Eliane Duvekot. Eliane Duvekot

Transcriptie

1 Eliane Duvekot Eliane Duvekot

2 Gezinsinterventies Het belang van een focus René Keet, psychiater GGZ Noord Holland Noord AMC

3 Inhoud presentatie Psychosociale interventies bij schizofrenie Gezinsinterventies bij schizofrenie Motiverende gespreskvoering bij schizofrenie FMI: Familietraining motiverende en interactievaardigheden Beschrijving van de trainingsonderdelen Eerste resultaten

4 Psychosociale interventies bij schizofrenie (F)ACT Gezinsinterventies Individual Placement and Support Sociale vaardigheidstraining Cognitieve Gedragstherapie Integrated Dual Diagnosis Treatment Mueser Seminar in Lancet 2004

5 Effectiviteit familie-interventies bij schizofrenie Meta-analyse effectiviteit psychosociale interventies voor gezinsleden Vergelijking: psychosociale gezinsinterventies > 5 zittingen vs. standaardzorg 43 gerandomiseerde trials (N=4124) tussen 1981 en 2005 Uitkomstmaten: reductie terugval en verlagen stress en burden bij familieleden Cochrane Review Pharoah e.a., 2007

6 Effectiviteit gezinsinterventies bij psychosen In vergelijking met standaardzorg: Gezinsinterventies stellen terugval uit 12 maanden na begin van de interventie Gezinsinterventies leiden tot minder heropnames Gezinsinterventies bevorderen medicatietrouw Gezinsinterventies verbeteren algeheel soc. functioneren Gezinsinterventies verlagen expressed emotion bij familieleden Gezinsinterventies geen effect op uitval of suïcide Cochrane Review Pharoah e.a., 2007

7 Gezinsinterventies bij dd patienten 25-50% dual diagnosis patienten leven bij ouders, nog meer regelmatig contact (Mueser e.a., 2003 ) Gezinsstress en conflicten ongunstig beloop schizofrenie en toename druggebruik (Barrowclough e.a., 2005) Behoefte aan informatie bij gezinsleden (Mueser e.a., 2003)

8 Gezin is beschermende factor Beloop van schizofrenie is milder bij patiënten in contact met de familie. Contact met familie is behandeldoel Effect gezinsinterventies (deels) effect van aspecifieke factor contact met de familie Meerwaarde interventie bij duidelijk focus

9 FMI: Familietraining Motiverende en Interactievaardigheden Een interventie voor familieleden van patiënten met schizofrenie en cannabismisbruik Maarten Smeerdijk, René Keet AMC

10 Aanleiding Cannabisgebruik risicofactor voor slechte therapietrouw (Dixon e.a., 1999); lage therapietrouw en slechte behandeluitkomsten bij schizofrenie (Linszen, 2004) Hoge prevalentie cannabisgebruik behandelpopulatie psychose: 42% ooit gebruik en 34% huidig gebruik (Green e.a. 2005) Cannabisgebruik bij een psychose gaat gepaard met extra stress en conflicten in het gezin (Barrowclough e.a., 2005) Gezinsinterventies kunnen de benaderingswijze van familieleden naar de psychose en het cannabisgebruik positief veranderen

11 Eliane Duvekot Eliane Duvekot

12

13 Effectiviteit Motiverende Gespreksvoering (MGV) bij psychosen (review Barkhof e.a., 2006) Compliance therapie: 2 van 3 RCT s significante verbetering compliance met MGV Comorbide middelenmisbruik: 5 van 7 RCT s tonen significante afname gebruik met MGV Kantekeningen onderzoek: kleine samples, verschillende wijzen aanbieden (aantal zittingen, wel/ niet gecombineerd)

14 Compliance therapy Compliance therapy 4-6 sessies, n=74 Controle: steunend, structurerend 23% meer verbetering bij MGV Kemp BMJ 1996, BJP 1998

15 RCT MGV bij schizofrenie: Drugs MGV+CGT+familie-interventie, n=36 Intensief programma: 5x MGV, 24x CGT, x familie-interventie Significant meer abstinentie, verbetering algeheel functioneren, reductie terugval en symptomen Barrowclough AJP 2001;158:

16 Eliane Duvekot Eliane Duvekot

17 Hypothesen en onderzoeksopzet Hypothesen: Ouders van patiënten met schizofrenie en cannabisgebruik zijn trainbaar in beginselen Motiverende gespreksvoering Via de band leidt dit tot afname cannabisgebruik De training leidt tot minder stress en verhoogt welbevinden bij familieleden Randomisatie: familietraining of alleen psycho-educatie (n=60 patiënten, ouders) Trainingsgroep bestaat uit 15 ouders/ verzorgers Interventie aangeboden door 2 getrainde trainers

18 Inclusiecriteria Schizofrenie (diagnose CASH) Schizofrenieforme, schizoaffactieve stoornis Cannabisgebruik tenminste 2 dagen per week in de 3 maanden voor de assessment Antipsychotica is voorgeschreven Tussen 16 en 40 jaar oud Tenminste 10 uur per week contact met ouders/ verzorgers (mag ook telefonisch zijn)

19 Interventie-onderdelen FMI Psycho-educatie (2 zittingen) Training Interactievaardigheden (6 zittingen) Training Motiverende gespreksvoering (6 zittingen)

20 2: Training Interactievaardigheden Gebaseerd op de communicatietraining van Gordon (1998) Toegepast over 7 jaar door Ypsilon (vereniging voor ouders van kinderen met een psychose) Centraal doel: vergroten van weerbaarheid van familieleden en hen vaardig maken in het omgaan met problemen met schizofrenie ( empowerment )

21 Onaanvaardbaar gedrag Aanvaardbaar gedrag Aanvaardbaar gedrag Onaanvaardbaar gedrag

22 3: Motiverende gespreksvoering Lekentraining Motiverende Gespreksvoering Basale kennis over stadia van gedragsverandering Leren herkennen van deze stadia Handvatten hoe ouders kunnen bijdragen aan gewenste gedragsveranderingen

23 Wiel van verandering (Prochaska & DiClemente & Norcross, 1992) Permanente uitgang Volhouden Terugvallen Start Actie Voorstadium Beslissen Twijfelen Tussentijdse uitgang

24 Versimpeling wiel van verandering Terugval Doen Niet denken Denken

25 Inhoud MGV-training Zitting 1: Motivatie als toestand die te beïnvloeden is Wiel van verandering Benaderingswijze bij iedere fase uit het wiel Rollenspel: stellen van open vragen Zitting 2 t/m 5: Uitlokken en reageren op verandertaal door: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen (LSD) Stategieën omgaan met weerstand Zitting 6: Evaluatie

26 Implementatie FMI Train de trainers door gediplomeerde trainers Voorlichtingsbijeenkomsten voor alle betrokken medewerkers binnen de Adolescentenkliniek Ontwikkelen behandelprotocol en werkboek Gebruik PP-sheets ter ondersteuning van de training Supervisie en boostertrainingen op basis van videoopnamen van pilot-sessies

27 Resultaten pilot en 1ste training Feedback van participanten: FMI leidt tot een andere kijk en een minder emotionele benadering naar negatieve gedragingen Meest waardevol: visualiseringen probleemsituaties op de Mat en wiel van verandering Acceptatie als sleutelwoord van de training Herziening protocol op basis van de feedback: Minder en versimpelde theorie MGV-training Meer oefenen met gesprekstechnieken in rollenspel Simplificatie reflecties en strategieën weerstand

28 Eerste resultaten: mg cannabis FMI Controle voor na

29 Eerste resultaten: craving voor na 5 0 FMI Controle

30 Eerste resultaten: ouders voor na 50 0 FMI Controle Family Questionnaire

31 Conclusies Gezinsinterventies bij schizofrenie evidence based maar onderbenut Gezin is beschermende factor Interventies moeten focus hebben Ouders zijn trainbaar in MGV, patiënten hebben daar baat bij. Vooralsnog geen effect op ouders zelf.

32 Onderzoeksgroep FMI: Maarten Smeerdijk: onderzoeker Marijke Krikke: trainer alle onderdelen Bas van Raay: trainer Interactievaardigheden Lieuwe de Haan: adviseur Adolescentenkliniek Don Linszen: PI AMC Gerard Schippers: PI AIAR René Keet: projectleider

33 DANK VOOR UW AANDACHT! Vragen, opmerkingen suggesties of aanmeldingen: