbij het meest genoemd: adverteren in de Gouden Gids, verkoopbevordering via de eigen website en het sponsoren van verenigingen of evenementen. Opvallend is dat de vervaardigers van theaterkleding relatief vaak aan sponsoring doen (zie tabel 25). Tabel 25 verkoopbevorderende activiteiten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving dagelijks theater overig totaal adverteren in huis-aan-huisbladen adverteren in dagbladen 8 adverteren in de Gouden Gids huis aan huis verspreiden van folders 7 3 gerichte mailings per post 2 sponsoren van verenigingen of evenementen opbellen van potentiële klanten bezoeken van potentiële klanten 7 2 verkoopbevordering via website verkoopbevordering via 3 geen van deze activiteiten Bron: EIM, Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2

23 3.3 Problemen De meest genoemde 'grote' problemen in de branche zijn het omzetniveau en het verkrijgen van financiering (zie tabel 26). Tabel 26 mate waarin een aantal aspecten van de bedrijfsvoering als een probleem wordt ervaren aspect en mate van probleem dagelijks theater overig totaal omzetniveau niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen 3 concurrentie niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen loonkosten niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen aantrekken van bekwaam personeel niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen verkrijgen van financiering niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen 5 3 milieueisen niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2 23

24 aspect en mate van probleem dagelijks theater overig totaal arbo-eisen niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen 2 administratieve lasten niet van toepassing 2 de open Europese markt niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen 5 7 bedrijfsopvolging niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen de snelle ontwikkeling op computergebied niet van toepassing weet niet/wil niet zeggen 2 vakkennis scholing ander probleem ja 27 7 Bron: EIM, 2. 2 Structuuronderzoek maatkledingbedrijven 2