RampenABC Pagina 1 van 62. Rampen ABC. Vergroot uw kansen bij een ramp! Jan de Nooij, arts

Transcriptie

1 RampenABC Pagina 1 van 62 Rampen ABC Vergrt uw kansen bij een ramp! Jan de Nij, arts

2 RampenABC Pagina 2 van 62 DISCLAIMER: Deze publicatie is bedeld ter infrmatie en dient niet pgevat te wrden als de enige waarheid p het gebied van vrbereiding van burgers p rampen. De in deze publicatie pgenmen en weergegeven infrmatie ntslaat u als lezer niet van de plicht m uw eigen verstand te gebruiken en niet klakkels alles te den f te laten wat hier is pgeschreven. U bent verantwrdelijk vr uw eigen daden en kunt de auteur van deze publicatie dan k niet aansprakelijk stellen vr enig gevlg dat vrtvleit uit het lezen van deze publicatie. Als u hiermee niet eens bent, met u deze publicatie niet lezen. U mag de in deze publicatie pgenmen infrmatie vrijelijk gebruiken en verspreiden p vrwaarde dat u akkrd gaat met deze disclaimer, de brn vermeldt en niets wijzigt aan de rsprnkelijke inhud van deze publicatie.

3 RampenABC Pagina 3 van 62 Wrd vraf We leven in een gevaarlijke tijd. De kennis en technlgie die ns veel welvaart brengt, zrgt er tevens vr dat de kans p het ntstaan van een grtschalig incident f ramp, teneemt. Ok zijn er signalen vanuit de wetenschap dat het wereldklimaat aan het veranderen is met een tenemende kans p extreem weer en de daarbij behrende gevaren. Tt slt is dankzij de greiende welvaart de reislust van de gemiddelde Nederlander en Vlaming sterk tegenmen en kmen velen van hen nu p plaatsen met nbekende (natuurlijke) risic s. De tijd is dan k rijp m p eenvudige wijze in te gaan p de aard van gevaren die de mderne mens bedreigen en he deze zich zdanig kan vrbereiden dat, mcht hij nverhpt met een calamiteit wrden gecnfrnteerd, zijn verlevingskansen z grt mgelijk zijn. In Nederland en Vlaanderen is tt nu te weinig tegankelijke literatuur vrhanden waarin de aard van technlgische en natuurlijke gevaren wrdt beschreven en he de burger zich kan vrbereiden p incidenten en rampen. In Amerika daarentegen is een juist zeer veel publieksinfrmatie beschikbaar waarvan een grt deel bruikbaar is vr vrlichting aan het Nederlandstalige publiek. Dit bek is dan k mede gebaseerd p de publicatie Talking Abut Disaster: Guide fr Standard Messages die werd uitgegeven in 1999 dr the Natinal Disaster Educatin Calitin te Washingtn, D.C. De lezer krijgt naast achtergrndinfrmatie een aantal praktische tips waarmee hij zijn persnlijke rampenplan kan pstellen. Ik ben er van vertuigd dat deze publicatie een bijdrage zal leveren aan het rampenbewustzijn van de lezer en het is mijn wens dat dit bek een vast nderdeel gaat uitmaken van het Nederlandse en Vlaamse huishuden en een plaats krijgt naast de telefngids, de cmputer f de EHBO-ds. Leiden, december 2001 Jan de Nij, arts

4 RampenABC Pagina 4 van 62 Inhud: Hfdstuk 1 : Intrductie Hfdstuk 2 : Familie rampenplan 1. Waarm een Familie Rampenplan? 2. Rampenbewustzijn 3. Vier Stappen naar Veiligheid 4. Wat vertel ik de kinderen? 5. Denk aan uw huisdieren! 6. Samenwerken met uw buurtgenten 7. Evacuatie 8. Na een ramp 9. Vr gehandicapten Hfdstuk 3 : Chemische rampen 1. Waarm praten ver chemische rampen? 2. Wat is een chemische ngeluk in huis en wat is een grte chemische ramp? 3. He merkt u dat er iets mis is gegaan? 4. Preventie van chemische ngelukken in huis 5. Wat met u den bij een chemisch ngeluk in huis? 6. Bereidt u vr p een grte chemische ramp 7. Wat met u den bij een grte chemische ramp 8. Wat met u den als u aanwezig bent bij een grte chemische ramp? 9. He schuilt u in uw wning f p uw werk? 10. Evacuatie tijdens een chemische ramp 11. Wat met u den als de chemische ramp vrbij is? Hfdstuk 4 : Brand 1. Waarm meten we het ver brand hebben? 2. Bewust wrden van de risic's 3. Bereid u vr p brand 4. Wat vertel ik de kinderen? 5. He kunt u zich beschermen? a. Rkmelders b. Brandblussers c. Sprinklersystemen 6. Help branden te vrkmen 7. Wat met u den bij brand? 8. Wat met u den na een brand? Hfdstuk 5 : Overstrming 1. Waarm praten ver verstrming? 2. Wat zijn de rzaken?

5 RampenABC Pagina 5 van Ken de risic's 4. Bereidt u vr p een verstrming 5. Wat vertel ik de kinderen? 6. He beschermt u uw bezit? 7. Wat met u den bij een dreigende verstrming? 8. Veiligheidsmaatregelen 9. Wat met u den als u met de aut in een verstrming terechtkmt? 10. Wat met u den na een verstrming? Hfdstuk 6 : Ndweer 1. Waarm praten ver zwaar nweer? 2. Wat is zwaar nweer en he ntstaat het? 3. Ken de risic s 4. Bereidt u vr p zwaar nweer 5. Wat vertel ik de kinderen? 6. He beschermt u uw bezit? 7. Wat te den als u buiten bent en een zware nweerbui nadert? 8. Wat te den als u al rijdende met de aut in een zware nweersbui terechtkmt? 9. Wat te den na een zware nweersbui? 10. Wat te den als iemand is geraakt dr de bliksem? Hfdstuk 7 : Hitteglf 1. Waarm meten we het ver extreme hitte hebben? 2. Wat is extreme hitte? 3. Ken de risic's 4. Wat met u den als iemand vermedelijk een hittebererte f znnesteek heeft? 5. Bereidt u vr 6. Bescherm uw gezin en uw bezit 7. Wat met u den bij extreme hitte? Hfdstuk 8 : Bsbrand 1. Waarm praten ver bsbrand? 2. Wat verrzaakt bsbranden? 3. Ken de risic'sbereidt u vr 4. Wat vertel ik de kinderen? 5. He beschermt u uw bezit? a. Huizen en gebuwen b. Planten en verige begreiing 6. Verminder brandgevaar 7. He vrkmt u bsbrand? 8. Wat te den bij dreigende bsbrand? a. In de wning b. Buiten de wning 9. Wat te den als u met evacueren?

6 RampenABC Pagina 6 van Wat te den als de bsbrand is geblust? 11. Terug naar uw wning 12. Drinkwater Hfdstuk 9 : Ndvrraad 1. Waarm een ndvrraad? 2. Wat is een ndvrraad? 3. Betrek de kinderen bij de vrbereiding 4. Tips vr uw ndvrraad 5. Ndvrraad essentiële zaken 6. Evacuatie ndvrraad 7. Ndvrraad in huis 8. Water 9. Vedsel 10. Eerste Hulp Ds 11. Belangrijke papieren Bijlage 1: CHECKLIST FAMILIE RAMPENPLAN

7 RampenABC Pagina 7 van 62 Hfdstuk 1 : Intrductie Iedereen heeft wel eens ft s gezien van verschrikkelijke rampen in nieuwsprgramma s, echter veelal zal men dergelijke verschrikkingen beschuwen als een ver-van-mijn-bed shw ; sterker ng, smmigen zullen bij het te vaak zien van rampennieuws hun ntkenningsgedrag versterken. Zij kunnen daarbij het gevel hebben geen cntrle te hebben ver mgelijke rampen nch dat zij iets kunnen den m zichzelf f hun bezit daartegen te beschermen. Rampen kunnen- en zullen plaatsvinden in uw eigen mgeving en u zult zich hierp kunnen vrbereiden en de effecten daarmee kunnen verminderen. Dit bek is bedeld als infrmatiebrn vr de geïnteresseerde burger die zich bewust is van de risic s en gevaren die hem dagelijks mringen en geeft infrmatie ter vrbereiding p rampen. In de diverse hfdstukken wrden aanbevelingen gegeven he men zich zu kunnen vrbereiden p een bepaald type ramp. Dr kinderen deel te laten nemen aan de vrbereiding van de familie p rampen zullen zij beter leren begrijpen wat rampen zijn en waarm het belangrijk is m daarp vrbereid te zijn.zij kunnen daarbij leren he vrbereiding kan helpen hen te beschermen als er een ramp zu plaatsvinden. Infrmatie speciaal vr kinderen wrdt gegeven waar dat ndig is. Gehandicapten en uderen die meite hebben met de zelfstandige verplaatsing, dienen zich net zals verigen vr te bereiden. Er zijn vr hen een aantal punten van belang die wrden genemd in het Familie Rampen Plan. Als u meer infrmatie wenst ver het nderwerp rampenbestrijding, wendt u dan tt uw lcale-/reginale brandweer f de ambtenaar penbare veiligheid van uw gemeente.

8 RampenABC Pagina 8 van 62 Hfdstuk 2 : Familie rampenplan 1. Waarm een Familie Rampenplan? 2. Rampenbewustzijn 3. Vier Stappen naar Veiligheid 4. Wat vertel ik de kinderen? 5. Denk aan uw huisdieren! 6. Samenwerken met uw buurtgenten 7. Evacuatie 8. Na een ramp 9. Vr gehandicapten 1. Waarm een Familie Rampenplan? Rampen gebeuren pltseling en znder waarschuwing. U kunt gedwngen wrden uw buurt te verlaten f juist m in uw wning te blijven. Wat zu u den als basisvrzieningen zals water, gas, elektriciteit f telefn niet meer beschikbaar waren? Hulpverleners zullen aanwezig zijn p de plaats van de ramp maar zullen niet meteen iedereen kunnen bereiken. Families kunnen en zullen beter mgaan met een ramp als de familieleden zich van tevren hebben vrbereid en kunnen samenwerken als een team. Weten wat u met den is uw beste bescherming en uw eigen verantwrdelijkheid. Neem vr meer infrmatie cntact p met uw lcale GGD f uw lcale brandweer. Families kunnen en zullen beter mgaan met een ramp als de familieleden zich van tevren hebben vrbereid en kunnen samenwerken als een team. Weten wat u met den is uw beste bescherming en uw eigen verantwrdelijkheid. 2. Rampenbewustzijn Een waarschuwing van het KNMI is een indicatie dat de mstandigheden gevaar pleveren vr een bepaald type weer. Z zal bijvrbeeld een strmwaarschuwing gepaard kunnen gaan met een waarschuwing vr gevaarlijke windstten waarbij verkeersdeelnemers en watersprters in de prblemen kunnen kmen. Als de sirenes leien betekent dit dat de brandweer een gevaarlijke situatie in uw buurt heeft gecnstateerd en dat u naar binnen met gaan, de ramen en deuren met sluiten, de mechanische ventilatie met uitschakelen en met afstemmen p uw reginale rampenzender en/f rampeninfrmatiekanaal p de kabeltelevisie. 3. Vier Stappen naar Veiligheid Drlp de Vier Stappen naar Veiligheid. Er zijn vier basis stappen bij het pstellen van een Familie Rampenplan: 1. Zek uit wat u kan verkmen. Dr na te gaan welke risic's u lpt, kunt u zich vrbereiden p de rampen die het meest vr de hand liggend zijn in uw mgeving. Infrmeer bij uw lcale GGD en/f brandweer, hudt pen en papier gereed en vraag het vlgende: Welk type ramp is het meest vr de hand liggend in uw mgeving? Identificeer welke dr menselijke fut verrzaakte f technlgische ramp uw mgeving kan treffen. Denk daarbij k aan chemische rampen die kunnen ntstaan p plaatsen waar chemische stffen wrden pgeslagen, gefabriceerd f getransprteerd Wat adviseert men u m u vr te bereiden? He werkt het sirenesysteem? He klinken ze en wat met u den als u de sirene hrt?

9 RampenABC Pagina 9 van 62 Is hulp en pvang vr huisdieren geregeld? Huisdieren zijn vaak niet welkm in pvangcentra waar langer durende pvang plaatsvindt Als u zrgt vr een udere- f gehandicapte persn. Met welke speciale beheften met u rekening huden? Wat is de inhud van de rampenplannen p uw werk, het kinderdagverblijf f de schl van uw kinderen en van andere plaatsen waar u f uw familieleden regelmatig verblijven? U zult zich meten vrbereiden p een ramp die plaatsvindt als u van huis bent. 2. Maak een Familie Rampenplan. Als uw weet welke rampen het meest vr de hand liggen in uw mgeving, praat dan met elkaar ver vrbereiding en he te handelen als een ramp zich vrdet en maak checklijstjes van stappen die kunnen wrden genmen. Hier nder staat he u een Familie Rampenplan kan pstellen: Ga met elkaar aan tafel zitten en bespreek het he-en-waarm van het plan Leg de gevaren van brand en slecht weer uit aan de kinderen Spreek af m de verantwrdelijkheden te delen en m samen te werken als een team Hudt het simpel zdat ieder gezinslid de belangrijkste punten kan nthuden. Een ramp is een extreem stressvlle situatie die tt veel verwarring kan leiden. De beste rampenplannen zijn die met weinig details Bespreek de srten rampen die het meest vr de hand liggen in uw mgeving Leg uit wat te den bij welke ramp. Iedereen zu meten weten wat hij f zij met den in het geval zich een ramp vrdet en niet alle leden van het gezin bij elkaar zijn. Dr van tevren hierver te praten zullen angst en ngerustheid kunnen verminderen en kan men zich beter vrbereiden p de dingen die dan gedaan meten wrden Kies twee plaatsen uit waar u elkaar kunt ntmeten: Direct buiten uw wning vr het geval in de wning een acute ndsituatie zals brand ntstaat Buiten uw buurt, drp f stad vr het geval u niet daar kunt terugkeren f wrdt geëvacueerd. Iedereen met het adres en het telefnnummer van deze plaats kennen. Maak een nd cmmunicatie plan. Als gezinsleden van elkaar wrden gescheiden als gevlg van een ramp, zrg dan een plan te hebben he iedereen weer bij elkaar kan kmen. Van elkaar gescheiden raken is een reëel gevaar verdag als uders aan het werk zijn en de kinderen p schl zitten. Vraag een familielid f vriend elders in het land m uw "familie cntactpersn" te zijn. Uw cntactpersn met buiten uw wnmgeving wnen. Gezinsleden meten de cntactpersn bellen en hem/haar vertellen waar men is. Alle gezinsleden dienen naam, adres en telefnnummer van de cntactpersn te kennen. Bespreek wat u zal gaan den als u met evacueren. Maak afspraken met familie f vrienden die elders in het land wnen zdat u in ndgevallen kunt beschikken ver een verblijfplaats. Zrg dat u bekend raakt met vluchtwegen. Afhankelijk van het srt ramp kan het sms ndzakelijk zijn dat u uw wning met verlaten. Bedenk meerdere vluchtwegen zdat u alternatieven heeft in geval een vluchtweg niet te gebruiken is. Vlg altijd de adviezen p van aanwezige hulpverleners. Zij zullen u de veiligste vluchtwegen aangeven; smmige vluchtwegen kunnen u namelijk dichter bij het gevaar brengen in plaats van er verder vandaan.

10 RampenABC Pagina 10 van 62 Maak een plan m uw huisdieren in veiligheid te brengen. Huisdieren zijn vaak niet tegestaan in pvangcentra vr langer verblijf. Neem eventueel cntact p met de dierenbescherming. 3. Bereidt u vr Neem de stappen zals u die heeft pgeschreven in uw checklijstjes ten u uw Familie Rampen Plan pstelde. Zrg dat de telefnnummers vr het inrepen van hulp bij de telefn(s) zijn te vinden (naast 112 k het nummer van de huisarts, dierenarts en GSM-nummers van gezins- en familieleden). In ndgevallen heeft u waarschijnlijk geen tijd m ze ergens p te gaan zeken Leer alle gezinsleden die daarte in staat zijn he water, gas,elektriciteit, mechanische ventilatie en eventueel stadsverwarming kunnen wrden uitgeschakeld. Hudt daarte bendigd gereedschap in meterkast f waterleidingput vr handen. Sluit nutsvrzieningen alleen af als u vermedt dat er sprake is van lekkage f beschadigde leidingen. Als u later weer nutsvrzieningen wilt inschakelen maar niet zelf ver de daarvr ndzakelijke kennis beschikt, schakel dan een vakman in Cntrleer f u vldende verzekerd bent. Vraag uw verzekeringsagent f uw huidige plissen vldende dekking bieden en f bijvrbeeld verstrmingen wrden gedekt Installeer rkalarmen p iedere verdieping van uw wning, speciaal nabij slaapkamers. Rkalarmen verkleinen de kans dat u dr brand in uw wning mkmt aanzienlijk Schaf een brandblusser aan en vraag uw brandweer tips en z mgelijk training ver he daarmee m te gaan. Zrg dat ieder gezinslid weet waar de brandblusser hangt. Verschillende srten brandblussers werken p verschillende wijze en alleen als u f daarte in staat zijnde gezinsleden weten he de brandblusser met wrden gebruikt, kan deze effectief wrden ingezet. In een ndsituatie heeft u geen tijd m de gebruiksaanwijzing p de brandblusser uitgebreid te bestuderen. In principe zuden alleen vlwassenen een brandblusser dienen te gebruiken De een nderzek naar mgelijke gevaren in uw wning. In ndgevallen en bij rampen kunnen alledaagse bjecten gevaar en verwndingen verrzaken. Alles wat verplaatst kan wrden, kan vallen, breken f brand kan verrzaken, is een ptentiële brn van gevaar.let p elektrische- en chemische brnnen van gevaar. Neem bij vragen cntact p met de brandweer Onderzek uw wning tenminste 1 maal per jaar en repareer wat gerepareerd kan wrden f vervang wat vervangen dient te wrden Zrg vr een ndvrraad.(zie de paragraaf "ndvrraad"). Zrg dat u in uw wning een vrraadje eten, drinken, medicijnen en verzrgingsartikelen heeft waarmee u tenminste 3 dagen vruit kunt. Maakt een aparte ndvrraad met zaken die u ndig zult hebben bij een evacuatie. De deze in stevige tassen f rugzakken die zijn vrzien van ingevulde labels inzake de inhud en die gemakkelijk zijn te dragen Maak een apart ndvrraadje dat u bewaardt in de kfferbak van uw aut. (Zie de paragraaf "ndvrraad.) Als u met uw aut strandt f niet naar huis kan terugkeren zal dit vrraadje u van dienst zijn Zrg dat u kunt beschikken ver een radi die p batterijen werkt en tevens vr passende-, extra batterijen. Het nder alle mstandigheden kunnen luisteren naar uw (reginale)rampenzender kan het verschil betekenen tussen leven en dd Zrg er vr dat alle gezinsleden weten waar de draagbare radi en reserve batterijen staan en p welke frequentie er tijdens een rampsituatie met wrden afgestemd

11 RampenABC Pagina 11 van 62 Vlg een cursus EHBO en Reanimatie.Neem cntact p met uw lkale Rde Kruis afdeling f uw lkale EHBO-vereniging. Laat uw gezinsleden, inclusief de wat udere kinderen, EHBO en Reanimatie leren. Deze kennis kan het verschil tussen leven en dd betekenen. Bedenk vluchtwegen m snel uit uw wning te kmen. Stel de beste vluchtwegen vast in geval u uw wning snel met verlaten zals bij brand. Zrg z mgelijk vr twee vluchtwegen uit iedere ruimte. Stel de veilige plaatsen in uw wning vast vr ieder srt vr de hand liggende ramp.verschillende srten rampen zullen vaak verschillende srten veilige plaatsen vereisen. Bij verstrmingen is meestal de hgste verdieping van de wning de meest vr de hand liggende veilige plaats terwijl bij explsiegevaar dat de kelder kan zijn waarbij de kelder bij bepaalde rampen met chemische stffen juist weer een gevaarlijke plaats kan zijn (gassen die laag bij de grnd blijven hangen!) Maak twee ftkpieën van belangrijke dcumenten en bewaar de riginelen in een safe depsit. Hudt een kpie in de wning en geef de andere aan een familielid f vriend die elders in het land wnt. Belangrijke dcumenten zals diplma's, plissen, creditcardnummers etc. kunnen als gevlg van een ramp (vrged) kwijt raken Stel een inventarislijst samen van uw wning inclusief schuur en garage.de inventarislijst kan wrden vergezeld van een videband met daarp de zaken die p de lijst staan beschreven. Vergeet niet type- en serienummers, leeftijd en aanschafprijzen p te nemen in de lijst. Een inventarislijst kan u wellicht helpen te bewijzen welke schade u als gevlg van een ramp heeft geleden. Sla de inventarislijst p p dezelfde wijze als uw verige belangrijke dcumenten. Vraag zndig advies van uw verzekeringsagent. 4. Oefen met uw rampenplan en hudt het up-t-date. Oefening zal u helpen m tijdens rampmstandigheden instinctief de juiste dingen te den. U zult uw plan peridiek meten cntrleren en zndig meten aanpassen. Overhr uw kinderen ieder half jaar ver wat ze meten den, welke plaatsen als ntmetingsplaats fungeren, wat de belangrijke telefnnummers zijn en he de veiligheidsregels luiden. Hudt tenminste ieder jaar en brand- een evacuatie efening. Rijdt k daadwerkelijk de diverse vluchtwegen zdat iedere ptentiële bestuurder de weg weet te vinden. Zek k naar alternatieven in geval uw vluchtwegen van eerste keuze niet kunnen wrden gebruikt. Teken uw vluchtwegen in p een gede wegenkaart van de mgeving en hudt de map bij uw ndvrraadje in de kfferbak van uw aut. Vlg altijd de aanwijzingen van hulpverleners p. Vervang pgeslagen vedsel en water ieder half jaar zdat ze vers en bruikbaar blijven. Gebruik de testknp van uw rkalarmen 1 maal per maand. De testmgelijkheid test de functie van het rkalarm en is veiliger dan testen met een lucifer f sigaret. Vervang lege batterijen direct.zrg dat uw kinderen weten he het rkalarm klinkt. Als uw rkalarmen p batterijen werken, vervang deze batterijen dan tenminste ieder jaar dr nieuwe. De dit jaarlijks p een vaste dag zals bijvrbeeld bij de verschakeling van zmer- p wintertijd. Vervang uw rkalarmen iedere 10 jaar. Rkalarmen wrden minder gevelig na verlp van tijd. Vervanging m de 10 jaar is daarm het advies van de Amerikaanse Natinal Fire Prtectin Assciatin en de U.S. Cnsumer Prducts Safety Cmmissin. Raadpleeg eventueel uw lkale brandweer. Zrg dat uw brandblusser ged wrdt nderhuden. Een brandblusser zal niet ged werken als ze niet ged wrdt nderhuden. Vlg de instructies van uw leverancier en laat deze uw brandblusser p gezette tijden cntrleren.

12 RampenABC Pagina 12 van Wat vertel ik de kinderen Vertel de kinderen dat een ramp iets is dat sms gebeurt en waarbij mensen zich pijn kunnen den, dingen kapt kunnen gaan en waarbij sms elektriciteit, water en telefn uitvallen. Leg uit dat de natuur sms teveel van het gede levert zals te veel regen f wind f teveel hitte f kude. Bespreek typische gevlgen van en ramp waarbij kinderen zich iets kunnen vrstellen zals het licht wat niet meer aan kan f de telefn die het niet meer det. Geef vrbeelden van rampen die zich in uw mgeving zuden kunnen vrden. Leg de kinderen z mgelijk uit waaraan ze z'n ramp kunnen herkennen. Dr van tevren ver mgelijke rampen te praten kunnen ngerustheid en angst verminderen en weet iedereen wat hij/zij met den als het zver zu kmen. Leer de kinderen wanneer en he ze telefnisch hulp kunnen inrepen. Leg ze uit waarvr het telefnnummer is bedeld en leg bij alle telefntestellen een lijstje met andere belangrijke telefnnummers zals dat van de huisarts en de mbiele telefnnummers van gezinsleden met een dergelijk nummer. Indien relevant kunnen k de telefnnummers van buren/dichtbij wnende familieleden/vrienden p z'n lijstje wrden gezet. Als kinderen ng niet kunnen lezen, kunt u een telefnlijstje met tekeningen f symblen maken die het kind helpen het juiste nummer te vinden Leg uit dat als mensen van tevren hebben bedacht wat ze meten den, ze in ndgevallen beter in staat zijn zichzelf en anderen te helpen. Dat is de reden waarm u met z'n allen een Familie Rampen Plan maak. Laat udere kinderen een EHBO- en reanimatie cursus vlgen. De kennis en vaardigheden die ze daar p den kunnen het verschil tussen leven en dd beteken. Er zijn speciale cursussen vr kinderen. Neem cntact p met uw lkale Rde Kruis afdeling f uw lkale EHBO-vereniging. Vertel uw kinderen dat bij een ramp heel veel mensen zullen kmen helpen.leg uit wat in z'n situatie plitieagenten, brandweerlieden, ambulance hulpverleners etc. zullen den. Leer uw kinderen dat zij altijd cntact pnemen met uw "familie cntact persn" als ze tijdens een rampsituatie de rest van het gezin niet meer kunnen vinden. Help ze het telefnnummer uit het hfd te leren f geef ze in hun schltas/prtemnnee een kaartje met daarp telefnnummer en andere relevante gegevens. 5. Denk aan uw huisdieren Bedenk van tevren he u vr u huisdieren kan zrgen als een rampsituatie ntstaat. Als u met evacueren is het het beste m uw huisdieren met u mee te nemen. Dit zal echter niet altijd mgelijk zijn. Vraag familieleden, vrienden f kennissen die in een ander deel van het land wnen f ze in ndgevallen uw huisdieren kunnen pvangen. Als u meer dan een huisdier heeft, is het het beste m ze bij elkaar te huden dch daarbij dient het mgelijk te zijn dat ze apart wrden ververd. Maak een lijstje van dierenasiels en dierenartsen die pvangmgelijkheden hebben. Vraag infrmatie bij uw lkale dierenasiel f bij de dierenbescherming. Verver huisdieren in een stevige cntainer/draagmand. Huisdieren zullen in stressvlle situaties sneller angstig wrden en wellicht prberen te ntsnappen.

13 RampenABC Pagina 13 van 62 Zrg dat uw huisdier waar mgelijk is vrzien van een identificatie middel zals een naamplaatje m de halsband. Als u uw huisdier kwijt raakt kan dit het pspren makkelijker maken. Stel een draagbare huisdieren ndvrraad samen. Hudt vedsel, water en andere zaken die uw huisdier ndig heeft, bij de hand in een makkelijk te dragen tas/rugzak. Zrg dat u kunt beschikken ver een recente ft van uw huisdier vr het geval u het kwijtraakt. In het uiterste geval, als u uw huisdier absluut in uw wning met achterlaten, zrg dan dat er vr tenminste 3 dagen water en vedsel beschikbaar is. 6. Samenwerken met uw buurtgenten Bespreek met uw buurtgenten p welke wijze u samen kunt werken tijdens een rampsituatie. Dergelijke samenwerking kan levens en bezit redden. Zrg dat u speciale kennis- en vaardigheden van uw buurtgenten kent. Tijdens een rampsituatie is het ged m te weten f er mensen met medische kennis, technische vaardigheden etc. in de buurt zijn die zuden kunnen helpen. Vergeet daarbij evenmin te denken aan de udere- en gehandicapte buurtgenten die extra hulp ndig kunnen hebben. Vraag hen welke hulp ze bij een rampsituatie ndig hebben (verver, beveiligen van de wning, medicijnen halen, bdschappen den etc.) Spreek met uw buurtgenten af he u gezamenlijk buurtkinderen pvangt waarvan de uders niet thuis kunnen kmen 7. Evacuatie Evacueer direct als u daarte pdracht krijgt dr plitie f brandweer. Deze zullen u daarte slechts dan de pdracht geven als zij er van vertuigd zijn dat uw leven gevaar in gevaar is. Vlg hun adviezen altijd p. Luister naar uw reginale rampenzender en vlg de daar gegeven adviezen p. Draag bij een evacuatie stevige-, beschermende kleding en scheisel. Rampgebieden zullen vaak vl liggen met puin f gevaarlijke/scherpe vrwerpen. De meest vrkmende verwndingen na rampen zijn vetverwndingen. Sluit uw wning af p dezelfde wijze als u zu den als u langdurig p vakantie gaat. Sluit z mgelijk gas, elektriciteit en water af. Vlg de aanwijzingen van de autriteiten ver de te vlgen rute p.smmige wegen kunnen afgeslten f gevaarlijk zijn. Als u p staande vet met evacueren, prbeer dan het vlgende mee te nemen uit uw wning (checklist): EHBO ds met medicijnen die u krijgt vrgeschreven, gebit, bril en gehrapparaat batterijen Ndvrraad en Evacuatie Uitrusting (Zie verder bij "ndvrraad ) Schne kleding en nderged, een slaapzak f deken en een luchtbed f matrasje vr ieder gezinslid Autsleutels en eventuele sleutels van de plaats waar u naar te wilt gaan (stacaravan, wning van een familielid elders etc.) Als u zeker weet dat u ng wat tijd heeft en als de autriteiten niet tt nmiddellijke evacuatie pdracht hebben gegeven terwijl er wel sprake is van pkmend ndweer f dreigende verstrming (checklist); neem dan zveel mgelijk maatregelen m uw huis en verig bezit te beschermen

14 RampenABC Pagina 14 van 62 Breng indien dat kan alle huisdieren nder in 1 kamer. Als dat ndig is, regel dan ndpvang vr hen. Huisdieren hebben vaak de neiging m weg te lpen als ze zich bedreigd velen. Dr ze p te sluiten in 1 kamer kunt u ze snel vinden als u daadwerkelijk de wning gaat verlaten Leg uw ndvrraad en evacuatievrraad in uw aut f bij de deur als u te vet zal wrden geëvacueerd Neem cntact p met uw "familie cntactpersn"en vertel hem/haar waar u naar te gaat en waneer u verwacht daar te zijn. Familieleden en vrienden zullen ngerust zijn. Als zij via de cntactpersn weten waar u naar te gaat en zal verblijven, zal dat helpen hun ngerustheid te verminderen Breng zaken naar binnen. Tuinmeubelen, vuilniscntainers, kinderspeelged, fietsen, tuingereedschap, waslijnen etc. kunnen wrden weggeblazen dr harde wind f in het dnker tt struikelen en verwndingen leiden en meten dus wrden pgebrgen Kijk f er ptentiële brnnen van gevaar zijn. Dde takken, lshangende dakgten, slecht gemetselde schrstenen etc. kunnen dr harde wind lsraken en verwndingen verrzaken Draai de hfdschakelaar van de elektriciteit in de meterkast uit en sluit de hfdkraan van de waterleiding en het gas af. Denk er aan dat u bij het naderhand weer inschakelen van de elektriciteit en het pendraaien van water en gaskranen, zich er van met vertuigen dat dit znder gevaar kan. Als u twijfelt met u de hulp inrepen van een deskundige Schakel prpaangasleidingen af. Prpaangas tanks zijn, zeker als ze bvengrnds zijn geplaatst, kwetsbaar vr bepaalde rampmstandigheden (bsbrand, verstrming) Als extreme strm wrdt verwacht, dek dan alle glasramen in uw wning af Als verstrming wrdt verwacht, verweeg dan m zandzakken te gebruiken m het water bij uw wning weg te huden. Bedenk daarbij dat 2 vlwassenen ngeveer een uur ndig hebben m 100 kleine zandzakken te vullen en te plaatsen. Met deze heveelheid zandzakken kunt u een dijk maken van ngeveer 6 meter lang en 30 centimeter hg. Zrg er vr dat u vldende zand, zandzakken, schppen, platsicafdekflie, sterke mensen en tijd beschikbaar hebt als u een dijk gaat aanleggen. 8. Na een ramp (checklist) Blijf kalm. Dr kalm te blijven vrkmt u ngelukken die ntstaan dr irratineel-, verhaast gedrag. Bedenk dat velen met u in hetzelfde schuitje zitten en dat ieder prbeert zichzelf en zijn/haar gezin in veiligheid te brengen. Kalmte zal leiden tt snellere plssingen van ieders prblemen Stel uw rampenplan in werking. Dr de stappen te nemen die u van tevren in uw Familie Rampen Plan heeft pgenmen, zult u een aantal prblemen kunnen plssen en blijven u en uw gezin bezig Luister naar uw (reginale) rampenzender vr nieuws en instructies. De autriteiten zullen adviezen geven en maatregelen afkndigen die vr u van belang zijn Kijk f er iemand gewnd is. Geef eerste hulp en prbeer hulp te krijgen vr zwaar gewnden. Dr eerst vr u zelf te zrgen kunt u vervlgens k anderen helpen ttdat prfessinele hulpverleners de zrg van u ver kunnen nemen Help uw buurtgenten die extra hulp ndig hebben zals kinderen, uderen en gehandicapten

15 RampenABC Pagina 15 van 62 Trek stevige-, beschermende kleding en scheisel aan. Rampterreinen liggen vaak vl met puin en scherpe vrwerpen. De meest vrkmende verwndingen p rampterreinen na de feitelijke ramp, zijn vetverwndingen Kijk f er schade is aan het exterieur en het interieur van uw wning. Rampen kunnen uitgebreide schade verrzaken, sms p plaatsen waar u het niet zu verwachten. Pas p vr ptentiële gevaarlijke plekken en situaties Gebruik batterijlantaarns f zaklampen als u een gebuw f wning wilt nderzeken en er geen gebruikelijk elektrisch licht beschikbaar is. Dergelijke lichtbrnnen zijn het veiligst en gemakkelijkst te gebruiken en leveren veel minder risic p dan fakkels, kaarsen f petrleumlampen. Denk daarbij wel dat u in geen geval een gebuw f wning in met gaan waar een gaslucht hangt. In een dergelijk geval kan het inschakelen van en batterijlamp aanleiding geven tt een explsie. Laat dit srt situaties ver aan de brandweer Vermijd zveel mgelijk het gebruik van kaarsen. Kaarsen kunnen gemakkelijk brand verrzaken drdat ze stil branden, makkelijk mvallen en vaak wrden vergeten. Bvendien kunnen kinderen in de verleiding kmen met brandende kaarsen te gaan spelen met alle risic's van dien. In Amerika zijn 3 maal zveel mensen mgekmen dr wningbranden als het gevlg van het gebruik van kaarsen na een ramp dan dr de ramp zelf Kijk f er ergens brandgevaar is. Gebrken gasleidingen, kaptte elektrische leidingen f sneren, water in elektrische apparatuur etc. leveren allen een grt gevaar vr brand p. Bedenk dat brand het meest frequent ptredende gevaar is na verstrmingsrampen Stel een nderzek in naar gaslekkages. Snuif als eerste in de buurt van de biler en de CV ketel. Als u gas ruikt, pen dan snel de ramen en zrg dat iedereen snel naar buiten gaat. Draai dan de hfdkraan van het gas dicht en bel het energiebedrijf Stel een nderzek in naar kaptte elektrische leidingen f sneren f kaptte elektrische apparatuur. Als u vnken f kaptte leidingen ziet f brandend islatiemateriaal ruikt, schakel dan meteen de hfdschakelaar van de elektriciteit uit en waarschuw het energie bedrijf. Als u in het water met gaan staan m de hfdschakelaar uit te schakelen, laat dat dan z mgelijk dr een deskundige van het elektriciteitsbedrijf den. Elektrische apparaten meten eerst wrden gedrgd en wrden nagekeken alvrens ze weer aangezet mgen wrden Cntrleer de rilafver buizen en waterleidingen. Als u het vermeden heeft dat deze beschadigd zijn, vermijdt dan het gebruik van de WC en waarschuw een ldgieter Als waterleidingen zijn beschadigd, waarschuw dan het waterleidingbedrijf en gebruik het kraanwater niet wegens de kans p vervuiling hiervan. U kunt in eerste instantie veilig drinkwater halen uit nbeschadigde bilers Ruim lekkage gelijk p. Dit geldt k vr medicijnen, bleekwater, benzine, diesel en andere brandbare vleistffen Pas p vr kaptte plafnds en andere zaken die kunnen vallen Maak ft's van de schade aan gebuw en inhud zdat u daarmee uw schadeclaims kunt nderbuwen Hudt uw huisdieren pgeslten f aan de lijn. Ze kunnen ng angstig zijn en daarm prberen weg te lpen Laat uw "familie cntact persn" weten dat u weer terug bent in de eigen wning Gebruik de telefn daarna alleen m bij levenbedreigende situaties hulp in te repen.telefnlijnen raken vaak verbelast in rampmstandigheden. Ze meten beschikbaar blijven vr ndgevallen

16 RampenABC Pagina 16 van 62 Zrg vr vldende watervrraad in geval de waterleiding niet is te gebruiken f er geen waterleiding beschikbaar is. Water kan na een ramp vervuild raken met verntreinigd grndwater f rilwater. Water uit een nbeschadigde biler kan een eerste plssing zijn Blijf ver uit de buurt van beschadigde hgspanningslijnen en bvenleidingen van trein, tram f trlleybussen en geef hun lcatie nmiddellijk dr aan de brandweer. Als het mgelijk is, zet dan wegen af en waarschuw anderen 9. Vr gehandicapten Mensen met een handicap f mbiliteitsprblemen zals uderen, meten zich net zals anderen vrbereiden p een ramp. Daarbij zuden ze het vlgende kunnen den: Zrg vr een netwerk van familieleden, vrienden f cllega's die kunnen helpen bij een ndsituatie. Als u denkt dat u hulp ndig heeft bij een ramp, bespreek dan uw handicap met bvengenemden en vraag hen m in dat geval u te kmen helpen Maak afspraken ver welke hulp u ndig heeft en waar u uw ndvrraad bewaart Geef een dichtbij wnende- en dr u vertruwde persn een sleutel van uw wning Hudt een lijst bij van zaken die belangrijk zijn vanwege uw handicap en berg deze p bij uw ndvrraad.geef een kpie aan een familielid en een andere aan een vriend f buurtgent. Op de lijst zuden de vlgende zaken kunnen staan: Speciale hulpmiddelen en verbruiksartikelen zals batterijen vr een gehrapparaat De namen van vrgeschreven medicijnen en hun dseringen Namen, adressen en telefnnummers van behandelend artsen en de aptheek Gedetailleerde infrmatie ver de srten en dseringen medicijnen die u gebruikt en p welke tijdstippen u die met innemen. Bel uw lcale GGD en vraag f in uw gemeente een register wrdt bijgehuden van mensen die bij een ramp extra hulp ndig hebben Draag een SOS penning met infrmatie ver uw handicap zdat deze tijdens een ndsituatie kan wrden herkend Als u afhankelijk bent van vrzieningen zals nierdialyse apparatuur f zuurstf tediening, zrg dan dat u weet wat u met den in geval van nd en p welke plaatsen u terecht kunt vr deze vrzieningen Als u een ernstige spraak-, taal- f gehrstrnis heeft: Zrg dat u een kladblk en ptld bij de hand hudt zdat u met anderen kunt cmmuniceren Zrg dat u een zaklamp bij de hand hudt zdat u anderen een lichtsignaal kunt geven en kunt bijlichten als er gecmmuniceerd met wrden (liplezen bijvrbeeld lukt niet in het dnker) Herinner vrienden er aan dat u niet in staat bent m alle waarschuwings signalen te hren nch in staat bent m de aanwijzingen p de (reginale) rampenzender te vlgen. Vraag hen m u p de hgte te stellen en te huden in geval van rampmstandigheden Als u een geleidehnd heeft, besef dan dat deze in de war f gedesriënteerd kan raken nder rampmstandigheden en zrg dat u een vrraad heeft van vedsel,

17 RampenABC Pagina 17 van 62 water en andere zaken die u hnd beslist ndig heeft. Geleidehnden kunnen in pvangcentra bij hun eigenaar blijven Als u een rlstel met gebruiken, laat uw vrienden dan zien he deze werkt zdat ze u zndig kunnen helpen bij verplaatsing. Zrg er vr dat ze weten welke afmetingen een aut met hebben waarin uw rlstel kan wrden ververd en waar eventueel reserve accu's zijn te krijgen Luister naar de adviezen van de lcale hulpverleners en autriteiten. Mensen met een handicap meten dezelfde keuzes maken als andere burgers in zaken als wel f niet evacueren, in de eigen wning blijven f naar een pvangcentrum gaan. Al dit srt beslissingen vereisen planning en vrbereiding.

18 RampenABC Pagina 18 van 62 Hfdstuk 3 : Chemische rampen 1. Waarm praten ver chemische rampen? 2. Wat is een chemische ngeluk in huis en wat is een grte chemische ramp? 3. He merkt u dat er iets mis is gegaan? 4. Preventie van chemische ngelukken in huis 5. Wat met u den bij een chemisch ngeluk in huis? 6. Bereidt u vr p een grte chemische ramp 7. Wat met u den bij een grte chemische ramp 8. Wat met u den als u aanwezig bent bij een grte chemische ramp? 9. He schuilt u in uw wning f p uw werk? 10. Evacuatie tijdens een chemische ramp 11. Wat met u den als de chemische ramp vrbij is? 1. Waarm praten ver chemische rampen? Gevaarlijke stffen zijn chemische stffen die, als ze vrijkmen f wrden misbruikt, een gevaar pleveren vr de mgeving. Deze chemicaliën wrden gebruikt in de industrie, de landbuw, de geneeskunde, bij nderzek etc. Ongeveer prducten zijn te beschuwen als gevaarlijke stf. Ieder jaar wrden z n 1000 nieuwe synthetische stffen ntdekt. Gevaarlijke stffen kunnen explsief, brandbaar f licht ntvlambaar zijn, giftig f radiactief f een cmbinatie van deze eigenschappen bezitten. Als ze ngewenst vrijkmen is dat vaak het gevlg van een transprtngeval f en chemisch ngeluk in een fabriek. Het vrijkmen van gevaarlijke chemische stffen is vaak het gevlg van een transprt ngeval f van een chemisch ngeval in een fabriek. 2. Wat is een chemisch ngeluk in de wning en wat is een grte chemische ramp? Chemicaliën maken deel uit van ns dagelijkse leven. Alhewel we ze dagelijks gebruiken, zijn we ns daarvan vaak niet bewust. De stffen wrden gebruikt in de keuken, vinden we in medicijnkastjes, kelders en garages. Ze hebben de vrm van kunstmest, brandstf etc. en maken ns leven ver het algemeen een stuk makkelijker. Een chemisch ngeval in de wning det zich vr als alledaagse chemicaliën verkeerd wrden gebruikt. Smmige middelen die bij juist gebruik nschadelijk zijn, kunnen schade vr de gezndheid pleveren als ze in de verkeerde heveelheden wrden gebruikt f p de verkeerde manier wrden tegepast. Juist in de wning kmen de meeste chemische ngelukken vr die vrkmen hadden kunnen wrden. Een chemische ramp is een ngeval waarbij een gevaarlijke heveelheid chemische stf vrij kmt. Dergelijke ngevallen gebeuren p snelwegen, bij verver per trein, ndergrnds f bij fabrieken. Sms gaat z n ngeval gepaard met een explsie f brand terwijl u in andere gevallen niet bijznders ziet, hrt f ruikt. Als zich een chemische ramp vrdet, zullen de autriteiten u waarschuwen middels berichtgeving per (reginale) rampenzender, dr de sirenes te laten afgaan f via geluidswagen f dr huis-aan-huis aan te bellen. 3. He merkt u dat er iets mis is gegaan? U kunt bltgesteld wrden aan een chemische stf terwijl u niets ngewns ziet f ruikt. U kunt p de vlgende drie manieren bltgesteld raken:

19 RampenABC Pagina 19 van 62 Inademen van de stf Inslikken van de stf dr besmet vedsel, water f medicijnen Via de huid in cntact kmen met de stf rechtsreeks f via besmette kleding Dit met u in ieder geval weten ver chemicaliën en chemische rampen: Chemicaliën zijn veral en zijn belangrijk vr ns dagelijks leven De meest vrkmende chemische ngelukken vinden plaats in de wning en hadden vaak vrkmen kunnen wrden De beste manier m chemische ngelukken in de wning te vrkmen is dr de gebruiksaanwijzing ged te lezen en de stf p de juiste wijze te gebruiken, p te slaan en weg te gien Het mengen van verschillende stffen kan levensgevaarlijk zijn. Als u iemand aantreft die waarschijnlijk het slachtffer is van een chemisch ngeval, let dan ged p dat k u niet slachtffer wrdt vrdat u eerste hulp aan hem/haar gaat geven. Als u denkt dat er gevaar is, waarschuw dan via de brandweer en ambulancediensten en hudt afstand. In andere gevallen geeft u z snel mgelijk de ndzakelijke eerste hulp. De beste manier m uzelf en uw gezin te beschermen is de juiste vrbereiding. Dr te weten waar u p met letten en he te meten reageren, vergrt u uw kansen m schade aan lijf en bezit te beperken. 4. Preventie van chemische ngelukken in huis. Zrg dat u p de hgte bent van de gevaren van huishudelijke chemicaliën. Vraag zndig infrmatie bij uw lkale brandweer f de dienst milieu van de gemeente. Vraag bij uw huisarts, aptheek f GGD naar infrmatie ver deze gevaren en he u eerste hulp kan verlenen. Hudt alle medicijnen, csmetica, schnmaakmiddelen en andere huishudchemicaliën buiten het zicht en buiten het bereik van kinderen. De meest vrkmende chemische ngelukken in de wning betreffen kinderen die medicijnen peten. Vlgens smmige experts zu het pvlgen van bvengenemde aanbevelingen het aantal gevallen van vergiftiging van kinderen met 75% kunnen den verminderen. Lever medicijnen die u niet langer gebruikt in bij de aptheek. Medicijnen waarvan de uiterste gebruiksdatum is verlpen kunnen sms schadelijk zijn f hebben geen werking meer. Bewaar huishudchemicaliën p de wijze zals in de gebruiksaanwijzing wrdt aangegeven. Nn-fd prducten meten altijd in de riginele verpakking wrden bewaard zdat de gebruiksaanwijzing altijd beschikbaar blijft in geval van nd. Meng nit huishudchemicaliën dr elkaar. Smmige cmbinaties zals ammnia en bleekwater, geven giftige dampen als resultaat. Lees altijd zrgvuldig de gehele gebruiksaanwijzing dr vrdat u nieuwe huishudchemicaliën gebruikt. Om de inademing van gevaarlijke dampen f gassen te vrkmen, met u chemicaliën niet in kleine- en/f afgeslten ruimten gebruiken. Andere prducten dienen te wrden gebruikt met handschenen m pname van schadelijke stffen via de huid te vrkmen. Vlg de aanwijzingen p de verpakking p ten aanzien van het weggien van de stf en/f de lege verpakking. Het p de verkeerde wijze weggien kan schade/letsel tebrengen aan uzelf f aan anderen en aan het milieu. Daarbij kunnen smmige prducten wrden gerecycled hetgeen het milieu kan helpen sparen.

20 RampenABC Pagina 20 van 62 Kleine heveelheden van de vlgende prducten kunnen in principe veilig dr het tilet f de gtsteen wrden gespeld: antivriesmiddel, bleekwater, vleibare kunstmest, alchl, afwasmiddel en WC reinigers. Alle verige prducten met u inleveren bij uw gemeentelijke reinigingsdienst (bel in geval van twijfel m meer infrmatie). Dit geldt a. Vr petrleum, lampenlie, benzine, diesel, mtrlie, remlie, verf, thinner, terpentine, accu s, batterijen. Werp lege spuitbussen niet in een pen vuur nch drbr ze met een scherp vrwerp. Eet, drink f rk niet als u chemische stffen gebruikt. Vermijd het gebruik van spuitbussen, schnmaakmiddelen, versprducten f nkruidverdelgers in de buurt van pen vuur zals pen haarden, kaarsen, lielampen, gaskachels, geisers etc. Hewel u ze niet ziet f ruikt, kunnen dampdeeltjes f gasdeeltjes peens tt een steekvlam f explsie aanleiding geven. Als u een chemische stf mrst, dient u deze gelijk p te ruimen met ruime heveelheden ude lappen en/f absrberend papier. Vermijdt hierbij zveel mgelijk aanraking met de huid en bescherm uw gen. Laat de dampen in de lappen f in het papier uitdampen p een veilige plaats in de buitenlucht en de ze dan in een plastic zak alvrens ze in de vuilnisbak te gien. Gaat het m grte heveelheden, vraag dan de gemeentelijke milieudienst f de brandweer m raad en hulp. Kp niet meer chemische stffen dan dat u denkt ndig te hebben. Vrkm dat u een grte heveelheid chemicaliën hebt pgeslagen in de wning. Dit vergrt de kans p ngelukken. Hudt een A-B-C type brandblusser bij de hand in huis en in de aut en leer, eventueel via de brandweer, he ze te gebruiken. Als er dan brand uitbreekt, heeft u meer kans m deze te blussen vrdat deze zich heeft uitgebreid. Hudt het telefnnummer van huisartsen en een sticker met bij alle telefns in uw wning. In een ndsituatie heeft u dan in ieder geval de juiste nummers ter beschikking. Leer he u de aanwezigheid van gevaarlijke stffen kunt ntdekken. Veel gevaarlijke stffen zijn geur- en smaakls. Daarbij zal een aantal stffen wel leiden tt lichamelijke reacties zals tranende gen f misselijkheid.leer he u de symptmen van vergiftiging kan ntdekken: Meilijke ademhaling Geïrriteerde gen, huid, keel, f luchtwegen Veranderingen in de kleur van de huid (kersenrd bij klmnxide, gren bij smmige pesticiden) Hfdpijn een strnissen van het zien Duizeligheid Verminderde beheersing van de bewegingen(lpen als een drnkaard) Buikkrampen f diarree. 5. Wat met u den bij een chemisch ngeluk in huis? Als uw kind een huishudchemicalie f medicijn heeft ingeslikt, prbeer dan direct de verpakkingen te vinden en bel de huisarts f een ambulance via De huisarts kan u eerste hulp adviezen geven. Als een gevaarlijke stf in aanraking kmt met één f beide gen, is directe actie ndzakelijk. Iedere vertraging vergrt de kans p (nherstelbare) schade. Spel daarm de aangetaste gen minimaal 15 minuten met handwarm water tenzij de huisarts f de gebruiksaanwijzing van de stf iets anders adviseert. Hudt het spelen vl terwijl u nderweg gaat naar huisarts, ziekenhuis f wacht p de ambulance. Als er explsiegevaar is, verlaat dan direct de wning.

21 RampenABC Pagina 21 van 62 Verspil geen tijd met het bij elkaar zeken van kstbare vrwerpen f met het bellen van de brandweer. Als er brand is f een explsie dreigt, bel dan de brandweer via de buren, een GSM f uit een telefncel. Als u p veilige afstand bent, rep dan pas prfessinele hulp in. Blijf uit de buurt van de bedreigde wning m te vrkmen dat u gewnd raakt dr de explsie f dr giftige gassen/dampen. Was handen, armen, gezicht en hfd en alle andere lichaamsdelen die mgelijkerwijs in aanraking zijn geweest met schadelijke stffen. Smmige chemicaliën blijven lang drwerken en beschadigen de huid net zlang tt dat ze zijn afgespeld. De alle kledingstukken die mgelijk zijn besmet met de gevaarlijke stf uit en gi ze weg in en plastic zak. Smmige chemicaliën kunnen niet met water wrden verwijderd en trekken in de kleding waarmee de kans p vergiftiging en/f beschadiging blijft. Verleen eerste hulp aan slachtffers met chemische brandwnden: Bel vr hulp van brandweer en ambulance Zrg dat het slachtffer blijft ademen Start zndig reanimatie dch denk daarbij wel aan uw eigen veiligheid en vrkm dat u k besmet raakt Verwijder kledingstukken en sieraden uit het aangetaste gebied van de huid Giet schn, kud leidingwater ver de wnd gedurende tenminste minuten Bedek de brandwnd niet strak met een steriel ndverband Laat verdere hulpverlening ver aan de ambulance hulpverleners. 6. Bereidt u vr p een grte chemische ramp Zrg dat u te weten kmt welke chemische rampen in uw directe mgeving zuden kunnen plaatsvinden. Zrg dat u bekend raakt met evacuatieplannen van uw werkmgeving en de schl van uw kinderen. Ieder gebuw f iedere mgeving heeft zijn eigen evacuatie plan. Zrg er in ieder geval vr dat u weet waar uw kinderen naar te wrden gebracht als ze wrden geëvacueerd vanwege een chemische ramp. Maak uw eigen evacuatie plan. (Zie k het Familie Rampenplan). Ieder gezinslid met weten waar naar te te gaan als men met evacueren. Als u pas p het laatste mment plannen met maken, is de kans grt dat de verwarring teslaat. Zrg dat ieder gezinslid weet he de sirenes klinken die de brandweer activeert als gevaar dreigt. Bespreek het nderwerp chemische rampen binnen het gezin. Iedereen zu meten weten wat te den in geval van een ramp als het gezin niet bij elkaar is. Dr van tevren ver een en ander te bespreken kan angst wrden verminderd en weet iedereen wat hem/haar te den staat. Stel een ndvrraad samen Zie het hfdstuk "Ndvrraad" vr meer infrmatie. Ten aanzien van een chemische ramp dienen in ieder geval de vlgende zaken pgenmen te zijn in uw ndvrraad Basis ndvrraad Evacuatie ndvrraad

22 RampenABC Pagina 22 van Wat met u den bij een grte chemische ramp? Als u de sirenes hrt, ga dan naar binnen, sluit ramen en deuren, zet de mechanische ventilatie van de wning uit en zet uw radi aan p de frequentie van uw reginale rampenzender. Als zich een chemische ramp vrdet, zullen de autriteiten u waarschuwen middels berichtgeving per (reginale)rampenzender, dr de sirenes te laten afgaan f via geluidswagen f dr huis-aan-huis aan te bellen. Luister ged naar de aanwijzingen p de radi. Vlg de p de radi gegeven instructies nauwkeurig p; uw leven kan er van afhangen. U zu de vlgende infrmatie kunnen krijgen: Het type gezndheidsgevaar Het gevaarlijke- f bedreigde gebied He u zichzelf kunt beschermen Evacuatie rutes (indien ndzakelijk) Adressen van pvangcentra Adressen waar u medische hulp kunt krijgen De telefnnummers die u kunt bellen als u extra hulp ndig heeft. Gebruik het nummer alleen in geval er levensgevaar dreigt. Telefnlijnen raken vaak verbelast nder rampmstandigheden en dienen vrij gehuden te wrden vr ndgevallen. 8. Wat met u den als u aanwezig bent bij een grte chemische ramp? Bel en meld aard, plaats en mvang van de ramp. He eerder er alarm wrdt geslagen, des te sneller kan de hulpverlening p gang kmen. Zrg dat u uit de buurt kmt en help anderen m k weg te kmen. Dr uw bltstelling z klein mgelijk te maken, vermindert u het gevaar van vergiftiging f verwnding bij explsies. Blijf uit de buurt van weggelekte chemicaliën en raak ze absluut niet aan. Als u niet weet wat vr een srt stf het betreft, wacht dan p deskundig advies van hulpverleners inzake de juiste medische hulp die ndig is. Prbeer inademing van rk,gas f dampen te vrkmen. Als het mgelijk is, bedek dan uw mnd en neus met een vchtige dek terwijl u de plaats van het ngeval/ramp z snel mgelijk verlaat. Veel chemische stffen tasten de luchtwegen aan. Raak slachtffers niet aan tt dat de aard van het gevaarlijke materiaal bekend is en eventuele gevaren vr hulpverleners duidelijk zijn. Als de aard van de stf is vastgesteld en de autriteiten hebben gezegd dat het veilig is m slachtffers te benaderen en aan te raken, kunt u deze verder helpen en z ndig naar een mgeving met frisse lucht verplaatsen waar eerste hulp kan wrden verleend en verdere medische hulp van een ambulanceteam kan wrden afgewacht. Verwijder besmette kleding en scheisel en de alles in en plastic zak die u afsluit. Maak de slachtffers schn dr ze af te spelen met strmend water gedurende minstens 15 minuten tenzij autriteiten f gebruiksaanwijzing van de stf aangeven dat dat niet mag. Blijf zveel mgelijk aan de bvenwindse kant van de ramp (dus aan de kant waar rk/damp/gas niet naar te waait).waar van tepassing zrgt u m zveel mgelijk bvenstrms te blijven f aan de bergzijde (= bven) de ramp. Chemicaliën kunnen meegeverd wrden dr wind, water en zwaartekracht. Prbeer bltstelling te minimaliseren.

23 RampenABC Pagina 23 van He schuilt u in uw wning f p uw werk? Eén van de adviezen die u zal kunnen krijgen tijdens een chemische ramp is m in uw wning f p uw werk te schuilen. Op deze wijze wrdt besmettingsrisic verminderd. Als u daarte de pdracht krijgt, ga dan binnenshuis, sluit deuren, ramen en andere peningen waar buitenlucht dr naar binnen kan kmen af en sluit de mechanische ventilatie en eventueel de aircnditiner af. Als u daarte de mgelijkheid heeft, plak dan kieren en naden af en leg een vchtige handdek aan de nderzijde van de deuren als daar een grte kier zit. Luister verder naar instructies via uw (reginale) rampenzender Terwijl u uw gezinsleden f cllega's naar binnen rept, kunt u zichzelf een beetje beschermen dr een vchtige lap vr neus en mnd te huden. Veel chemische stffen kunnen de luchtwegen beschadigen. Direct nadat u de wning heeft afgeslten verzamelt u water in badkuip en wastafels f emmers. Daarna sluit u de hfdkraan van de waterleiding af. De waterleiding kan verntreinigd raken met chemische stffen die vrijkmen bij de ramp. Als gas f dampen dr zijn gedrngen in uw wning f verblijfplaats, neem dan ppervlakkige teugen lucht dr een vchtige lap f dek die u ver neus en mnd hudt. Vrkm dat u mgelijk besmet vedsel, drank f drinkwater binnenkrijgt. Sluit wning f verblijfplaats z ged mgelijk luchtdicht af zdat gevaarlijke gassen f dampen z min mgelijk kunnen binnendringen: De ramen en deuren dicht en de ze tevens p slt Zet de mechanische ventilatie uit, zet ventilatren af en de dat k met een eventuele luchtverversingsinstallatie f aircnditiner Sluit de schrsteenklep van kachel f pen haard (waarbij de kachel dient te wrden uitgezet) Sluit naden en kieren bij ramen en deuren af met tape en/f vchtige handdeken Sluit naden en kieren rnd ventilatie peningen en peningen van afzuigkap en wasdrger in de gevel met tape f aluminium flie Sluit alle kamers die u niet wil gebruiken af. Ga naar een kamer p de bvenverdieping met de minste deuren en ramen en ga niet in een kelderruimte zitten. Smmige stffen zijn zwaarder dan lucht en zullen bij de grnd blijven hangen en dus in een kelder zakken. Neem uw ndvrraad mee naar uw schuilplaats. Blijf in uw schuilplaats ttdat u via uw reginale rampenzender hrt dat het weer veilig is f dat u met evacueren. Als u hrt dat er explsie gevaar dreigt, sluit dan z mgelijk luiken, grdijnen f luxaflex en blijf zver mgelijk uit de buurt van de ramen.als ruiten breken dr een explsie kunnen grdijnen en luxaflex een belangrijk deel van de scherven tegenhuden. 10. Evacuatie tijdens een chemische ramp Als u de pdracht krijgt m direct te evacueren, neem dan uw ndvrraad en verder het hgst ndige mee zals medicijnen. Verlaat de wning z snel mgelijk. Vlg de instructies van de autriteiten p en neem de aangewezen evacuatierute. Neem geen andere wegen daar die kunnen zijn afgeslten f u in een giftige gaswlk f damp kunnen den belanden. Het is zeer belangrijk m uw kalmte te bewaren, ged naar de reginale rampenzender te luisteren en de daar gegeven instructies p te vlgen.