morfologie voordelta Oosterscheldemond

Transcriptie

1 dienst getfjdewatërm btbllathetik Qrenadiersweg PG middelburg mrflgie vrdelta Osterscheldemnd verslag nderzek R 1367 augustus 1980 RELNR.

2 INHOUD rijkswaterstaat dienst getijdewaterert biblitheek grenadiers wag 31 -, 4338 PG mictdelburgp blz. 1. Inleiding,, Vrgeschiedenis en pdracht Opzet nderzek., 2 2. Uitvering nderzek Ldingskaarten Verwerking van de ldingskaarten 3 3. Cnclusies.,..., 5

3 FIGUREN 1 Overzicht ldingskaarten 2 Dieptelijnenplt Dieptelijnenplt I965 4 Dieptelijnenplt 197! 5 Dieptelijnenplt Verschilplt Verschilplt Verschilplt Verschilplt Overzicht vakindeling 11 Dieptentwikkeling vakken Gl t/tn G10 12 Dieptentwikkeling vakken GM t/m G20 13 Dieptentwikkeling vakken G21 t/m G30 14 Dieptentwikkeling vakken G31 t/m G40 15 Dieptentwikkeling vakken G41 t/m G50 16 Dieptentwikkeling vakken G51 t/m G60 17 Dieptentwikkeling vakken G61 t/m G67, G70, G71 18 Dieptentwikkeling vakken G72 t/m G76, G80 t/m G83 19 Dieptentwikkeling vakken G84, G85, G90 t/m G95, G99 t/m G Dieptentwikkeling vakken G3O2, G109 t/m Gl12, Gl19, G120, G2U G212, G221, G222, G231

4 MORFOLOGIE VOORDELTA QOSTERSCHELDEMQND 1. Inleiding 1.1 Vrgeschiedenis en pdracht Teneinde vrspellingen te kunnen den ver de glfaanval p de tekmstige strmvledkering in de Osterscheldemnd, dient de bdemntwikkeling van de vrdelta bekend te zijn. De karakteristieken van de glven, welke, kmend van diep water, in de richting van de strmvledkering lpen, wrden namelijk beïnvled dr verschijnselen als refractie, diffractie en mgelijk reflectie. En deze verschijnselen zijn weer afhankelijk van de bdemligging. Omdat de strmvledkering een aanzienlijke ingreep zal zijn in het hydraulische regime van de Osterscheldemnd vanwege de reductie van de getijdebieten, mag wrden verwacht dat de bdemligging in de vrdelta zich nder invled van deze veranderingen zal wijzigen. Deze wijzigingen vallen dan buiten het patrn van natuurlijke bewegingen van de bdem zals die mmenteel ptreden als nderdeel van het dynamische systeem van het estuarium. Het is met de huidige kennis niet mgelijk betruwbare prgnses te den ten aanzien van de bvengenemde mrflgische veranderingen na de cnstructie van de strmvledkering. Het is echter zinvl m de huidige bdemveranderingen aan een nderzek te nderwerpen. Mgelijk zal dan middels extraplatietechnieken waarbij de tekmstige reductie van het getijvlume in rekening wrdt gebracht, iets kunnen wrden gezegd van de bdemntwikkeling na de buw van de strmvledkering. In de brief V2208/LV9I8/Vee/gv van 28 maart 1978 heeft het Waterlpkundig Labratrium een vrstel vr dit nderzek aan de Waterlpkundige Afdeling van de Deltadienst van de Rijkswaterstaat gedaan. Na gemaakte mndelinge afspraken had het nderzek echter reeds eind 1977 een aanvang genmen. Het nderzek is beperkt gebleven tt het eerstgenemde gedeelte van de vraagstelling, namelijk het bestuderen van de huidige bdemtvtwikkelingen van de vrdelta. Op grnd van de resultaten van dit eerste gedeelte heeft

5 -2- de pdrachtgever te kennen gegeven verder nderzek in deze richting vrlpig stp te willen zetten. In februari 1980 verzcht de pdrachtgever verslag te den van de verrichte werkzaamheden. Dit is gedaan met als resultaat het huidige verslag, waarin dus de waargenmen bdemveranderingen wrden beschreven znder verdere extraplatie naar de tekmst. Dit verslag is geschreven dr ir. E.B.Peerblte, prject-ingenieur van het Waterlpkundig Labratrium. 1.2 Opzet nderzek Uitgegaan is van een aantal peilkaarten van de vrdelta tussen de jaren 1959 en Deze peilkaarten zijn geschematiseerd en de gegevens zijn pgeslagen p magneetbanden, welke in beheer zijn bij het Waterlpkundig Labratrium. Vervlgens zijn een aantal dieptelijnenplts en een aantal verschilplts gemaakt van de vrdelta. Teneinde de balans te kunnen pmaken van de bdemveranderingen is een vierkantennet ver het gebied gelegd met een vakgrtte van 2x2 km 2. Van de ngeveer 100 vakken is de gemiddelde bdementwikkeling aangegeven, waarna de ttaalbalans kn wrden pgemaakt. Dit alles wrdt in het vlgende hfdstuk behandeld. Daarna wrden in hfdstuk 3 de cnclusies gegeven.

6 -3-2. Uitvering nderzek 2.1 Ldingskaarten De vlgende ldingskaarten van de Rijkswaterstaat - Deltadienst Waterkundige Afdeling, Zierikzee, zijn vr het nderzek gebruikt: Mnd Bruwershavense Gat (Blad 6) Mnd Osterschelde (Blad 7) Mnd Osterschelde (Blad 8) Dmburger Rassen (Blad 9) Mnd Osterschelde - Veersche Gat (Blad 20) Deze ldingskaarten zijn beschikbaar vr de achtereenvlgende jaren van 1959 tt en met In Figuur 1 wrdt de ligging van de betreffende zeegedeelten getnd. De ldingsraaien liggen ngeveer 200 m uit elkaar. De diepten in de raaien zijn gegeven met een nderlinge afstand van ngeveer 25 m. 2.2 Verwerking van de ldingskaarten De ldingskaarten van de jaren 1959, 1961, 1963, 1965, 1967,1969, 1971, 1973 en 1976 zijn geschematiseerd. Hierbij is een vierkantennet p transparant papier tegepast met een maaswijdte van 200 m; vr elk gebiedje van 200 x 200 in 2 van de ldingskaarten is de gemiddelde diepte bepaald. Dit is p visuele wijze gebeurd. De aldus geschematiseerde kaarten zijn pgeslagen p magneetband en deze gegevens zijn direct tegankelijk. Dat wil zeggen dat van willekeurige jaren de schematisaties vr verdere bewerkingen kunnen wrden gekzen, k in de tekmst. In het kader van dit nderzek zijn vr de vlgende jaren dieptelijnenplts, verschilplts en vakberekeningen gemaakt: a. dieptelijnenplts 1959, 1965, 1971, 1976; zie figuur 2 t/m 5 b. verschilplts , , , ; zie figuur 6 t/m 9

7 c. vakberekeningen Het gebied is verdeeld in 101 vakken zals is aangegeven in figuur 10. Deze vakken, hebben de vlgende ppervlaktes: G 50, G 60, G 70, G 80 : 3,2 x 10 6 ra 2 G 90 : 2,88 x 10 6 ra 2 G 91 t/m G 95 ; 3,6 x 10 G m 2 verige vakken : 4 x I0 6 m 2 Van ieder vak is de gemiddelde diepte berekend vr de 9 jaren waarvr de peilkaarten zijn geschematiseerd. Deze gemiddelde diepten zijn grafisch uitgezet in figuur 11 t/m 20. Uit de ntwikkeling van de gemiddelde diepte van de vakken wrdt gecncludeerd dat er sprake is van een langzame verndieping van de vrdelta. Vr d. jaren waarvr de verschilkaarten zijn geprduceerd, bedraa&t deze verndieping, gerekend ver het gehele beschuwde gebied van 101 vakken met een ttale ppervlakte van 397, 68 x 10 6 m 2 : ttaal gemiddeld per jaar : 69,69 x 10 6 m 3 11,62 x 10 6 m : 37,41 x 10 6 m 3 6,23 x JO 6 m : 122,85 x 10 6 m 3 7,23 x 10 B m 3 De gemiddelde verndieping vr het gehele gebied bedraagt in deze perides: : m/jr : m/jr : m/jr : m/jr

8 3. Cnclusies 1. De verschilkaarten geven een nmiddellijk verzicht van de gebieden waar de grtste veranderingen zijn pgetreden. Het vergelijken van de dieptelijnenplts geeft echter een beter beeld van het mrflgisch gebeuren als geheel. Bijvrbeeld wanneer de richting, plaats f afmetingen van een diepe strmgeul zich enigszins wijzigen, wrdt dit in de verschilplts gepresenteerd als gebieden met sterk gecncentreerde diepteverschillen. Aan de hand van de crrespnderende dieptelijnenplts wrdt echter in een dergelijk geval gecncludeerd dat de mrflgische veranderingen niet spectaculair zijn, mdat het geulen- en bankensysteem niet wezenlijk is veranderd. 2. Over de beschuwde peride zijn de mrflgische veranderingen van de vrdelta gering. Er kan gesprken wrden van een dynamisch evenwicht in het geulen- en bankensysteem. Het enige pmerkelijke is in feite de richtingsverandering van de nrdelijke geul van de twee geulen naar het zuidelijke sluitgat (Vak 23 en mgeving). In 1959 sluit deze geul duidelijk krt met de zuidelijke (vak 32 en mgeving), terwijl deze geul in 1976 in nrdwestelijke richting drlpt. S. Qua zandbalans is er in het beschuwde gebied en ver de beschuwde peride sprake van een afnemende verndieping van de vrdelta. De aanzanding bedreg in de peride gemiddeld 11,6 miljen m 3 per jaar en in de peride ,2 miljen m 3 per jaar. Deze heveelheden crrespnderen met een ver het gehele gebied gemiddelde verndieping van respectievelijk 2,9 cm en 0,8 cm per jaar.

9 OVERZICHT LODINGSKAARTEN SCHAAL 1: WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG. 1

10 U<s\ IV H H \YL I'«J I'«J 'f f^ fi^ ^ DIEPTEL'JNENPLOT 1959 SCHAAL 1: t-(-j-+ > + + ' " K l ' + t f l t H W =*- ( t V l + - ). «- a t WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 {FK3.

11 il/i DIEPTELÜNENPLOT 1965 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM SCHAAL 1: R 1367 I FK3-3

12 <f(iu ft 1// illl ))/ /f/ u ) i 1 1 [ I t I [ I I I I I I +++ \-t M I I I I DfEPTELÜNENPLOT 1971 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM SCHAAL 1: I I t I t I I I t M I I t l I 1 I I } I I > f H-H-l l I

13 t ( t i i i 1 fs ' öil \^ i' J //( 'XII C.//3^-TR»^ \ \ n - DIEPTELUNENPLOT 1976 SCHAAL 1: WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM

14 a &..' U (tefii A tii H B II ir ^ ^^ vk> ^ ö v ^ tt 8 s <x> ö -qf O 5 N O) CO 8 8 cd E E in m ' A E E in m ' A PO :i! en! ; ii! '-g i 0 ^ -v~\ ih ^ ^ S< r^ 'f 01 - ^ A e ^ <6J & 3 - > 0 &fr»tj m & (O u VERSCHILPLOT WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM SCHAAL 1: R 1367 FIG. 6 8 in *&Sn pi in N 1 & 8

15 VERSCHILPLOT SCHAAL 1: WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM

16 VERSCHILPLOT SCHAAL 1: WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM

17 s<n O i_» VI II j 1-1 F II i ; 1 i 1 1 i 1 1 VERSCHILPLOT WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM SCHAAL 1: (O

18 37.OOO 39.0O Opp. G5O, G60, G70, G8O pp. G90 pp. G91 t/m G95 pp. verige vakken OO 49.OOO 51.OOO 51*40' s O OOO 61.0O NOORD BEVELAND i i NB. randvakken hebben een afwijkende ppervlakte OVERZICHT VAKINDELING WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM SCHAAL 1: R 1367 FK5. 10 dieptelijncn gebaseerd p ldingcn ,5 m 10 m 15 m 20 m 25 m 30 m

19 ' i 19 i Cl m CO (7) 01 O) Cl CO Ol N 01 jaren DIEPTEONTWIKKEUNG VAKKEN G1 t/m G10 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG. 11

20 1 2 3 i < 7 "5 J '" ' 13,15* " O) in O) O) in (0 Ü3 8 jaren r en 00 DIEPTEONTWIKKELING VAKKEN G11 t/m G20 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG, 12

21 4 < 5 < 7 r l 8 < e* ö 10 i 11 i i t > (0 J (O 18 O) IS O) jaren O) $ r*- (3) DIEPTEONTWIKKELING VAKKEN G21 t/m G30 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG, 13

22 jaren DIEPTEONTWIKKEUNG VAKKEN G31 t/m G40 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG. 14

23 > jaren DIEPTEONTWIKKELING VAKKEN G41 t/m G50 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG. 15

24 < { 7<.97* 10i -53-, ^ " t 54 "~ ; 13 14, < m O) 01 (O 01 (O O) jaren r DIEPTEONTWIKKELING VAKKEN G51 t/m G60 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 JFIG. 16

25 E 8 ö 10J ±i,,_ *"".67".61* " ^ D 01 en (0 01 ai ->- jaren DIEPTEONTWIKKELING VAKKEN G61 1/171667,070,671 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG. 17

26 DiEPTEONTWIKKELING VAKKEN G72 t/m G76, G80 t/m G83 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG, 18

27 . 100" 99" ; i Ifl > O) jaren 01 n r 01 & DIEPTEONTWIKKELING VAKKEN G84, G85,, G99 t/m G 101 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG. 19

28 110. ; i " 6' 119. i 8 ö 10 1Ï 12 7* * \ 231' i Ifl O) (O en en m (O O) -> jaren 0> O) DIEPTEONTWIKKELING VAKKEN G102, G109 t/m G112, 120,6 221, G222, G 231 WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM R 1367 FIG. 20