MODELOVEREENKOMST MODELOVEREENKOMST

Transcriptie

1 MODELOVEREENKOMST MODELOVEREENKOMST Zzp ers en hun opdrachten

2 Colofon Door: Dian Smetsers (KvK) Februari 2017 Kamer van Koophandel, Utrecht, februari Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen of intern gebruik is toegestaan. Contact: Pers: Trefwoorden: Zelfstandig zonder personeel; zzp; opdrachten; wet DBA; zakelijke dienstverlening; Kamer van Koophandel; KvK Smetsers, D. (2017) Zzp ers en hun opdrachten: over zzp ers in de zakelijke dienstverlening. Kamer van Koophandel > Zzp ers en hun opdrachten 2

3 Inhoudsopgave 1 Samenvatting Inleiding KvK Ondernemerspanel Sectoren Resultaten De opdrachten Opdrachten vinden Opdrachten vastleggen VAR-verklaring en modelovereenkomsten Over de wet DBA Ontwikkelingen afgelopen jaar Conclusies...15 Bijlage I:...17 Zzp ers en hun opdrachten 3

4 Samenvatting Meer dan negen op de tien zzp ers die hun eigen arbeid aanbieden, werken voor meer dan één opdrachtgever. Deze zzp ers eigen arbeid voelen zich ondernemer en denken dat ze aan de criteria van de wet DBA voldoen. Opdrachtgevers worden onzekerder volgens deze zzp ers en vragen hen vaker hun werk te doen in een payroll- of uitzendconstructie. De modelovereenkomsten worden in ruim een kwart van de gevallen al gebruikt. Bijna een vijfde zegt nooit een modelovereenkomst te gaan gebruiken en ruim een derde gaat het alleen doen als de opdrachtgever erom vraagt. Om haar voorlichting aan ondernemers goed vorm te geven, deed de Kamer van Koophandel (KvK) in december 2016 met het KvK Ondernemerspanel onderzoek naar zzp ers eigen arbeid en hun opdrachten. Het gaat om ruim 77% van alle zzp ers. Naast zzp ers eigen arbeid zijn er zzp ers die hoofdzakelijk producten verkopen. Deze zzp ers producten zijn niet meegenomen in dit onderzoek. Meer opdrachtgevers 95% van de zzp ers eigen arbeid heeft meer dan één opdrachtgever. 33% heeft zelfs meer dan 10 opdrachtgevers. Gemiddeld besteden deze zzp ers 41% van hun tijd aan de grootste opdrachtgever. Ondernemers met 2 tot 5 opdrachtgevers besteden gemiddeld 56% van hun tijd aan de grootste opdrachtgever, voor ondernemers met 6 tot 10 opdrachtgevers is dit 37%. De zzp ers eigen arbeid met meer dan 10 opdrachtgevers besteden gemiddeld 20% van de tijd aan de grootste opdrachtgever. Ondernemers hebben dus vaak minimaal één grote opdrachtgever en enkele kleinere opdrachtgevers ernaast. Uit het onderzoek blijkt ook dat meer dan 90% van deze zzp ers zich ondernemer voelt, weet welke eisen de Belastingdienst stelt aan ondernemerschap en ook denkt aan deze eisen te voldoen. Verkrijgen van opdrachten Bijna drie op de tien zzp ers eigen arbeid gaan nooit op zoek naar nieuwe opdrachten omdat opdrachtgevers hen benaderen (20%) of omdat zij al genoeg opdrachtgevers hebben (8%). Bijna een kwart (23%) van deze zzp ers gaat alleen op zoek naar nieuwe opdrachten als dat noodzakelijk is. Bijna een derde (31%) besteedt er regelmatig aandacht aan en 14% zoekt continu naar nieuwe opdrachten. 3% neemt alleen opdrachten aan via een tussenpersoon, waardoor ze zelf niet op zoek hoeven naar nieuwe opdrachten. Bij het vinden van nieuwe opdrachten spelen het formele netwerk (83%) en eerdere tevreden klanten (74%) de grootste rol, gevolgd door collega-ondernemers (48%), het informele netwerk van familie en vrienden (43%) en sociale media (41%). Gebruik modelovereenkomsten Van de zzp ers eigen arbeid heeft 79% in het verleden weleens een VAR-verklaring aangevraagd. 21% heeft dit nog nooit gedaan, omdat ze de VAR niet nodig hadden om te laten zien dat ze zelfstandig ondernemer zijn. De situatie na de invoering van de wet DBA ziet er als volgt uit. Van degenen die in het verleden weleens een VARverklaring heeft aangevraagd, gebruikt 28% nu een modelovereenkomst, een vijfde is er nog mee bezig (8%) of is het van plan (12%), 35% gaat dat alleen doen als opdrachtgevers er om vragen. De rest (17%) is het niet van plan. Van de groep ondernemers die nooit een VAR-verklaring heeft aangevraagd, geeft bijna de helft aan niet van plan te zijn om een modelovereenkomst te gaan gebruiken. Opvallend is dat een kwart van de ondernemers die nooit een VAR-verklaring heeft aangevraagd, nu wel gebruikmaakt (13%) of gebruik wil maken (7%) van een modelovereenkomst of nog bezig is om er eentje op te stellen (5%). Zzp ers en hun opdrachten 4

5 Opdrachtgevers onzekerder Terwijl zzp ers eigen arbeid zich zeker voelen over hun ondernemerschap, blijkt uit de antwoorden van de zzp ers dat opdrachtgevers zich in 2016 onzekerder voelden dan in Bijna een vijfde (18%) van de zzp ers heeft in het afgelopen jaar vaker meegemaakt dat een opdrachtgever liever geen zzp ers meer inhuurt ten opzichte van het jaar ervoor. Ze lopen vaker tegen opdrachtgevers aan die alleen nog maar willen werken via een tussenpartij, zoals een bemiddelaar, een payroll bedrijf of een uitzendbureau. Opdrachtgevers voelden zich in 2016 onzekerder dan in het jaar daarvoor KvK Ondernemerspanel De KvK voerde het onderzoek in december 2016 uit onder het KvK Ondernemerspanel, dat bestaat uit ruim zzp ers en mkb-ondernemers. Op 14 december 2016 zijn alle zzp-leden van het panel uitgenodigd om de vragenlijst in te vullen. In totaal vulden 804 deelnemers de vragenlijst in, een respons van 49%. Van de 804 deelnemers bieden 580 zzp ers vooral eigen arbeid aan en zijn daarom meegenomen in dit onderzoek. Deze zzp ers zijn actief in allerlei sectoren maar hoofdzakelijk in de sector advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening (52%). Andere veel voorkomende sectoren zijn informatie en communicatie (8%), verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening (8%) en bouwnijverheid (6%). De respondenten in dit onderzoek zijn gemiddeld 55 jaar oud, tien jaar ondernemer en besteden gemiddeld 41 uur per week aan het bedrijf. Zzp ers en hun opdrachten 5

6 Hoofdstuk Inleiding Toelichting op het onderzoek 2Nederland telt zelfstandigen zonder personeel (zzp ers) waarvan 77% diensten levert aan andere bedrijven (CBS, 2014) 2. De KvK wil graag meer inzicht in deze zogenoemde zzp ers eigen arbeid zijn alle zzp-leden van het panel uitgenodigd om de vragenlijst in te vullen. Op 21 december is een herinnering verstuurd naar de zzp ers. In totaal vulden 804 deelnemers de vragenlijst in, een respons van 49%. Van de 804 deelnemers bieden 580 zzp ers diensten aan de zakelijke markt en zijn daarom meegenomen in dit onderzoek. De KvK is daarom een onderzoek gestart dat is gericht op deze specifieke doelgroep. Naast zzp ers eigen arbeid zijn er zzp ers die hoofdzakelijk producten verkopen (zzp ers producten). In het onderzoek is gekeken naar hoe de opdrachten van deze zzp ers eigen arbeid eruitzien, de manier waarop opdrachten worden verkregen en afspraken worden vastgelegd. Sinds de invoering van de wet DBA kunnen zzp ers hierbij een modelovereenkomst van de Belastingdienst gebruiken. In dit onderzoek is daarom gekeken naar de bekendheid van de wet DBA, het gebruik van modelovereenkomsten en de totstandkoming daarvan. 2.1 KvK Ondernemerspanel Voor dit onderzoek is er een vragenlijst uitgezet in het KvK Ondernemerspanel dat bestaat uit ruim zzp ers en mkb-ondernemers. Zij worden ongeveer 6 keer per jaar uitgenodigd om een vragenlijst in te vullen. Op 14 december Zzp ers en hun opdrachten 1 Zelfstandigen zonder personeel, 1 werkzame persoon fulltime (15 uur per week of meer) 6 2 CBS Statline

7 2.2 Sectoren In dit onderzoek is gekeken naar zzp ers die diensten aanbieden aan bedrijven. Deze zzp ers zijn actief in allerlei sectoren maar hoofdzakelijk in de sector advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening (52%). Andere veelvoorkomende sectoren zijn informatie en communicatie (8%), verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening (8%) en bouwnijverheid (6%). De respondenten in dit onderzoek zijn daarnaast gemiddeld 55 jaar oud, tien jaar ondernemer en besteden gemiddeld 41 uur per week aan het bedrijf (zie bijlage I). Sector Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening 52 Bouwnijverheid 6 Cultuur, sport en recreatie 4 De respondenten in dit onderzoek zijn gemiddeld 55 jaar oud Financiële instellingen Gezondheids- en welzijnszorg Groot- en detailhandel; reparatie van auto's Industrie Informatie en communicatie Landbouw, bosbouw en visserij 1 Logies-, maaltijd- en drankverstrekking 1 Onderwijs 4 Overige dienstverlening 2 Verhuur van en handel in onroerend goed 1 Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening 8 Vervoer en opslag 2 Zzp ers en hun opdrachten 7

8 Hoofdstuk 3 Opdrachten Resultaten vinden en vastleggen Er is gekeken naar hoeveel opdrachtgevers zzp ers hebben en hoe veel tijd ze daar aan besteden. Zzp ers komen op diverse manieren aan opdrachten. Ook de wijze waarop de opdrachten worden vastgelegd verschilt. 3.1 De opdrachten Uit de onderstaande grafiek komt een divers beeld naar voren over het aantal opdrachtgevers dat zzp ers eigen arbeid gemiddeld per jaar hebben. Ongeveer de helft van alle ondernemers heeft minder dan vijf opdrachtgevers en de andere helft heeft meer dan vijf opdrachtgevers. Opvallend is dat één derde gemiddeld meer dan 10 opdrachtgevers heeft per jaar Meer dan 10 Hoeveel opdrachtgevers heeft u gemiddeld per jaar? Gemiddeld besteden de zzp ers 41% van hun tijd aan de grootste opdrachtgever. Ondernemers die per jaar gemiddeld slechts één opdrachtgever hebben, besteden hier gemiddeld 75% van hun tijd aan. Ondernemers met 2 tot 5 opdrachten besteden gemiddeld 56% van hun tijd aan de grootste opdracht, voor ondernemers met 6 tot 10 opdrachten is dit 37%. De ondernemers met meer dan 10 opdrachten besteden gemiddeld 20% van de tijd aan de grootste opdrachtgever. Ondernemers hebben dus vaak minimaal één grote opdrachtgever en enkele kleinere opdrachten ernaast. 1% - 10% 11% - 20% 21% - 30% 31% - 40% 41% - 50% 51% - 60% 61% - 70% 71% - 80% 81% - 90% 91% - 100% Hoeveel procent van de uren die u werkt besteedt u aan uw grootste opdrachtgever? Zzp ers en hun opdrachten 8

9 3.2 Opdrachten vinden 14% van de zzp ers eigen arbeid zoekt continu naar nieuwe opdrachten en 31% besteedt daar regelmatig aandacht aan. 23% van de zzp ers gaat alleen op zoek naar nieuwe opdrachten als dat noodzakelijk is. Er zijn ook zzp ers die nooit op zoek gaan naar nieuwe opdrachten omdat opdrachtgevers hen benaderen (20%) of omdat zij al genoeg opdrachtgevers hebben (8%). Bij het vinden van nieuwe opdrachten spelen het formele netwerk (83%) en eerdere tevreden klanten (74%) grootste rol, gevolgd door collega-ondernemers, het informeel netwerk en sociale media. Voor 12% is een oude werkgever nog belangrijk voor het vinden van opdrachten. Ik besteed regelmatig aandacht aan het vinden van nieuwe opdrachten Ik ga alleen op zoek naar nieuwe opdrachten als dat noodzakelijk is Ik ga nooit op zoek naar nieuwe opdrachten want opdrachtgevers benaderen mij Ik ben continu op zoek naar nieuwe opdrachten Ik ga nooit op zoek naar nieuwe opdrachten want ik heb al voldoende opdrachtgevers Ik neem opdrachten aan via een tussenpersoon, zij zorgen voor mijn opdrachten Hoe vaak gaat u op zoek naar nieuwe opdrachten? Welke zaken zijn belangrijk geweest voor het vinden van nieuwe opdrachten? (meerdere antwoorden mogelijk) Formeel netwerk (zakenrelaties) 83 Eerdere tevreden klanten 74 Collega-ondernemers 48 Informeel netwerk (familie en vrienden) 43 Sociale media (zoals LinkedIn) 41 Online zichtbaarheid 29 Netwerkborrels 22 14% van de zzp ers eigen arbeid zoekt continu naar Evenementen Intermediairs Fysieke (offline) zichtbaarheid Oude werkgever nieuwe opdrachten Online vacatures Anders 3 9 Zzp ers en hun opdrachten 9

10 3.3 Opdrachten vastleggen Ongeveer één derde van de ondernemers werkt meestal op basis van een resultaatverplichting waarbij er een afgesproken resultaat behaald moet worden (vaak voor een vast bedrag). Twee derde werkt daarentegen vaak op basis van een inspanningsverplichting waarbij de opdracht naar tevredenheid moet worden uitgevoerd en er voldoende inspanning geleverd moet worden voor het beoogde resultaat (vaak tegen een vooraf overeengekomen uurtarief). Opgemerkt moet worden dat een inspanningsverplichting samen kan gaan met een vooraf besproken resultaat, bijvoorbeeld het reorganiseren van een afdeling binnen een bepaalde tijd. Er is op een aantal aspecten gevraagd hoe zzp ers met hun opdrachten omgaan. Veruit de meeste zzp ers geven aan zelf een uurtarief te bepalen voor de werkzaamheden (85%). 53% onderhandelt hierover met een opdrachtgever. Zzp ers zijn over het algemeen in staat om een opdracht goed af te bakenen (77%) en 66% van de zzp ers legt de afspraken formeel vast in een contract. Ik werk meestal op basis van een inspanningsverplichting Ik werk meestal op basis van een resultaatverplichting Ongeveer de helft van de zzp ers onderhandelt over het uurtarief Waar zijn de afspraken die u met een opdrachtgever maakt hoofdzakelijk op gericht? Ik bepaal zelf een uurtarief voor mijn werkzaamheden Ik baken een opdracht goed af (opdrachten hebben een kop en een staart) Ik ben in staat om mijn dienst goed te verkopen (door bijvoorbeeld de Unique Selling Points te benadrukken) Afspraken die worden gemaakt leg ik formeel vast in een contract Ik onderhandel over mijn uurtarief met een opdrachtgever In hoeverre bent u het eens met de onderstaande stellingen? Zzp ers en hun opdrachten 10

11 3.4 VAR-verklaring en modelovereenkomsten De VAR-verklaring was tot mei 2016 een middel voor opdrachtgevers en opdrachtnemers om zekerheid te krijgen over de arbeidsrelatie die zij met elkaar aangaan. Sinds 1 mei 2016 geldt de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA). Door de wet DBA zijn zowel de opdrachtgevers als opdrachtnemers verantwoordelijk voor het bepalen van de arbeidsrelatie. Als hier twijfel over bestaat, kunnen zzp ers en hun opdrachtgevers een modelovereenkomst gebruiken, dat is niet verplicht. De handhaving van de wet DBA is opgeschort tot 1 januari % van de zzp ers heeft in het verleden weleens een VAR-verklaring aangevraagd. 21% heeft dit nog nooit gedaan. Heeft u in het verleden weleens een VAR-verklaring aangevraagd? Nee, ik ben nog bezig met een modelovereenkomst Ja Nee, maar dat ben ik wel van plan Nee, dat ga ik alleen doen als opdrachtgevers dat vragen Nee, dat ben ik ook niet van plan Maakt u gebruik van een modelovereenkomst? Een kwart van de zzp ers gebuikt een modelovereenkomst en 7% is nog met een modelovereenkomst bezig. 11% is van plan om gebruik te maken van een modelovereenkomst en 34% gaat dat alleen doen als opdrachtgevers erom vragen. 23% is niet van plan om gebruik te maken van een modelovereenkomst. Ja 79 Nee 21 Een kwart van de zzp ers maakt gebruik van een modelovereenkomst Zzp ers en hun opdrachten 11

12 De modelovereenkomst wordt door één derde van de zzp ers zelf opgesteld en 30% gebruikt de modelovereenkomst die opdrachtgevers hen voorleggen. Eén vijfde van de zzp ers heeft samen met de opdrachtgever een modelovereenkomst opgesteld. Van alle respondenten heeft 79% in het verleden weleens een VAR-verklaring aangevraagd. Als we deze groep nader bekijken, zien we dat 28% hiervan nu een modelovereenkomst gebruikt. 35% gaat dat alleen doen als opdrachtgevers er om vragen. Van de groep ondernemers die nooit een VAR-verklaring heeft aangevraagd, geeft bijna de helft aan niet van plan te zijn om een modelovereenkomst te gebruiken. Opvallend is dat een kwart van de ondernemers die nooit een VAR-verklaring heeft aangevraagd, nu wel gebruikmaakt (13%) of gebruik wil maken (7%) van een modelovereenkomst of nog bezig is om er eentje op te stellen (5%). Dit is opmerkelijk omdat zij in het verleden nooit een VAR-verklaring nodig hebben gehad om vast te stellen dat er sprake is van zelfstandig ondernemerschap. Ik heb zelf een modelovereenkomst opgesteld Ik gebruik de modelovereenkomsten die opdrachtgevers mij voorleggen Ik heb samen met mijn opdrachtgever een modelovereenkomst opgesteld Ik gebruik een modelovereenkomst van de Belastingdienst Anders Ja Nee, ik ben nog bezig met een modelovereenkomst Nee, maar dat ben ik wel van plan Nee, dat ga ik alleen doen als opdrachtgevers dat vragen Nee, dat ben ik ook niet van plan Hoe is de modelovereenkomst tot stand gekomen? n=146 (zzp) Uitgedrukt in procenten. Maakt u gebruik van een modelovereenkomst? Uitgedrukt in procenten. VAR-verklaring aangevraagd (n=457) Geen VAR-verklaring aangevraagd (n=123) MODELOVEREENKOMST MODELOVEREENKOMST Zzp ers en hun opdrachten 12

13 3.5 Over de wet DBA In het algemeen weten zzp ers wat de wet DBA inhoudt (71%) en wat die voor hun situatie betekent (69%). Daarnaast voelen bijna alle zzp ers zich ondernemer, weten ze aan welke eisen moet worden voldaan om door de Belastingdienst aangemerkt te worden als ondernemer en denken ze ook aan deze eisen te voldoen (>90%). 74% van de zzp ers heeft informatie opgezocht over de wet DBA. Aan hen is gevraagd waar zij deze informatie hebben verzameld. Zij mochten hierbij meerdere bronnen aangeven. Ondernemers hebben hoofdzakelijk informatie ingewonnen bij officiële instanties zoals de Belastingdienst (85%), de Kamer van Koophandel (43%) en ondernemersorganisaties (39%). Enkele kanalen zijn aan de antwoordmogelijkheden toegevoegd en worden in een aparte grafiek uitgelicht. Ik weet wat de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) inhoudt Ik weet wat de wet DBA voor mijn situatie betekent Ik voel mezelf een ondernemer Ik weet aan welke eisen ik moet voldoen om als ondernemer te worden aangemerkt door de Belastingdienst Ik denk dat de Belastingdienst mij aanmerkt als ondernemer In hoeverre bent u het eens met de onderstaande stellingen? Bij welke bronnen heeft u informatie verzameld met betrekking tot de wet DBA? (Meerdere antwoorden mogelijk) De Belastingdienst 85 De Kamer van Koophandel 43 Een ondernemersorganisatie (zoals ZZP Nederland) 39 Andere ondernemers 28 Via welke kanalen heeft u informatie verzameld met betrekking tot de wet DBA? (Meerdere antwoorden mogelijk) Mijn boekhouder Brancheorganisatie Internet/Google 49 Opdrachtgevers 16 Kranten en tijdschriften 37 Mijn accountant 16 Bijeenkomsten 16 Het ondernemersplein 14 Sociale Media 15 Vrienden en/of familie 4 Blogs 6 Anders 6 Zzp ers en hun opdrachten 13

14 3.6 Ontwikkelingen afgelopen jaar 18% van de zzp ers heeft in het afgelopen jaar vaker meegemaakt dat opdrachtgevers liever geen zzp ers meer inhuren ten opzichte van het jaar ervoor. Daarnaast lopen ze vaker tegen opdrachtgevers aan die alleen nog maar willen werken via een tussenpartij (15%). 10% geeft aan dat opdrachtgevers vaker hebben gevraagd om via een bemiddelaar te werken, 10% via een payroll bedrijf en 7% via een uitzendbureau. Zzp ers lopen vaker tegen opdrachtgevers aan die alleen nog maar willen werken via een tussenpartij Hoe vaak zijn onderstaande gebeurtenissen in het afgelopen jaar voorgekomen ten opzichte van het jaar daarvoor? (2015) (Potentiële) opdrachtgevers die liever geen zzp ers inhuren Ik moeite heb om aan nieuwe opdrachten te komen (Potentiële) opdrachtgevers die alleen nog willen werken met zzp ers via een tussenpartij Ik aanbiedingen krijg van opdrachtgevers voor een (tijdelijk) dienstverband Aan mij wordt gevraagd om via een bemiddelaar te werken Aan mij wordt gevraagd om via een payroll bedrijf te werken Aan mij wordt gevraagd om via een uitzendbureau te werken Zzp ers en hun opdrachten 14

15 Hoofdstuk 4 Conclusies In dit onderzoek is gekeken naar zzp ers die diensten aanbieden aan bedrijven. Deze zzp ers eigen arbeid zijn veelal hoogopgeleid en actief in verschillende sectoren. Deze zzp ers zijn hoofdzakelijk actief in de sector advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening (52%). Andere veelvoorkomende sectoren zijn informatie en communicatie (8%), verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening (8%) en bouwnijverheid (6%). Over het algemeen hebben zzp ers meerdere opdrachtgevers. Ongeveer de helft van de zzp ers heeft meer dan vijf opdrachtgevers en 33% heeft zelfs meer dan 11 opdrachtgevers. Gemiddeld besteden ondernemers met 6 tot 10 opdrachtgevers 37% van hun tijd aan de grootste opdrachtgever. Bij meer dan 10 opdrachten is dat gemiddeld 20% van de tijd. Zzp ers hebben vaak minimaal één grote opdrachtgevers met enkele kleinere opdrachten ernaast. Ze voelen zich ondernemer, weten aan welke eisen ze moeten voldoen om als ondernemer te worden aangemerkt door de Belastingdienst en denken aan die eisen te voldoen (>90%). Zzp ers gaan vaak op eigen initiatief op zoek naar opdrachten, continu (14%) of op regelmatige basis (31%). 23% gaat alleen op zoek naar nieuwe opdrachten als dat noodzakelijk is. Er zijn ook zzp ers die nooit op zoek gaan naar opdrachten omdat zij vanzelf benaderd worden door opdrachtgevers (20%) of omdat zij al voldoende opdrachtgevers hebben (8%). Zakenrelaties (83%), eerdere tevreden klanten (74%) en collega-ondernemers (48%) hebben de grootste rol gespeeld bij het vinden van nieuwe opdrachten. Eén derde van de zzp ers werkt meestal op basis van een resultaatverplichting waarbij er een resultaat wordt afgesproken dat behaald moet worden, vaak voor een vast bedrag. Twee derde werkt daarentegen op basis van een inspanningsverplichting waarbij de opdracht naar tevredenheid moet worden uitgevoerd en er voldoende inspanning geleverd moet worden voor het beoogde resultaat, vaak voor een uurtarief. 85% van de zzp ers bepaalt dit uurtarief zelf en 53% onderhandelt hierover met een opdrachtgever. Twee derde van de ondernemers legt de afspraken die worden gemaakt formeel vast in een contract. Zzp ers kunnen sinds de invoering van de wet DBA een modelovereenkomst gebruiken om de aard van de arbeidsrelatie vast te stellen. Over het algemeen weten Zzp ers en hun opdrachten 15

16 Meer zzp ers willen gebruik gaan maken van een modelovereenkomst zzp ers wat de wet DBA inhoudt (71%) en wat het voor hun situatie betekent (69%). Een kwart van de zzp ers maakt al gebruik van een modelovereenkomst en 7% is er nog mee bezig. 11% is van plan om er mee te werken en 23% is dit niet van plan. 34% gaat alleen met een modelovereenkomst werken als opdrachtgevers er om vragen. Bij een nadere analyse van de groep zzp ers die nooit een VAR-verklaring heeft aangevraagd, blijkt dat 25% daarvan nu wel bezig is met een modelovereenkomst. 13% al gebruikmaakt van een modelovereenkomst, 7% wil er gebruik van gaan maken en 5% is nog bezig om er eentje op te stellen. Dit is opmerkelijk omdat zij in het verleden nooit een VAR-verklaring nodig hebben gehad om de werkrelatie vast te stellen. Uit de antwoorden van zzp ers blijkt dat opdrachtgevers in het afgelopen jaar onzekerder waren over het inhuren van zzp ers dan het jaar ervoor: één op de vijf zzp ers heeft namelijk vaker meegemaakt dat opdrachtgevers liever geen zzp ers meer inhuren. Daarnaast lopen de zzp ers vaker tegen opdrachtgevers aan die alleen nog maar willen werken via een tussenpartij (15%), zoals een bemiddelaar, payrollbedrijf of een uitzendbureau. Op deze manier beperken opdrachtgevers hun risico s. De zzp er verliest hierdoor wel zijn zelfstandigheid en soms ook zijn fiscale voordelen. Zzp ers en hun opdrachten 16

17 Bijlage 1 Achtergrondinformatie over de respondenten 94% van de zzp ers eigen arbeid wil graag ondernemen en het werk niet in loondienst uitoefenen. Slechts 6% geeft aan dat ze liever in loondienst willen werken als ze de kans zouden krijgen. Zij vallen onder de groep gedwongen zelfstandigen. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 55 jaar en ligt daarmee vrij hoog. 61% van de respondenten is tussen de 50 en 64 jaar oud. Nee, ik wil mijn werk niet in loondienst uitoefenen maar als zelfstandig ondernemer Ja, als ik de mogelijkheid krijg zou ik hetzelfde werk liever in loondienst willen doen 6 Zou u het werk wat u nu als zelfstandig ondernemer doet, liever in loondienst willen doen? jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65 jaar en ouder Leeftijd ondernemer Vmbo, mbo1, lbo, mavo, avo onderbouw (1e 3 jaren havo/vwo) Mbo 2/3/4, havo, vwo Hbo, wo bachelor Wo Master, doctor Zzp ers eigen arbeid zijn veelal hoogopgeleid. 51% heeft een hbo- of wo-bacheloropleiding afgerond en 23% heeft een universitaire opleiding voltooid. 20% heeft een mbo-, havoof vwo-opleiding afgerond. Wat is de hoogste opleiding die u heeft gevolgd? Zzp ers en hun opdrachten 17

18 Twee derde van de respondenten geeft aan dat de onderneming de enige inkomstenbron is. 14% geeft aan naast het inkomen uit de onderneming ook een pensioen- /vut-uitkering hebben. 10% heeft een andere baan naast het zelfstandig ondernemerschap. 4% heeft naast de onderneming nog inkomen uit een uitkering. Ongeveer de helft van de respondenten heeft veel ervaring met ondernemen en is al langer dan 10 jaar ondernemer. Het huidige bedrijf van de respondenten bestaat gemiddeld 11 jaar. Zzp ers besteden veel uren aan de onderneming. 45% van de ondernemers besteed meer dan 40 uur per week aan het bedrijf. Voor slechts 14% is dat niet meer dan 20 uur. Gemiddeld genomen besteden ondernemers 41 uur aan hun bedrijf. Nee, mijn onderneming is mijn enige inkomstenbron Naast mijn onderneming heb ik een pensioen- / VUT-uitkering Naast mijn onderneming heb ik een baan/dienstbetrekking Naast mijn onderneming heb ik een uitkering (WW, WAO/WIA, Wajong, etc.) Anders Tussen 1 en 2 jaar Tussen 2 en 5 jaar Tussen 5 en 10 jaar Langer dan 10 jaar Heeft u naast uw eigen onderneming nog een andere inkomstenbron? Hoe lang bent u al ondernemer, inclusief eventuele vorige bedrijven? Hoeveel uur besteedt u gemiddeld per week aan uw bedrijf? 0 tot 10 uur 11 tot 20 uur 21 tot 30 uur 31 tot 40 uur 41 tot 50 uur 51 tot 60 uur tot 80 uur 5 Zzp ers en hun opdrachten 18

19 Zzp ers en hun opdrachten 19