MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs"

Transcriptie

1 M MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs MKB-ondernemers over ondernemen in het reguliere onderwijs drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, november 2011

2 MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs Ruim twee derde van de MKB-ondernemers vindt dat ondernemend gedrag en ondernemerschap bij jongeren via het onderwijs bevorderd moeten worden. Ze verwachten dat jongeren door het ondernemerschapsonderwijs ook daadwerkelijk ondernemender worden en dat er op termijn meer ondernemers zijn. Slechts een klein deel van de MKB-ondernemers is op dit moment al betrokken bij het ondernemerschapsonderwijs. Dit gebeurt voornamelijk via het aanbieden van stages aan leerlingen. Nog eens een kwart wil graag een rol gaan spelen in de toekomst vooral via het verzorgen van gastlessen op scholen. Het MBO is volgens MKB-ondernemers het meest geschikte onderwijsniveau voor het aanbieden van ondernemerschapsonderwijs,terwijl het primaire onderwijs hiervoor juist geen geschikt onderwijsniveau is. De helft van de ondernemers in het MKB heeft in de eigen reguliere opleiding vakken gevolgd op het gebied van ondernemerschap. Voor de helft daarvan heeft dat er deels voor gezorgd dat ze ondernemer zijn geworden. De belangrijkste redenen om ondernemer te worden, zijn de uitdaging en de wens om eigen baas te zijn. 1 Inleiding De afgelopen jaren krijgt ondernemerschapsonderwijs steeds meer aandacht vanuit de overheid. In samenwerking met organisaties uit het onderwijs en het bedrijfsleven stimuleren de Ministeries van EL&I, OCW en LNV sinds 2000 ondernemerschap in het onderwijs. Steeds meer scholen van basisschool tot en met universiteit besteden inmiddels aandacht aan ondernemen. De aandacht vanuit de overheid voor het ondernemerschapsonderwijs komt tot uiting in een aantal (subsidie)regelingen zoals het Actieprogramma onderwijs en ondernemerschap. 1 Evaluaties van het ondernemerschapsonderwijs hebben aangetoond dat er een verschuiving in de richting van ondernemerschap zichtbaar is in het lesprogramma van onderwijsinstellingen: scholen besteden meer aandacht aan ondernemen en hebben het verankerd in hun lesprogramma of zijn daarmee bezig. 2 Bovendien blijkt dat leerlingen ondernemerschap in het lesprogramma in toenemende mate leuk vinden. 3 1 Voor meer ondernemerschapsprojecten in het onderwijs, zie 2 Zie Onderwijs en ondernemerschap Eenmeting 2010, EIM, Zie Tussentijdse evaluatie 28 projecten ondernemerschap en onderwijs, EIM,

3 Voorbeeld ondernemerschapsonderwijs Een van de projecten in het kader van het ondernemerschapsonderwijs is het project 'Match' van het ROC Tilburg. Match is een projectbureau waaraan bedrijven en instellingen opdrachten leveren die leerlingen van het ROC kunnen uitvoeren. Behalve het bemannen van het projectbureau zitten leerlingen vooral in de uitvoering van projecten. Het gaat om opdrachten die uiteenlopen van het organiseren van sportgala's tot het ontwerpen van enquêtes voor bedrijven. Wat tot nu toe onderbelicht is gebleven, is het oordeel over ondernemerschapsonderwijs vanuit het bedrijfsleven in Nederland in het algemeen en het MKB in het bijzonder. Dit rapport richt zich daarom op de vraag hoe MKB-ondernemers aankijken tegen de opkomst van het ondernemerschapsonderwijs. Met het begrip ondernemerschapsonderwijs bedoelen we in deze context de aandacht voor ondernemen in het reguliere onderwijs. 1 Dit type ondernemerschapsonderwijs is op te splitsen in enerzijds stimulering van ondernemend gedrag en anderzijds bevordering van ondernemerschap. MKB Beleidspanel De data in deze rapportage zijn ontleend aan het MKB Beleidspanel van EIM. Het MKB Beleidspanel is begin 1999 van start gegaan. Het doel van het MKB Beleidspanel is drieledig: 1 het meten van ontwikkelingen in de tijd ten aanzien van het gedrag; 2 het meten van de meningen en prestaties van MKB-ondernemingen; 3 het verzamelen van kennis over het MKB in al zijn facetten. Jaarlijks worden er drie metingen verricht. Ruim MKB-ondernemers hebben hun mening gegeven over ondernemerschapsonderwijs. 1 In het vervolg verwijst het begrip ondernemerschapsonderwijs naar deze definitie en dus niet naar de afzonderlijke beroepsopleidingen, gericht op ondernemerschap. 3

4 2 Stimuleren van ondernemen in het onderwijs Ruim twee derde van de MKB-ondernemers vindt dat ondernemend gedrag en ondernemerschap bij jongeren via het onderwijs bevorderd moeten worden (tabel 1). De meerderheid is van mening dat jongeren door het volgen van ondernemerschapsvakken in het onderwijs uiteindelijk ondernemender worden en dat er in de toekomst meer ondernemers zullen zijn. Een krappe meerderheid denkt dat dit zal leiden tot meer concurrentie in het MKB. Tabel 1 Oordeel MKB over ondernemerschapsonderwijs (% dat ja zegt) Mening over Stelling Totaal MKB Bevordering ondernemen onder jongeren Effecten ondernemerschapsonderwijs 'Ondernemend gedrag moet worden bevorderd via het onderwijs' 'Ondernemerschap moet worden bevorderd via het onderwijs' 'Ik zie andere mogelijkheden om ondernemerschap bij jongeren te stimuleren' 'Jongeren worden door het volgen van ondernemerschapsvakken in het onderwijs daadwerkelijk ondernemender' 'Door ondernemerschapsvakken in het onderwijs zijn er in de toekomst meer ondernemers' 'Door ondernemerschapsvakken in het onderwijs ontstaat er uiteindelijk meer concurrentie in het MKB' 73% 69% 46% 61% 58% 52% Bijna de helft van de MKB-ondernemers ziet ook nog mogelijkheden om ondernemend gedrag of ondernemerschap via andere kanalen te bevorderen. Zij zien daarbij een rol weggelegd voor overheid, bedrijven en banken. De overheid moet het initiatief nemen bij de bevordering van ondernemerschap bij jongeren. Ten eerste door ondernemerschap in de media onder de aandacht van jongeren te brengen. Zij kan ook actiever bijdragen om het voor jongeren aantrekkelijker te maken om te starten als ondernemer. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan versoepeling van regelgeving en fiscale voordelen voor starters. Bedrijven zelf moeten het initiatief nemen om jongeren te stimuleren als ondernemer te starten. Zowel jongeren die bij hen in loondienst zijn als jongeren, die nog op school zitten, kunnen daarbij worden betrokken. Voor de eerste groep kan dat bijvoorbeeld inhouden het aanbieden van cursussen en bedrijfsopleidingen (in deeltijd of in de vorm van avondcursussen), voor de tweede groep het organiseren van bedrijvendagen, het aanbieden van stages of het verzorgen van lessen/gastcolleges op scholen. 4

5 Banken kunnen maatregelen treffen om ondernemerschap bij jongeren te bevorderen. In de huidige economische tijd is het vaak lastig voor startende ondernemers om de benodigde financiering (startkapitaal) bij banken te verkrijgen. Banken kunnen het initiatief nemen om de criteria voor het verkrijgen van financiering te versoepelen. Onderwijsniveau MKB-ondernemers zijn uitgesproken over op welk onderwijsniveau ondernemend gedrag of ondernemerschap kan worden gestimuleerd en op welk onderwijsniveau niet (figuur 1). Het overgrote deel van het MKB is van mening dat het MBO het meest geschikt is voor het bevorderen van ondernemend gedrag en ondernemerschap. Ondernemers vinden daarnaast ook het voortgezet en het hoger onderwijs een goed kanaal voor het aanbieden van ondernemerschapsonderwijs. Vooral ondernemers in het middenbedrijf zien het hoger onderwijs als geschikt onderwijsniveau. Het primaire onderwijs wordt veel minder geschikt geacht. Figuur 1 Onderwijsniveau voor ondernemerschapsonderwijs Geschikt onderwijsniveau voor ondernemerschapsonderwijs PO 13% 17% 17% 70% Onderwijsniveau VO MBO 63% 71% 93% 93% MKB Middenbedrijf Kleinbedrijf 93% HO 73% 71% 84% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Aandeel MKB 5

6 3 Rol van de ondernemer in het onderwijs Ofschoon MKB-ondernemers vinden dat ondernemen via het onderwijs moet worden bevorderd, speelt slechts een beperkt deel van hen (12%) zelf een rol in het ondernemerschapsonderwijs (figuur 2). Het middenbedrijf is meer betrokken dan het kleinbedrijf: 20% tegenover 11%. Die rol bestaat in de meeste gevallen uit het aanbieden van stages aan leerlingen: 80% van de betrokken ondernemers biedt deze aan. Ongeveer een op de drie bedrijven vult die rol in door het verzorgen van gastcolleges op scholen en/of een bezoek van leerlingen aan het bedrijf. Andere rolinvullingen zijn: coaching en begeleiding van studenten (onder andere scriptiebegeleiding en begeleiding van studenten die een eigen bedrijf starten), advies en beoordeling (via klankbordgroepen of ondernemerspanels) en voorlichting van docenten (in plaats van direct naar individuele studenten). Figuur 2 Huidige en toekomstige rol MKB in ondernemerschapsonderwijs Rol MKB in het ondernemerschapsonderwijs MKB 12% 28% 60% Ik speel al een rol Middenbedrijf 20% 35% 45% Ik wil een rol gaan spelen Ik wil geen rol gaan spelen Kleinbedrijf 11% 27% 62% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Aandeel MKB Een kwart van de MKB-ondernemers spreekt de wens uit in de toekomst een rol te gaan spelen in het ondernemerschapsonderwijs. Ook voor deze groep geldt dat het vooral middelgrote bedrijven zijn die deze ambitie hebben (35% tegenover 27% in het kleinbedrijf). Een reden voor het relatief hoge belang dat het middenbedrijf ten opzichte van het kleinbedrijf hecht aan betrokkenheid bij ondernemen in het reguliere onderwijs, kan de grotere (financiële) ruimte zijn om te investeren in activiteiten buiten de kernactiviteiten. Een andere reden kan zijn dat het middenbedrijf meer dan het kleinbedrijf belang heeft bij het aantrekken van geschikte arbeidskrachten. Via een rol in het ondernemerschapsonderwijs kan niet alleen het bedrijf zelf maar ook de sector als geheel worden gepromoot. Meer dan twee derde deel van de MKB-ondernemers die voor zichzelf in de toekomst een rol in het ondernemerschapsonderwijs weggelegd zien, wil dat gaan doen via het verzorgen van gastcolleges op scholen (tabel 2). 6

7 Ook het aanbieden van stages aan leerlingen en het mogelijk maken van bedrijfsbezoeken worden door meer dan de helft van de bedrijven genoemd. Andere rolinvullingen zijn: het aanbieden van afstudeeropdrachten en projecten voor leerlingen binnen het bedrijf, advies en begeleiding van studenten, coaching en beoordeling, het verzorgen van opleidingen binnen het bedrijf en het optreden als leerbedrijf. Tabel 2 Toekomstige rolinvulling ondernemerschapsonderwijs Rolinvulling Kleinbedrijf Middenbedrijf Totaal MKB Verzorgen van gastcolleges 69% 74% 70% Aanbieden van stages aan leerlingen 58% 88% 62% Bedrijfsbezoeken door leerlingen 49% 77% 52% Anders 28% 35% 29% Het grootste deel van de MKB-ondernemers heeft niet de ambitie betrokken te raken bij het ondernemerschapsonderwijs: 60% wil geen rol spelen in de toekomst. Dit geldt vooral voor het kleinbedrijf en in veel mindere mate voor het middenbedrijf. 7

8 4 Eigen ervaringen met ondernemerschapsonderwijs Net iets minder dan de helft van de MKB-ondernemers heeft in de eigen opleiding vakken gevolgd op het gebied van ondernemerschap. MKB-ondernemers in het middenbedrijf hebben vaker ondernemerschapsvakken gevolgd dan ondernemers in het kleinbedrijf. Van de MKB-ondernemers die aangeven dat ze vroeger in hun opleiding vakken, gericht op ondernemerschap hebben gevolgd, zegt bijna de helft dat deze vakken er daadwerkelijk toe hebben bijgedragen dat zij ondernemer zijn geworden. Er is daarbij nauwelijks verschil tussen klein- en middenbedrijf. Overigens zijn de belangrijkste redenen om MKB-ondernemer te worden de uitdaging en de wens om eigen baas te zijn. Figuur 3 geeft een overzicht van redenen om ondernemer te worden. Figuur 3 Redenen om ondernemer te worden Redenen voor ondernemerschap Uitdaging 48% 72% 70% Wens om eigen baas te zijn Ondernemerschapsvakken in de opleiding 37% Erin gegroeid via familie/vrienden 29% Ontevredenheid over baan in loondienst 10% 10% 20% Ontdekking van gat in de markt Werkloosheid/geen baan kunnen vinden 2% 5% Uit nood geboren/door privéomstandigheden Dreigende werkloosheid 0% 20% 40% 60% 80% 100% Enthousiast geworden door voorlichtingsbijeenkomsten over het starten van een eigen bedrijf 8

Van baan naar eigen baas

Van baan naar eigen baas M200912 Van baan naar eigen baas drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2009 Van baan naar eigen baas Ruim driekwart van de ondernemers die in de eerste helft van 2008 een bedrijf zijn gestart, werkte voordat

Nadere informatie

MKB investeert in kennis, juist nu!

MKB investeert in kennis, juist nu! M201016 MKB investeert in kennis, juist nu! drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, september 2010 MKB investeert in kennis, juist nu! MKB-ondernemers blijven investeren in bedrijfsopleidingen,

Nadere informatie

M200802. Vrouwen aan de start. Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven. drs. A. Bruins drs. D.

M200802. Vrouwen aan de start. Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven. drs. A. Bruins drs. D. M200802 Vrouwen aan de start Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, juni 2008 2 Vrouwen aan de start Vrouwen vinden het starten

Nadere informatie

M200916. Parttime van start. drs. A. Bruins

M200916. Parttime van start. drs. A. Bruins M200916 Parttime van start drs. A. Bruins Zoetermeer, 24 september 2009 Parttime van start Van de startende ondernemers werkt een kleine meerderheid na de start fulltime in het bedrijf. Een op de vier

Nadere informatie

MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager

MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager M201120 MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager drs. B van der Linden Zoetermeer, december 2011 MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager Ondernemers zijn te verdelen in managers, marktzoekers,

Nadere informatie

Starters zien door de wolken toch de zon

Starters zien door de wolken toch de zon M201206 Starters zien door de wolken toch de zon drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2012 Starters zien door de wolken toch de zon Enkele jaren nadat zij met een bedrijf zijn begonnen, en met enkele jaren financieel-economische

Nadere informatie

Een eigen bedrijf is leuk!

Een eigen bedrijf is leuk! M200815 Een eigen bedrijf is leuk! Ervaringen van starters uit de jaren 1998-2000 drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, december 2008 2 Een eigen bedrijf is leuk! Een eigen bedrijf geeft ondernemers

Nadere informatie

Oudedagsvoorziening in het MKB

Oudedagsvoorziening in het MKB A201309 Oudedagsvoorziening in het MKB Vormen van pensioenopbouw en de verwachtingen van MKB-ondernemers in beeld gebracht drs. K. L. Bangma drs. J. Snoei Zoetermeer, februari 2013 Oudedagsvoorziening

Nadere informatie

M200704. Markt- en klantgerichtheid in het MKB. drs. S.C. Oudmaijer

M200704. Markt- en klantgerichtheid in het MKB. drs. S.C. Oudmaijer M200704 Markt- en klantgerichtheid in het MKB drs. S.C. Oudmaijer Zoetermeer, februari 2007 Markt- en klantgerichtheid in het MKB In de rapportage beschrijft EIM drie indicatoren om de klant- en marktgerichtheid

Nadere informatie

Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven

Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven M201217 Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, 30 oktober 2012 Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven Open innovatie

Nadere informatie

Werken in startende bedrijven

Werken in startende bedrijven M201211 Werken in startende bedrijven drs. A. Bruins Zoetermeer, september 2012 Werken in startende bedrijven De meeste startende ondernemers hebben geen personeel. Dat is zo bij de start met het bedrijf,

Nadere informatie

Subsidieregeling Onderwijs Netwerk Ondernemen

Subsidieregeling Onderwijs Netwerk Ondernemen Subsidieregeling Onderwijs Netwerk Ondernemen www.onderwijsonderneemt.nl In de ontwikkeling van Nederland naar een meer kennisgedreven economie, zijn het vooral startende en jonge bedrijven en ondernemende

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. 12 juli 2010 Stand van zaken Onderwijs en Ondernemen.

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. 12 juli 2010 Stand van zaken Onderwijs en Ondernemen. a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Uitkomsten BPV Monitor 2016

Uitkomsten BPV Monitor 2016 Uitkomsten BPV Monitor 2016 Landelijke rapportage over de kwaliteit van stages en leerbanen in het mbo Publicatie 7 februari 2017 SBB, Zoetermeer 1 Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding

Nadere informatie

Inkomenspositie van startende ondernemers

Inkomenspositie van startende ondernemers M201112 Inkomenspositie van startende ondernemers drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2011 Inkomenspositie van startende ondernemers Enkele jaren na de start met een bedrijf is slechts een kwart van de ondernemers

Nadere informatie

Onderzoek naar de tevredenheid van middelgrote ondernemingen naar het gevoerde kabinetsbeleid. 14 september 2015

Onderzoek naar de tevredenheid van middelgrote ondernemingen naar het gevoerde kabinetsbeleid. 14 september 2015 Onderzoek naar de tevredenheid van middelgrote ondernemingen naar het gevoerde kabinetsbeleid 14 september 2015 Samenvatting - Middenbedrijf waardeert gevoerde kabinetsbeleid als voldoende tot goed Nederlandse

Nadere informatie

Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk

Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk M201210 Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk Arjan Ruis Zoetermeer, september 2012 Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk De leeftijd van de ondernemer blijkt

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 20 202 33 000 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 202 Nr. 20 BRIEF VAN

Nadere informatie

M200705. Werkgelegenheid bij startende bedrijven. drs. A. Bruins

M200705. Werkgelegenheid bij startende bedrijven. drs. A. Bruins M200705 Werkgelegenheid bij startende bedrijven drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2007 2 Werkgelegenheid bij startende bedrijven Van startende bedrijven wordt verwacht dat zij bijdragen aan nieuwe werkgelegenheid.

Nadere informatie

MKB in grote steden: aanhaken bij het landelijke beeld

MKB in grote steden: aanhaken bij het landelijke beeld M200903 MKB in grote steden: aanhaken bij het landelijke beeld drs. M. van Leeuwen Zoetermeer, februari 2009 Grootstedelijk MKB Uit eerder onderzoek van EIM 1 blijkt dat het vertrouwen van het MKB in de

Nadere informatie

In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname!

In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname! Panelonderzoek ZZP Geacht panellid, In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname! Graag delen wij de belangrijkste

Nadere informatie

Knelpunten van het MKB in de steden

Knelpunten van het MKB in de steden M000 Knelpunten van het MKB in de steden K.P. van den Berg MSc drs. W.V.M. van Rijt-Veltman Zoetermeer, januari 00 Knelpunten van het MKB in de steden Van alle mogelijke bedrijfsknelpunten vormen de administratieve

Nadere informatie

Ondernemerschap in Zuidoost-Brabant in perspectief

Ondernemerschap in Zuidoost-Brabant in perspectief M201208 Ondernemerschap in in perspectief Ondernemerschap in vergeleken met en de rest van Ro Braaksma Nicolette Tiggeloove Zoetermeer, februari 2012 Ondernemerschap in in perspectief In zijn er meer nieuwe

Nadere informatie

Administratieve (over)last

Administratieve (over)last M200811 Administratieve (over)last Perceptie van MKB-ondernemers over verplichte administratieve handelingen J. Snoei Zoetermeer, november 2008 Administratieve lasten Het overgrote deel van de ondernemers

Nadere informatie

Kansen voor ondernemend onderwijs in het mbo Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap

Kansen voor ondernemend onderwijs in het mbo Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap Kansen voor ondernemend onderwijs in het mbo Certificeerbare Eenheid Ondernemerschap Roelf Jager en Gabry Karsdorp Ondernemen Werkwoord: (iets) gaan doen antoniem: stilzitten Een bedrijf of actie in werking

Nadere informatie

Onderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs.

Onderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs. De behoefte aan het delen van kennis en ervaring is groot! Samenwerking door kennis te delen en ervaringen uit te wisselen is essentieel om de verdere implementatie van ondernemend onderwijs efficiënt

Nadere informatie

Europees Sociaal Fonds. Mede mogelijk gemaakt door Europese Unie, Ondernemen INHOLLAND. biedt haar kennis, vraagt uw expertise. Samen boeken we winst

Europees Sociaal Fonds. Mede mogelijk gemaakt door Europese Unie, Ondernemen INHOLLAND. biedt haar kennis, vraagt uw expertise. Samen boeken we winst Mede mogelijk gemaakt door Europese Unie, Europees Sociaal Fonds Ondernemen INHOLLAND biedt haar kennis, vraagt uw expertise Samen boeken we winst Dubbele winst Welke zaken houden uw organisatie bezig?

Nadere informatie

Minder startende ondernemers

Minder startende ondernemers Starters ING Economisch Bureau Minder startende ondernemers in 2012 Aantal starters loopt in alle provincies terug Dit jaar zijn er tot en met september circa 95.000 mensen een onderneming gestart, ruim

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE Onderwijs en ondernemerschap: feiten en cijfers Wat gaan we doen? Tot slot

INHOUDSOPGAVE Onderwijs en ondernemerschap: feiten en cijfers Wat gaan we doen? Tot slot INHOUDSOPGAVE 1. Onderwijs en ondernemerschap: feiten en cijfers 2 1.1 Waarom is stimuleren van ondernemerschap in het onderwijs van belang? 3 1.2 Doelstelling en beleidsacties tot nu toe 3 1.3 Knelpunten

Nadere informatie

Personeel op peil. Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers

Personeel op peil. Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil, onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil Onderzoek naar de positie van mkb-ondernemers MKB-Nederland

Nadere informatie

Rapportage Leerlingtevredenheid. Samenvatting van leerlingtevredenheidsmetingen onder 57 ECABO- leerbedrijven

Rapportage Leerlingtevredenheid. Samenvatting van leerlingtevredenheidsmetingen onder 57 ECABO- leerbedrijven Rapportage Leerlingtevredenheid Samenvatting van leerlingtevredenheidsmetingen onder 57 ECABO- leerbedrijven Rob Swager ECABO, mei 2011 1. Inleiding... 3 2. Tevredenheid algemeen.... 4 3. Aspecten die

Nadere informatie

M Starters en de markt. drs. A. Bruins drs. D. Snel

M Starters en de markt. drs. A. Bruins drs. D. Snel M201010 Starters en de markt drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, juni 2010 Starters en de markt Ondernemers die met een bedrijf zijn begonnen in de maanden voordat de economie in 2008 van groei omsloeg

Nadere informatie

M Ondernemerschap en strategie in het MKB

M Ondernemerschap en strategie in het MKB M200609 Ondernemerschap en strategie in het MKB drs. A. Bruins Zoetermeer, september 2006 Ondernemerschap en strategie in het MKB Vernieuwing staat niet hoog in het vaandel van ondernemers in het MKB.

Nadere informatie

Starten in een dal, profiteren van de top

Starten in een dal, profiteren van de top M200715 Starten in een dal, profiteren van de top drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, november 2007 2 Starten in een dal, profiteren van de top Ondernemers die in 2003 een bedrijf begonnen, waren zich

Nadere informatie

MKB-ondernemers met oog voor de toekomst

MKB-ondernemers met oog voor de toekomst M200803 MKB-ondernemers met oog voor de toekomst Bedrijfsstrategieën in het MKB drs. M. Mooibroek Zoetermeer, juli 2008 MKB-ondernemers met oog voor de toekomst Ongeveer de helft van de MKB-ondernemers

Nadere informatie

M200707. De senior ondernemer in de zilveren economie. Over het belang van senioren als beginnende ondernemers. dr. J.M.P. de Kok drs. M.E.

M200707. De senior ondernemer in de zilveren economie. Over het belang van senioren als beginnende ondernemers. dr. J.M.P. de Kok drs. M.E. M200707 De senior ondernemer in de zilveren economie Over het belang van senioren als beginnende ondernemers dr. J.M.P. de Kok drs. M.E. Winnubst Zoetermeer, juli 2007 De senior ondernemer in de zilveren

Nadere informatie

M200510 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers

M200510 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers M200510 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers drs. F.M.J. Westhof Zoetermeer, december 2005 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers

Nadere informatie

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

Duurzame innovaties in het MKB

Duurzame innovaties in het MKB M201117 Duurzame innovaties in het MKB Coen Bertens Johan Snoei Zoetermeer, november 2011 Duurzame innovaties in het MKB Eerder onderzoek van EIM liet al zien dat MKB'ers duur ondernemen als een blijver

Nadere informatie

Sociale zekerheid in de crisis

Sociale zekerheid in de crisis M201003 Sociale zekerheid in de crisis drs. M.E. Winnubst Zoetermeer, 26 februari 2010 Sociale zekerheid in de crisis Een ondernemer kan vanwege verschillende oorzaken een inkomensterugval meemaken. Zwangerschap,

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Kennis IPC 5200 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Roest Advies ontwikkelt ondernemerschap

Roest Advies ontwikkelt ondernemerschap Roest Advies ontwikkelt ondernemerschap voor zelfstandig ondernemers en maatschappelijke organisaties Voor meer informatie: info@roestadvies.nl telefoon 030-2640480 www.roestadvies.nl Wie zijn wij Roest

Nadere informatie

Uitkomsten BPV Monitor 2017

Uitkomsten BPV Monitor 2017 Uitkomsten BPV Monitor 2017 Landelijke rapportage Publicatie maart 2018 SBB, Zoetermeer Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding in één van de 250.000 erkende leerbedrijven.

Nadere informatie

Minirapportage: M200211. Doelstellingen van startende ondernemers. Tijdbesteding van de ondernemer. Werknemers

Minirapportage: M200211. Doelstellingen van startende ondernemers. Tijdbesteding van de ondernemer. Werknemers Minirapportage: M200211 Doelstellingen van startende ondernemers Inlichtingen: drs. A. Bruins Datum: 17-09-2002 Het 'eigen baas zijn' is voor velen een belangrijk - en vaak het belangrijkste - motief om

Nadere informatie

De oudere starter in Nederland Quick Service

De oudere starter in Nederland Quick Service De oudere starter in Nederland Quick Service Heleen Stigter Zoetermeer, januari 2003 Dit onderzoek maakt deel uit van het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap, dat wordt gefinancierd door het Ministerie

Nadere informatie

M200501 Ervaringen van startende ondernemers in hun eerste jaar

M200501 Ervaringen van startende ondernemers in hun eerste jaar M200501 Ervaringen van startende ondernemers in hun eerste jaar drs. A. Bruins Zoetermeer, juni 2005 Ervaringen van starters in het eerste jaar Na ruim een jaar bezig zijn met een nieuw bedrijf, zeggen

Nadere informatie

Aantal openbare schoolbesturen gehalveerd

Aantal openbare schoolbesturen gehalveerd Aantal openbare schoolbesturen gehalveerd Door senior-beleidsmedewerker Maurits Huigsloot Sinds 2000 is het aantal besturen van het openbaar basisonderwijs gehalveerd. Dit is niet ten koste gegaan van

Nadere informatie

Administratieve lasten merkbaar gereduceerd?

Administratieve lasten merkbaar gereduceerd? M201020 Administratieve lasten merkbaar gereduceerd? Beleving van overheidsregels en verplichtingen in het MKB drs. J. Snoei drs. B. van der Linden Zoetermeer, december 2010 Administratieve lasten merkbaar

Nadere informatie

Inkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten

Inkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten M200602 Inkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten Betere kwaliteiten en lagere prijzen in geliberaliseerde markten? drs. P.Th. van der Zeijden Zoetermeer, mei 2006 Inkoopgedrag van het MKB

Nadere informatie

Ontwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt

Ontwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt DE VRAAG / OPDRACHT Ontwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt Zorg voor een concept dat 1) Zorgt voor herkenning, trots en

Nadere informatie

M Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel

M Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel M200706 Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel Zoetermeer, mei 2007 Waar is die wortel? De nieuwe staatssecretaris van Economische

Nadere informatie

Afhankelijkheid in het MKB

Afhankelijkheid in het MKB M200906 Afhankelijkheid in het MKB Vier op de tien MKB-ondernemers zitten in de tang! K.P. van den Berg MSc Zoetermeer, februari 2009 Afhankelijkheid in het MKB Alle ondernemers hebben te maken met klanten

Nadere informatie

M200608. Vooral anders. De kwaliteit van het personeel van de toekomst. Frans Pleijster

M200608. Vooral anders. De kwaliteit van het personeel van de toekomst. Frans Pleijster M200608 Vooral anders De kwaliteit van het personeel van de toekomst Frans Pleijster Zoetermeer, september 2006 De Werknemer van de toekomst Van alle ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf verwacht

Nadere informatie

Ondernemerschap een haalbare uitdaging voor iedereen

Ondernemerschap een haalbare uitdaging voor iedereen Ondernemerschap een haalbare uitdaging voor iedereen Effecten van ondernemerschapsonderwijs EEN UITGAVE VAN ONDERNEMEND.NU Effecten van ondernemerschapsonderwijs 1 Ondernemerschap een haalbare uitdaging

Nadere informatie

Inleiding. In deze rapportage staan de belangrijkste uitkomsten uit de landelijke BPV Monitor 2018.

Inleiding. In deze rapportage staan de belangrijkste uitkomsten uit de landelijke BPV Monitor 2018. Uitkomsten BPV Monitor 2018 LANDELIJKE RAPPORTAGE Inleiding Iedere mbo- volgt een deel van de beroepsopleiding in één van de 250.000 erkende leerbedrijven. Dit leren in de praktijk via stages en leerbanen

Nadere informatie

M201109. MVO-ambities in het MKB

M201109. MVO-ambities in het MKB M201109 MVO-ambities in het MKB Coen Bertens Christi Veldhuis-Van Essen Johan Snoei Zoetermeer, juni 2011 2 Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door het Onderzoeksprogramma Ondernemerschap en MKB van het

Nadere informatie

De grootste knelpunten van MKB- en technologiebedrijven

De grootste knelpunten van MKB- en technologiebedrijven M200805 De grootste knelpunten van MKB- en technologiebedrijven drs. N.G.L. Timmermans Zoetermeer, juli 2008 Administratieve lasten grootste knelpunt van MKB-bedrijven Veel overheidsbeleid ter stimulering

Nadere informatie

Loopbanen in het onderwijs? Analyse van de loopbaanontwikkeling van onderwijspersoneel

Loopbanen in het onderwijs? Analyse van de loopbaanontwikkeling van onderwijspersoneel Loopbanen in het onderwijs? Analyse van de loopbaanontwikkeling van onderwijs 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Resultaten Karin Jettinghoff en Jo Scheeren, SBO Januari 2010 2 1. Inleiding Tot voor kort

Nadere informatie

Amsterdam-Noord en de recessie

Amsterdam-Noord en de recessie Amsterdam-Noord en de recessie Sinds november 2009 kunnen bewoners van Amsterdam-Noord lid worden van het digitale bewonerspanel. In deze rapportage worden de resultaten van de eerste meting gepresenteerd.

Nadere informatie

Aantrekkelijkheid van het leraarschap Rapportage

Aantrekkelijkheid van het leraarschap Rapportage Aantrekkelijkheid van het leraarschap Rapportage ResearchNed Nijmegen Sil Vrielink 26 september 2007 2007 ResearchNed Nijmegen. Alle rechten voorbehouden. Het is geoorloofd gegevens uit dit rapport te

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Tussenmeting 2015 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, oktober

Nadere informatie

Tilburg en Kunst. Onderzoek Jongerenpanel Tilburg. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Tilburg. DIMENSUS beleidsonderzoek November 2013

Tilburg en Kunst. Onderzoek Jongerenpanel Tilburg. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Tilburg. DIMENSUS beleidsonderzoek November 2013 Tilburg en Kunst Onderzoek Jongerenpanel Tilburg Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Tilburg DIMENSUS beleidsonderzoek November 2013 Projectnummer 529 1 Inhoud Samenvatting 3 Inleiding 5 1 Jongeren

Nadere informatie

Opbrengst vsv cafe 3 april talentontwikkeling Pagina 1

Opbrengst vsv cafe 3 april talentontwikkeling Pagina 1 Opbrengst van de werkgroepen tijdens het VSV Cafe 3 april met als Thema talentontwikkeling Stelling 1 Talentontwikkeling is de benadering om tot een positieve leerattitude te komen. Centraal staat de erkenning

Nadere informatie

Wat is het Ondernemerscentrum?

Wat is het Ondernemerscentrum? Ondernemerscentrum Ondernemerscentrum Bent u van plan een eigen onderneming te starten of heeft u al een eigen onderneming? Heeft u daarbij behoefte aan praktische en concrete ondersteuning? Loopt u tegen

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Productencatalogus. www.ondernemrslabtwente.nl

Productencatalogus. www.ondernemrslabtwente.nl 1 Productencatalogus www.ondernemrslabtwente.nl 2 Voorwoord Ondernemerslab Het Ondernemerslab Twente is een samenwerking van het ROC van Twente en ROZ (Regionale Organisatie Zelfstandigen). Het Ondernemerslab

Nadere informatie

FACTSHEET SCHOOL AANTAL LEERLINGEN IN HET ONDERWIJS TREND AANTAL LEERLINGEN IN SPECIAAL ONDERWIJS

FACTSHEET SCHOOL AANTAL LEERLINGEN IN HET ONDERWIJS TREND AANTAL LEERLINGEN IN SPECIAAL ONDERWIJS Tien procent van de leerlingen met een beperking of chronische aandoening volgt speciaal onderwijs, waarvan een opvallend groot aantal jongens. Zowel daar als in het regulier onderwijs ervaren ze drempels.

Nadere informatie

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM!

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! De andere route naar het hbo! WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! Binnenkort ga jij naar het voortgezet onderwijs. Een grote stap! Kun je goed leren, maar ben je ook praktisch ingesteld? Dan past het Groene Lyceum

Nadere informatie

Wat zie jij er uitgeslapen uit... Monitoringsrapport 2.0

Wat zie jij er uitgeslapen uit... Monitoringsrapport 2.0 Wat zie jij er uitgeslapen uit... Monitoringsrapport 2. Inhoud 1 Inleiding... 5 2 Werving en achtergronden deelnemers... 6 2.1 Interpretatie van de gegevens...6 2.2 Werving...6 2.3 Doelgroep...7 2.4 Kenmerken

Nadere informatie

Meting economisch klimaat, november 2013

Meting economisch klimaat, november 2013 Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,

Nadere informatie

Deeltijdwerken in het po, vo en mbo

Deeltijdwerken in het po, vo en mbo Deeltijdwerken in het po, vo en mbo 1. Inleiding In Nederland wordt relatief veel in deeltijd gewerkt, vooral in de publieke sector. Deeltijdwerk komt met name voor onder vrouwen, maar ook steeds meer

Nadere informatie

M Kenmerken van overnemers versus ondernemers

M Kenmerken van overnemers versus ondernemers M200610 Kenmerken van overnemers versus ondernemers drs. S.C. Oudmaijer Zoetermeer, oktober 2006 Kenmerken van ondernemers versus overnemers De komende jaren zijn in Nederland vele bedrijfsoverdrachten

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Noord. Onderzoek onder de ondernemers van het Digitaal Panel Noord. Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658

Arbeidsmarkt Noord. Onderzoek onder de ondernemers van het Digitaal Panel Noord. Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 Onderzoek onder de ondernemers van het Digitaal Panel Noord Projectnummer: 12163 In opdracht van: Stadsdeel Noord Rogier van der Groep Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam

Nadere informatie

Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking Geeke Waverijn, Mieke Rijken

Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking Geeke Waverijn, Mieke Rijken Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking, G. Waverijn & M. Rijken, NIVEL, januari

Nadere informatie

Bijlage. Behoeftepeilingen Haven- en Transportdagen Maasbracht en Nijmegen

Bijlage. Behoeftepeilingen Haven- en Transportdagen Maasbracht en Nijmegen Bijlage Behoeftepeilingen Haven- en Transportdagen Maasbracht en Nijmegen Behorend bij het rapport VMBO-opleiding Rijn- en binnenvaart in Nijmegen ; Onderzoek naar de behoefte aan een VMBO-opleiding Rijn-

Nadere informatie

M200616. De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB

M200616. De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB M200616 De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB dr. J.M.P. de Kok drs. J.M.J. Telussa Zoetermeer, december 2006 Prestatieverhogend HRM-systeem MKB-bedrijven met een zogeheten 'prestatieverhogend

Nadere informatie

Monitoringsrapportage Subsidieregeling praktijkleren uitvoeringsjaar 2016

Monitoringsrapportage Subsidieregeling praktijkleren uitvoeringsjaar 2016 Monitoringsrapportage uitvoeringsjaar 2016 Datum 23 februari 2017 Status Definitief Colofon Contactpersoon Auteurs dhr. M. van der Duim Teammanager Praktijkleren Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Nadere informatie

Huiswerkbegeleiding. Hoe ervaren ouders huiswerkbegeleiding, hoe zetten zij dit in en welke rol speelt de school hierin?

Huiswerkbegeleiding. Hoe ervaren ouders huiswerkbegeleiding, hoe zetten zij dit in en welke rol speelt de school hierin? Huiswerkbegeleiding Hoe ervaren ouders huiswerkbegeleiding, hoe zetten zij dit in en welke rol speelt de school hierin? 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Conclusies 8 Resultaten 1. Zetten ouders huiswerkbegeleiding

Nadere informatie

Meedoen door Werk. Dr. Bert de Vroom

Meedoen door Werk. Dr. Bert de Vroom Meedoen door Werk Dr. Bert de Vroom Naast werk in loondienst wordt het zelfstandig ondernemerschap als een kans gezien om via betaald werk aan de samenleving deel te nemen. Dat laatste geldt zeker voor

Nadere informatie

Huidig economisch klimaat

Huidig economisch klimaat Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel

Nadere informatie

Ja, ik wil graag leren hoe ik ondernemend onderwijs binnen mijn school kan vormgeven! ATOR Opleidingen

Ja, ik wil graag leren hoe ik ondernemend onderwijs binnen mijn school kan vormgeven! ATOR Opleidingen Ja, ik wil graag leren hoe ik ondernemend onderwijs binnen mijn school kan vormgeven! Grijp de Buitenkans: een zwarte zwaan www.grijpdebuitenkans.nl Ondernemend onderwijs? Ondernemend onderwijs is NIET

Nadere informatie

M201107. Mix and Match. Het gebruik van digitale media in het MKB. drs. R van der Poel

M201107. Mix and Match. Het gebruik van digitale media in het MKB. drs. R van der Poel M201107 Mix and Match Het gebruik van digitale media in het MKB drs. R van der Poel Zoetermeer, maart 2011 Mix and Match Ondernemers moeten goed voor ogen houden welke doelstellingen zij met digitale media

Nadere informatie

Bijlagen. Tevredenheid van potentiële werknemers

Bijlagen. Tevredenheid van potentiële werknemers Bijlagen Tevredenheid van potentiële werknemers Evaluatie Pastiel Bijlagen Tevredenheid van potentiële werknemers Pastiel Drs. Jan Dirk Gardenier MBA Erik Geerlink, MSc Lotte Piekema, MSc Februari 2014

Nadere informatie

Toptalenten in het onderwijs

Toptalenten in het onderwijs Grote Bickersstraat 76 1013 KS Amsterdam Postbus 1903 1000 BX Amsterdam tel 020 522 59 99 e-mail info@kantarpublic.com www.kantarpublic.com Toptalenten in het onderwijs Een monitoronderzoek naar het (waargenomen)

Nadere informatie

Genderscan mbo Techniek

Genderscan mbo Techniek Genderscan mbo Techniek Doelen Pamflet Meer meisjes in mbo Techniek Aandacht voor gender in Techniek- en ICT-opleidingen wordt een vaste waarde binnen mbo-scholen Voorlichtingsactiviteiten die een brede

Nadere informatie

5 juli 2004 I/II/4041462

5 juli 2004 I/II/4041462 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 5 juli 2004 I/II/4041462 Onderwerp Actieprogramma ondernemerschap en

Nadere informatie

Internationaliseringsdesk regio Zwolle

Internationaliseringsdesk regio Zwolle Internationaliseringsdesk regio Zwolle Rapportage over de mogelijke behoefte aan een internationaliseringsdesk/duitslanddesk voor de regio Zwolle Lectoraat International Business Kenniscentrum Strategisch

Nadere informatie

QUICKSCAN 2014-2 BEDRIJFSVAKSCHOOL

QUICKSCAN 2014-2 BEDRIJFSVAKSCHOOL Elk kwartaal wordt in de vragenlijst van de Arbeidsmarktmonitor Metalektro een quickscan met actuele vragen of stellingen voorgelegd aan de deelnemende metalektrobedrijven. Het onderwerp van deze quickscan

Nadere informatie

bedrijven Hoeveel jonge bedrijven hebben geïnvesteerd? Waarin hebben de bedrijven geïnvesteerd?

bedrijven Hoeveel jonge bedrijven hebben geïnvesteerd? Waarin hebben de bedrijven geïnvesteerd? Minirapportage: Het investeringsgedrag van jonge bedrijven inlichtingen: drs. A. Bruins datum: augustus 03 bestelnummer: M0306 Voor bedrijven die de startfase zijn doorgekomen - zogenaamde jonge bedrijven

Nadere informatie

Collegevoorstel Onderwerp Programma / Programmanummer BW-nummer Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Col egevergadering no 47

Collegevoorstel Onderwerp Programma / Programmanummer BW-nummer Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Col egevergadering no 47 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Beantwoording raadsvragen GroenLinks over leerwerkplekken bij bedrijven Programma / Programmanummer Onderwijs / 1073 BW-nummer Portefeuillehouder H. Beerten Samenvatting

Nadere informatie

Onderzoek Passend Onderwijs

Onderzoek Passend Onderwijs Rapportage Onderzoek passend onderwijs Utrecht, juni 2016 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven drs. Liesbeth van der Woud Postbus 681 3500 AR Utrecht telefoon: 0302631080 e-mail: info@duo-onderwijsonderzoek.nl

Nadere informatie

Actieplan Veilige School 2015-2018

Actieplan Veilige School 2015-2018 Actieplan Veilige School 2015-2018 Inleiding De actieplannen Veilige School 1 van de afgelopen jaren hebben er voor gezorgd dat het onderwerp veiligheid goed op de kaart van het Haagse onderwijs staat.

Nadere informatie

M Nieuwe werkgevers in 2004: De stap naar het aannemen van personeel. Guido Brummelkamp Wim Verhoeven Sjaak Vollebregt

M Nieuwe werkgevers in 2004: De stap naar het aannemen van personeel. Guido Brummelkamp Wim Verhoeven Sjaak Vollebregt M200919 Nieuwe werkgevers in 2004: De stap naar het aannemen van personeel Guido Brummelkamp Wim Verhoeven Sjaak Vollebregt Zoetermeer, december 2009 Nieuwe werkgevers Boodschap Nederland kent over de

Nadere informatie

M200614. Exporterende starters: starters met meer ambities en betere prestaties

M200614. Exporterende starters: starters met meer ambities en betere prestaties M200614 Exporterende starters: starters met meer ambities en betere prestaties Jolanda Hessels Dick Snel Zoetermeer, november 2006 Exporterende starters: starters met meer ambities en betere prestaties

Nadere informatie

Onderzoek Alumni Bètatechniek

Onderzoek Alumni Bètatechniek Onderzoek Alumni Bètatechniek 0 meting - Achtergrond Eén van de knelpunten op de Nederlandse arbeidsmarkt is een tekort aan technisch geschoolden. De Twentse situatie is hierin niet afwijkend. In de analyse

Nadere informatie

https://www.youtube.com/watch? v=31jgmahveg0&feature=player_detailpage

https://www.youtube.com/watch? v=31jgmahveg0&feature=player_detailpage https://www.youtube.com/watch? v=31jgmahveg0&feature=player_detailpage Excellentie in het mbo Anneke Tjalma, directie MBO Ministerie van OCW Excellentie in het mbo Aansluiting bij toptalentenbeleid in

Nadere informatie

Jongeren & hun financiële verwachtingen

Jongeren & hun financiële verwachtingen Nibud, februari Jongeren & hun financiële verwachtingen Anna van der Schors Daisy van der Burg Nibud in samenwerking met het 1V Jongerenpanel van EenVandaag Inhoudsopgave 1 Onderzoeksopzet Het Nibud doet

Nadere informatie

Onderwerp en positionering van de beleidsdoorlichtingen In de beleidsdoorlichtingen van de ADR staan de volgende beleidsdoelstellingen centraal:

Onderwerp en positionering van de beleidsdoorlichtingen In de beleidsdoorlichtingen van de ADR staan de volgende beleidsdoelstellingen centraal: >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Financieel-Economische Zaken IPC 5350 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Exportmonitor 2011. Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler

Exportmonitor 2011. Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler Exportmonitor 2011 Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler Uit de Exportmonitor 2011 blijkt dat het noordelijk bedrijfsleven steeds meer aansluiting vindt bij de wereldeconomie. De Exportmonitor

Nadere informatie