Clinical Staging en Vroege Interventie voor Borderline Persoonlijkheidsstoornis

Transcriptie

1 Clinical Staging en Vroege Interventie voor Borderline Persoonlijkheidsstoornis Christel Hessels Symposium, 16 maart 2017 Persoonlijkheidsstoornissen gedurende de levensloop

2 Borderline persoonlijkheidsstoornis Ernstige stoornis met forse gevolgen, Kan een chronisch beloop hebben (Grilo, McGlashan, & Skodol, 2014) Gaat gepaard met hoge psychiatrische comorbiditeit, lager psychosociaal functioneren en slechte prognose (Chanen & McCutcheon, 2013; Kaess, Brunner, Chanen, 2014; Kaess et al., 2013; Laos et al., 2013) én daarnaast met substantiele persoonlijke, sociale and economische lasten (Feenstra et al., 2012; Soeteman et al., 2010; Soeteman, Hakkaart-van Roijen, Verheul, & Busschbach, 2008) Adolescenten met BPS vormen een groep met een hoge prevalentie en slechte prognose

3 Borderline persoonlijkheidsstoornis Patiënten reageren positief op interventie, zelfs degenen met een volledig ontwikkeling stoornis (Chanen, Jackson et al. 2008; Schuppert, Giesen-Bloo et al. 2009) We kunnen BPS betrouwbaar diagnosticeren, zelfs in vroege stadia van de stoornis Nationale richtlijnen erkennen dat diagnosticeren van BPS tijdens adolescentie gerechtvaardigd en noodzakelijk is (National Institute for Health and Clinical Excellence, 2009; Landelijk Kenniscentrum Kinderen Jeugdpsychiatrie, 2011) BPS wordt steeds meer als een lifespan developmental disorder gezien (Beauchaine et al., 2009) Adolescentie: dé ontwikkelingsfase om te interveniëren: BPS trekken in jonge mensen zijn flexibel en plastisch (Lenzenweger & Castro 2005).

4 The diagnosis that dare not speak its name (Chanen & McCutcheon, 2008)

5 BPD is primarily a disorder of young people (Chanen & McCutcheon, 2013)

6 BPS als stoornis van jonge mensen Toename in prevalentie vanaf puberteit en duidelijke afname met elke 10 jaar vanaf jonge volwassenheid > 3% voldoet BPS criteria in leeftijd (Johnson, Cohen et al. 2000; Samuels, Eaton et al. 2002; Ullrich and Coid 2009) > 22% van poliklinische adolescenten en jong volwassenen (Chanen, Jackson et al. 2004; Chanen, Jovev et al. 2008). > 50% van adolescenten in klinische setting (Grilo et al., 2006)

7 Camouflerende factoren BPS in adolescentie (Stepp, 2013) Comorbide factoren BPS Factoren van de clinicus, organisatie, richtlijnen

8 Behandeling van adolescenten met BPS

9 HYPE-CAT (Chanen et al., 2008) Behandelingen voor adolescenten met BPS MBT-A (Rossouw & Fonagy, 2012) DBT-A (Mehlum et al., 2014) ERT (Schuppert et al., 2012) Behandelingen verschillen in vergelijking met behandelingen voor volwassenen: Korter Gezin wordt actief betrokken Jongeren hoeven niet al de volledige diagnose te hebben

10 Echter In de klinische praktijk: Terughoudendheid in diagnose; Terughoudendheid in behandeling; Hoge mate van drop-out bij de evidence based behandelprogramma s

11 Behandeling van adolescenten met BPS

12 Wat moeten we dan doen?

13 Vroege interventie behandeling van jonge mensen

14 Clinical Staging Aandoeningen kennen een progressief verloop; Vroege stadia zijn doorgaans lichter en minder specifiek; Latere stadia zijn doorgaans ernstiger, specifieker en chronischer; CS als heuristische strategie voor het selecteren van interventies (Scott e.a. 2013); Interventies die vroeger worden ingezet, hebben vaak minder schadelijke neveneffecten en zijn effectief met minder middelen.

15 Clinical staging bij BPS Stadia van BPS (Hutsebaut en Hessels, 2016) Stadium 0: geen echte symptomen van BPS, wel vage kenmerken Stadium I: eerste symptomen, geen volledige diagnose Stadium II: eerste episode waarin iemand voldoet aan de volledige diagnose Stadium III: terugval of niet-herstel, doorgaans andere stoornissen aanwezig die verzwaren Stadium IV: chronische aandoening, veel invloed op alle levensgebieden, nagenoeg geen deelname meer aan sociale en maatschappelijke leven

16 Doel: Vroege interventie 1. Het verminderen van de duur van de onbehandelde aandoening; 2. Het aanbieden van een zorgaanbod afgestemd op wat er nodig is Concreet: Het bevorderen van gezonde ontwikkeling Het zoveel mogelijk voorkomen/verminderen van de nadelige uitkomsten van BPS

17 Principes bij vroege interventie 1. Toegankelijkheid van behandeling 2. Snelle respons 3. Flexibele interventies 4. Goede aansluiting 5. Empowerment 6. Periodieke behandeling 7. Aanpassing: monitor en schaal op of af

18 Waarom? Prof. Andrew Chanen Shirley, ervaringsdeskundige in gesprek met Joelle Hopmans en Jory Schoondermark, beide in opleiding bij GGz Centraal.

19 Wat staat ons te doen? Agenda voor de klinische praktijk: Screening en detectie van BPS; Diagnose mag niet meer uitgesteld of verhuld worden ( bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling!) Vroege interventie; Training van professionals; Betrekken van familieleden en andere betrokkenen!

20 Wat staat ons te doen? Agenda voor wetenschappelijk onderzoek: Het verder uitwerken van het clinical staging model; Laagdrempelige screening en interventie; Stigma bestrijden door kennis! Uitbreiden van kennis om toegang tot behandeling te verbeteren.

21 Wat staat ons te doen? Agenda voor beleidsmakers: Flexibiliteit in het bekostigingssysteem; Laagdrempelige specialistische zorg; Continuiteit van jeugdzorg tijdens de kritieke periode van de adolescentie: bv binnen een transitiepoli?

22 Kortom De grenzen over!

23 Bedankt voor uw aandacht!