ADHD in treatment seeking patients with a substance use disorder van de Glind, G.
|
|
- Fanny de Vos
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 UvA-DARE (Digital Academic Repository) ADHD in treatment seeking patients with a substance use disorder van de Glind, G. Link to publication Citation for published version (APA): van de Glind, G. (2013). ADHD in treatment seeking patients with a substance use disorder 's-hertogenbosch: Boxpress General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam ( Download date: 26 Jan 2017
2 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Inleiding (hoofdstuk 1 en 2) Verslaving is een hersenziekte die, wereldwijd, miljoenen mensen treft. Uiteindelijk zoeken de meesten van hen die verslaafd zijn aan drugs hiervoor hulp. Dit in tegenstelling tot hen die aan alcohol verslaafd zijn. Van deze grote groep laat zich slechts een klein deel behandelen. Hoe ernstiger de verslaving is, hoe waarschijnlijker het is dat men hiervoor hulp zoekt. ADHD is een chronische ontwikkelingsstoornis, die bij ongeveer 6% van kinderen en adolescenten voorkomt en bij 2.5% van de volwassen bevolking. Veel kinderen met ADHD groeien op met ernstige gevolgen, zoals onderpresteren op school/opleiding, ontwikkeling van andere psychiatrische stoornissen, sociaal- emotionele problemen, problemen op het werk, verkeers- ongelukken, suïcidaal gedrag en middelenmisbruik en afhankelijkheid. Veel verslaafden die behandeling zoeken hebben ook ADHD, maar de percentages van ADHD in deze groep verschillen sterk als je kijkt naar verschillende onderzoeken. Daarbij komt dat de meeste van deze onderzoeken in Amerika zijn uitgevoerd. De gemeten verschillen worden toegeschreven aan verschillen in de onderzochte groepen, aan verschillen in opzet en gebruikte instrumenten en aan verschillende definities en criteria voor het vaststellen van ADHD bij volwassenen Verkenning van het onderwerp ADHD bij verslaafden die behandeling zoeken (hoofdstuk 3 en 4) In een project (hoofdstuk 3) waarbij een protocol voor diagnostiek en behandeling van ADHD binnen de verslavingszorg werd ontwikkeld in Nederland, werd het percentage patiënten met ADHD geschat op 12%. Professionals werkzaam in de verslavingszorg die dit protocol testten, gaven aan dat het mogelijk was om op verantwoorde wijze de diagnose ADHD bij volwassenen te stellen in deze groep. Daarnaast gaven zij aan dat behandeling, inclusief behandeling met ADHD- medicatie, zinvol leek (er was geen formele effectmeting) en dat behandeling veilig kon worden toegepast. De meerderheid van de deelnemende patiënten met ADHD hadden niet eerder in hun leven deze diagnose gehad, en waren dan ook niet eerder behandeld voor ADHD. 211
3 Part 5 Additional Information Om de omvang van het percentage ADHD binnen de verslavingszorg vast te stellen, werd eerder wetenschappelijk onderzoek hiernaar verzameld (hoofdstuk 4). Dit leverde 12 onderzoeken op van goede kwaliteit. Het gemiddelde percentage ADHD over deze studies samen was 23.3%. De percentages varieerden tussen 10.0% en 54.1% in deze 12 onderzoeken. Het internationale onderzoek naar ADHD in de verslavingszorg (het IASP onderzoek; hoofdstuk 5-8) We ontwikkelden de International ADHD in Substance use disorders Prevalence study (IASP; international onderzoek naar ADHD in de verslavingszorg) om de volgende doelen te bereiken: - vaststellen van de omvang van de samenhang tussen ADHD en verslaving, ook in andere landen dan de Verenigde Staten; - zoeken van verklaringen/oorzaken voor de verschillende percentages die in eerder onderzoek (zie hoofdstuk 4) waren gevonden; - testen van de kwaliteit van een screener (ASRS) om ADHD bij volwassenen bij patiënten binnen de verslavingszorg beter op te - kunnen sporen; vergelijken van patronen van andere psychiatrische- en persoonlijkheidsstoornissen in verslaafden met en zonder ADHD. In acht Europese landen (Noorwegen, Zweden, Nederland, België, Frankrijk, Spanje, Zwitserland, Hongarije), de Verenigde Staten en Australië, verzamelden we gegevens van 3,575 patiënten van verslavingszorginstellingen. Van hen scoorde 40.9% positief op de ASRS. De percentages varieerden van 20.1% voor Zwitserland tot 60.0% voor Noorwegen. Vervolgens testten we de kwaliteit van de ASRS in 1,205 van de deelnemende patiënten. De ASRS bleek goed in staat om verreweg de meeste patiënten met ADHD te detecteren: de sensitiviteit van de ASRS is goed. Dit betekent dat bij een negatieve score op de ASRS de kans om toch ADHD te hebben erg klein is. Onder de positieve resultaten bevinden zich echter veel patiënten die geen ADHD blijken te hebben. Het aantal fout positieven is dus groot: de specificiteit van de ASRS is matig. Dit laatste geldt vooral voor hen met drugsverslaving. Van belang is dat professionals en patiënten zich realiseren dat de ASRS een screener is. Een positieve uitslag is geen garantie voor een diagnose. Die kan slechts worden gesteld na een gedegen en zorgvuldige diagnostiek. 212
4 Nederlandse samenvatting Op basis van ons onderzoek naar het percentage van ADHD bij volwassenen binnen de verslavingszorg (hoofdstuk 7) konden 3 belangrijke conclusies worden getrokken: 1) Het percentage van patiënten gediagnosticeerd met ADHD bij volwassenen binnen de verslavingszorg is verhoogd (5-22%) bij patiënten met alcohol als belangrijkste probleem en sterk verhoogd (12-57%) bij patiënten met drugs als belangrijkste probleem; 2) Wanneer de nieuwe DSM- 5 criteria voor ADHD bij volwassenen worden toegepast, blijven de percentages binnen die voor ADHD- NOS (ADHD- niet anders gedefinieerd) zoals binnen de DSM- IV gebruikelijk was; 3) Mogelijk spelen geografische regio, met zon- intensiteit als belangrijke factor, maar ook land/cultureel afhankelijke verschillen zoals wijze(n) van verwijzing naar de verslavingszorg, organisatie van de gezondheidszorg en verslavings- zorg, een rol in de gemeten verschillen. Deze conclusies laten zien dat het vaststellen van een gemiddelde van ADHD bij volwassenen binnen de verslavingszorg niet zinvol is. Dit hangt immers af van het land, de geografische regio, setting binnen de verslavingszorg en van het soort middel dat gebruikt wordt. Onafhankelijk van welk land dan ook, dat meedeed in het IASP onderzoek, ADHD komt, binnen de verslavingszorg, vaker voor dan in de algemene bevolking. Dit geldt voor zowel alcohol- als voor drugsverslaving. Dit geldt ook voor landen buiten de Verenigde Staten. Vervolgens onderzochten we (in hoofdstuk 8) of Depressie, (Hypo)Manie, Antisociale Persoonlijkheids Stoornis (ASP) en Borderline Persoonlijkheids Stoornis (BPD) vaker voorkomen bij verslaafden met en zonder ADHD binnen de verslavingszorg. 75% Van de verslaafden met ADHD en "slechts" 37% van verslaafden zonder ADHD hadden 1 of meer van de hierboven genoemde stoornissen. Elk van de genoemde stoornissen kwam vaker voor bij hen met ADHD. Er bleken verschillen te bestaan in het patroon van andere stoornissen in de 3 types van ADHD (aandachtstekort type, hyperactief/impulsieve type, gecombineerde type). Depressie komt vaker voor in het aandachtstekort en het gecombineerde type. (Hypo)Manie en ASP komt vaker voor in het hyperactief/ impulsieve type. BPD tenslotte komt vaker voor bij alle 3 de types. 213
5 Part 5 Additional Information Mogelijk heeft de mate van andere stoornissen en de patronen daarin, die deels samen hangen met het type ADHD, te maken met onderliggende verstoringen in hersenstructuren en systemen. Die verstoringen zouden kun- nen leiden tot internaliserende dan wel externaliserende stoornissen. Als voor- beeld noemden we 'inhibitie' (de stop- functie in de hersenen), die bij externaliserende stoornissen en ook bij verslaving voor komt. Implicaties van dit onderzoek Toekomstig onderzoek dient zich te richten op ontwikkeling en testen van een verbeterd instrument voor screening van ADHD bij verslaafden. Deze studie toont de omvang van het probleem van ADHD binnen de volwassen verslavingszorg aan. Het zelfde zou moeten gebeuren binnen de verslavingszorg voor (jonge) adolescenten. Ontwikkeling van kennis naar de samenhang, diagnostiek en behandeling van (jonge) adolescenten met ADHD en verslavingsproblematiek is nodig. De link tussen ADHD en Verslaving kan niet langer worden toegeschreven aan een "Amerikaanse hype", gebaseerd op voornamelijk Amerikaans onderzoek. Professionals en managers van verslavingszorginstellingen wereldwijd moeten screening, diagnostiek en behandeling van ADHD binnen hun centra oppakken. De omvang en ernst van dit probleem en de consequenties hiervan voor kwaliteit van leven, van patiënten die lijden aan beide stoornissen, vragen hierom. Daarnaast dient ADHD te worden opgespoord, vastgesteld en behandeld in de praktijk van verslavingszorg aan (jonge) adolescenten. Voor zover bekend zijn er nog geen resultaten van wetenschappelijk onderzoek naar niet- medicamenteuze behandelvormen beschikbaar in de groep patiënten met zowel ADHD als verslaving. Het beschikbare onderzoek naar effectiviteit van medicatie in deze groep is beperkt. Daarom is intensief en vernieuwend onderzoek nodig naar niet- medicamen- teuze en medicamenteuze behandeling (en combinaties daarvan) in groepen patiënten (alcohol vs. drugs/ typen ADHD) met ADHD en verslaving, in verschillende leeftijdsgroepen. 214
6 Nederlandse samenvatting Tenslotte, binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie en de jeugdzorg dienen professionals alert te zijn op het risico van ontwikkeling van verslaving bij kinderen en jongeren. Samen met deze professionals dient wetenschappelijk onderzoek te worden opgezet om methoden te ontwikkelen en testen voor preventie van verslaving bij kinderen, adolescenten en (jong) volwassenen met ADHD. Intensieve korte- en lange termijn samenwerking tussen diverse velden (Verslavingszorg, ADHD-zorg, Geestelijke gezondheidszorg, Kinder- & Jeugdpsychiatrie) van praktijk en wetenschap zijn noodzakelijk om bovenstaand onderzoek uit te kunnen voeren. 215
Biodiversity responses to climate and land-use change: A historical perspective Aguirre Gutierrez, J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Biodiversity responses to climate and land-use change: A historical perspective Aguirre Gutierrez, J. Link to publication Citation for published version (APA): Aguirre
Nadere informatieBedrijfsovername en milieurecht : een onderzoek naar juridische aspecten van bedrijfsovername en milieu Mellenbergh, R.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Bedrijfsovername en milieurecht : een onderzoek naar juridische aspecten van bedrijfsovername en milieu Mellenbergh, R. Link to publication Citation for published
Nadere informatie"Our subcultural shit-music": Dutch jazz, representation, and cultural politics Rusch, L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Our subcultural shit-music: Dutch jazz, representation, and cultural politics Rusch, L. Link to publication Citation for published version (APA): Rusch, L. (2016).
Nadere informatieCitation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (1999). De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Nijmegen: Ars Aequi Libri
UvA-DARE (Digital Academic Repository) De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Oderkerk, A.E. Link to publication Citation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (999). De preliminaire
Nadere informatieEerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. Link to publication Citation for published
Nadere informatieRondon de mondingen van Rijn & Maas: landschap en bewoning tussen de 3e en 9e eeuw in Zuid-Holland, in het bijzonder de Oude Rijnstreek
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Rondon de mondingen van Rijn & Maas: landschap en bewoning tussen de 3e en 9e eeuw in Zuid-Holland, in het bijzonder de Oude Rijnstreek Dijkstra, M.F.P. Link to publication
Nadere informatieOp en in het web: Hoe de toegankelijkheid van rechterlijke uitspraken kan worden verbeterd van Opijnen, M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Op en in het web: Hoe de toegankelijkheid van rechterlijke uitspraken kan worden verbeterd van Opijnen, M. Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatiePublished in: Aansluitmonitor wiskunde VO-HO: Zicht op de cursusjaren en
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Het veld en de spelers van Gastel, L.J.; Jonker, V. Published in: Aansluitmonitor wiskunde VO-HO: Zicht op de cursusjaren 2006-2007 en 2007-2008 Link to publication
Nadere informatieGezinskenmerken: De constructie van de Vragenlijst Gezinskenmerken (VGK)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gezinskenmerken: De constructie van de Vragenlijst Gezinskenmerken (VGK) Klijn, W.J.L. Link to publication Citation for published version (APA): Klijn, W. J. L. (2013).
Nadere informatieSymptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Symptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J. Link to publication Citation for published version (APA): Hoekstra,
Nadere informatieTrouwen over de grens. Achtergronden van partnerkeuze van Turken en Marokkanen in Nederland Hooghiemstra, B.T.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Trouwen over de grens. Achtergronden van partnerkeuze van en in Nederland Hooghiemstra, B.T.J. Link to publication Citation for published version (APA): Hooghiemstra,
Nadere informatieCitation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (1999). De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Nijmegen: Ars Aequi Libri
UvA-DARE (Digital Academic Repository) De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Oderkerk, A.E. Link to publication Citation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (1999). De preliminaire
Nadere informatieThe diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S. Link to publication Citation for published version (APA): Gibson, N. S.
Nadere informatieSchaal in het primair onderwijs : een studie naar de relatie tussen schaal en organisatie-effectiviteit van de Venne, L.H.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Schaal in het primair onderwijs : een studie naar de relatie tussen schaal en organisatie-effectiviteit van de Venne, L.H.J. Link to publication Citation for published
Nadere informatieProfessionalisering van de personeelsfunctie: Een empirisch onderzoek b twintig organisaties Biemans, P.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Professionalisering van de personeelsfunctie: Een empirisch onderzoek b twintig organisaties Biemans, P.J. Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatieTrouwen over de grens. Achtergronden van partnerkeuze van Turken en Marokkanen in Nederland Hooghiemstra, B.T.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Trouwen over de grens. Achtergronden van partnerkeuze van Turken en Marokkanen in Nederland Hooghiemstra, B.T.J. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieGezinskenmerken: De constructie van de Vragenlijst Gezinskenmerken (VGK) Klijn, W.J.L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gezinskenmerken: De constructie van de Vragenlijst Gezinskenmerken (VGK) Klijn, W.J.L. Link to publication Citation for published version (APA): Klijn, W. J. L. (2013).
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Erop of eronder: de strijd om het bodemarchief in drie Vinexlocaties: over archeologische monumentenzorg, ruimtelijke ordening en de kwaliteit van de leefomgeving
Nadere informatieNetwork of networks: Uncovering the secrets of entrepreneurs' networks
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Network of networks: Uncovering the secrets of entrepreneurs' networks Song, Y. Link to publication Citation for published version (APA): Song, Y. (2012). Network
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Stress and discomfort in the care of preterm infants : A study of the Comfort Scale and the Newborn Individualized Developmental Care and Assessment Program (NIDCAP
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Politiek burgerschap van migranten in Berlijn: De weerbarstige relatie tussen sociaal kapitaal en integratie van Turken, Italianen, Russische Joden en Aussiedler
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Coparenting and child anxiety Metz, M. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Coparenting and child anxiety Metz, M. Link to publication Citation for published version (APA): Metz, M. (2017). Coparenting and child anxiety General rights It
Nadere informatieGevaarlijke kinderen - kinderen in gevaar: De justitiële kinderbescherming en de veranderende sociale positie van jongeren, Komen, M.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gevaarlijke kinderen - kinderen in gevaar: De justitiële kinderbescherming en de veranderende sociale positie van jongeren, 1960-1995 Komen, M.M. Link to publication
Nadere informatieCitation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (1999). De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Nijmegen: Ars Aequi Libri
UvA-DARE (Digital Academic Repository) De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Oderkerk, A.E. Link to publication Citation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (1999). De preliminaire
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Vascular factors in dementia: prevention and pathology Richard, E. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Vascular factors in dementia: prevention and pathology Richard, E. Link to publication Citation for published version (APA): Richard, E. (2010). Vascular factors
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Communicatiegrondrechten: een onderzoek naar de constitutionele bescherming van het recht op vrijheid van meningsuiting en het communicatiegeheim in de informatiesamenleving
Nadere informatieBezwaar en beroep in de praktijk van NWO : een empirische verkenning naar de oordeelsprocessen binnen NWO van der Valk, L.J.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Bezwaar en beroep in de praktijk van NWO : een empirische verkenning naar de oordeelsprocessen binnen NWO van der Valk, L.J.M. Link to publication Citation for published
Nadere informatieCitation for published version (APA): Bullens, L. (2013). Having second thoughts: Consequences of decision reversibility
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Having second thoughts: Consequences of decision reversibility Bullens, L. Link to publication Citation for published version (APA): Bullens, L. (2013). Having second
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Presteren op vreemde bodem: Een onderzoek naar sociale hulpbronnen en de leeromgeving als studiesuccesfactoren voor niet-westerse allochtone studenten in het Nederlandse
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) De delictscenarioprocedure bij seksueel agressieve delinquenten: Een onderzoek naar de bruikbaarheid van de delictscenarioprocedure in de behandeling van seksueel
Nadere informatieConsequences of success in pediatrics: young adults with disability benefits as a result of chronic conditions since childhood Verhoof, Eefje
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Consequences of success in pediatrics: young adults with disability benefits as a result of chronic conditions since childhood Verhoof, Eefje Link to publication
Nadere informatieRegulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Regulation of pyruvate catabolism in Escherichia coli: the role of redox environment de Graef, M.R. Link to publication Citation for published version (APA): de Graef,
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Voortgang in autonomie : een studie naar de organisatorische gevolgen van financiële en personele beleidsbenutting in het basisonderwijs Majoor, D.J.M. Link to publication
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Het sociaal plan van der Hulst, J. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Het sociaal plan van der Hulst, J. Link to publication Citation for published version (APA): van der Hulst, J. (1999). Het sociaal plan Deventer: Kluwer General rights
Nadere informatieMelatonin treatment and light therapy for chronic sleep onset insomnia in children van Maanen, A.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Melatonin treatment and light therapy for chronic sleep onset insomnia in children van Maanen, A. Link to publication Citation for published version (APA): van Maanen,
Nadere informatieBehouden beleid: Naar decentrale arbeidsvoorwaarden in het voortgezet onderws van Schoonhoven, R.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Behouden beleid: Naar decentrale arbeidsvoorwaarden in het voortgezet onderws van Schoonhoven, R. Link to publication Citation for published version (APA): van Schoonhoven,
Nadere informatieCitation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (1999). De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Nijmegen: Ars Aequi Libri
UvA-DARE (Digital Academic Repository) De preliminaire fase van het rechtsvergelijkend onderzoek Oderkerk, A.E. Link to publication Citation for published version (APA): Oderkerk, A. E. (1999). De preliminaire
Nadere informatiePiratenbibliotheken en hun rol in de kenniseconomie: 'ignoti et quasi occulti' Bodó, B.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Piratenbibliotheken en hun rol in de kenniseconomie: 'ignoti et quasi occulti' Bodó, B. Published in: Informatie Professional Link to publication Citation for published
Nadere informatieSome issues in applied statistics in clinical restorative dental research Tobi, H.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Some issues in applied statistics in clinical restorative dental research Tobi, H. Link to publication Citation for published version (APA): Tobi, H. (1999). Some
Nadere informatieFicino en het voorstellingsvermogen : phantasia en imaginatio in kunst en theorie van de Renaissance van den Doel, M.J.E.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ficino en het voorstellingsvermogen : phantasia en imaginatio in kunst en theorie van de Renaissance van den Doel, M.J.E. Link to publication Citation for published
Nadere informatiePlanhiërarchische oplossingen : een bron voor maatschappelijk verzet
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Planhiërarchische oplossingen : een bron voor maatschappelijk verzet van Baren, N.G.E. Link to publication Citation for published version (APA): van Baren, N. G.
Nadere informatieOnder moeders paraplu? Determinanten en effecten van merkportfoliostrategieën Cramer, K.V.B.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Onder moeders paraplu? Determinanten en effecten van merkportfoliostrategieën Cramer, K.V.B. Link to publication Citation for published version (APA): Cramer, K.
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Beroepsonderwijs tussen publiek en privaat: Een studie naar opvattingen en gedrag van docenten en middenmanagers in bekostigde en niet-bekostigde onderwijsinstellingen
Nadere informatieOperational research on implementation of tuberculosis guidelines in Mozambique
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Operational research on implementation of tuberculosis guidelines in Mozambique Brouwer, Miranda Link to publication Citation for published version (APA): Brouwer,
Nadere informatieWerelden van verschil : hoe actoren in organisaties vraagstukken in veranderprocessen hanteren en creëren Werkman, R.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Werelden van verschil : hoe actoren in organisaties vraagstukken in veranderprocessen hanteren en creëren Werkman, R. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Improving the preoperative assessment clinic Edward, G.M. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Improving the preoperative assessment clinic Edward, G.M. Link to publication Citation for published version (APA): Edward, G. M. (2008). Improving the preoperative
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Tuberculosis case finding in South Africa Claassens, M.M. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Tuberculosis case finding in South Africa Claassens, M.M. Link to publication Citation for published version (APA): Claassens, M. M. (2013). Tuberculosis case finding
Nadere informatieDe belofte van vitamines: voedingsonderzoek tussen universiteit, industrie en overheid Huijnen, P.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) De belofte van vitamines: voedingsonderzoek tussen universiteit, industrie en overheid 1918-1945 Huijnen, P. Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatieLiefde, solidariteit en recht. Een interdisciplinair onderzoek naar het wederkerigheidsbeginsel. Pessers, D.W.J.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Liefde, solidariteit en recht. Een interdisciplinair onderzoek naar het wederkerigheidsbeginsel. Pessers, D.W.J.M. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Controlled light exposure microscopy Hoebe, R.A. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Controlled light exposure microscopy Hoebe, R.A. Link to publication Citation for published version (APA): Hoebe, R. A. (2010). Controlled light exposure microscopy
Nadere informatieAnxiety, fainting and gagging in dentistry: Separate or overlapping constructs? van Houtem, C.M.H.H.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Anxiety, fainting and gagging in dentistry: Separate or overlapping constructs? van Houtem, C.M.H.H. Link to publication Citation for published version (APA): van
Nadere informatieHerdenken in Duitsland. De centrale monumenten van de Bondsrepubliek
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Herdenken in Duitsland. De centrale monumenten van de Bondsrepubliek 1949-1993 Roowaan, R.M. Link to publication Citation for published version (APA): Roowaan, R.
Nadere informatieBedrijfsovername en milieurecht : een onderzoek naar juridische aspecten van bedrijfsovername en milieu Mellenbergh, R.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Bedrijfsovername en milieurecht : een onderzoek naar juridische aspecten van bedrijfsovername en milieu Mellenbergh, R. Link to publication Citation for published
Nadere informatieDental anxiety and behaviour management problems: The role of parents
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Dental anxiety and behaviour management problems: The role of parents Krikken, J.B. Link to publication Citation for published version (APA): Krikken, J. B. (2013).
Nadere informatiePhysical activity in a multi-ethnic population: measurement and associations with cardiovascular health and contextual factors de Munter, J.S.L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Physical activity in a multi-ethnic population: measurement and associations with cardiovascular health and contextual factors de Munter, J.S.L. Link to publication
Nadere informatie"In dienste vant suyckerenbacken." De Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers, Poelwijk, A.H.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) "In dienste vant suyckerenbacken." De Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers, 1580-1630 Poelwijk, A.H. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Inquiry-based leading and learning Uiterwijk-Luijk, E. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Inquiry-based leading and learning Uiterwijk-Luijk, E. Link to publication Citation for published version (APA): Luijk, E. (2017). Inquiry-based leading and learning:
Nadere informatieAmsterdam University of Applied Sciences. Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication
Amsterdam University of Applied Sciences Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication Citation for published version (APA): Kruit, P. (2012). Leren redeneren en
Nadere informatieThe effects of meniscal allograft transplantation on articular cartilage Rijk, P.C.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The effects of meniscal allograft transplantation on articular cartilage Rijk, P.C. Link to publication Citation for published version (APA): Rijk, P. C. (2004).
Nadere informatieProfessionalisering van de personeelsfunctie: Een empirisch onderzoek b twintig organisaties Biemans, P.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Professionalisering van de personeelsfunctie: Een empirisch onderzoek b twintig organisaties Biemans, P.J. Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatieEthno-territorial conflict and coexistence in the Caucasus, Central Asia and Fereydan
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ethno-territorial conflict and coexistence in the Caucasus, Central Asia and Fereydan Rezvani, B. Link to publication Citation for published version (APA): Rezvani,
Nadere informatieWorshipping the great moderniser : the cult of king Chulalongkorn, patron saint of the Thai middle class Stengs, I.L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Worshipping the great moderniser : the cult of king Chulalongkorn, patron saint of the Thai middle class Stengs, I.L. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Meer voorzorg bij DNA-onderzoek M'charek, A.A.; Toom, V.H. Published in: Het Tijdschrift voor de Politie
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Meer voorzorg bij DNA-onderzoek M'charek, A.A.; Toom, V.H. Published in: Het Tijdschrift voor de Politie Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Financiering en vermogensonttrekking door aandeelhouders: een studie naar de grenzen aan de financieringsvrijheid van aandeelhouders in besloten verhoudingen naar
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Nederland en het verhaal van Oranje Huijsen, J. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nederland en het verhaal van Oranje Huijsen, J. Link to publication Citation for published version (APA): Huijsen, J. (2012). Nederland en het verhaal van Oranje
Nadere informatieConstitutionele rechtspraak in Spanje : het Tribunal Constitucional en zijn jurisprudentie in hun historische context
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Constitutionele rechtspraak in Spanje : het Tribunal Constitucional en zijn jurisprudentie in hun historische context Schutte, C.B. Link to publication Citation for
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Use and Appreciation of Mycenaean Pottery outside Greece van Wijngaarden, G.J.M. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Use and Appreciation of Mycenaean Pottery outside Greece van Wijngaarden, G.J.M. Link to publication Citation for published version (APA): van Wijngaarden, G. J.
Nadere informatieAspects of protein metabolism in children in acute and chronic illness Geukers, Vincent
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Aspects of protein metabolism in children in acute and chronic illness Geukers, Vincent Link to publication Citation for published version (APA): Geukers, V. G. M.
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Genetic variation in Helicobacter pylori Pan, Z. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Genetic variation in Helicobacter pylori Pan, Z. Link to publication Citation for published version (APA): Pan, Z. (1999). Genetic variation in Helicobacter pylori
Nadere informatieWhen things are getting out of hand: Prevalence, assessment, and treatment of substance use disorder(s) and violent behavior Kraanen, F.L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) When things are getting out of hand: Prevalence, assessment, and treatment of substance use disorder(s) and violent behavior Kraanen, F.L. Link to publication Citation
Nadere informatieEerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. Link to publication Citation for published
Nadere informatieCitation for published version (APA): Boot, A. W. A. (2004). Management en Organisatie: wat nu? Tijdschrift voor het Economisch Onderwijs, 2,
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Management en Organisatie: wat nu? Boot, A.W.A. Published in: Tijdschrift voor het Economisch Onderwijs Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatieCitation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Schijf, G.M. Link to publication Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden
Nadere informatieEen koopwoning nabij: onderzoek naar de verkoop van huurwoningen in Nederland in Bonnerman, F.; Hoppesteyn, M.; de Klerk, A.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Een koopwoning nabij: onderzoek naar de verkoop van huurwoningen in Nederland in 2002. Bonnerman, F.; Hoppesteyn, M.; de Klerk, A. Link to publication Citation for
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) The potency of human testicular stem cells Chikhovskaya, J.V. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The potency of human testicular stem cells Chikhovskaya, J.V. Link to publication Citation for published version (APA): Chikhovskaya, J. V. (2013). The potency of
Nadere informatieDr. Tobie Goedewaagen ( ): een leven lang nationaal-socialist van Berkel, A.B.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Dr. Tobie Goedewaagen (1895-1980): een leven lang nationaal-socialist van Berkel, A.B. Link to publication Citation for published version (APA): van Berkel, A. B.
Nadere informatieCitation for published version (APA): Benditte-Klepetko, H. C. (2014). Breast surgery: A problem of beauty or health?
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Breast surgery: A problem of beauty or health? Benditte-Klepetko, H.C. Link to publication Citation for published version (APA): Benditte-Klepetko, H. C. (2014).
Nadere informatieTradities in de knel: Zorgverwachtingen en zorgpraktijk bij Turkse ouderen en hun kinderen in Nederland
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Tradities in de knel: Zorgverwachtingen en zorgpraktijk bij Turkse ouderen en hun kinderen in Nederland Yerden, İ. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieEen dynamische driehoek. Gezinsvoogd, ouder en kind een jaar lang gevolgd Schuytvlot, A.H.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Een dynamische driehoek. Gezinsvoogd, ouder en kind een jaar lang gevolgd Schuytvlot, A.H. Link to publication Citation for published version (APA): Schuytvlot, A.
Nadere informatieCitation for published version (APA): Peters, B. D. (2010). Diffusion tensor imaging in the early phase of schizophrenia
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Diffusion tensor imaging in the early phase of schizophrenia Peters, B.D. Link to publication Citation for published version (APA): Peters, B. D. (2010). Diffusion
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) : Peeters-Podgaevskaja, A.V. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) : Peeters-Podgaevskaja, A.V. Link to publication Citation for published version (APA): Peeters-Podgaevskaja, A. V. (2008). : Amsterdam: Pegasus General rights It
Nadere informatieCitation for published version (APA): Stam, R., & Piersma, N. (2017). Kencijfers laadinfrastructuur Gelderland. Amsterdam: HVA Publicaties.
Amsterdam University of Applied Sciences Kencijfers laadinfrastructuur Gelderland Stam, R.D.; Piersma, N. Link to publication Citation for published version (APA): Stam, R., & Piersma, N. (2017). Kencijfers
Nadere informatieInvloeden op de onderwijspositie van leerlingen bij de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs Fossen, M.W.E.B.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Invloeden op de onderwijspositie van leerlingen bij de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs Fossen, M.W.E.B. Link to publication Citation
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy. van Herten, L.M. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy van Herten, L.M. Link to publication Citation for published version (APA): van Herten, L. M. (2001). Health targets: navigating
Nadere informatieMr. C. Asser's handleiding tot de beoefening van het Nederlandsch Burgerlijk Recht: Algemeen deel Scholten, Paul
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Mr. C. Asser's handleiding tot de beoefening van het Nederlandsch Burgerlijk Recht: Algemeen deel Scholten, Paul Link to publication Citation for published version
Nadere informatieCitation for published version (APA): van Vugt, E. S. (2011). Moral development and juvenile sex offending. Oisterwijk: Boxpress.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Moral development and juvenile sex offending van Vugt, E.S. Link to publication Citation for published version (APA): van Vugt, E. S. (2011). Moral development and
Nadere informatieCitation for published version (APA): van Zanten, J. H. (2001). Martingales and diffusions, limit theory and statistical inference
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Martingales and diffusions, limit theory and statistical inference van Zanten, J.H. Link to publication Citation for published version (APA): van Zanten, J. H. (2001).
Nadere informatieThe human figure as method : study, sculpture and sculptors in the Academie Royale de Peinture et de Sculpture ( )
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The human figure as method : study, sculpture and sculptors in the Academie Royale de Peinture et de Sculpture (1725-1765) Macsotay Bunt, A.T. Link to publication
Nadere informatieGevaarlke kinderen - kinderen in gevaar: De justitiële kinderbescherming en de veranderende sociale positie van jongeren, Komen, M.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gevaarlke kinderen - kinderen in gevaar: De justitiële kinderbescherming en de veranderende sociale positie van jongeren, 1960-1995 Komen, M.M. Link to publication
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Anatomische sekse als uitvinding in de botanie : hoe stampers tot vrouwelijke en meeldraden tot mannelijke geslachtsorganen werden (1675-1735) Brouwer, C.E. Link
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Burgerlijke rechter of bestuursrechter. de gewenste verdeling van de rechtsmacht bij: regelgeving, schadeveroorzakend overheidshandelen, tweewegenleer-vragen Polak,
Nadere informatieThe impact of paediatric inflammatory bowel disease. Epidemiology, disease activity and quality of life Loonen, H.J.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The impact of paediatric inflammatory bowel disease. Epidemiology, disease activity and quality of life Loonen, H.J. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Constitutionele rechtspraak vanuit rechtsfilosofisch perspectief van Dommelen, S.T. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Constitutionele rechtspraak vanuit rechtsfilosofisch perspectief van Dommelen, S.T. Link to publication Citation for published version (APA): van Dommelen, S. T.
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Een filosofie van behoorlijk bestuur : een verklaring voor de juridische en de maatschappelijke functie van de beginselen van behoorlijk bestuur van der Heijden,
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) VR as innovation in dental education de Boer, I.R. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) VR as innovation in dental education de Boer, I.R. Link to publication Citation for published version (APA): de Boer, I. R. (2017). VR as innovation in dental education:
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Rechtskarakter en financiering van de cooperatie : een onderzoek naar de civielrechtelijke kenmerken van de cooperatie in het licht van de vraag of daaruit beperkingen
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Tissue microarray in prognostic studies on vulva cancer Fons, G. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Tissue microarray in prognostic studies on vulva cancer Fons, G. Link to publication Citation for published version (APA): Fons, G. (2009). Tissue microarray in prognostic
Nadere informatieDe slimme gemeente nader beschouwd: Hoe de lokale overheid kan bijdragen aan het oplossen van ongetemde problemen Gerritsen, E.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) De slimme gemeente nader beschouwd: Hoe de lokale overheid kan bijdragen aan het oplossen van ongetemde problemen Gerritsen, E. Link to publication Citation for published
Nadere informatieFactsheets Dam tot Dam FietsClassic Voor iedereen een app van der Werf, J.E.; Dallinga, J.M.; Deutekom, M.
Amsterdam University of Applied Sciences Factsheets Dam tot Dam FietsClassic 2017 - Voor iedereen een app van der Werf, J.E.; Dallinga, J.M.; Deutekom, M. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Keeping youth in play Spruit, A. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Keeping youth in play Spruit, A. Link to publication Citation for published version (APA): Spruit, A. (2017). Keeping youth in play: The effects of sports-based interventions
Nadere informatie