Wie denk je wel dat je bent?!

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Wie denk je wel dat je bent?!"

Anja Kok
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Centrum adolescentenpsychiatrie Wie denk je wel dat je bent?! Identiteit en persoonlijkheidspathologie in de adolescentie: richtlijnen voor diagnostiek Christel Hessels Centrum Adolescentenpsychiatrie

2 Centrum adolescentenpsychiatrie Programma: Diagnostiek van persoonlijkheidspathologie < 18 Model voor diagnostiek bij adolescenten met een vermoeden van persoonlijkheidspathologie Diagnostiek in het HYPE behandelmodel

3 Diagnostiek en classificatie < 18 Centrum adolescentenpsychiatrie

4 Huivering voor classificeren < 18 jaar Ernst en beperkt beïnvloedbaar Angst voor stigmatisering Persoonlijkheid nog niet volledig ontwikkeld

5 Argumenten om wel te classificeren Persoonlijkheidspathologie bij adolescenten komt veelvuldig voor (Kernberg et al., 2000; Tromp, 2010; Westen et al., 2005) Grote invloed op sociaal-maatschappelijk functioneren Slecht herstel, grotere kans op terugval én chroniciteit van As I pathologie (Westen, 2003) Vroegdetectie verbetert de prognose (Chanen, 2009) In elke ontwikkelingsfase worden leeftijdsadequate identiteit en persoonlijkheid gevormd (Kernberg, 2001) Kosten voor de maatschappij

6 DSM-IV AS II DSM-IV is terughoudend, maar classificatie is mogelijk (APA, 1994; p.687) DSM-IV criteria blijken toepasbaar voor adolescenten van jaar (Westen et al., 2003) Stabiliteit is vergelijkbaar met die bij volwassenen (Chanen, 2004)

7 Centrum adolescentenpsychiatrie Diagnostiek < 18 jaar: Hoe dan??

8 Zijn adolescenten echt zo anders? Moeilijk te betrekken in hulpverlening Between yes and no (Anthony, 1975) Zelfreflectie vaak nog beperkt ontwikkeld Adolescenten zijn in ontwikkeling Adolescenten in hun context Autonomie ontwikkeling Andere tijdsbeleving Belang van constant wisselende relaties. Balans tussen afstand en nabijheid Heterotypische continuiteit (Kagan, 1969)

9 Theoretische handreikingen

10 Clinical case formulation (Westen & Chang, 2000) 1. Wat zijn de wensen, angsten en waarden van deze persoon en tot welke hoogte zijn deze motieven in conflict? 2. Welke psychologische vermogens staan hem/haar tot beschikking om met de interne en externe eisen om te gaan? 3. Hoe is het vermogen tot hechting en het vermogen tot relatievorming? Hoe is het vermogen om zich zelf en de ander als onderscheiden individu te zien en te ervaren?

11 Adolescenten in hun context Gedrag is functie van persoonlijkheid en omgeving Functioneren in/van het gezin De rol van peers Wisselwerking tussen persoonlijkheid en omgeving

12 Interactie persoonlijkheid-omgeving Pro-actief Reactief Evocatief

13 Integratie (cf. Eurelings & Snellen, 2003) 1. Symptomen, gedragsstoornissen 2. Situatie, systeem, context 3. Cognities, copingstijl, representaties 4. Dynamiek, objectrelaties, conflicten 5. Veiligheid gezinsklimaat 6. Genetische kenmerken, temperament

14 Model voor diagnostiek Voor handreikingen diagnostiek BPD bij adolescenten:

15 Uitgangspunten Uitgaande van leeftijdsspecifieke factoren (heterotypische continuïteit) Kader is helder omschreven voor adolescent Het integreren van informatie van de adolescent zelf, zijn ouder(s), leerkracht, eerdere hulpverlener draagt bij aan de validiteit van de diagnose

16 Doel van diagnostiek Het beschrijven van de gepresenteerde persoonlijkheidspathologie in een geïntegreerd beeld van ontwikkelingsgeschiedenis, omgevingsfactoren, persoonlijkheid en ontwikkelingsfase. In een voor adolescent en ouders begrijpelijke formulering Het geven van adviezen voor eventuele vervolgbehandeling en bevorderen van de motivatie hiervoor

17 Onderdelen van diagnostiek (1) Intakegesprek: verwachtingen, afspraken Dossieronderzoek Ontwikkelingsanamnese (jongere en ouders) Informatie over functioneren vanuit verschillende bronnen (YSR, CBCL, TRF) 2 a 3 gesprekken bij psychiater of klinisch psycholoog semi-gestructureerd interview

18 Onderdelen van diagnostiek (2) Gezinsdiagnostisch onderzoek Psychodiagnostisch onderzoek: intelligentieonderzoek persoonlijkheidsonderzoek Integratie Twee adviesgesprekken, waar in overleg met adolescent wordt afgesproken wie er behalve de adolescent wordt uitgenodigd Diagnostiekbrief (cf. Finn, 2007)

19 Intakegesprek Verwijzing Verwachtingen, uitleg over procedure, afspraken Klachtenanamnese Functioneren in verschillende milieus Gezondheid (middelengebruik) Hulpverleningsgeschiedenis Gezinsbeleving en sociale inbedding HULPVRAAG

20 Dossieronderzoek Eerdere diagnostische bevindingen Eerdere hulpverlening Altijd naast verhaal van cliënt

21 Ontwikkelingsanamnese Bij ouders Bij adolescent zelf

22 Verschillende bronnen YSR, CBCL, TRF Contact met ouders, school Contact leeftijdgenoten?

23 Klinisch interview 2 a 3 gesprekken bij specialist Visie op klachtenbeeld en ontwikkelingsgeschiedenis, traumata Suïcidaliteit 3 vragen Westen Reflectief vermogen (vragen uit GBI) Specifieke adolescententhema s Semi-gestructureerd interview

24 Gezinsdiagnostisch onderzoek Gezinsstructuur Reflectief vermogen in het gezin Zorgen en traumata Verwachtingen ten aanzien van behandeling

25 Psychodiagnostisch onderzoek Hypothesetoetsend Intelligentie Persoonlijkheidsvragenlijsten: MMPI-A, DAPP-A, SIPP-A, TCI, NEO/BFI Indirecte methoden: ZALC, projectief materiaal Integratie

26 Integratie Het beschrijven van de gepresenteerde persoonlijkheidspathologie in een geïntegreerd beeld van ontwikkelingsgeschiedenis, omgevingsfactoren, persoonlijkheid en ontwikkelingsfase Koppelen aan vraagstelling cliënt DSM-IV classificatie Hypothese toetsend model

27 Terugkoppeling aan cliënt Adviesgesprekken Diagnostiekbrief (cf. Finn, 2007)

28 Diagnostiek binnen psychotherapeutische behandeling: HYPE

Helping Young People Early PS hebben hun wortels in kindertijd en adolescentie Adolescenten met BPS vormen een groep met een hoge prevalentie en slechte prognose Kenmerken van

29 Helping Young People Early PS hebben hun wortels in kindertijd en adolescentie Adolescenten met BPS vormen een groep met een hoge prevalentie en slechte prognose Kenmerken van PS bij adolescenten vormen de sterkste lange termijn voorspellers van PS op volwassen leeftijd Volwassenen met BPS hebben eerste contact met GGZ in adolescentie Vroeginterventie

30 Uitgangspunten In treatment we try to unscramble eggs : undoing the harm of the mental health interventions. The end of therapy is the beginning of change. Intermittent therapy. Tools meegeven, die cliënten in het echte leven kunnen gebruiken.

31 HYPE Helping Young People Early Geïntegreerde behandeling: Psychotherapie (CAT) Casemanagement Gezinsinterventie Crisisinterventie Farmacotherapie

32 Waarom specifiek voor adolescenten? Theorie vanuit ontwikkelingspsychologie Vroege interventie Informed consent en informed refusal Afgebakend aantal sessies in afgebakende tijdsperiode Actieve samenwerking Gezin wordt betrokken in behandeling Duidelijke grenzen Één therapeut, maar wel geïntegreerde multidisciplinaire behandeling

33 Cognitive Analytic Therapy 1. Reformulation 2. Recognition 3. Revision

34 3 fases in therapie 1. Reformulation 2. Recognition 3. Revision

35 Casus: Reformulation Diagram Brief

36 3 fases in therapie 1. Reformulation 2. Recognition 3. Revision

37 3 fases in therapie 1. Reformulation 2. Recognition 3. Revision

38 Diagnostiek bij adolescenten met een vermoeden van persoonlijkheidspathologie Complex Ingebed in een theoretisch kader Goede integratie van onderzoeksgegevens Ingebed in werkrelatie met adolescent Noodzakelijke basis voor succesvolle psychotherapie

39 Christel Hessels Klinisch psycholoog psychotherapeut Centrum Adolescentenpsychiatrie Reinier van Arkelgroep

Vergelijkbare documenten

Implementatie van vroege interventie voor BPS: hoe zorgen we ervoor dat het geen HYPE wordt?! Gerda Blom Christel Hessels

Implementatie van vroege interventie voor BPS: hoe zorgen we ervoor dat het geen HYPE wordt?! Gerda Blom Christel Hessels HYPE Team: Rik Schieveen ambulatory (youth) care worker Christel Hessels Clinical