Arbeidsmarkt- en Structuuronderzoek Goud- & Zilversmedenbranche

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt- en Structuuronderzoek Goud- & Zilversmedenbranche in opdracht van SVGB Kenniscentrum Ditmeijers Research² bv MMXIII Ph. A. Rouwenhorst, M.Sc. B. van Helden, M.Sc. 15 februari

2 1 Ditmeijers Research² bv MMXIII Overname voor eigen gebruik is alleen toegestaan na toestemming van de auteurs Dit rapport is geleverd onder de leveringsvoorwaarden van MOA en ESOMAR Fotografie voorblad door Wietse de Graaf

3 2 Voorwoord Het onderzoek dat voor u ligt betreft het Arbeidsmarkt- en Structuuronderzoek dat Ditmeijers Research² heeft uitgevoerd voor de goud- en zilversmedenbranche in Nederland, in opdracht van het kenniscentrum voor specialistisch vakmanschap SVGB Kenniscentrum, en met medewerking van de Vereniging Goud- en zilversmeden (VGZ). Dit onderzoek maakt deel uit van een groter onderzoeksproject waarin tevens onderzoek is gedaan naar de arbeidsmarkt en structuur van de branches waarin juweliers en uurwerktechnici zich bevinden. Deze rapportages worden apart aangeleverd aan SVGB Kenniscentrum. De data die voor dit onderzoek zijn geanalyseerd en geïnterpreteerd werden grotendeels vanuit het eigen callcenter per telefoon verzameld door de enquêteurs van Ditmeijers Research². De overige data zijn verzameld middels een online enquête die respondenten per toegestuurd kregen wanneer in het telefoongesprek werd aangegeven dat zij de enquête niet via de enquêteur per telefoon in wilden, of konden vullen. In deze rapportage is een onderscheid gemaakt tussen verschillende typen bedrijven. Enerzijds zijn er de goud- en zilversmederijen en reparatiebedrijven, en anderzijds de zogeheten overige bedrijven. Vanzelfsprekend voeren alle bedrijven hoe dan ook goud- en zilversmidwerkzaamheden uit. Om in de steekproef opgenomen te worden diende een bedrijf namelijk tenminste 10 procent van de omzet uit goud- en zilversmidwerkzaamheden te halen. Wanneer de omzet van een bedrijf voor minimaal de helft voortkomt uit goud- en zilversmidwerkzaamheden, is het bedrijf aangemerkt als goud- en zilversmederij. Voor reparatiebedrijven ligt de nadruk van werkzaamheden vanzelfsprekend op reparatiewerkzaamheden, terwijl voor overige bedrijven goud- en zilversmidwerkzaamheden en reparatiewerkzaamheden niet de hoofdactiviteiten zijn. De meeste figuren en tabellen in deze rapportage geven per vraag de percentages en getallen weer voor elk type bedrijf, waarbij tevens de percentages en getallen zijn gegeven als geldend voor alle bedrijven samen (aangemerkt als Totaal ). Daarbij zijn verschillende vragen in het onderzoek ook in 2008 aan respondenten gesteld. Deze percentages en getallen zijn met die van 2012 vergeleken, zodat verschillen en trends inzichtelijk worden gemaakt. Amsterdam, vrijdag 15 februari 2013, Ph.A. Rouwenhorst, M.Sc. Directeur Ditmeijers Research² bv B. van Helden, M.Sc. Onderzoeker Ditmeijers Research² bv

4 3 Inhoudsopgave Inleiding...5 Onderzoeksdoelstelling...5 Onderzoeksmethode...6 Steekproef Algemene steekproef- en bedrijfsgegevens Respondenten Opleiding ondernemers Startjaar en bedrijfstypering Hoofdactiviteiten van bedrijf Ondernemer en werknemers van bedrijven Aantal werknemers en werknemerprofiel Functieprofiel ondernemer en werknemers Instroom van personeel in bedrijven Aangetrokken personeel Vacatures Arbeidsperspectief Starterfuncties en interne doorstroom Uitstroom van personeel bij bedrijven Arbeidsduur binnen bedrijf Vertrokken personeelsleden Omzet van bedrijven Jaaromzet in Omzetontwikkeling... 78

5 4 6. Trends in de branche Ondervonden problemen met bedrijfsaspecten Mate van ondervonden probleem Toelichting op ondervonden problemen Toelichting op problemen met omzetniveau Toelichting op problemen met concurrentie Toelichting op problemen met loonkosten Toelichting op problemen met aantrekken van bekwaam personeel Toelichting op problemen met verkrijgen van financiering Toelichting op problemen met milieu-eisen Toelichting op problemen met Arbo-eisen Toelichting op problemen met administratieve lasten Toelichting op problemen met de open Europese markt Toelichting op problemen met bedrijfsopvolging Toelichting op problemen met de snelle ontwikkeling op computergebied Conclusie Branchecijfers Algemene steekproef- en bedrijfsgegevens Ondernemer en werknemers van bedrijven Instroom van personeel in bedrijven Uitstroom van personeel in bedrijven Omzet van bedrijven Trends in de branche Ondervonden problemen met bedrijfsaspecten

6 5 Inleiding SVGB Kenniscentrum is het kennis- en opleidingencentrum voor uniek vakmanschap. Innovatieve technologieën, ondernemerschap en maatwerk kenmerken de branches die SVGB Kenniscentrum vertegenwoordigt. In het krachtenveld tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven bevordert SVGB Kenniscentrum de kwaliteit van opleidingen. Ook bevordert zij het vakmanschap en ondernemerschap in de branches. SVGB Kenniscentrum informeert over het onderwijs en de arbeidsmarkt in de branches en creëert toekomst voor bestaande en nieuwe opleidingen in specialistisch vakmanschap. Een belangrijke taak van het kenniscentrum is het bewaken van de doelmatigheid van de opleidingen. Afgestudeerden moeten arbeidsmarktperspectief hebben en vaardigheden bezitten waar de markt om vraagt. Zodoende voert SVGB Kenniscentrum structureel onderzoek uit om de arbeidsmarkt in kaart te brengen. Om die reden heeft SVGB Kenniscentrum aan Ditmeijers Research² gevraagd in totaal vijf arbeidsmarktonderzoeken uit te voeren. Het arbeidsmarktonderzoek in deze rapportage is specifiek uitgevoerd voor de goud- en zilversmedenbranche. Onderzoeksdoelstelling Het centrale doel van het onderzoek is de arbeidsmarkt voor goud- en zilversmeden in kaart te brengen. In samenspraak met SVGB Kenniscentrum heeft Ditmeijers Research² voor het arbeidsmarktonderzoek voor de goud- en zilversmedenbranche vijf concrete doelstellingen opgesteld: 1. Het schatten van de omzet in de markt 2. Het aantal werkzame personen vaststellen en daarbij differentiëren in leeftijd en functieprofiel 3. De groeiverwachting en trends in kaart brengen 4. Het schatten van de benodigde opleidingscapaciteit voor de komende jaren 5. Het belang van bepaalde competenties en vaardigheden meten: aan welke vaardigheden is de komende jaren behoefte, en aan welke vaardigheden / werkzaamheden zal minder behoefte zijn?

7 6 Onderzoeksmethode De respondenten voor het onderzoek zijn de ondernemers van bedrijven die werkzaam zijn in de goud- en zilversmedenbranche. Aangezien er representatieve uitspraken gedaan dienen te worden over de beroepsgroep, is het van belang de grootte van de populatie juist vast te stellen. Om die reden is de populatie via diverse beschikbare kanalen in kaart gebracht, namelijk: KvK-bestand (vooral belangrijk voor de zzp ers) HBA goud- en zilverbestand met alle bij hen bekende adressen Bestand leerbedrijven en niet-leerbedrijven van SVGB Kenniscentrum Deze drie bestanden zijn op elkaar ontdubbeld. In totaal bleken 59 adressen in alle drie de bestanden voor te komen. Een totaal van 362 adressen kwam voor in twee verschillende bestanden. Een totaal van 421 adressen kwam dus in ieder geval in twee van de drie adresbestanden voor. Daarnaast waren er nog adressen die uitsluitend in het HBA-bestand voorkwamen en 274 adressen die uitsluitend in het SVGB-bestand voorkwamen. Het KvK-bestand bevatte sowieso zeer veel andere bedrijven, aangezien dit bestand inclusief uurwerktechnici en juweliers was. Adressen die uitsluitend in het KvK-bestand voorkwamen zijn daarom niet gebruikt. Het uitgangspunt van Ditmeijers Research² was dat de adressen die in minimaal twee bestanden voorkwamen, de beste adressen representeerden. Op deze adressen is eerst gebeld. Dit bleek echter niet voldoende om de steekproef te kunnen voltooien. Daarom zijn ook adressen gebruikt die alleen voorkwamen in het HBA- of SVGB-bestand. De vragenlijsten zijn primair per telefoon afgenomen. Dit gebeurde vanuit het eigen in-house callcenter voor marktonderzoek van Ditmeijers Research² in Amsterdam. Wanneer contactpersonen expliciet aangaven geen tijd te hebben per telefoon de vragenlijst in te vullen, is hen de mogelijkheid geboden de vragenlijst online in te vullen. Zij ontvingen de vragenlijst dan direct per .

8 7 Steekproef In totaal heeft Ditmeijers Research² 622 adressen bewerkt. Hiervan konden 145 adressen niet worden bereikt (23%) wegens een foutief nummer, of geen gehoor (deze nummers zijn acht maal gebeld). Bij 36 adressen kon worden vastgesteld dat het bedrijf niet (meer) tot de branche behoort, terwijl 39 bedrijven inmiddels waren opgeheven. Daarbij stelden 216 bedrijven niet mee te willen werken aan het onderzoek. Hiertoe behoren ook de bedrijven die stelden de vragenlijst online te willen invullen, maar dit uiteindelijk niet deden. Daarmee kwam de steekproef in totaal uit op 186 ingevulde enquêtes. Tabel a Totaal completes Totaal niet bereikt (foutief / 8x) Totaal niet tot branche Totaal opgeheven Totaal gesproken, geen medewerking Totaal bewerkt % 23% 6% 6% 35% 100% Van deze 622 adressen bleek er dus 35,4 procent uit te vallen. De redenen hiervoor waren uiteenlopend van opgeheven, overleden, gepensioneerd, niet behorend tot de branche, foutief nummer of 8 maal geen gehoor. Dit is een ruime meting van uitval, omdat een foutief nummer bijvoorbeeld niet direct betekent dat het bedrijf niet meer bestaat. Aangezien de dataverzameling deels binnen de vakantieperiode plaatsvond, hoeft ook niet elk niet-bereikt adres te betekenen dat deze onderneming niet langer actief is. Van 12,1 procent van de bedrijven is het hoe dan ook wél zeker dat het niet meer bestaat. Bij deze adressen bleek de onderneming opgeheven (wegens pensionering, overlijden, of andere redenen), of niet (meer) tot de branche te behoren. Dit uitvalspercentage zal echter te laag zijn, omdat er onder het overige deel (foutief en geen gehoor) ook opgeheven bedrijven zullen zitten. Daarom is er voor gekozen het gemiddelde van beide percentages te nemen. Uit deze berekening volgt een gemiddeld uitvalpercentage van 23,75 procent. Dit vormt de meest betrouwbare schatting van het aantal bedrijven dat nog uitvalt. Uitgaande van het rijke adressenbestand van 421 adressen, blijken er dan (421 * 0,7625 =) 321 goud- en zilversmederijen in dit bestand te zitten. In de overige bestanden zitten echter ook nog veel goud- en zilversmederijen. Aangezien deze bedrijven maar in één bestand voorkwamen, zal het uitvalpercentage hier hoger zijn. Daarom is gekozen hier het hoge uitvalpercentage van 35,4 procent te hanteren. In dat geval zitten er in het HBA-bestand nog (1.189 * 0,646 =) 768 goud- en zilversmederijen, en in het SVGB-bestand nog (274 * 0,646 =) 177 goud- en zilversmederijen. In totaal komen we dan uit op ( =) goud- en zilversmederijen.

9 8 In de steekproef bleek 14,5 procent van de bedrijven tot de categorie overig te horen. Daarmee is onze schatting dat er op dit moment ongeveer (1.266 * 0,855 =) gespecialiseerde bedrijven (goud- en zilversmederijen en reparatiebedrijven) actief zijn in de goud- en zilversmedenbranche. Binnen het totaal aantal actieve bedrijven (1.266) is uiteindelijk de steekproef als weergegeven in tabel b gerealiseerd. Tabel b Type bedrijf Aantal respondenten Percentage van steekproef Goud- en zilversmederijen % Reparatiebedrijven 29 16% Overige bedrijven 27 1 Totaal ,0% In het onderzoek van 2008 werd het aantal goud- en zilversmederijen geschat op Dit betekende toen een stijging van 12 procent ten opzichte van Volgens onze schatting ligt het aantal goud- en zilversmederijen anno 2012 op Dit betekent een daling van een kleine 8 procent ten opzichte van het onderzoek van Dit verschil is kleiner wanneer we kijken naar het aantal gespecialiseerde bedrijven (en de overige bedrijven dus buiten beschouwing worden gelaten). In het onderzoek van 2008 werd dit aantal op geschat. Nu komt deze schatting uit op 1.082: dit is slechts een minimale daling van zo n 1 procent. Tabel c geeft vervolgens het verschil weer in het aantal typen bedrijven in de gehele branche tussen het meetmoment in 2008 en het meetmoment in Tabel c Type bedrijf Verschil 2012 t.o.v Goud- en zilversmederijen % Reparatiebedrijven % Overige bedrijven % Totaal %

10 9 Het aantal bedrijven is met 8 procent afgenomen in de branche. Opvallend is echter de stijging in het aantal gespecialiseerde goud- en zilversmeden (+10%). Zilversmeden Met het in kaart brengen van het aantal bedrijven in de gehele branche, kan nu verder worden ingezoomd op gespecialiseerde zilversmederijen. SVGB Kenniscentrum heeft de afgelopen jaren zeer intensief de gespecialiseerde zilversmederijen in kaart gebracht. Zodoende bestaat de verwachting dat alle bestaande gespecialiseerde zilversmederijen gedurende de onderzoeksperiode zijn benaderd (aangezien deze in het bestand van SVGB Kenniscentrum zaten). Dit is van invloed op de berekening van de populatie gespecialiseerde zilversmederijen. We hebben nu immers geen steekproef getrokken, maar de gehele populatie benaderd. In de steekproef van Ditmeijers Research² bleken zich 11 gespecialiseerde zilversmederijen te bevinden. Deze bedrijven gaven aan minimaal 80 procent van hun omzet uit zilversmidactiviteiten te halen. Indien de criteria wat minder streng worden gehanteerd (vanaf 60% zilversmidactiviteiten), zitten er 18 zilversmederijen in de steekproef. In overleg met SVGB Kenniscentrum is echter besloten uit te gaan van de strenge definitie, waarbij de omzet van een gespecialiseerde zilversmederij dus voor minimaal 80 procent uit zilversmidactiviteiten wordt gehaald. Naast de meewerkende gespecialiseerde zilversmederijen, bevinden er zich echter ook nog gespecialiseerde zilversmederijen onder de bedrijven die niet hebben meegewerkt. Onder de 145 niet-bereikte nummers en 216 geen medewerking adressen kunnen zich ook nog gespecialiseerde zilversmederijen bevinden. Een deel van deze 145 niet-bereikte adressen zal echter geen actief bedrijf meer zijn. Zoals in de eerdere berekening dient hier dus een uitvalpercentage vanaf getrokken te worden. In dit geval is dit het strenge percentage van 35,4 procent: zodoende blijven er nog (145 * 0,646 =) 93 adressen over. Er zijn dan dus nog ( =) 309 potentiële gespecialiseerde zilversmederijen die niet in de completes zitten. Onder deze 309 bestaande goud- en zilversmederijen zitten naar verwachting nog ((11 gespecialiseerde zilversmederijen / 186 completes = 0,0591) * 309 =) 18 gespecialiseerde zilversmederijen. Derhalve schat Ditmeijers Research² dat er op dit moment ( =) 29 gespecialiseerde zilversmederijen actief zijn.

11 10 1. Algemene steekproef- en bedrijfsgegevens De eerste vragen die respondenten zijn gesteld waren van algemene aard. Middels deze vragen werd het geslacht en de leeftijd van de respondent vastgesteld, verifieerde de enquêteur van Ditmeijers Research² of de respondent daadwerkelijk tot de onderzoekspopulatie behoorde, en werd gevraagd hoe lang het bedrijf reeds bestaat. 1.1 Respondenten Allereerst inventariseerde de enquêteur het geslacht van de respondent. Deze verdeling staat weergegeven in figuur Figuur Geslacht van respondenten Goud & zilver 42% 58% Reparatie 21% 79% Overig 48% 52% Totaal 40% 60% Vrouw Man Daar vrijwel alle respondenten ook de ondernemers zijn van de bedrijven, kan gesteld worden dat bij alle typen bedrijven relatief meer mannen dan vrouwen de ondernemer zijn. De verschillen zijn echter niet bijzonder groot. Alleen bij reparatiebedrijven zijn duidelijk meer mannen de ondernemer: bijna vier van de vijf ondernemers van reparatiebedrijven is namelijk man.

12 11 Vervolgens zijn de ondernemers van de bedrijven naar hun leeftijd gevraagd. De leeftijden zijn vervolgens ingedeeld in categorieën (figuur 1.1.2). Figuur Leeftijd van ondernemers < 26 jaar 1% 11% jaar 11% 9% jaar 15% 23% 23% 32% jaar 15% 31% 32% 29% jaar 21% 30% 3 63% > 60 jaar 5% 5% 5% Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Voor alle typen bedrijven geldt dat meer dan de helft van de ondernemers tussen 41 jaar en 60 jaar oud is, waarbij gemiddeld de meesten tussen 51 en 60 jaar oud zijn. Slechts weinig ondernemers zijn 30 jaar of jonger. Daar slechts 5 respondenten geen ondernemer zijn, is geen specifieke leeftijdverdeling te maken voor niet-ondernemers die de vragenlijst hebben ingevuld.

13 Opleiding ondernemers Figuur geeft vervolgens de hoogst voltooide opleiding weer van de ondernemers van de verschillende typen bedrijven. In tabel staan de antwoorden weergegeven van het onderzoek dat in 2008 werd uitgevoerd. Figuur Hoogst voltooide opleiding van ondernemers 2% Lagere school / basisschool 1% LBO / LTS / MAVO / MULO / VMBO 5% 5% 11% MBO / MTS 45% 59% 53% 48% HAVO / VWO 11% 11% 10% HBO / HTS 15% 29% 26% 26% 3% W.O. / T.H. 2% Anders / weet niet 6% 7% 16% Goud & zilver Reparatie Overig Totaal

14 13 Tabel 1.2.2: Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Lagere school / basisschool 2% 0% 0% 1% LBO / LTS / MAVO / MULO / VMBO 1 12% 8% MBO / MTS 58% 53% 51% 56% HAVO / VWO 19% 21% 22% 20% HBO / HTS 15% 9% 11% 13% W.O. / T.H. 1% 1% 1% Anders / weet niet 1% 2% 0% 1% Gelijk aan 2008 geldt voor alle typen bedrijven dat de meeste ondernemers een MBO / MTS-opleiding hebben afgerond. Opvallend is dat in de huidige meting de overige ondernemers vooral een HBO / HTS-opleiding hebben afgerond, terwijl dit in 2008 nog een HAVO / VWO-opleiding was. Respondenten die stelden een andere opleiding dan de vooropgestelde mogelijkheden afgerond te hebben, is vervolgens gevraagd dit te specificeren (tabel 1.2.3). Tabel Type bedrijf Overige hoogst voltooide opleidingen Vakschool (4x) Goud- en zilver Cursus Gieten en Cursus CAD-CAM Hoger Kunstonderwijs Overig Technicum (Belgisch onderwijs)

15 14 Vervolgens is respondenten gevraagd of zij ook een specifieke vakopleiding hebben gevolgd. De antwoorden hierop staan weergegeven in figuur Figuur Ondernemers die specifieke vakopleiding hebben gevolgd Goud & zilver 9 Reparatie 85% Overig 100% Totaal 93% Verreweg de meeste ondernemers hebben een specifieke vakopleiding gevolgd. Ondernemers van reparatiebedrijven hebben relatief nog het meest een andersoortige opleiding gevolgd (15%). Vervolgens is aan ondernemers die een specifieke vakopleiding hebben gevolgd gevraagd welke opleiding dit dan was. In figuur staat eerst de clustering van specifieke vakopleidingen weergegeven die zijn gevolgd door ondernemers van goud- en zilversmederijen. Figuur Specifieke vakopleidingen van ondernemers goud- & zilversmederijen Vakschool Schoonhoven 82% Kunstacademie 10% Vakschool Amsterdam 6% IVIO 2%

16 15 Verreweg de meeste ondernemers van goud- en zilversmederijen die een specifieke vakopleiding hebben gevolgd, geven aan dat zij deze opleiding op de vakschool in Schoonhoven hebben gevolgd. Tabel geeft vervolgens de specifieke vakopleidingen weer die zijn gevolgd door ondernemers van reparatiebedrijven en van de overige bedrijven. Tabel Type bedrijf Reparatie Specifieke vakopleiding Vakschool Schoonhoven (16x) Vakschool Amsterdam Vakschool Schoonhoven (9x) Overig Kunstacademie (2x) Vakschool Amsterdam (2x)

17 Startjaar en bedrijfstypering Respondenten is gevraagd in welk jaar het bedrijf is opgericht. Dit jaar is vervolgens omgezet naar een zogeheten bedrijfsleeftijd. Deze leeftijden staan per type onderneming weergegeven in figuur Tabel geeft de leeftijdsverdeling weer uit het onderzoek dat in 2008 is uitgevoerd. Figuur Leeftijdsverdeling van bedrijven 0 t/m 5 jaar 12% 11% 10% 6 t/m 10 jaar 16% 1 17% 11 t/m 20 jaar 1 32% 31% 48% 21 t/m 40 jaar 30% 37% 40% 6 41 jaar 7% 5% Goud & zilver Reparatie Overig Totaal

18 17 Tabel 1.3.2: Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal 0 t/m 5 jaar 33% 27% 16% 29% 6 t/m 10 jaar 21% 1 19% 19% 11 t/m 20 jaar 26% 25% 38% 27% 21 t/m 40 jaar 19% 27% 15% 20% 41 jaar 1% 7% 12% 5% Voor zowel goud- en zilversmederijen als voor (met name) reparatiebedrijven geldt dat de bedrijven doorgaans reeds lang bestaan. De meeste bedrijven zijn namelijk 21 tot 40 jaar oud. Voor de overige bedrijven geldt dat ongeveer de helft tussen 11 en 20 jaar oud is. Vervolgens zijn de antwoorden omgerekend naar een gemiddeld startjaar en een hieruit voortvloeiende gemiddelde leeftijd van de bedrijven. Deze staan zowel voor de huidige meting als voor de meting in 2008 weergegeven in tabel Tabel 1.3.3: Cijfers 2008 & 2012 Cijfers 2008 & 2012 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Gemiddelde startjaar in Gemiddelde startjaar in Gemiddelde leeftijd in Gemiddelde leeftijd in Gemiddeld zijn bedrijven 21 jaar oud. Dat is precies vier jaar ouder dan tijdens de meting van vier jaar geleden. Hierna is respondenten gevraagd hoe hun bedrijf het beste te typeren valt. De antwoorden op deze vraag staan weergegeven in figuur op de volgende pagina.

19 18 Figuur Wijze waarop bedrijven zichzelf typeren Goudsmederij nieuwwerk 16% 25% 31% Goudsmederij reparatie 2% 21% 5% 2% Zilversmederij nieuwwerk 2% Zilversmederij reparatie 1% Galerie 2% Juweliersbedrijf 5% 26% 1 B2B / B2C atelier + winkelruimte 16% 16% Uitsluitend atelier 11% 1 13% 26% Anders 16% 36% 36% 3 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal

20 19 Waar ondernemers van de overige bedrijven hun onderneming vooral typeren als een juweliersbedrijf en als uitsluitend een atelier, worden goud- en zilversmederijen en reparatiebedrijven vooral als anders getypeerd. Wanneer een onderneming als anders werd getypeerd, is gevraagd dit te specificeren. In figuur staat eerst de clustering van antwoorden weergegeven die zijn gegeven door goud- en zilversmeden. Tabel Andere wijze waarop goud- & zilversmederijen zichzelf typeren Atelier 39% Juwelier 23% Edelsmederij 19% Galerie 13% Beeldend kunstenaar 3% Klokkenmaker 3% Hoewel zij niet uitsluitend een atelier hebben, typeert ongeveer tweevijfde van de goud- en zilversmeden die hun bedrijf als anders typeren, het bedrijf als een atelier. De overige goud- en zilversmeden typeren hun bedrijf vooral als juweliersbedrijf, edelsmederij of galerie. Tabel geeft vervolgens de andere wijzen weer waarop reparatiebedrijven en de overige bedrijven zichzelf typeren. Figuur Type bedrijf Reparatie Overig Andere wijze waarop bedrijven zichzelf typeren Atelier (5x) Edelsmederij Opkoper van restpartijen Winkel

21 20 Tot slot is gevraagd of het bedrijf lid is van een branchevereniging. De antwoorden hierop staan weergegeven in figuur Figuur Lidmaatschap van branchevereniging Alleen lid van VGZ 33% 5 52% 59% Alleen lid van NJU 5% 3% 7% 5% Lid van VGZ en NJU 3% 7% Van geen van beiden lid 3 37% 39% 52% Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Meer dan de helft van de ondernemers van goud- en zilversmederijen en reparatiebedrijven geeft aan lid te zijn van VGZ. Overige bedrijven zijn dit duidelijk minder vaak. Toch geldt ook voor deze bedrijven dat bijna de helft lid is van of VGZ, NJU, of zelfs van allebei.

22 Hoofdactiviteiten van bedrijf Om de hoofdactiviteiten van de bedrijven te achterhalen, is ondernemers gevraagd welke activiteiten binnen hun bedrijf precies worden uitgevoerd. Deze activiteiten staan weergegeven in figuur tot en met figuur De antwoorden van het onderzoek uit 2008 staan in tabel Figuur Uitgevoerde activiteiten door goud- / & zilversmederijen Ontwerpen sieraden 93% Ontwerpen zilveren gebruiksvoorwerpen 32% Vervaardigen sieraden 96% Vervaardigen zilveren gebruiksvoorwerpen 31% Bewerken / repareren goud 83% Bewerken / repareren zilver 81% Gietwerk 51% Zetwerk 65% Graveerwerk 47% Doorverkoop juweliersartikelen 39% Repareren horloges 20% Cursussen / workshops 32% Andere activiteiten 33%

23 22 Figuur Uitgevoerde activiteiten door reparatiebedrijven Ontwerpen sieraden 93% Ontwerpen zilveren gebruiksvoorwerpen 36% Vervaardigen sieraden 96% Vervaardigen zilveren gebruiksvoorwerpen 32% Bewerken / repareren goud 96% Bewerken / repareren zilver 100% Gietwerk 57% Zetwerk 82% Graveerwerk 6 Doorverkoop juweliersartikelen 18% Repareren horloges Cursussen / workshops 29% Andere activiteiten 1

24 23 Figuur Uitgevoerde activiteiten door overige bedrijven Ontwerpen sieraden 90% Ontwerpen zilveren gebruiksvoorwerpen 2 Vervaardigen sieraden 90% Vervaardigen zilveren gebruiksvoorwerpen 19% Bewerken / repareren goud 71% Bewerken / repareren zilver 62% Gietwerk 38% Zetwerk 62% Graveerwerk 43% Doorverkoop juweliersartikelen 48% Repareren horloges 38% Cursussen / workshops 29% Andere activiteiten 29%

25 24 Figuur Uitgevoerde activiteiten door bedrijven (Totaal) Ontwerpen sieraden 93% Ontwerpen zilveren gebruiksvoorwerpen 32% Vervaardigen sieraden 95% Vervaardigen zilveren gebruiksvoorwerpen 30% Bewerken / repareren goud 8 Bewerken / repareren zilver 82% Gietwerk 51% Zetwerk 75% Graveerwerk 49% Doorverkoop juweliersartikelen 36% Repareren horloges 19% Cursussen / workshops 51% Andere activiteiten 30%

26 25 Tabel 1.4.5: Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Ontwerpen sieraden 95% 83% 76% 89% Ontwerpen zilveren gebruiksonderwerpen 2 11% 3% 17% Vervaardigen sieraden 95% 89% 77% 90% Vervaardigen zilveren gebruiksvoorwerpen 23% 7% 1% 15% Bewerken / repareren goud en zilver 85% 100% 99% 91% Gietwerk 3 30% 19% 30% Zetwerk 69% 59% 53% 63% Doorverkoop juweliersartikelen 36% 29% 93% 46% Repareren horloges 12% 17% 59% 22% Cursussen / workshops 18% 11% 8% 15% Andere activiteiten 12% 6% 7% 9% Bij vrijwel alle goud- en zilversmederijen worden sieraden vervaardigd en ontworpen. Daarbij wordt bij het merendeel van deze bedrijven zowel goud als zilver bewerkt en gerepareerd. Voor reparatiebedrijven geldt vrijwel hetzelfde, waarbij de meeste van deze bedrijven tevens zetwerk verrichten. Ook de overige bedrijven richten zich met name op het ontwerpen en vervaardigen van sieraden. Bij veel van de overige bedrijven wordt daarbij zowel goud als zilver bewerkt en gerepareerd, maar minder dan bij goud- en zilversmederijen en reparatiebedrijven. Ten opzichte van 2008 is dit het meest opvallende verschil. Toen gaven namelijk vrijwel alle overige bedrijven aan goud en zilver te bewerken en repareren. Op totaalniveau valt op dat meer bedrijven zilveren gebruiksvoorwerpen zijn gaan ontwerpen en vervaardigen, gietwerk zijn gaan verrichten, en daarbij duidelijk meer cursussen en workshops zijn gaan geven.

27 26 Tot slot is ondernemers gevraagd om de andere activiteiten die het bedrijf uitvoert te specificeren. Deze functies staan per type bedrijf weergegeven in tabel tot en met tabel Tabel Andere uitgevoerde activiteiten door goud & zilversmeden Edelsmederij (3x) Goudsmederij en een galerie (3x) Goudsmederij en juwelier (2x) Goudsmederij gericht op nieuwwerk (en cursussen) (2x) Beeldend kunstenaar Edelsmederij, horlogemaker, klokkenmaker Goudsmederij en horlogemaker Figuur Andere uitgevoerde activiteiten door reparatiebedrijven Atelier met verkoopruimte Goudsmederij, atelier, nieuwwerkreparatie en onderwijs Figuur Andere uitgevoerde activiteiten door overige bedrijven Opkopen restpartijen, omsmelten, verkoop aan beleggers

28 27 2. Ondernemer en werknemers van bedrijven In dit hoofdstuk zullen de vragen worden behandeld over alle werknemers in het bedrijf van de ondernemer. Eerst zal worden onderzocht hoeveel bedrijven daadwerkelijk personeel hebben naast de ondernemer. Hierna wordt onderzocht hoe werknemers zich verdelen naar geslacht, wat hun gemiddelde leeftijd is, en welke (hoogste) opleiding zij hebben genoten. Vervolgens wordt gekeken naar hoeveel mensen gemiddeld bij de bedrijven werken, hoeveel fulltime employees (fte) zij vertegenwoordigen, en in welke functie deze mensen werkzaam zijn. 2.1 Aantal werknemers en werknemerprofiel Respondenten werd eerst gevraagd of er naast henzelf nog andere medewerkers in het bedrijf werkzaam zijn. De antwoorden op deze vraag staan weergegeven in figuur 2.1.1, terwijl de antwoorden uit 2008 staan weergegeven in tabel Figuur Bedrijven met medewerker(s) naast ondernemer Wel medewerker(s) 26% 35% 35% 47% Geen medewerker(s) (=zzp'er) 53% 65% 65% 7 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Tabel 2.1.2: Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Wel medewerker(s) 39% 38% 81% 47% Geen medewerker(s) (=zzp' er) 61% 62% 19% 53% De meeste bedrijven hebben geen extra medewerkers, waardoor deze bedrijven dus vooral worden geleid door een zelfstandige zonder personeel (ZZP er). Hoewel dit ook in 2008 het geval was, valt op dat voor alle typen bedrijven geldt dat in 2012 relatief meer bedrijven geen extra medewerker hadden. Vooral de overige bedrijven bestaan in 2012 steeds meer uit enkel de ondernemer.

29 28 Op basis van deze percentages kunnen nu de absolute aantallen geldend voor de gehele branche worden berekend. Tabel geeft deze aantallen. Tabel 2.1.3: Branchetotaal 2012 Branchetotaal 2012 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Wel medewerker(s) Geen medewerker(s) (=zzp' er) Totaal aantal bedrijven Van de 11 doorgespecialiseerde zilversmeden in de steekproef, hebben 3 bedrijven minimaal 1 extra medewerker. Dit komt neer op ((3 /11) * 100 =) 27,3 procent. Van in totaal 29 doorgespecialiseerde zilversmederijen, werkt dus naar schatting bij (29 * 0,273 =) 8 bedrijven minimaal één extra medewerker, en zullen er (29 8 =) 21 ZZP ers actief zijn. Hierna is gevraagd hoeveel werkzame personen er binnen het bedrijf waren per 1 juli Het aantal waar naar is gevraagd is inclusief de ondernemer zelf en eventueel meewerkende gezinsleden en personeel in vaste dienst, en exclusief personen die niet in vaste dienst zijn zoals uitzend- of inleenkrachten. De antwoorden van respondenten staan weergegeven in figuur op de volgende pagina, terwijl de antwoorden van het onderzoek uit 2008 staan weergegeven in tabel

30 29 Figuur Aantal werkzame personen bij bedrijven 1 persoon (ZZP'er) 53% 65% 65% 7 2 personen 19% 11% 16% 18% 3-5 personen 9% 7% 10% 21% 6 personen 7% 7% 11% 8% Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Tabel 2.1.5: Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal 1 persoon (ZZP er) 61% 62% 19% 53% 2 personen 22% 30% 18% 23% 3-5 personen 1 47% 18% 6 personen 3% 3% 17% 6% Wanneer ondernemers van goud- en zilversmederijen aangeven personeel te hebben, gaat het doorgaans om één extra medewerker. Voor de overige bedrijven geldt daarentegen dat het juist om 2 tot 4 extra mensen gaat, oftewel 3-5 personen in totaal binnen het bedrijf. Aan respondenten die aangaven geen zzp er te zijn en die dus minimaal één personeelslid hebben, is vervolgens gevraagd hoeveel fte binnen het bedrijf werkzaam zijn. Figuur geeft het aantal

31 30 medewerkers per type bedrijf in de steekproef bij bedrijven met meer dan één medewerker, en het aantal fte dat deze medewerkers samen vertegenwoordigen. Dit is inclusief de ondernemer zelf. Figuur Aantal fte die medewerkers gezamenlijk vertegenwoordigen bij bedrijven met meer dan één medewerker Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Aantal werkzame personen Aantal fte In totaal bestaat de steekproef uit 61 bedrijven met meer dan één medewerker, en 109 bedrijven met enkel een ondernemer (16 respondenten vulden deze vraag niet in). Bij deze 61 bedrijven werken in totaal 248 mensen, die goed zijn voor 202 fte. Dit komt neer op gemiddeld (248 / 61 =) 4,07 mensen per bedrijf met meer dan één medewerker, en (202 / 61 =) 3,31 fte bij bedrijven met meer dan één medewerker. In tabel staat het totaal aantal werkzame personen en het totaal aantal fte in de branche bij bedrijven met meer dan één medewerker weergegeven. Tabel 2.1.7: Branchetotaal 2008 & 2012 Branchetotaal 2008 & 2012 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Werkzame personen in Werkzame personen in Aantal in fte in Aantal fte in

32 31 Zowel het aantal werkzame personen als het aantal fte is binnen alle typen bedrijven gedaald ten opzichte van Dit geldt met name voor de overige bedrijven, hoewel deze daling ook binnen de reparatiebedrijven significant is. Respondenten van de 11 gespecialiseerde zilversmederijen in de steekproef geven aan (inclusief de ondernemer) goed te zijn voor 18 medewerkers, en 14 fte. Per bedrijf komt dit dus gemiddeld neer op (18 / 11 =) 1,64 medewerker en (14 / 11 =) 1,27 fte. Voor in totaal 29 gespecialiseerde zilversmederijen geldt dus dat er naar schatting (29 * 1,64 =) 47 mensen werkzaam zijn, die goed zijn voor (29 * 1,27 =) 37 fte. Vervolgens is per type bedrijf berekend hoeveel medewerkers en hoeveel fte hier gemiddeld werken (figuur 2.1.8). Figuur Gemiddeld aantal fte die medewerkers gezamenlijk vertegenwoordigen bij bedrijven met meer dan één medewerker Goud & zilver 3,09 3,93 Reparatie 4,00 4,43 Overig 3,85 4,40 Totaal 3,32 4, Gemiddeld aantal medewerkers Gemiddeld aantal fte Bij reparatiebedrijven met meer dan één medewerker, werken gemiddeld de meeste mensen (4,43). Bij dit type bedrijf werken gemiddeld tevens de meeste fte s (4,00).

33 32 Ondernemers werd hierna gevraagd naar het geslacht van hun werknemers. Deze verdeling staat weergegeven in figuur 2.1.9, terwijl de verdeling van 2008 staat weergegeven in tabel Figuur Verdeling van werknemers naar geslacht Goud & zilver 56% 4 Reparatie 48% 52% Overig 77% 23% Totaal 59% 41% Vrouw Man Tabel : Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Man 42% 58% 29% 42% Vrouw 58% 42% 71% 58% Bij goud- en zilversmederijen en reparatiebedrijven zijn de werknemers redelijk gelijk verdeeld wanneer naar hun geslacht wordt gekeken. Bij de overige bedrijven werken daarentegen duidelijk meer vrouwen dan mannen. Ten opzichte van het onderzoek in 2008 valt op dat er nu percentueel wat meer vrouwen werken bij reparatiebedrijven. Op totaalniveau verschillen de percentages amper.

34 33 Hierna is gevraagd naar de leeftijd van de werknemers (figuur en tabel ). Figuur Verdeling van werknemers naar leeftijd 13% < 25 jaar 3% 8% 26% jaar 5% 18% 23% jaar 16% 17% 19% 42% jaar 8% 15% 17% 21% jaar 12% 37% 66% 65 jaar 1% 1% Goud & zilver Reparatie Overig Totaal

35 34 Tabel : Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal < 25 jaar 5% 2% 6% 5% jaar 2 15% 10% 19% jaar 30% 25% 20% 26% jaar 25% 2 30% 26% jaar 1 31% 33% 22% 65 jaar 2% 3% 1% 2% Bij goud- en zilversmederijen is de verdeling van werknemers naar leeftijd het meest gelijk. Gelijk aan 2008 zijn werknemers van deze bedrijven gemiddeld ook het jongst. Werknemers van de overige bedrijven zijn daarentegen gemiddeld het oudst. Ook dit was in 2008 niet anders. Hierna is gevraagd hoeveel werknemers binnen het bedrijf een (vakgerichte) MBO-opleiding of een (vakgerichte) HBO-opleiding hebben afgerond (figuur ). Figuur Aandeel werknemers met afgeronde (vakgerichte) MBO- / HBO-opleiding MBO afgerond 37% 4 57% 65% MBO afgerond en vakgericht 19% 27% 36% 52% HBO afgerond HBO afgerond en vakgericht 3% 3% 3% 2% 3% 12% 9% 10% Goud & zilver Reparatie Overig Totaal

36 35 Bij reparatiebedrijven werken relatief veel mensen die een MBO-opleiding hebben afgerond. Net iets meer dan de helft van de werknemers bij reparatiebedrijven heeft daarbij zelfs een vakgerichte MBOopleiding afgerond. Dit percentage ligt duidelijk hoger dan voor goud- en zilversmederijen en de overige bedrijven. Bij de verschillende typen bedrijven werken duidelijk minder mensen die een HBOopleiding hebben afgerond. Waar reparatiebedrijven relatief de meeste MBO-opgeleiden in dienst hebben, hebben zij juist relatief de minste HBO-opgeleiden in dienst. Zij die dit wel zijn, zijn hoe dan ook allemaal vakgericht opgeleid. Vervolgens is respondenten gevraagd in welke categorieën van dienstverband de medewerkers (inclusief ondernemer) vallen. De antwoorden hierop staan weergegeven in figuur Figuur Verdeling van medewerkers naar dienstverband bij bedrijven met meer dan één medewerker Goud & zilver 3% 20% 78% Reparatie 6% 35% 59% Overig 5% 1 81% Totaal 3% 20% 77% Hulpkrachten (< 12 uur p/w) Parttimers (12-31 uur p/w) Fulltimers ( 32 uur p/w) Voor alle typen bedrijven geldt dat de medewerkers (dus inclusief de ondernemer) vooral fulltime in dienst zijn. In vergelijking ligt dit percentage hoe dan ook het laagst bij reparatiebedrijven. Bij deze bedrijven werkt ongeveer een derde van de medewerkers als parttimer. Geen van de typen bedrijven maakt veel gebruik van hulpkrachten.

37 36 Deze percentages kunnen nu worden omgezet naar totalen in de branche per type bedrijf met meer dan één medewerker. Tabel geeft zowel de totalen van het huidige onderzoek, als de totalen van het onderzoek uit Tabel : Branchetotaal 2008 & 2012 Branchetotaal 2008 & 2012 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Hulpkrachten in Hulpkrachten in Parttimers in Parttimers in Fulltimers in Fulltimers in Bij goud- en zilversmeden is met name het aantal hulpkrachten flink afgenomen. Dit geldt ook voor reparatiebedrijven en overige bedrijven, maar hier is de daling percentueel lager. De overige bedrijven hebben met name flink minder parttimers in dienst dan in Hier geldt een daling van bijna 90 procent. Voor goud- en zilversmederijen geldt hoe dan ook dat er meer fulltimers aan de slag zijn dan in Bij reparatiebedrijven en overige bedrijven is dit niet het geval.

38 Functieprofiel ondernemer en werknemers Ondernemers is gevraagd naar de wijze waarop zij hun eigen functie zouden omschrijven. De clustering van antwoorden van goud- en zilversmeden staat weergegeven in figuur Figuur Functieomschrijving ondernemers goud- & zilversmederijen Ondernemer / eigenaar 3 Goudsmid 16% Allrounder / alleskunner 1 Ontwerper 11% Edelsmid 8% Directeur 5% Kunstenaar Vervaardiger 2% Goudsmid en juwelier 2% Goud- en zilversmid 2% Digitaal ambachtsman 1% Docent 1% Zilversmid 1% Ongeveer een derde van de ondernemers van goud- en zilversmederijen omschrijft zijn functie ook als ondernemer / eigenaar.

39 38 Tabel geeft vervolgens de functieomschrijving weer van ondernemers van reparatiebedrijven en de overige bedrijven. Tabel Type bedrijf Functieomschrijving ondernemers Ondernemer / eigenaar (14x) Reparatie Allrounder / alleskunner (6x) Goudsmid (3x) Goud- en zilversmid (2x) Goudsmid (4x) Allrounder / alleskunner (4x) Ondernemer / eigenaar (3x) Overig Ontwerper (3x) Goud- en zilversmid Restaurator Verkoper Niet alle respondenten waren ook de daadwerkelijke ondernemer van het bedrijf waarvoor de vragenlijst is ingevuld. Aan deze medewerkers is tevens gevraagd hoe zij hun eigen functie zouden omschrijven. Deze omschrijvingen staan weergegeven in tabel Tabel Type bedrijf Goud- en zilver Functieomschrijving werknemers Ondersteunend werknemer Sieraden ontwerper Docent Overig Goudsmid Verkoper

40 39 Vervolgens is ondernemers gevraagd hoeveel uren zij per week aan verschillende activiteiten besteden. De antwoorden staan weergegeven in figuur Figuur Besteding van uren in een werkweek Verkoopgesprekken 6,0 8,0 8,3 13,5 Ontwerp 5,3 8,0 7,6 7,6 Vervaardiging 20,2 16,7 18,8 19,5 Reparatie 8,9 10,0 12,9 24,9 3,5 Marketing 5,1 3,6 Administratie 3,5 4,0 3,8 3,6 Overig / algemeen 4,1 3,0 4,1 6, Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Ongeveer de helft van een reguliere fulltime werkweek (32-40 uur) besteden ondernemers van de verschillende typen bedrijven aan vervaardiging. Ondernemers van de overige bedrijven besteden

41 40 daarbij veel uren aan verkoopgesprekken, terwijl reparatiebedrijven logischerwijs de meeste uren besteden aan reparatiewerkzaamheden. Hierna is respondenten van bedrijven met meer dan één medewerker gevraagd hoe zij hun werknemers zouden categoriseren op basis van hun functie. De antwoorden staan per type bedrijf weergegeven in figuur tot en met figuur 2.2.8, terwijl de antwoorden van het onderzoek uit 2008 staan weergegeven in tabel Figuur Verdeling van werknemers naar functie bij goud- & zilversmeden met meer dan één medewerker Goudsmid / ondernemer 2 Zilversmid / ondernemer P.mw. goud- en zilversmeden 1 Goudsmid 21% Zilversmid Reparateur goudsmeden 6% Reparateur zilversmeden (Aspirant-) juwelier 2% Uurwerkhersteller 3% Zetter 6% Graveur leur 1% Gieter / polijster / galvano 7%

42 41 Figuur Verdeling van werknemers naar functie bij reparatiebedrijven met meer dan één medewerker Goudsmid / ondernemer 18% Zilversmid / ondernemer 2% P.mw. goud- en zilversmeden Goudsmid 22% Zilversmid 8% Reparateur goudsmeden 2 Reparateur zilversmeden (Aspirant-) juwelier 2% Uurwerkhersteller Zetter 6% Graveur 8% leur Gieter / polijster / galvano

43 42 Figuur Verdeling van werknemers naar functie bij overige bedrijven met meer dan één medewerker Goudsmid / ondernemer 26% Zilversmid / ondernemer 6% P.mw. goud- en zilversmeden 57% Goudsmid 6% Zilversmid Reparateur goudsmeden Reparateur zilversmeden (Aspirant-) juwelier 6% Uurwerkhersteller Zetter Graveur leur Gieter / polijster / galvano

44 43 Figuur Verdeling van werknemers naar functie bij bedrijven met meer dan één medewerker (Totaal) Goudsmid / ondernemer 23% Zilversmid / ondernemer P.mw. goud- en zilversmeden 18% Goudsmid 19% Zilversmid Reparateur goudsmeden 9% Reparateur zilversmeden 3% (Aspirant-) juwelier 2% Uurwerkhersteller 2% Zetter 5% Graveur leur 1% Gieter / polijster / galvano 5%

45 44 Tabel 2.2.9: Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Goudsmid / ondernemer 59% 66% 26% 49% Zilversmid / ondernemer 1% 3% 3% P.mw. goud- en zilversmeden 9% 7% 7% 7% Goudsmid 9% 6% 3% 8% Zilversmid 2% 0% 0% 1% (Aspirant-) juwelier 3% 1% 7% Uurwerkhersteller 1% 1% 2% Overige functies 13% 18% 50% 26% Ongeveer een kwart van de werknemers bij goud- en zilversmederijen is goudsmid / ondernemer. De overige werknemers zijn vooral alleen goudsmid, of productiemedewerker. Bij reparatiebedrijven zijn de meeste werknemers reparateur goudsmeden, alleen goudsmid, of een goudsmid / ondernemer. Meer dan de helft van de werknemers bij de overige bedrijven is productiemedewerker. Deze percentages zijn moeilijk met de percentages uit 2008 te vergelijken, omdat er in de huidige meting uit vijf extra functies gekozen kon worden door respondenten.

46 45 3. Instroom van personeel in bedrijven In dit hoofdstuk wordt de instroom van personeel in kaart gebracht. Eerst wordt gekeken naar het personeel dat daadwerkelijk is aangenomen in de afgelopen periode. Hierna wordt onderzocht hoe vaak er vacatures uitstaan, hoe deze worden ingevuld, en hoe groot de kans op werk binnen de branche wordt ingeschat in de komende jaren. Tot slot worden de interne doorstroommogelijkheden binnen bedrijven onderzocht. 3.1 Aangetrokken personeel Respondenten is eerst gevraagd of hun bedrijf tussen 1 juli 2011 en 1 juli 2012 nieuw personeel heeft aangetrokken. De antwoorden hierop staan weergegeven in figuur De cijfers van het onderzoek uit 2008 staan weergegeven in tabel Figuur Bedrijven die nieuw personeel aantrokken tussen medio medio 2012 Goud & zilver 10% Reparatie Overig 16% Totaal 10% Tabel 3.1.2: Cijfers 2008 Cijfers 2008 Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Instroom van personeel 0% 2 7% Afgelopen jaar hebben relatief meer goud- en zilversmederijen en reparatiebedrijven personeel aangetrokken dan tijdens de vorige meting. Toen had zelfs geen van de reparatiebedrijven nieuw personeel aangetrokken, terwijl dit nu voor 4 procent van deze bedrijven wel het geval was. Percentueel zijn er echter minder overige bedrijven die tijdens de huidige meting personeel hebben aangetrokken.

47 46 Voor de doorgespecialiseerde zilversmederijen in de steekproef geeft geen van de respondenten aan personeel te hebben aangenomen tussen 1 juli 2011 en 1 juli Respondenten werd ook gevraagd hoeveel nieuwe mensen men had aangetrokken in deze periode. In de steekproef bleek dat in de groep goud- en zilversmederijen gemiddeld 0,1371 personeelsleden per bedrijf werden aangetrokken. Voor reparatiebedrijven was dit 0,111 en voor overige bedrijven 0,315. Nu is het mogelijk een schatting te maken van het totaal aantal nieuwe werknemers dat is aangetrokken in de branche op basis van de schatting in tabel c op pagina 8. Tabel Schatting van totaal aantal instroom periode 1 juli 2011 tot 1 juli 2012 Branchetotaal Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Instroom van personeel Naar schatting zijn er in een jaar tijd ongeveer 177 werknemers aangenomen in de branche. Deze zijn voornamelijk gaan werken voor goud- en zilversmederijen. Het aantal nieuwe werknemers bij reparatiebedrijven is klein. Aan respondenten die aangaven inderdaad nieuw personeel aangetrokken te hebben tussen 1 juli 2011 en 1 juli 2012 (10%), is vervolgens gevraagd in welke functies dit nieuwe personeel is aangetrokken. De antwoorden staan in figuur 3.1.4, terwijl de antwoorden uit 2008 in tabel staan weergegeven.

48 47 Figuur Instroomfuncties van personeel medio medio 2012 (Totaal) Goudsmid / ondernemer 29% Zilversmid / ondernemer P.mw. goud- en zilversmeden 38% Goudsmid 13% Zilversmid Reparateur goudsmeden Reparateur zilversmeden (Aspirant-) juwelier 8% Uurwerkhersteller Zetter Graveur leur Gieter / polijster / galvano Tabel 3.1.5: Cijfers 2008 Cijfers 2008 (Totaal) Instroomfuncties van personeel P.mw. goud- en zilversmeden 0% Goudsmid 39% Zilversmid 0% (Aspirant-) juwelier 7% Uurwerkhersteller 0% Overige functies 5

49 48 Bedrijven die personeel aantrokken tussen 1 juli 2011 en 1 juli 2012, trokken vooral productiemedewerkers en goudsmeden / ondernemers aan. Opvallend genoeg stroomde tijdens de vorige meetperiode nog geen van de nieuwe personeelsleden in als productiemedewerker. 3.2 Vacatures Respondenten is gevraagd of er op dit moment vacatures zijn binnen hun bedrijf (figuur 3.2.1). In tabel staan de cijfers geldend voor Figuur Huidige vacatures binnen bedrijven (Totaal) Totaal 98% 2% Geen vacatures Wel vacatures Tabel 3.2.2: Cijfers 2008 Cijfers 2008 (Totaal) Vacatures binnen bedrijven Wel vacatures 3% Geen vacatures 97% De percentages in beide meetperioden komen vrijwel overeen. In 2012 (2%) hebben percentueel echter nog iets minder bedrijven vacatures uitstaan dan in 2008 (3%). Bij de 11 in de steekproef opgenomen doorgespecialiseerde zilversmederijen staan er op dit moment geen vacatures uit. Op pagina 46 bleek reeds dat zij tussen 1 juli 2011 en 1 juli 2012 ook geen personeel hebben aangetrokken. Vervolgens is aan respondenten die aangaven momenteel vacatures te hebben gevraagd wat voor een soort vacatures dit zijn, en of deze vacatures als vervanging of als uitbreiding gelden. Omdat het slechts om enkele vacatures per categorie gaat, staan in tabel absolute aantallen weergegeven.

50 49 Tabel Soort vacature (Totaal) Vervanging Uitbreiding Branchespecifiek gediplomeerd 1 1 Leerling 0 3 Ongeschoold 1 4 Anders 1 2 Figuur geeft vervolgens weer of er op dit moment baanopeningen zijn voor beginnende beroepsbeoefenaren / schoolverlaters (pas gediplomeerden bij BOL) bij bedrijven. Figuur Bedrijven met baanopeningen voor beginnende beroepsbeoefenaren / schoolverlaters (BOL) Goud & zilver 3% Reparatie Overig 11% Totaal Totaal Overig Reparatie Goud & zilver Een minderheid van de ondernemers geeft aan dat bij hun bedrijf baanopeningen zijn voor beginnende beroepsbeoefenaren / schoolverlaters (BOL). Dit hoeft echter niet te betekenen dat hun positie op de arbeidsmarkt hier de reden voor is, daar reeds is gebleken dat de meeste bedrijven überhaupt geen baanopeningen hebben. In vergelijking maken beginnende beroepsbeoefenaren / schoolverlaters (BOL) nog de meeste kans op een baan bij een overig bedrijf. Aan bedrijven die wél baanopeningen hebben voor beginnende beroepsbeoefenaren / schoolverlaters (BOL), is gevraagd om hoeveel baanopeningen dit gaat. Deze aantallen zijn vervolgens omgerekend naar aantallen die voor de gehele branche gelden. Het totaal aantal vacatures voor beginnende

51 50 beroepsbeoefenaren / schoolverlaters (BOL) in de gehele branche staat per type onderneming weergegeven in tabel Tabel 3.2.5: Branchetotaal Branchetotaal Goud & zilver Reparatie Overig Totaal Aantal baanopeningen tijdens onderzoeksperiode Bij de doorgespecialiseerde zilversmederijen in de steekproef zijn op dit moment geen baanopeningen voor beginnende beroepsbeoefenaren / schoolverlaters (pas gediplomeerden bij BOL). Hierna is respondenten gevraagd hoeveel vacatures er de afgelopen drie jaar beschikbaar waren op beginnend niveau. Hierbij werd gevraagd onderscheid te maken tussen vacatures voor branchespecifieke gediplomeerden en vacatures voor ongediplomeerden. Figuur geeft eerst de absolute aantallen uit de steekproef weer. Figuur Aantal vacatures op beginnend niveau in afgelopen drie jaar Voor pas branchespecifieke gediplomeerden Voor ongediplomeerden Goud & zilver Reparatie Overig Totaal De meeste vacatures zijn beschikbaar bij goud- en zilversmederijen, voor branchespecifieke gediplomeerden.