Van genetische kwetsbaarheid naar herstel
|
|
|
- Leo Maes
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kwetsbaarheid en Veerkracht bij mensen met een psychose Van genetische kwetsbaarheid naar herstel 10 jaar GROUP onderzoek GROUP-Investigators
2 centrale vragen van GROUP Bestaat er een genetische kwetsbaarheid Hoe belangrijk zijn omgevingsfactoren Hoe zit het met gen x omgeving Wat is het beloop in de tijd: herstel symptomatisch, functioneel, persoonlijk GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 2
3 risicofactoren voor schizofrenie Genetische kwetsbaarheid tweeling 1 e / 2 e graads familielid Omgevingsfactoren vroeg geboren worden in grote stad laat cannabis minderheid stress trauma GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 3
4 onderzoeksopzet GROUP-studie start Door-start GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 4
5 onderzoeksopzet GROUP-studie start Verzamelen en 1e Meting T1: 4 Cohorten - Patiënten (1067) - Broers/zussen (1142) - Ouders (929) - Controles (652) GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 5
6 onderzoeksopzet GROUP-studie start Verzamelen en 1e Meting Follow-up na 3 jaar T1: 4 Cohorten - Patiënten (1067) - Broers/zussen (1142) - Ouders (929) - Controles (652) T2: 3 Cohorten - Patiënten (760) - Broers/zussen (740) - Ouders (---) - Controles (603) GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 6
7 Onderzoeksopzet GROUP-studie start Verzamelen en 1e Meting Follow-up na 3 jaar Follow-up na 6 jaar Doorstart T1: 4 Cohorten - Patiënten (1067) - Broers/zussen (1142) - Ouders (929) - Controles (652) T2: 3 Cohorten - Patiënten (760) - Broers/zussen (740) - Ouders (---) - Controles (603) T2: 3 Cohorten - Patiënten ( 536 ) - Broers/zussen (671 ) - Ouders (---) - Controles ( 378) GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 7
8 G x O: sibs gevoeliger voor cannabis? Psychotische ervaring?? Patiënten, n=1120 Siblings, n=1057 Controles, n=590 GROUP, Arch Gen Psychiatry, 2011
9 kwetsbaarheid: meer effect cannabis SIS-R: schizotypie Meer positieve symptomen CIDI: cannabis, Vooral wekelijks, dagelijks DRUGS in urine: Vooral bij recent gebruik Patiënten, n=1120 Siblings, n=1057 Controles, n=590 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 9 GROUP, Arch Gen Psychiatry, 2011
10 ook genetische DNA gevoeligheid? Ja: sibs met AKT1 C/C en cannabis hebben hogere schizotypie-score van Winkel and GROUP, Arch Gen Psychiatry, 2011 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 10
11 ook genetische DNA gevoeligheid? Ja: sibs met AKT1 C/C en cannabis hebben hogere schizotypie-score Voor patiënten geldt: hoe meer AKT1, hoe meer cannabis van Winkel and GROUP, Arch Gen Psychiatry, 2011 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle E. Liemburg, J.Bruins, N.van Beveren, 11 A. Islam, B Alizadeh, GROUP
12 wie maakt er een transitie door? Minderheid Geboren in de stad Cannabis Trauma in de jeugd Genetische kwetsbaarheid Helemaal geen risicofactor? Kwetsbaarheid Omgeving? GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 12
13 wie maakt er een transitie door? Minderheid Geboren in de stad Cannabis Trauma in de jeugd Genetische kwetsbaarheid Helemaal geen risicofactor? Kwetsbaarheid Omgeving? Patiënten, n=1120 Siblings, n=803 Controles, n=460 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 13
14 wie maakt er een transitie door? Minderheid Geboren in de stad Cannabis Trauma in de jeugd Genetische kwetsbaarheid Helemaal geen risicofactor? n=9 (1,1%) Patients, n=1120 Siblings, n=803 Controles, n=460 n=2 (0,4 %) 14
15 stad, minderheid, cannabis, trauma 15
16 stad, minderheid, cannabis, trauma 16
17 Hoe zit het met de schizofrenie genen? GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 17
18 Hoe zit t met de schizofrenie genen GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 18
19 polygenic risk score voorspelt : GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 19
20 polygenic risk score voorspelt : niet alleen schizofrenie maar ook bipolaire stoornis; dus meer risico-score voor ernstige psychopathologie GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 20
21 risico niet enkelvoudig, maar complex 99% Gezond Gezond % Risico 1% Ziek Ziek Expressie Fenotype 21
22 dus: complex en dus iedereen anders 3.5% Betekenis-veranderingen 1.0% Cognitieve & veranderingen Affectieve veranderingen Sz 1.0% 22
23 conclusies: genetisch kwetsbaarheid genetische kwetsbaarheid belangrijke rol omgevingsfactoren minstens zo belangrijk 108 genen zijn vooral risico psychopathologie Bij > 67% van de mensen symptomen in remissie 76% voldoende gezelschap; 32% mist n partner 84% heeft zinvolle dagbesteding; 16% niet Ja, herstel is mogelijk, maar niet voor iedereen. GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 23
24 conclusies: genetisch kwetsbaarheid genetische kwetsbaarheid belangrijke rol omgevingsfactoren minstens zo belangrijk 108 genen zijn vooral risico psychopathologie Bij > 67% van de mensen symptomen in remissie 76% voldoende gezelschap; 32% mist n partner 84% heeft zinvolle dagbesteding; 16% niet Ja, herstel is mogelijk, maar niet voor iedereen. GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 24
25 conclusies: genetisch kwetsbaarheid genetische kwetsbaarheid belangrijke rol omgevingsfactoren minstens zo belangrijk 108 genen zijn vooral risico psychopathologie Bij > 67% van de mensen symptomen in remissie 76% voldoende gezelschap; 32% mist n partner 84% heeft zinvolle dagbesteding; 16% niet Ja, herstel is mogelijk, maar niet voor iedereen. GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 25
26 conclusies: genetisch kwetsbaarheid genetische kwetsbaarheid belangrijke rol omgevingsfactoren minstens zo belangrijk 108 genen zijn vooral risico psychopathologie Bij > 67% van de mensen symptomen in remissie 76% voldoende gezelschap; 32% mist n partner 84% heeft zinvolle dagbesteding; 16% niet Ja, herstel is mogelijk, maar niet voor iedereen. GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 26
27 Kwetsbaarheid en Veerkracht bij mensen met een psychose Van genetische kwetsbaarheid naar herstel 10 jaar GROUP onderzoek GROUP-Investigators
28 beloop van cognitieve symptomen Composite score (Z-score) 0,40 0,20 0,00-0,20-0,40-0,60-0,80-1,00-1,20-1,40-1,60 Composite Neuro-cognition 37.6% Study entry 3-years 6-years 44.1% 18.3% Overall Low Intermediate High normale cognitie 38% milde cognitieve stoornissen 44% ernstige cognitieve Problemen 18% GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 28
29 Van degeneratieve hersenziekte naar herstel? Composite score (Z-score) 0,40 0,20 0,00-0,20-0,40-0,60-0,80-1,00-1,20-1,40-1,60 Composite Neuro-cognition 37.6% Study entry 3-years 6-years 44.1% 18.3% Overall Low Intermediate High normale cognitie 38% milde cognitieve stoornissen 44% ernstige cognitieve problemen 18% na 6 jaar stabiel, m.a.w. geen achteruitgang GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 29
30 symptomatisch herstel psychosen BIJ BEGIN PANSS-remissie criteria NA 6 JAAR 36% 38% 41% 41% 26% 18% Jessica de Nijs et al GROUP, 2016 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 30
31 voorspellers symptomatisch herstel? Vrouw zijn Betere (sociale) cognitie Minder ernstige eerste psychose Minder roken, minder drugsgebruik Betere gezondheid/gezondheidsgevoel Hogere sociaal economische status Hogere opleiding Jessica de Nijs, W.Cahn et al GROUP, 2016 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 31
32 negatieve symptomen en herstel SOCIAL AMOTIVATION Werk/dagbesteding Stiekema, Islam, van Weeghel, Aleman, vd Meer, GROUP 2016 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 32
33 negatieve symptomen en herstel SOCIAL AMOTIVATION Zelfde geldt voor: WHO-QoL Unmet Needs Wonen Werk/dagbesteding Stiekema, Islam, van Weeghel, Aleman, vd Meer, GROUP 2016 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 33
34 Functioneel herstel bij 84% Zinvolle dagbesteding Significant meer patiënten gaan werken: n=537; p<0,001. Na 6 jaar: Een baan bij de sibs: 93%; bij de controles: 95%. Jessica de Nijs et al GROUP, 2016 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 34
35 Woont op zichzelf of samen: 64% p<0,001 (n=579) T0 Na 6 jaar: SIBS Alleenwonend: 20% Met partner/gezin: 68% Controles Alleenwonend: 16% Met partner/gezin: 72% T6 Jessica de Nijs et al GROUP, 2016 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 35
36 Recovery Assesment Scale de herstellijst persoonlijk herstel na 6 jaar Zelfvertrouwen en hoop Bereid om hulp te vragen == Oriëntatie op doel en succes Steunen op anderen Totaal score GROUP-- Psychosen Congres Zwolle Van der Krieke, Bartels et al GROUP, 2016
37 kwetsbaarheid en veerkracht Genetische kwetsbaarheid belangrijke rol Omgevingsfactoren minstens zo belangrijk 108 genen zijn vooral risico psychopathologie Symptomatisch herstel: 67% remissie; 33% niet Functioneel herstel: 64% woont op zichzelf of woont samen; 15% in RIBW 76% voldoende gezelschap; 32% mist n partner 84% heeft zinvolle dagbesteding; 16% niet Persoonlijk herstel: ja, is voor velen mogelijk! GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 37
38 met dank aan deelnemers en vele anderen!! GROUP-investigators AMC Carin Meijer Lieuwe de Haan MUMC Inez Myin-Germeys Ruud van Winkel Jim van Os UMCU Wiepke Cahn Rene Kahn Special thanks: Erwin Veermans databeheer, and Joyce van Baaren GROUPcoordinator!! UMCG Agna Bartels Durk Wiersma Richard Bruggeman GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 38
39 GROUP-- Psychosen Congres Zwolle 39
Sociale cognitie bij schizofrenie GROUP
Sociale cognitie bij schizofrenie GROUP 06-02-2015 Arija Maat AMC Geen Belangenverstrengeling Introductie 2009 AGIKO UMC Utrecht (Dr. W. Cahn en Prof.dr. R.S. Kahn) Sociale cognitie en schizofrenie GROUP
Schizophrenia spectrum and other psychotic disorders (dsm5.org) profile-based psychosen-zorg. Dr. Richard Bruggeman
Rethinking emotion in schizophrenia van categorie via dimensie naar symptoom Richard Bruggeman UCP - UMCG Groningen Rob Giel Onderzoekcentrum De Haan et al, TvP 12 Schizophrenia spectrum and other psychotic
dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht
dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart - Ypsilon en onderzoekers trekken met elkaar op sinds die tijd Epidemiologische studies genetica
De redactie, Wiepke Cahn Lydia Krabbendam Inez Myin Germeys Richard Bruggeman Lieuwe de Haan
Ten geleide Voor u ligt het Handboek schizofrenie. Als u het boek leest, zult u zich realiseren dat de kennis over schizofrenie de laatste decennia rap is toegenomen. Er is veel ten goede veranderd, zowel
Nederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
11-10-2014. Ypsilon 30 jaar. Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart
Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht - Ypsilon en onderzoekers trekken sinds die tijd met elkaar op Wat hebben we gezamenlijk bereikt!
Science
Science Fiction ? No Mijlpalen in de behandeling van psychose Lieuwe de Haan, Zorglijn Vroege Psychose Uitvoeren wat we al weten Bron en disclaimer Waar kunnen we de meeste winst halen? I. Hoop II. Zelfvertrouwen
15:40 16:00 uur. Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR. Ouderenpsychiater
5:40 6:00 uur Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR Ouderenpsychiater % psychiatrische problemen bij Alzheimer 60 50 40 30 20 0 0 Zhao et al, J Affect Disord 205 Wanneer spreken van van een depressie?
RELEVANTIE VROEGHERKENNING: AT RISK MENTAL STATE (ARMS)
THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING J e n n y v a n d e r W e r f P A R N A S S I A, D E N H A A G J u d i t h R i e t d i j k D I J K E N D U I N, Z A A N D A M No financial
Weerbaarheid tegen stigmatisering bij mensen met psychose
Weerbaarheid tegen stigmatisering bij mensen met psychose Catherine van Zelst Afdeling Psychiatrie en Psychologie, Universiteit Maastricht Masterclass Netwerk Vroege Psychose 6 februari 2015 Disclosure
Vroeg Detectie. On The ROAD. Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie
Vroeg Detectie & On The ROAD Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie Beperkingen huidige zorgprogramma s Hoge co-morbiditeit Grote klinische heterogeniteit Overlap van risico factoren Geen diagnose-specifieke
THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING. No financial disclosure.
THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING drs. Helga Ising PARNASSIA, DEN HAAG dr. Judith Rietdijk DIJK EN DUIN, ZAANDAM No financial disclosure. RELEVANTIE VROEGHERKENNING:
SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104
Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,
Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn
Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie
Disclaimer. Deze presentatie kan off-label informatie bevatten. Raadpleeg altijd de SmPC alvorens enige medicatie voor te schrijven.
Disclaimer De inhoud van deze presentatie is onafhankelijk samengesteld door de spreker(s). De slides representeren de persoonlijke mening van de spreker(s). Deze presentatie kan off-label informatie bevatten.
Psychosen en Schizofrenie. Lieuwe de Haan en Arjen Sutterland, Zorglijn Vroege Psychose
Psychosen en Schizofrenie Lieuwe de Haan en Arjen Sutterland, Zorglijn Vroege Psychose Inhoud 1. Wat is psychose? 2. Wat is schizofrenie? 3. Welke symptomen komen voor bij psychosen? 4. Wat is het beloop?
ehealth solutions in de psychische zorg ehealth voor een gezonde toekomst!
ehealth solutions in de psychische zorg ehealth voor een gezonde toekomst! Een multideskundige ecommunity ter ondersteuning van ernstige psychische aandoeningen Een multideskundige ecommunity ter ondersteuning
InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Start EPO 1997 eerste psychosen onderzoek. 25 jaar psychosen afdeling: na 25 jaar nog spring levend! Start EPO 1997 eerste psychosen onderzoek
Groningen 25 jaar psychosen afdeling: na 25 jaar nog spring levend! Start EPO 1997 eerste psychosen onderzoek 2 jaar behandelen!! 30 30 30-10% Wat zijn we er beter van geworden? Wat hebben we gedaan al
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Deel 1: Positieve psychologie
Deel 1: Positieve psychologie Welkom bij: Positieve gezondheid. Jan Auke Walburg 2 Carla Leurs 3 4 Bloei Bloei is de ontwikkeling van het fysieke en mentaal vermogen. Welbevinden en gezondheid Verschillende
The lonely soul wanders: on the role of impaired social functioning in the prediction of a first psychosis Velthorst, E.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The lonely soul wanders: on the role of impaired social functioning in the prediction of a first psychosis Velthorst, E. Link to publication Citation for published
Vroeg detectie en geïndiceerde preventie: van VIPsychose naar VIPsychiatrie? Don Linszen emeritus professor AMC opdadolescenten
Vroeg detectie en geïndiceerde preventie: van VIPsychose naar VIPsychiatrie? Don Linszen emeritus professor AMC opdadolescenten 2010-2016 Vroege Interventie Psychosen VIP teams 2007- heden 1. Tijdige Onderkenning
Bewegingsstoornissen. psychosen
Bewegingsstoornissen bij psychosen p.n. van harten Schizofrenie is de ernstigste vorm van een psychotische stoornis, kan uiterst invaliderend zijn en behoeft vaak levenslange behandeling. De hoeksteen
Ouderen met schizofrenie
Promoting recovery in older persons with Uit de schizophrenia: schaduw Oudere The case of The New Club, a novel facility offering social contact and activities Paul David Meesters Van Andel Ouderenpsychiatrie
The Guardian. Wat feiten. Risico. Risico. Prof.dr. S. Castelein, Lentis/RUG
The Guardian Dat eenzaamheid een gezondheidsissue is, zou geen verrassing zijn geweest voor moeder Teresa, die ooit zei: De grootste ziekte van vandaag is niet lepra of kanker of tuberculose, maar het
Cannabis & psychosen: alleen risico s of ook kansen?
Universitair Docent Hersencentrum Rudolf Magnus Afdeling Psychiatrie Universitair Medisch Centrum Utrecht Cannabis & psychosen: alleen risico s of ook kansen? Matthijs Bossong Overzicht Psychotische stoornis
Diagnostische instabiliteit van terugval bij angststoornissen en depressie
Diagnostische instabiliteit van terugval bij angststoornissen en depressie Willemijn Scholten NEDKAD 2015 Stelling In de DSM 6 zullen angst en depressie één stoornis zijn Achtergrond Waxing and waning
Stadiëring en interepisodisch functioneren bij Bipolaire Stoornissen
Stadiëring en interepisodisch functioneren bij Bipolaire Stoornissen Ralph Kupka hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum Academische Zorglijn Bipolair, GGZinGeest Altrecht Bipolair Stabiel
DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE. Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student
DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student Definitie trauma in de kindertijd Emotioneel misbruik Emotionele verwaarlozing Fysiek misbruik Fysieke verwaarlozing Seksueel misbruik
Preventieve psychotherapie
Preventieve psychotherapie Dr. Dorien Nieman, klinisch psycholoog en cognitief gedragstherapeut Academisch Medisch Centrum, Afd. Psychiatrie, Amsterdam d.h.nieman@amc.nl Overzicht Belang van vroegdetectie
Jongeren, Cannabisgebruik & Psychose
Jongeren, Cannabisgebruik & Psychose Cécile Henquet Maastricht University, Psychiatry and Neuropsychology, PsyQ Heerlen, The Netherlands c.henquet@heerlen.psyq.nl Nu Voor Later, Groningen 15 november 2011
Hebben jongeren met autisme een verhoogd risico op psychose?
Hebben jongeren met autisme een verhoogd risico op psychose? Lezing voor Ypsilon Amsterdam, 19 December 2017 Jean-Paul Selten, Universiteit Maastricht en GGZ Rivierduinen, Leiden Overzicht lezing Wat is
Cannabis, vitamine D & het metabool risico van mensen met een psychotische aandoening
Cannabis, vitamine D & het metabool risico van mensen met een psychotische aandoening Dr. Jojanneke Bruins j.bruins@lentis.nl Promotoren: Prof. dr. Marieke Pijnenborg Prof. dr. Edwin van den Heuvel Co-promotoren
Herstel van symptomen en stigma en de rol van ervaringsdeskundigheid Catherine van Zelst Afdeling Psychiatrie en Psychologie, Universiteit Maastricht
Herstel van symptomen en stigma en de rol van ervaringsdeskundigheid Catherine van Zelst Afdeling Psychiatrie en Psychologie, Universiteit Maastricht Nascholing Psychosen Oranjewoud, 13 maart 2015 Disclosure
De JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen.
De JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen. 1 Symposium Krachtige Kinderen in de opvang. Driebergen, 29 oktober 2012 Mirjam Wouda, kinder- en jeugdpsychiater Mutsaersstichting
Psychose in. Natuurlijk fenotype Bestaat echt (Validiteit) Klinisch Nuttig Acceptabel. De Componenten van Diagnose
Psychiatrische Diagnostiek in Wording Psychose in ICD-11 & DSM-V 32.82 525.7 78.52 V62.89 295.3 37.42 37.42 312.9 33.9 37.3 37.3 294.8 V71.9 V71.9 316. 316. 72.5 29.1 29.1 495.4 495.4 525.7 625.8 Maarssen,
10 jaar Phamous: the best is yet to come. Richard Bruggeman Afdeling psychosen UCP Rob Giel Onderzoek centrum
10 jaar Phamous: the best is yet to come Richard Bruggeman Afdeling psychosen UCP Rob Giel Onderzoek centrum Deelnemende instellingen UCP - UMCG Lentis GGZ Friesland GGZ Drenthe Dimence Mediant Deelnemende
TO CONTINUE OR NOT TO CONTINUE. Hersteld van een eerste psychose: doorgaan of stoppen met antipsychotica?
HAMLETT* TO CONTINUE OR NOT TO CONTINUE Hersteld van een eerste psychose: doorgaan of stoppen met antipsychotica? Prof. dr. Iris Sommer Dr. Marieke Begemann * Handling Antipsychotic Medication: Long-term
Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie. Anja Huizink
Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie Anja Huizink Adolescentie = grenzen verkennen Op zoek naar prikkels Brein in ontwikkeling Nucleus accumbens (basale ganglia): -
Diseasemanagement. Jaarlijkse evaluatie van de gezondheid
Utrecht, 18 december 2008 Irene Lako, RGOc/UMC Groningen Diseasemanagement Jaarlijkse evaluatie van de gezondheid Irene Lako, S Schorr, K van der Elst, H Knegtering, C Slooff, JRBJ Brouwers, K Taxis, R
Begeleide lotgenotengroepen voor mensen met een psychose: Werkwijze en effecten
Begeleide lotgenotengroepen voor mensen met een psychose: Werkwijze en effecten Dr. Stynke Castelein Dr. Richard Bruggeman Dr. Jooske T. van Busschbach Dhr. Pieter Jan Mulder Dr. Rikus Knegtering Prof.dr.
Samenvatting 21580_rietdijk F.indd :09
Samenvatting 21580_rietdijk F.indd 161 10-02-12 15:09 People at ultra high risk for psychosis Schizofrenie en aanverwante psychotische stoornissen hebben grote negatieve gevolgen voor het sociaal en psychisch
Informatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater
Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop
Somatische zorg voor mensen met een psychotische aandoening
Somatische zorg voor mensen met een psychotische aandoening zorggebruik, resultaten 1 dr. Wilma Swildens a, dr. Fabian Termorshuizen b,c, drs. Alex de Ridder M.D. a, dr. Hugo Smeets, M.D. b,d,, prof dr.
Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?
Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie
Chronisch zieken en werk
Chronisch zieken en werk Prof. Ute Bültmann Sociale Geneeskunde, Arbeid & Gezondheid Universiteit Groningen, Universitair Medisch Centrum Groningen 41. Nascholingsdag Stichting Nascholing Bedrijfs- en
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Emerging symptoms on the pathway to psychosis Klaassen, Rianne. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Emerging symptoms on the pathway to psychosis Klaassen, Rianne Link to publication Citation for published version (APA): Klaassen, M. C. (2013). Emerging symptoms
Een multideskundige ecommunity ter ondersteuning van ernstige psychische aandoeningen
Een multideskundige ecommunity ter ondersteuning van ernstige psychische aandoeningen Anne Marsman, promovenda, Universiteit Maastricht Disclosure Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Mood and Resilience in Offspring
Mood and Resilience in Offspring De Depressie deal 19 februari 2017 Depressie deal ondertekend Doel: 30 procent minder mensen met een depressie in 2030 Investering in vroegherkenning en preventie Huidige
Nieuwsbrief nummer 16 december 2013
Nieuwsbrief nummer 16 december 2013 Interview met Catherine van Zelst Wat is je achtergrond? Hoe kan je de weerbaarheid tegen mogelijke stigma s bij mensen die een psychose hebben (gehad) vergroten? Op
Psychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom. Nathalie Vanderbruggen
Psychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom Nathalie Vanderbruggen Psychoneurologisch functioneren in KS ( Verri et al. 2010) Cognitief functioneren: Psychopathologische kwetsbaarheid:
Hoofdstuk 8. Nederlandse samenvatting
Hoofdstuk 8 Nederlandse samenvatting Inleiding Schizofrenie is een ernstige psychiatrische ziekte, met afwijkingen in denken, taal, waarneming, gedrag, emotie, motivatie en cognitie (verwerking van informatie).
Op weg naar vermindering van negatieve symptomen/apathie en een betere toekomst in de maatschappij voor mensen met psychosen.
Op weg naar vermindering van negatieve symptomen/apathie en een betere toekomst in de maatschappij voor mensen met psychosen. Rikus Knegtering 10 September 2015 Lentis, NIC, RGOc, UMCG Abstract: Op weg
Sociale uitsluiting bij autisme spectrum stoornis (ASS) Gegevens bij aanmelding. Gegevens bij aanmelding. Inhoud
Gegevens bij aanmelding Gegevens bij aanmelding Ervaring Bijna iedereen Waarom/bij wie? Langdurige overvraging Stress en puberteit Drugs Geen grip op leven; zeer onveilig gevoel Bij jongeren ( als ouder
DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014
DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014 Inhoud DSM IV -> DSM 5 DSM IV: Schizofrenie als kernsyndroom Even stilstaan bij SCHIZOFRENIE Kritiek op DSM IV Overzicht DSM 5 Schizofrenie (1) Epidemiologie:
VROEGE INTERVENTIE BIJ EEN 1 E PSYCHOSE
VROEGE INTERVENTIE BIJ EEN 1 E PSYCHOSE Marcel van der Wal 11 dec 2012 Introductie Highlights: Handboek Vroege Psychose Multidisciplinaire Richtlijnen Schizofrenie Vroege herkenning en interventie bij
Inhoud. Voorwoord 9. Beeldvorming van het brein. Hoofdstuk 1 Postnatale hersenontwikkeling in de mens 13 Harry Uylings
Inhoud Voorwoord 9 Deel 1 Beeldvorming van het brein Hoofdstuk 1 Postnatale hersenontwikkeling in de mens 13 Harry Uylings Hoofstuk 2 Magnetische-resonantie-spectroscopie 23 Anouk Marsman Hoofstuk 3 Invloed
100 fabels en feiten over psychose en schizofrenie
100 fabels en feiten over psychose en schizofrenie 1 Dankzij de vooruitgang in de wetenschap weten we steeds meer over schizofrenie. Schizofrenie bestaat niet, het is wetenschappenlijk nooit aangetoond.
VAN BIJZONDER NAAR PSYCHOTISCH OVER LEEFTIJDEN EN DIAGNOSES HEEN
VAN BIJZONDER NAAR PSYCHOTISCH OVER LEEFTIJDEN EN DIAGNOSES HEEN Workshop Dag van de inhoud te Alkmaar Yvonne de Jong, Klinisch psycholoog 12 oktober 2017 DISCLOSURE BELANGEN SPREKER (potentiële) belangenverstrengeling
Schizofrenie. René S. Kahn en Wiepke Cahn Department of Psychiatry Rudolf Magnus Institute for Neuroscience University Medical Center Utrecht
Schizofrenie René S. Kahn en Wiepke Cahn Department of Psychiatry Rudolf Magnus Institute for Neuroscience University Medical Center Utrecht De oude generatie - historie Professor sinds 1994 De normale
Handboek psychose. Theorie, diagnostiek en behandeling. Onder redactie van Mark van der Gaag Tonnie Staring Lucia Valmaggia
Handboek psychose Theorie, diagnostiek en behandeling Onder redactie van Mark van der Gaag Tonnie Staring Lucia Valmaggia Uitgeverij Boom Amsterdam 2012, M. van der Gaag, T. Staring & L. Valmaggia p/a
Academische Werkplaats Ernstige Psychotische Aandoeningen
Academische Werkplaats Ernstige Psychotische Aandoeningen 1 Inhoud 1. a. Missie en b. Geschiedenis 2. Wie zijn wij? 3. Wat gaan wij doen? a. Stadia en profiel b. Interventie onderzoek c. Onderwijs en opleiding
Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Genetische ontwikkelingen. Psychiatrie & LVB: nog nieuws?
Genetische ontwikkelingen. Psychiatrie & LVB: nog nieuws? Karlijn Vermeulen, MD, PhD (kinder- en jeugd)psychiater Klinisch onderzoeker Karakter/RadboudUMC/CCE Jaarcongres LVB, Zwolle, 17-09-2019 Disclosure
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 137 138 Het ontrafelen van de klinische fenotypen van dementie op jonge leeftijd In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, komt dementie ook op jonge leeftijd voor. De diagnose
NEDERLANDSE SAMENVATTING 143. Nederlandse samenvatting
NEDERLANDSE SAMENVATTING 143 Nederlandse samenvatting 144 NEDERLANDSE SAMENVATTING De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt dat psychische gezondheid een staat van welzijn is waarin een individu zich
Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht
Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht Max de Leeuw, psychiater en senior onderzoeker GGZ Rivierduinen/LUMC KenBiS, 17 juni 2016 Leiden Inhoud Emotieverwerking Werkgeheugen Beloning Eerstegraads
Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Titel: Cognitieve Kwetsbaarheid voor Depressie: Genetische en Omgevingsinvloeden Het onderwerp van dit proefschrift is cognitieve kwetsbaarheid voor depressie en de wisselwerking
Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten. Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG
Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG Introductie Disbalans Pro-inflammatoire staat Destabilisatie Gevoeligheid voor stress Monocyt
Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson. Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013
Prognostische factoren bij de ziekte van Parkinson Daan Velseboer Afdeling Neurologie AMC, 29 November 2013 Nut van prognostische data De patiënt wil (vaak) weten: Hoe snel zullen mijn klachten toenemen?
Een dynamische netwerk benadering van psychopathologie.
Voorbij diagnostische labels: Een dynamische netwerk benadering van psychopathologie. Marieke Wichers, Adjunct-hoogleraar Interdisciplinary Center Psychopathology and Emotion regulation University Medical
Het verlichte brein. Overzicht. Overzicht. Epidemiologie. Cannabis als veelbelovend antipsychoticum? Matthijs Bossong
Het verlichte brein als veelbelovend antipsychoticum? Matthijs Bossong Postdoctoral Research Fellow Institute of Psychiatry King s College London De grootte van het risico hangt samen met de mate van gebruik,
Op naar een dynamische maat voor gezondheid: Universeel criterium van gezondheid. Kritische transitie
Op naar een dynamische maat voor gezondheid: Veerkracht! Drs. Sanne Gijzel Arts-onderzoeker, Promovenda Afdeling Geriatrie Sanne.Gijzel@radboudumc.nl Universeel criterium van gezondheid Goede functie verlies
Kinderen van ouders met een bipolaire stoornis. De KBO studie door de tijd: Vandaag. Onderzoeksvragen. Achtergrond
Vandaag Kinderen van ouders met een bipolaire stoornis Bevindingen van longitudinaal onderzoek Nederlandse KBO studie, 12 jaar follow-up Achtergrond en oorspronkelijke onderzoeksvragen Opzet Nederlandse
20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose
Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is
) amarum ( Voorspellers voor uitval uit een eendaagse CGT behandeling voor eetbuistoornis
) amarum ( Voorspellers voor uitval uit een eendaagse CGT behandeling voor eetbuistoornis Maartje Vroling Femke Wiersma Mirjam Lammers Eric Noorthoorn CGT is eerste keuze behandeling 70% reductie in eetbuien
Reeks 14: Ik ben toch niet gek?! Dr. Maarten Bak, psychiater
Reeks 14: Ik ben toch niet gek?! Dr. Maarten Bak, psychiater Ziekte Gezondheid Gek Normaal Wat is een psychose? Waarnemen Denken Betekenis geven Wat is een psychose? Hallucinatie Waan Hallucinaties
Nederlandse Samenvating
Nederlandse Samenvating 301 In hoofdstuk 1 van dit proefschrift wordende methoden uiteengezet die ten grondslag liggen aan gedragsgenetisch onderzoek. In gedragsgenetisch onderzoek toetst met in hoeverre
Psychiatrie & Psychologie bij 22q11DS
Studiedag Stichting 22Q11 19 november 2017 A.M. Fiksinski a.m.fiksinski@umcutrecht.nl Psycholoog & onderzoeker (PhD kandidaat) Department of Psychiatry, Rudolf Magnus Institute of Neuroscience, University
Discussiestuk Masterclass Netwerk Vroege Psychose 10 februari 2017 Utrecht. Psychose: Overzicht en inzicht in een controverse
Discussiestuk Masterclass Netwerk Vroege Psychose 10 februari 2017 Utrecht Psychose: Overzicht en inzicht in een controverse Al in de negentiger jaren van de vorige eeuw groeide de belangstelling om psychose
LAVEREN DOOR HET SOCIALE LEVEN: OVER SOCIALE COGNITIE IN GEZONDHEID EN PSYCHOSE SAMENVATTING
LAVEREN DOOR HET SOCIALE LEVEN: OVER SOCIALE COGNITIE IN GEZONDHEID EN PSYCHOSE SAMENVATTING Navigating Social Life Samenvatting Sociale cognitie ligt ten grondslag aan succesvol sociaal functioneren.
Voor het eerst een psychose en dan Saskia Palmen
Voor het eerst een psychose en dan 24-11-2015 Saskia Palmen Wat is een psychose Een psychose is een toestand waarbij door verstoring van de waarneming, het denken of het gedrag het contact met de omringende
Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop
SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,
Chapter 8. Nederlandse samenvatting
Chapter 8 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Angst is een menselijke emotie die iedereen van tijd tot tijd wel eens ervaart. Veel mensen voelen zich angstig of nerveus wanneer ze bijvoorbeeld
Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria
Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Vierde oplage, juni 2016 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de derde oplage (juni 2015). Pagina Stoornis Derde oplage,
Grenzen verleggen 10E PHRENOS PSYCHOSECONGRES ZWOLLE, 13 NOVEMBER 2014
Grenzen verleggen 10 E PHRENOS PSYCHOSECONGRES ZWOLLE, 13 NOVEMBER 2014 Programma 09.00 Ontvangst en registratie 09.45 Opening door dagvoorzitter dr. R. Bruggeman, psychiater, Universitair Centrum Psychiatrie
Edwin Beld, psychiater. Werkzaam in Den Helder GGZ NHN
P S Y C H O S E Edwin Beld, psychiater Werkzaam in Den Helder GGZ NHN PSYCHOSE Psychose Krankzinnigheid Manie Schizofreen Schizoaffectief Borderline? Waanstoornis Maniak Psycho Geestesziek Bezeten Gek
Effecten van een herstelprogramma van/voor mensen met psychische handicaps
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effecten van een herstelprogramma van/voor mensen met psychische handicaps Hans Kroon Onderzoeksteam Wilma Boevink Hans Kroon Maaike van Vugt Philippe Delespaul
Citation for published version (APA): Peters, B. D. (2010). Diffusion tensor imaging in the early phase of schizophrenia
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Diffusion tensor imaging in the early phase of schizophrenia Peters, B.D. Link to publication Citation for published version (APA): Peters, B. D. (2010). Diffusion
Samen Werken aan hetzelfde Prof. dr. Anne Visser-Meily
Samen Werken aan hetzelfde Prof. dr. Anne Visser-Meily Revalidatiearts UMC Utrecht Hoofd Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht > Samenwerking tussen De Hoogstraat Revalidatie en UMC Utrecht Hersencentrum
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
EEN NETWERKBENADERING
EEN NETWERKBENADERING VOOR PSYCHOSE DE ROL VAN SYMPTOMEN EN TRAUMA dr. Hanneke Wigman Januari 2017 De Amsterdamse School DISCLOSURES (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Dr. G.K.M.L. Wilrycx Promotor: Prof. dr. Ch. van Nieuwenhuizen Copromotoren: Dr. A.H.S. van den Broek Dr. M.A. Croon
Dr. G.K.M.L. Wilrycx Promotor: Prof. dr. Ch. van Nieuwenhuizen Copromotoren: Dr. A.H.S. van den Broek Dr. M.A. Croon Je takken worden weggerukt, Hard en meedogenloos, Even lijkt het leven niet meer te
Staat de radiotherapie indicatie ook vast na een complete respons op NAC?
Staat de radiotherapie indicatie ook vast na een complete respons op NAC? Nina Bijker, radiotherapeut AMC BBB symposium 7 september 2017 No conflict of interest Focus op postmastectomie radiotherapie (PMRT)
(potentiële) belangenverstrengeling
Disclosure belangen spreker Mark van der Gaag (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Zie hieronder Geen relaties met
Cannabis als risicofactor voor psychose: een update
korte bijdrage Cannabis als risicofactor voor psychose: een update r. kuepper, r. van winkel, c. henquet achtergrond Cannabisgebruik is geassocieerd met een verhoogd risico op psychose, onafhankelijk van
Onder de tafel of op de (keuken) tafel?
Onder de tafel of op de (keuken) tafel? 3 e PHAMOUS symposium 30 mei 2017 Thalia Herder Psychiater in opleiding (UCP/UMCG) Arts/seksuoloog NVVS in opleiding (UMCG) Potentiële) belangenverstrengeling Voor
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Depressie bij ouderen Trends over de tijd
DEPARTMENT OF PSYCHIATRY Disclosure belangen spreker Depressie bij ouderen Trends over de tijd Hans Jeuring Psychiater en onderzoeker, UMCG Afdeling Ouderenpsychiatrie (potentiële) belangenverstrengeling