Informatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater

Transcriptie

1 Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater

2 Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop Oorzaken Behandeling

3 Algemeen Ziekte reeds beschreven in de Griekse oudheid

4 Algemeen Ziekte komt overal in de wereld even vaak voor

5 Algemeen Ziekte komt evenveel voor bij mannen als bij vrouwen

6 Algemeen Ziekte kan op elke leeftijd ontstaan, maar meestal tussen 15e en 30 e jaar

7 Algemeen Ziekte komt voor bij 1,5-2% van de bevolking

8 Ziekteverschijnselen = een stoornis van de stemming Sterke schommelingen in de stemming Gedurende langere periodes is de stemming somber (= depressief) of uitgelaten (= manisch) Ziektebeeld met episoden

9 Ziekteverschijnselen Manie Stemming is uitgelaten en zeer opgewekt of juist zeer prikkelbaar Druk in praten en overactief in daden Veel energie Weinig slaap nodig Vol zelfvertrouwen Toename van belangstelling voor seksualiteit Mogelijk onverantwoord gedrag

10 Ziekteverschijnselen Hypomanie = milde manie Stemming is uitgelaten en zeer opgewekt of juist zeer prikkelbaar Druk in praten en overactief in daden Veel energie Weinig slaap nodig Vol zelfvertrouwen Toename van belangstelling voor seksualiteit

11 Ziekteverschijnselen Depressie Stemming is somber of prikkelbaar Nergens plezier aan kunnen beleven Slaapproblemen en problemen met eten Concentratiestoornissen en twijfelzucht

12 Ziekteverschijnselen Depressie Niet tot activiteiten kunnen komen Verminderde belangstelling voor seksualiteit Overmatig schuldgevoel Gedachten aan de dood, doodswensen of gedachten aan zelfmoord

13 Ziekteverschijnselen Psychose Stoornis in het logisch denken en waarnemen Vertekend beeld van de werkelijkheid Waanideeën Hallucinaties Zeer chaotisch denken

14 Ziekteverschijnselen met psychotische kenmerken Tijdens een manie : Manische Psychose Grootheidswanen Paranoide wanen Tijdens een depressie : Psychotische Depressie Schuld - en boetewanen Paranoide wanen

15 Beloop Manie Depressie Tijd Life Chart Methode

16 Beloop Manie Behandeling Depressie Tijd

17 Diagnostiek Geen makkelijk te stellen diagnose gebaseerd op klachten en verschijnselen, welke kunnen wisselen geen laboratorium test (Vaak) lange periode van klachten voor 1e bezoek arts (Vaak) lange periode tussen 1e bezoek arts en stellen van de diagnose

18 Diagnostiek Manie 1 E BEZOEK ARTS DIAGNOSE Depressie Tijd

19 Oorzaken Genetische factoren Omgevingsfactoren Bipolaire Stoornis

20 Omgevingsfactoren Zwangerschaps- en geboortecomplicaties Overmatig alcohol- en drugsgebruik Lichamelijke ziekten Kraambed Doormaken van emotionele levensgebeurtenissen ( live events )

21 Oorzaken

22 Vragen over erfelijkheid

23 Behandeling Gebaseerd op de Richtlijn Bipolaire Stoornissen (2015) Zorgstandaard Bipolaire Stoornissen (2018) Zorgprogramma Bipolaire Stoornissen van Reinier van Arkel

24 Behandeling Behandeling gericht op optimaal herstel Symptomatisch herstel Functioneel herstel Maatschappelijk herstel Persoonlijk herstel

25 Behandeling Shared Decisison = Samen beslissen Triade : Patiënt + Betrokkene(n) + Behandelaar

26 Behandeling Medicatie Psycho-educatie Zelfmanagement Steunend structurerende begeleiding en rehabilitatie Psychotherapie

27 Behandeling Medicatie: Behandelen van een episode (manie, depressie, psychotische symptomen) Voorkomen van een nieuwe depressie of manie = stabiel houden van de stemming

28 Medicamenteuze Behandeling Manie Behandeling Depressie Tijd

29 Medicatie Stemmingsstabilisatoren: Lithium Anti-epileptica Carbamazepine (Tegretol) Natriumvalproaat (Depakine) Lamotrigine (Lamictal) Moderne antipsychotica Olanzapine (Zyprexa) Quetiapine (Seroquel) Aripiprazol (Abilify) Antidepressiva Slaapmedicatie

30 Niet-medicamenteuze Behandeling Behandelen van een acute episode Herstellen na een episode Voorkomen van een nieuwe episode Behandeling

31 Psycho-Educatie Psycho-educatie wijzen op bestaan van de VMDB Psycho-educatie cursus binnen RvA Cyclus van 12 bijeenkomsten 1 x per week 2 uur Voor patiënten en betrokkenen (partner en/of familie)

32 E-health Psycho-Educatie

33 Zelf-Management Het individuele vermogen om te gaan met symptomen, behandeling, lichamelijke en psychosociale consequenties en leefstijlveranderingen inherent aan het leven met een chronisch gezondheidsprobleem. Barlow, J. et al. (2002). Self-management approaches for people with chronic conditions: a review. Patient Education and Counseling, 48,

34 Zelf-Management Vaardigheden om nieuwe episode te voorkomen Je eigen gezondheid beoordelen Vroege symptomen herkennen Leefstijl aanpassen aan de kwetsbaarheid Zelfmanagement betekent NIET alles zelf alleen moet doen!

35 Zelf-Management Zelfmanagement Signaleringsplan of Noodplan Triggers in de gaten houden Symptomen herkennen

36 Zelf-Management Zelfmangement Bijhouden van Life-chart SRT (sociaal ritme therapie)

37 Maatschappelijk en Persoonlijk Herstel Een patiënt is pas volledig hersteld, indien hij weer optimaal functioneert in : Sociale contacten (partner, gezin, familie, vrienden) Werk (ARBO, UWV, WIA) Financiën Daginvulling

38 Participatieladder Niveau 6: Betaald werk Niveau 5: Betaald werk met ondersteuning Niveau 4: Onbetaald werk Niveau 3: Deelname aan georganiseerde activiteiten Niveau 2: Sociale contacten buitenshuis Niveau 1: Geïsoleerd

39 Aandachtspunten Reintegratie Onregelmatige tijden en in nachtdiensten afgeraden Na een acute episode geleidelijk opbouwen Te hoge verwachtingen bijstellen

40 Psychotherapie Psychotherapie Individueel Met partner / familie

41 Vragen? Bipolaire Stoornis