Eerste psychose, familie en behandeling Van zondebok naar bondgenoot

Transcriptie

1 Eerste psychose, familie en behandeling Van zondebok naar bondgenoot Don Linszen Lezing 25 jaar Ypsilon 21 november 2009

2 1. Het gezin als oorzaak ( ) Diagnose Model Doel Middel - Paranoisch Hallucinatoir syndroom (CHAM) - Systeemtheorie (verklaren en begrijpen) - genezing - gezin: kluwen = bron van psychose En Orap (anti-psychoticum)

3 1. Coma 2. Sub-coma 3. Soporeuze toestand 4. Schemertoestand 5. Delirante toestand 6. Stuporeuze toestand 7. Paranoïsch-hallucinatoire toestand 8. Hallucinatoire toestand 9. Paranoïsche toestand 10. Manisch toestandsbeeld 11. Melancholisch toestandsbeeld 12. Amnestische toestand 13. Amnestisch-confabulatoire toestand 14. Verwardheidstoestand 15. Opwindingstoestand 16. Depressieve toestand 17. Geagiteerd-depressieve toestand 18. Angsttoestand 19. Gedragsanomalie CLASSIFICATIE-SYSTEEM CHAM 20. Hyperesthetisch-emotioneel toestandsbeeld 21. Observatie" CHAM is de afkorting voor : Consequent Hiërarchisch Arbitrair Monothetisch

4

5

6 2. Het gezin als oorzaak (slot) Conclusies - niet effectief - stress verhogend: toename van psychose en suïcidaliteit - ouders zondebok + Betekenis ( verstehen ) blijft van belang + Levensfase: vertraagde separatie / individuatie

7 II Het gezin als stressor ( ) Diagnose: - DSM III-R Model: - empirisch: kwetsbaarheid/stressmodel gedragsmatige benadering Doel: Middel - optimaal omgaan met de ziekte - gezin:ee, crisisinterv., psycho-educatie - persoon: medicatie autonomie: controle ziekte en spanningsbronnen - groep: sociale vaardigheidstraining

8

9

10 Het 1ste Amsterdamse vroege gezins- en individuele interventie onderzoek in eersteepisode psychosen

11 Psycho-Educatieve en Gedragsmatige Gezinsinterventies Crisis-interventie (Goldstein) Gezinspsycho-educatie (Anderson) Leggen van een werkrelatie Training: hoe overleef ik schizofrenie Gedragsmatige gezinstherapie (Falloon) psycho-educatie communicatie training probleem-oplossingstraining

12 Patienten karakteristieken 1ste Amsterdam studie (n = 76) Leeftijd begin 20.5 (±2.47) jaren, gem. (± sd) Leeftijd ontstaan ziekte 19.2 (±2.5) jaren, gem. (± sd) Duur onbeh. psychose gem. maanden (± sd) 5.5 (±10.5)

13 Familie & geïntegreerde behandeling vs geïntegreerde behandeling in relatie tot terugval in psychose % geen terugval Geïntegr. behand. Familie + geïnt.beh maanden D. Linszen, P. Dingemans, J. W. Van Der Does, A. Nugter, P. Scholte, R. Lenior, C. Vanier, M. J. Goldstein. Treatment, expressed emotion and relapse in recent onset schizophrenic disorders. Psychological Medicine (1996), 26:

14 Cannabis misbruik en psychose recidief % geen terugval Cannabis Abuse and the Course of Recent-Onset Schizophrenic Disorders. Linszen et al. Arch Gen Psychiatry.1994; 51: geen misbruik misbruik maanden

15 Cannabismisbruik en hoge EE Factor Beta S.E. Odds Ratio Betrouw. interval Cannabis misbruik 0:nee 1:ja Duur onbehandelde psychose 0:<12 maanden 1:>12 maanden Opleiding 0:<middelbare school 1:>middelbare school

16 II Het gezin als stressor: conclusies Drie ingrediënten zijn werkzaam bij het voorkomen van recidief: antipsychotica misbruik op de jeugd gerichte intensief programma met een geïntegreerde klinische en poliklinische behandeling steun en voorlichting aan de familie NB noodzaak: interventies voor co-morbiditeit Linszen DH et al. Treatment, expressed emotion and relapse in recent onset schizophrenic disorders. Psychol Med 1996;26:333-42

17 Interludium Maar.. wat gebeurt er na vroege interventie van één jaar?

18

19 % patiënts without relapse % First Episode Psychosis Patients without Relapse during 5 year follow-up N= 55; chronic patients: 18 (26%) (Lenior et al, 2001) Months of follow up after the study

20 De vroege fase van schizofrenie en het gezin: voorlopige conclusies 1. Vroege interventie bij eerste episode psychosen is effectief voor een jaar 2. De duur van vroege en actieve interventie zou uitgebreid moeten worden naar 3 tot 5 jaar (kritieke periode) 3. Patiënten uit de gezinsinterventie waren significant minder lang opgenomen (Lenior, 2001) 4. De familie is de natuurlijke bondgenoot in de behandeling in de vroege fase

21 III Het gezin als bondgenoot in de behandeling van schizofrenie in de vroege fase Diagnose - DSM IV Model - biologisch en psychosociaal kwetsbaarheid / stressmodel neurobiologisch onderzoek Doel - betere uitkomst met ouders als bondgenoot Middel - 5 jaar interventie onderzoek (Preventiefonds) - gezin (ouders): training

22 De ernst van de ziekte ontstaat vroeg: de kritieke periode van psychose en schizofrenie

23 Het Amsterdamse kritieke periode interventie onderzoek bij patiënten met eersteepisode psychosen en ouders ( ):

24 Outcome (ITT analysis): 1 ST Relapse after discharge Cumulative Relapse Rate (14 chronics excluded) no significantce for experimental condition: log rank 0.80 df=2 p=0.6716; correction for confounders: Wald test df=2 p= ,55 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 AMC without parental group (N=58) Back to refering institution (N=53) AMC with parental group (N=62) # of months after discharge

25 Uitkomst na 5 jaar : recidief in 3 ART conditions (n: 170)

26 Voorspellers van eerste recidief Karakteristiek HR 95.0% CI Vrouw Ethnische minderheid Diploma middelbare school Duur onbehandelde psychose 1 jr Start ziekte voor 18 jaar Ontstaanswijze (referentie = acuut) Sub-acuut Sluipend GEEN ZIEKTEBESEF DRUGSMISBRUIK THERAPIEONTROUW

27 Beloop van schizofrenie Levenslang beloop A damse 5 jaar interventie EEN psychotische episode 15 % 48 % MEER psychotische episodes 70 % 45 % met /zonder negatieve sympt. Continu psychotische sympt. 15 % 7 % met negatieve symptomen Suicides in the first 5 years 5 % 4 % (Bleuler, Ciompi, Harding, Mc Glashan, Hegarty)

28 Amsterdamse Kritieke Periode Interventie: Sociaal functioneren na 5 jaar interventie Goed / redelijk 57 % Matig / slecht 43 % Criteria: zelfstandig wonen, betaalde baan / studie, vrijwilligerswerk

29 4. Training parents motivational interviewing and interaction skills reduces cannabis use in young adults with recent-onset schizophrenia Cannabis use Craving for cannabis n = 24 n = n = 23 n = 26 n = n = n = n = Family Motivational Intervention Psycho-education only 0 Family Motivational Intervention Psycho-education only = Baseline = Follow-up (3 months after the end of the training)

30 Conclusies Secundaire preventie van schizofrenie in de kritieke fase van de ziekte is mogelijk: bij 50% blijft het bij de eerste psychose 50% ervaart één of meerdere recidieven: drugsmisbruik (90% cannabis), geen antipsychotica gebruik, geen ziektebesef Secundaire preventie van het sociaal dysfunctioneren lukt bij > 50%

31 ER IS GEGRONDE HOOP OP EEN GUNSTIG BELOOP DANK ZIJ OUDERS OUDERS, Behandelaars en PATIËNT

32 7th INTERNATIONAL CONFERENCE ON EARLY PSYCHOSIS Amsterdam, the Netherlands, is the host city for the 7th International Conference on Early Psychosis. Local Organizing Committee: Don Linszen Jim van Os René Kahn Durk Wiersma Lieuwe de Haan Damiaan Denys Berna Ligthart Lex Wunderink Scientific Committee: Professor Don Linszen Professor Jean Addington Professor Pat McGorry Professor Jim van Os Professor René Kahn Professor Max Birchwood Professor Ty Cannon Professor Alison Yung Professor Jeffrey Lieberman Professor Barbara Cornblatt Professor Eric Chen