Analyse bijdragen onder de drempelwaarde. (0.05 mol/ha/jaar) AERIUSA. 4 juli Datum. Status. Definitief. Auteurs

Transcriptie

1 Analyse bijdragen nder de drempelwaarde (0.05 ml/ha/jaar) Datum Status Auteurs 4 juli 2018 Definitief Liesbeth Maltha-Nix en Mark Wilmt Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 1 van 10

2 Achtergrnd Deze analyse gaat in p de vlgende nderwerpen: 1. De nderbuwing van prjecten nder de drempelwaarde in het PAS prgramma. Een nadere telichting p de uitgeverde indicatieve berekeningen vr de veehuderij die vrafgaand van aan het PAS en bij het advies van het StAB (Stichting Advisering Bestuursrechtspraak) zijn gemaakt. 2. Een aanvullende analyse die recent is uitgeverd, waarbij de vlgende punten zijn nderzcht: a. Actualisatie van de eerder uitgeverde verkennende berekeningen p basis van de laatste (wetenschappelijke) inzichten; b. Aanvullende cntra analyse p basis van praktijkgegevens uit het PAS. Samenvatting Uit de indicatieve berekeningen die zijn gedaan vóór de vaststelling van het PAS vlgde de verwachting dat de cumulatieve bijdrage van de 'drempelwaardebedrijven' maximaal 7 ml/ha/jaar zu zijn. Uit de geactualiseerde berekeningen vlgt een maximale bijdrage die wat betreft het landelijk beeld beperkt hger ligt. De hgere bijdrage ten pzichte van de rsprnkelijke berekeningen is vral het gevlg van de andere (meer gelijkmatige) ruimtelijke verdeling van de grei-emissies. Rndm de Peel-gebieden en in het nrden van het land is dit effect sterker dan landelijk gemiddeld. De resultaten van een analyse van praktijkgegevens kmen landelijk gezien vereen met de resultaten van de actualisatie van de indicatieve berekeningen en laten zien dat juist in de Peel-gebieden de cumulatieve bijdrage lager is dan p basis van de actualisatie van de indicatieve berekeningen kan wrden verwacht. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 2 van 10

3 1. Onderbuwing van prjecten nder de drempelwaarde in het PAS prgramma Prjecten nder de drempelwaarde zijn binnen het PAS nderdeel van de autnme grei. Het gaat immers m ntwikkelingen die geen vergunning- f meldingsplicht kennen. Vr 'autnme grei' is in het PAS vraf ruimte gereserveerd en het invullen van deze ruimte is als nderdeel van de ttale depsitie eclgisch berdeeld. De bendigde depsitieruimte vr prjecten die nder de drempelwaarde vallen, is - vrdat het PAS werd vastgesteld - p basis van indicatieve berekeningen ingeschat en berdeeld. In het kader p de vlgende pagina zijn deze verkennende berekeningen tegelicht. De cnclusies van de indicatieve berekeningen vrafgaand aan het PAS waren: Verwachting dat binnen de veehuderij ruim bedrijven hun grei, p basis van specifiek verfijnd scenari, zuden kunnen realiseren nder de drempelwaarde; Verwachting dat de maximale cumulatieve bijdrage van de ntwikkelingen nder de drempelwaarde binnen een gebied in 95% van de gebieden nder de 4 ml/ha/jaar zu blijven en in geen enkel gebied bven de 7 ml/ha/jaar zu uitkmen. Specifiek vr de Peelgebieden : Grte Peel een maximum van 0,6 ml/ha/jaar Deurnsche Peel en Mariapeel een maximum van 1,2 ml/ha/jaar Daarnaast was de inschatting dat de gemiddelde cumulatieve bijdrage in 90% van de gebieden nder de 2 ml/ha/jaar zu blijven en in geen enkel gebied bven de 4 ml/ha/jaar zu uitkmen. Deze verwachting was gebaseerd p een generieke mrekening per gebied, m van maximale bijdragen te kmen tt verwachte gemiddelde bijdragen. In 2015, bij een update in 2016, is p basis van deze resultaten gecncludeerd dat het vr de veehuderij naar verwachting m maximaal enkele mlen N/ha/jaar zu gaan (hele le PAS-tijdvak van zes jaar). Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 3 van 10

4 Werkwijze bij indicatieve berekeningen 'prjecten nder drempelwaarde' vr start van het PAS Vr de sectr veehuderij is destijds p basis van een prvinciaal gedifferentieerd greiscenari uit een rapprt van het LEI1 vr ieder bedrijf bepaald wat een verwachte grei zu zijn, als dat bedrijf zu gaan greien. De mvang van de I:., grei hing daarbij niet alleen af van de diercategrie (zals in " het landbuwscenari van het PAS), maar k van de ligging (welke prvincie) en van de mvang (aantal dieren) van het bedrijf. Met name het feit dat de grei gericht verdeeld werd ver grte en kleine bedrijven, was destijds de reden m dit scenari te gebruiken vr de analyse, in plaats van het 'gewne' PAS scenari, k al had het geen frmele status in het PAS Op basis van de aannames uit het scenari, werd bepaald heveel bedrijven de vr hen verwachte grei zuden kunnen realiseren znder verschrijding van de drempelwaarde. Hiervr werd vr ieder bedrijf de verwachte grei drgerekend p een representatieve set hexagnen: Alle relevante receptren p de grens van het gebied Aantal randm bepaalde relevante receptren binnen het N2000 gebied. Het aantal was afhankelijk van het ttale aantal hexagnen in het gebied Vr ieder bedrijf werd p deze manier bepaald en vastgelegd wat de maximale bijdrage per Natura2000 gebied was. De bedrijven waar de maximale berekende bijdrage in alle gebieden nder de 0,05 ml/ha/jaar bleef.ìwaren de 'drempelwaardebedrijven'. Vr deze bedrijven werd aangenmen dat ze hun grei kunnen realiseren nder de drempelwaarde. De berekende maximale bijdragen van alle drempelwaardebedrijven werden vervlgens per N2000 gebied bij elkaar pgeteld m het verwachte cumulatieve effect per gebied te bepalen. Dit was dus een ptelsm van maximale bijdragen, die p verschillende hexagnen berekend waren Bij het ptellen werd p twee punten een crrectie uitgeverd: Crrectie vr feit dat niet alle bedrijven daadwerkelijk gaan greien. In de analyse werden bij het bepalen wat de 'drempelwaardebedrijven' waren, alle bedrijven drgerekend die vlgens het scenari zuden kunnen greien. Echter, nderdeel van het scenari waren k percentages die aangaven welk deel van de bedrijven in een bepaalde categrie daadwerkelijk zu gaan greien. Dat percentage is tegepast als crrectiefactr p iedere berekende individuele maximale bijdrage, alvrens te cumuleren. Bijvrbeeld, als in een bepaalde prvincie, diercategrie en klasse 80% van de bedrijven ging greien, werden de berekende maximale bijdragen van alle drempelwaardebedrijven in deze categrie vermenigvuldigd met 0,8 vrdat gecumuleerd werd 1 De Keijer et al. (2014) Ontwikkeling dieraantallen tt prvinciaal gedifferentieerde scenari's (LEI ) Wageningen: LEI Wageningen UR (nderzek uitgeverd in pdracht van prvincie Friesland) Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 4 van 10

5 Crrectie m van cumulatieve maximale bijdragen te kmen tt een gebiedsgemiddelde. Van elk drempelwaardebedrijf werd de maximale bijdrage gebruikt, maar in werkelijkheid zullen nit alle maximale bijdragen p dezelfde plek plaatsvinden. De cumulatieve maximale bijdrage werd daarm ng mgerekend naar een meer realistisch gebiedsgemiddelde cumulatieve bijdrage. Dit werd gedaan dr de maximale cumulatieve bijdrage te vermenigvuldigen met een gebiedsafhankelijke crrectiefactr. De crrectiefactr was bepaald dr de gemiddelde stalbijdrage in M14.2 te delen dr de maximale stalbijdrage in M14.2 vr datzelfde gebied. 2. Aanvullende analyse in 2018 Op dit mment is het PAS bijna drie jaar in werking en zijn p basis van actuele gegevens, twee aanvullende analyses gedaan ter actualisatie van de indicatieve berekeningen uit Actualisatie indicatieve berekeningen met actuele GIAB gegevens De indicatieve berekeningen van destijds zijn geactualiseerd, met de vlgende verschillen: Als basis is bij de actualisatie uitgegaan van het actuele GIAB bestand (dit zijn de brngegevens vr de stalemissies in AERIUS, M16L) De bepaling van de representatieve set receptren waarp is gerekend, is verbeterd (zie nderstaand kader) en er is gerekend met de actuele versie van OPS (versie 2018) Vr de grei per bedrijf die is drgerekend, is uitgegaan van het meest recente greiscenari dat k gehanteerd wrdt in het PAS (PBL/CBS) en niet meer van het destijds gebruikte greiscenari uit het LEI rapprt. De grei vr de landbuwsectr, specifiek stallen, is in het gebruikte PBL scenari per diercategrie bepaald en vervlgens gelijkmatig verdeeld ver alle veehuderijen in die categrie (zie AERIUS factsheets 'greipercentages dieraantallen' en 'bepalen emissies stallen') Niet meer alleen de maximale bijdrage van alle bedrijven p ieder N2000 gebied is pgeslagen, maar alle resultaten p de drgerekende receptren. Daardr is het mgelijk m resultaten per receptr te cumuleren, en heft er niet meer gewerkt te wrden via een gebieds-specifieke crrectie. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 5 van 10

6 2.2 Bepalen representatieve steekpref van hexagnen per N2000 gebied Stap 1: van alleen de relevante hexaqnerr' is een aselecte steekpref van 10% genmen. Dit kmt neer p ruim hexagnen verdeeld ver Nederland Stap 2: per Natura2000 gebied is stap 1 aangevuld met een selecte steekpref, waarbij de relevante hexagnen in het gebied zijn gesrteerd vr de vlgende 3 variabelen: Hgste ttale stikstfdepsitie in 2014 Minst resterende ntwikkelingsruimte in Segment 2 Minst resterende depsitieruimte in het segment Grenswaardereservering Vr iedere variabele is bij de srtering de eerste 10% van de hexagnen aan de ttale steekpref tegevegd. Het minimumaantal hexagnen dat is tegevegd per srtering was 50, tenzij het ttale aantal hexagnen in het N2000 gebied minder was dan 50 Het resultaat van stap 1 en stap 2 is samengevegd tt de ttale steekpref (ruim receptren) He~jJ~n~n In $1~kpIO~ _C('sel«teerd [='1 U~\u." 2000 'lebim HCX3gnenmsteekpre( _Geselecteer 3 r:j lilltur;> 2000 çebl~ :8 He,,~llenlnsteekprcl _Gesele<tcer.: l::jnatll'a:20000ebl~ Figuur 1; Vrbeeld vr 4 gebieden waarin met blauwe hexagnen is aangegeven welke nderdeel van de representatieve steekpref. 2 Hexagnen met stikstfgevelige habitatlypen en/f leefgebieden die zij aangewezen f gekppeld aan aangewezen srten,..r::= zie kjacsheet 'Relevante en OR-relevante hexagnen' - - ~ Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 6 van 10

7 Cnclusie naar aanleiding van de actualisatie van de indicatieve berekeningen: Op basis van greiscenari van PBL/CBS wrdt vr ruim bedrijven berekend dat ze zuden kunnen greien nder de drempelwaarde (p alle hexagnen in de steekpref een bijdrage nder de 0,05 ml/ha/jaar) a a Dit is aanzienlijk meer dan de ruim bedrijven uit de eerdere analyse De belangrijkste verklaring hiervr is het verschil in greiscenari: bij het ruimtelijk meer gelijkmatig verdelen van de emissie ntwikkeling (grei) zals in het PAS-scenari gebeurt, krijgen meer bedrijven een kleinere heveelheid grei tebedeeld. Dit leidt tt meer bedrijven die vervlgens nder de drempelwaarde (kunnen) blijven. In de realiteit zal de emissie ntwikkeling (grei) p bedrijfsniveau plaatsvinden, waardr p die lcatie de grei grter zal zijn dan de bedrijfsgemiddelde grei. Het ttale aantal bedrijven dat greit in emissie zal evenwel kleiner zijn dan in het PBL/CBS-scenari. De cumulatieve bijdrage van de ruim bedrijven die vlgens het gehanteerde greiscenari kunnen greien nder de drempelwaarde, is gemiddeld vr Nederland p 3,1 ml/ha/jaar a a Op 90% van de drgerekende hexagnen blijft de gebiedsgemiddelde bijdrage nder de 5,0 ml/ha/jaar Het maximum dat is berekend ligt p 8,6 ml/ha/jaar Specifiek vr de Peel gebieden ligt de gemiddelde bijdrage in dezelfde rdegrtte: a De gemiddelde cumulatieve bijdrage is 3,0 ml/ha/jaar a De bijdrage varieert tussen de 1,5 tt 6,3 ml/ha/jaar (90 percentiel 4,1 ml/ha/jaar) De berekende maximale waarden vr de Peelgebieden zijn grter dan in de rsprnkelijke indicatieve berekeningen. Vrnaamste rzaak hiervr is de andere ruimtelijke verdeling van de grei: rndm de Peel gebieden liggen veel grtere veehuderijen, die bij de indicatieve berekeningen destijds minder kans hadden p een bijdrage die nder de drempelwaarde blijft. Eenzelfde beeld ntstaat in het nrden van het land. 2.3 Analyse p basis 'echte' aanvragen en meldingen Het cmplexe van de indicatieve berekeningen p basis van greiscenari's is het feit dat generieke aannames mtrent grei, in een berekening wrden 'tebedeeld' aan individuele bedrijven. Dit maakt dat het een theretische analyse blijft, terwijl het bij de bijdragen nder de drempelwaarde nu juist gaat m wat er in de praktijk gebeurt bij individuele Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 7 van la

8 bedrijven. En individuele bedrijven vlgen nit precies de generieke aannames die vr het landelijk beeld als geheel gelden. Vr de analyse zu het daarm gewenst zijn m een set 'echte' drempelwaarde-activiteiten dr te rekenen. Echter, ntwikkelingen waarvan het prjecteffect veralnder de drempelwaarde blijft, zijn niet vergunning- f meldingsplichtig, waardr er k geen dataset beschikbaar is m dr te rekenen. Wat wel beschikbaar is in AERIUS Register, zijn activiteiten die wél vergunning- f meldingsplichtig zijn. Deze activiteiten zullen ver het algemeen meer emissie hebben dan de 'drempelwaarde-activiteiten', maar de verwachting is dat ze wat betreft ruimtelijke verdeling ver Nederland en generieke kenmerken wél vergelijkbaar zijn met 'drempelwaarde-activiteiten' in dezelfde sectr. Daarm is ervr gekzen m p basis van echte aanvragen en meldingen uit 3 jaar PAS een inschatting te maken wat het cumulatieve effect is van 'veel kleine bijdragen nder de drempelwaarde samen'. De kracht van deze analyse in aanvulling met de indicatieve berekeningen, is het feit dat het gaat m 'echte' aanvragen en meldingen, met een natuurlijke variatie in kenmerken, die k ng eens p een reële wijze ruimtelijk verdeeld zijn ver Nederland. De vlgende aanpak is gehanteerd: Er is gerekend p dezelfde set representatieve hexagnen die is gebruikt bij de actualisatie van de indicatieve berekeningen M16L Vr de analyse zijn alle aanvragen en meldingen uit Register (vanaf het beqin van het PAS tt en met januari 2018) drgerekend waarvan de bendigde ntwikkelings- f depsitieruimte p de gehanteerde set hexagnen nder de drempelwaarde blijft. Op die manier ntstaat een beeld van de sm van veel bijdragen die individueel allemaal nder de drempelwaarde blijven. Het gaat m bijna aanvragen en meldingen: dat is rdegrtte 15% van alle aanvragen en meldingen in Register AI deze bijdragen nder de drempelwaarde zijn p ieder hexagn uit de set gesmmeerd m een gevel te krijgen wat dat aan cumulatieve bijdrage plevert De cnclusie van de analyse p basis van werkelijke aanvragen en meldingen uit Register is de vlgende: Gemiddeld kmt de sm van alle bijdragen nder de drempelwaarde uit p 1,2 ml/ha/jaar, waarbij p 90% van de drgerekende hexagnen de bijdrage niet meer is dan 2,0 ml/ha/jaar. De maximale berekende bijdrage die vrkmt in de set representatieve hexagnen is 8,6 ml/ha/jaar Specifiek in de Peel-gebieden kmt de cumulatieve bijdrage van bijdragen nder de drempelwaarde lager uit, namelijk p gemiddeld 0,7 ml/ha/jaar (variërend tussen de 0,1 en 1,8 ml/ha/jaar; 90 percentiel 1,0). Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 8 van 10

9 3. Cnclusie: wat is nu verwacht effect en he verhudt zich dat tt de ttale grei? Onderstaande tabel geeft een verzicht van de gemiddelde en de maximale berekende cumulatieve bijdrage vr de drie beschuwde analyses, afgernd naar hele mlen/ha/j. Vr de indicatieve berekeningen uit 2015 zijn geen gemiddelde waarden pgenmen, mdat deze destijds alleen ingeschat zijn p basis van de maximale bijdrage in cmbinatie met een crrectiefactr. Nederland Peel gebieden Gem. gop Max Gem. gop Max Indicatieve berekeningen vr start PAS 3,3 7,4 1,2 (2015)* Actualisatie indicatieve berekeningen 3,1 S,O 8,6 3,0 4,1 6,3 (2018) Analyse met praktijkgegevens (2018) 1,2 2,0 8,6 0,7 l,o 1,8 Tebel L: verzicht resultaten -gemiddeld/90 percentiel/maximaal cumulatief effect (ml/ha/jaar) *de 90% percentielwaarde van 3,3 ml/ha/jaar kmt vereen met de eerdergenemde 9S-percentiel waarde van 4 ml/ha/jaar Het vlgende kan p basis van de analyses gecncludeerd wrden: Uit de indicatieve berekeningen die zijn gedaan vr de start van het PAS, vlgde de verwachting dat binnen de veehuderij ruim bedrijven hun grei zuden kunnen realiseren nder de drempelwaarde. Bij de actualisatie van deze berekening is dit aantal grter, namelijk ngeveer bedrijven. De reden vr dit verschil is dat bij de actualisatie gerekend is met een ruimtelijk gelijkmatiger verdeelde grei, zals dat k in het PAS wrdt gehanteerd. Dr het meer gelijkmatig verdelen van de grei ver de bedrijven in Nederland, zijn er nu meer bedrijven die in de berekening uitkmen nder de drempelwaarde dan destijds in de analyse Uit de indicatieve berekeningen die zijn gedaan vr de start van het PAS vlgde de verwachting dat de cumulatieve bijdrage van de 'drempelwaardebedrijven' maximaal 7 ml/ha/jaar zu zijn; uit de geactualiseerde berekeningen vlgt een maximale bijdrage die wat betreft het landelijk beeld beperkt hger ligt. De hgere bijdrage ten pzichte van de rsprnkelijke berekeningen is vral een gevlg van de andere (meer gelijkmatige) ruimtelijke verdeling van de grei-emissies. Rndm de Peel gebieden en in het nrden is dit effect sterker dan landelijk gemiddeld Omdat de indicatieve berekeningen gebaseerd zijn p generieke aannames mtrent grei en niet p feitelijke aanvragen en meldingen, is aanvullend een analyse gedaan p dezelfde representatieve set hexagnen, maar dan met bijna 1250 'echte' Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 9 van 10

10 aanvragen en meldingen uit de praktijk. Het gaat m activiteiten die p zichzelf vergunning- f meldingsplichtig zijn, maar waarvr de bendigde ntwikkelings- f depsitieruimte p de gehanteerde hexagnenset veralnder de drempelwaarde blijft. Dr deze bijdragen vervlgens allemaal bij elkaar p te tellen, ntstaat een gevel waar de sm van 'veel kleine bijdragen nder de drempelwaarde' p uitkmt, als wrdt uitgegaan van een ruimtelijke verdeling en pbuw van aanvragen en meldingen uit de praktijk en niet van generieke aannames Uit de aanvullende analyse met praktijkgegevens vlgt een cumulatieve bijdrage van maximaal 9 ml/ha/jaar, en specifiek vr de Peel-gebieden van maximaal 2 ml/ha/jaar. Dat betekent dat de berekening p basis van praktijkgegevens ten pzichte van de geactualiseerde indicatieve berekeningen niet hger uitkmt. Gemiddeld gaat het vlgens deze analyse m minder dan 1 ml/ha/jaar in de Peelgebieden (0,7 ml/ha/jaar). Vergeleken met de stalgrei waarmee vr de Peel-gebieden rekening is gehuden in het PAS, betekent dat gemiddeld 3% van de ttale stalgrei. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 10 van 10