Sigrid Vermeiren Tel

Transcriptie

1 Transfusiehandbek pagina 1 - versie juli 2012

2 Sigrid Vermeiren Tel Transfusiehandbek pagina 2 - versie juli 2012

3 Inleiding... 7 Bledprducten: verzicht & indicaties... 8 Gedeleuccyteerd erythrcytencncentraat (ECL)... 8 Algemene indicaties erythrcytencncentraat... 8 Specifiek vrbehandeld erythrcytencncentraat Bestraald ECL CMV negatief ECL CMV negatief en bestraald ECL Vlledig bled Gewassen erythrcyten (ECW) Pediatrische units (EZL) Autlg erythrcytencncentraat Definitie 12 Aanvraag vr auttransfusie Dnrcriteria Bewaren van het bled Cntra-indicaties Autlge dnatie bedeld vr crypreservatie Fen-identisch erythrcytencncentraat Pre-peratief bestellen van ECL Trmbcytencncentraat Algemene indicaties vr bledplaatjestransfusie: Pathgeen gereduceerd gepld trmbcytencncentraat Pathgeen gereduceerd één-dnr trmbcytencncentraat Trmbcytencncentraat vr nenaten Gewassen bledplaatjescncentraat Vers ingevrren plasma Virus geïnactiveerd humaan plasma Methyleenblauw (VPVIM) Virus geïnactiveerd crysupernatant plasma Mnstername en aanvraag De Mnstername De aanvraag Transfusiehandbek pagina 3 - versie juli 2012

4 Transprt, ntvangst en bewaren van bledprducten Het transprt van bledprducten Aflevering en ntvangst Bledprducten vr verpleegafdelingen (niet peratiekwartier) Bledprducten vr peratiekwartier Het bewaren van bledprducten Erythrcytencncentraat Trmbcytencncentraat Virusgeïnactiveerd plasma (VPVIM) Principes cmpabiliteitsnderzek Erythrcytencncentraat Bledgrep van de patiënt Er zijn geen gegevens ver de bledgrep van de patiënt vr handen in het infrmaticasysteem van het lab p het genblik van de bestelling Het lab beschikt in zijn infrmaticasysteem ver twee bledgrepbepalingen van de ntvanger p het genblik van de bestelling Het lab beschikt p het genblik van de bestelling ver één bledgrepbepaling (in haar infrmaticasysteem f via bledgrepkaart) Bijzndere situaties De kruispref Geldigheid van een kruispref Bij aanwezigheid van irreguliere antistffen Cmpabiliteitsnderzek en wisseltransfusie in de pediatrie Geen mgelijkheid tt cmpabiliteitsnderzek Trmbcytencncentraat Virusgeïnactiveerd plasma Tedienen van bledprducten Transfusiereacties Overzicht transfusiereacties Bespreking transfusiereacties Acute transfusiereacties Acute hemlytische reactie (AHTR) Niet-hemlytische febriele transfusiereactie Allergische reactie Anafylaxis 33 Transfusiehandbek pagina 4 - versie juli 2012

5 Transfusie gerelateerde lngaandeningen (TRALI) Psttransfusie bacteriële infectie (Bacteriëmie, sepsis, endtxinenshck) Transfusie-gerelateerde lngedeem dr vlume verbelasting (cardiaal falen) Fysisch f chemisch geïnduceerde transfusiereactie Laattijdige transfusiereactie Uitgestelde hemlytische transfusiereactie Nieuwe antistfvrming tegen bledcelantigenen Psttransfusie purpura Transfusie geasscieerde graft-versus-hst ziekte IJzerstapeling Psttransfusie virale infectie Psttransfusie niet-virale infectie Melden van ernstige transfusiereacties en ernstige ngewenste vrvallen Melden van ernstige ngewenste vrvallen Definitie ernstige ngewenste vrvallen Melding 42 Melden van ernstige transfusiereacties Definitie van een ernstige transfusiereactie Melding van ernstige transfusiereactie Acute transfusiereacties Laattijdige transfusiereacties Spedprcedure vr tedienen van bledprducten Het dringend tedienen van ECL Bledgrep van de patiënt is niet gekend (zie figuur spedprcedure BG niet gekend ) Bledgrep van de patiënt is slechts eenmaal bepaald (zie figuur spedprcedure BG gekend ) 46 Bledgrep van de patiënt is gekend en gevalideerd (zie figuur spedprcedure BG gekend ) 48 Het dringend tedienen van plasma Bledgrep van de patiënt is niet gekend Bledgrep van de patiënt is minstens eenmaal bepaald Het dringend tedienen van trmbcyten Psttransfusie pvlging Klinische psttransfusie evaluatie Transfusiehandbek pagina 5 - versie juli 2012

6 Erythrcytencncentraat Trmbcytencncentraat Plasma 50 Transfusie gerelateerde aandeningen Transfusie in specifieke klinische situaties Transfusie bij nenaten en kleine kinderen Bledgrepbepaling / directe Cmbs p navelstrengbled Transfusie bij kinderen Erythrcytencncentraat Nenaten jnger dan twee maanden Kinderen uder dan 2 maand (waarbij een pediatrische unit aangevraagd wrdt) Trmbcyten Plasma 55 Wisseltransfusie Transfusie van fen-cmpatibel bled bij patiënten met sikkelcelanemie/thalassemie en patiënten met aut-immuunhemlytische anemie Sikkelcelanemie en thalassemie Aut-immuun hemlytische anemie (AIHA) Transfusiehandbek: referenties Transfusiehandbek pagina 6 - versie juli 2012

7 Inleiding Het transfusiehandbek vrmt de leidraad vr een crrect transfusiebeleid in nze GZAziekenhuizen en werd pgesteld dr het transfusiecmité vlgens de huidig geldende richtlijnen (cfr Hfdstuk 11. Referenties). Het geeft een verzicht van de bledprducten en hun indicaties, de prcedures vr aanvraag, bewaring en tediening en tensltte wrdt ingegaan p de mgelijke transfusiereacties, de detectie en melding er van (hemvigilantie). Bledtransfusie mvat enkel de tediening van wat - in de wetgeving de labiele bledprducten wrden genemd: erytrcytencncentraat, trmbcytencncentraat en plasma. Deze prducten hebben als belangrijke gemeenschappelijke eigenschap dat de bledgrep een essentieel gegeven is m te weten f een prduct al dan niet geschikt is vr een patiënt. Het transfusiecmité heeft tt del m binnen het ziekenhuis te streven naar een veilig en efficiënt transfusiebeleid. Het werkt hiervr samen met de functie ziekenhuisbledbank en de functie hemvigilantie. De leden van de functie hemvigilantie gelden als referentiepersnen vr transfusie binnen het ziekenhuis. De huidige leden zijn Dr Sigrid Vermeiren, Dr Steven Weekx, Amber Neefs en Dr Jan Lemmens. U kan hen indien ndig cntacteren bij vragen, prblemen f suggesties mtrent transfusie. Transfusiehandbek pagina 7 - versie juli 2012

8 1. Bledprducten: verzicht & indicaties Bledprducten zijn van bilgische rsprng en huden steeds het risic in van verdracht van virale, bacteriële f parasitlgische infecties, en kunnen daarnaast een ngewenste invled hebben p het immuunsysteem. Het geven van een bledtransfusie kan derhalve ernstige gevlgen vr de patiënt hebben. Van elke bledafname wrden p het dnrbled standaard de vlgende testen verricht: anti- HIV-1 en HIV-2, anti-hcv, HbsAg, anti-trepnema pallidum, verhgde AST, pspring hepatitis C en HIV-1 virus. Ondanks de verfijningen van de huidige generatie testen zijn de verdraagbare ziekten (a Hep. B; Hep. C; CMV-infectie, AIDS, ) en ngewenste bijwerkingen niet in alle gevallen te vrkmen. Als algemene regel geldt dan k steeds zeer terughudend met het tedienen van bledprducten met wrden mgegaan, en dat dit slecht mag gebeuren p strenge indicatie. Hier vlgt een verzicht van de types bledprducten en hun indicaties. Meer uitgebreide infrmatie is steeds te vinden in de prductinfrmatiebrchure uitgegeven dr het Bledtransfusiecentrum (zie bijlage Prductinfrmatiebrchure Dienst vr het Bled ) Gedeleuccyteerd erythrcytencncentraat (ECL) Wrdt aangewend m een beter zuurstftransprt te verkrijgen indien deze dr anemie f bledverlies in het gedrang kmt. Elke unit bevat ml erythrcytencncentraat, waarvan 80 à 100 ml bewaarvleistf SAGM (saline, adenine, glucse, mannitl) en anticagulans (CPD). Eén unit heeft een hematcrietwaarde tussen 0.55 en 0.70, en een transfusie van één eenheid resulteert in een Hb-stijging van +/- 1 g/dl en een Hct-stijging van +/- 3% bij een persn van 70 kg die niet actief bledt. Op het transfusiecentrum wrden WBC mechanisch (mbv filtratie) nageneg vlledig verwijderd uit het erythrcytencncentraat. Eén eenheid bevat maximaal 1 x 106 leukcyten. Samen met het depleteren van de leukcyten wrden k de eventuele intracellulaire virussen (bv CMV, EBV, ) verwijderd Algemene indicaties erythrcytencncentraat Klinische indicatie: juiste klinische indicaties vr transfusie: dyspne syncpe Transfusiehandbek pagina 8 - versie juli 2012

9 rthstatische klachten tachycardie > 100 bpm angina pectris transient ischemic attacs geen klinische indicaties vr transfusie: verbetering algeheel welbehagen patiënt vlume expansie waarbij cristallïden f cllïden vlden meizaam verlp rale ijzersuppletie Hb cncentratie Hb > 10 g/dl: geen transfusie Hb 7 10 g/dl: afhankelijk van klinische situatie Hb < 7 g/dl: transfusie meestal aangewezen Gecmbineerd: Hb cnc. (g/dl) Klinische Kans p ernstige Transfusiend symptmen van anemie fysilgische beperking > 10 Zelden Laag Zelden 8-10 Afwezig Laag Zelden; sms bij acuut Bledverlies Aanwezig 6-8 Afwezig Laag tt gemiddeld Gemiddeld Transfusie verwegen Transfusie verwegen bij acuut bledverlies f nderliggende cardipulmnaire aandening Aanwezig Gemiddeld tt hg Frequent < 6 Frequent Hg Meestal; mgelijke uitz: Chrnische anemie (bv renaal), pernicieuze f Immuunhemlytische anemie Acuut bledverlies Schatting verlies circulerend vlume: < 15%: geen transfusie 15 30%: cristallïden en cllïden Transfusiehandbek pagina 9 - versie juli 2012

10 30 40 %: mgelijk transfusie ndig > 40%: vlume cmpensatie + transfusie Cave: bij transfusie > 4 à 6 units: vlume cmpensatie dr plasma vervangingsmiddelen + cntrle van de stlling: aantal trmbcyten, PT, APTT, Fibringeen, met streefdel: PT en APTT < 1.5 x ref. waarde Fibringeen > 80 mg/dl aantal trmbcyten > x 106/L Chrnisch bledverlies Enkel transfusie p geleide van klachten en / f symptmen. Deze wrden mede bepaald dr de leeftijd en de cardivasculaire testand van de patiënt. Er wrdt niet gestreefd naar de nrmalisatie van het Hb-gehalte. Geen transfusie als er een effectief alternatief bestaat, bv: Fe Vit B12 Fliumzuur Ep (niersufficiëntie) Crticiden (aut-immuun pathlgie) Peri-peratief Objectief= vermijden transfusie: Onderzeken en behandelen van anemie vr electieve heelkunde Anti-plaatjes medicatie stpzetten Anticagulentia stpzetten Autlge strategieën Bledsparende technieken Bleding verminderen dr tedienen farmaca Algemene pmerking: steeds rekening huden met de rzaak van de anemie en de mgelijkheid tt snelle/spntante recuperatie. In Ltus Ntes werkruimte nder het hfdstuk "nieuwe prcedures" en daar nder "verpleegkunde" is vr alle heelkundige ingrepen te vinden heveel bled er met besteld wrden Specifiek vrbehandeld erythrcytencncentraat Bestraald ECL Dr middel van gammabestraling (25 Gy transfusiecentrum) wrden de cellen in het bled die tt deling in staat zijn (mncyten, lymfcyten) dermate beschadigd, dat deze zich niet meer kunnen vermenigvuldigen. Hierdr wrdt vrkmen dat bij ernstige immuun Transfusiehandbek pagina 10 - versie juli 2012

11 gecmprmitteerde patiënten zich een transfusiegeasscieerde graft-versus-hst disease ( TA- GVHD) vrdet. Deze treedt p indien immuuncmpetente dnrlymfcyten met histcmpabiliteitsverschillen ten pzichte van de ntvanger niet wrden afgebrken maar verder prlifereren met als gevlg een immuunrespns gericht tegen de ntvanger. Indicaties vr bestraling erythrcytencncentraat: Immuungecmprmitteerde patiënten dr aangebren f verwrven cellulaire immuundeficiënties Allgene beenmergtransplantatie, perifere stamcel ntvangers Intra-uteriene transfusies Wisseltransfusies Prematuur < 1500 gram Leukemiebehandeling waar in prtcl vereist Gebruik van purineantagnisten (tt 1 jaar na) ATG bij anaplastische anemie (tt 6 maand na) CMV negatief ECL Bled afkmstig van serlgisch negatieve dnren vr CMV. In eerste instantie dient gedeleukcyteerd erythrcytencncentraat aangewend te wrden. Enkel bij extreem immuungecmprmitteerde patiënten kan men CMV negatief erythrcytencncentraat aanvragen: Allgene beenmergtransplantatie Intra-uteriene transfusie (vr prematuren is gedeleuccyteerd EC vldende veilig) zie cmbinaties van de indicaties CMV negatief en bestraald ECL geen indicaties Vlledig bled Gewassen erythrcyten (ECW) Op het transfusiecentrum wrden de gecncentreerde erythrcyten gewassen met een kude istne zutplssing, waarna 80 ml fysilgische zutplssing wrdt tegevegd. Het vlume van één eenheid gewassen erythrcytencncentraat bedraagt 280 +/- ml, 80mL fysilgische zutplssing inbegrepen. Leukcyten en bledplaatjes wrden dr de prcedure gedeeltelijk verwijderd. Gewassen erythrcytencncentraat is alleen ndig vr enkele zeldzame categrieën patiënten met ernstige reacties p plasma-eiwitten. Wrdt tegepast bij: Patiënten met herhaald ptredende ernstige allergische reacties tegen plasma-eiwitten f nbekende allergenen Transfusiehandbek pagina 11 - versie juli 2012

12 IgA-deficiënte patiënten die ernstige reactie hebben getnd bij tediening IgA bevattende prducten Een gewassen EC met binnen de 24 u na bereiding tegediend wrden Pediatrische units (EZL) Deze wrden steeds gedeleukcyteerd afgeleverd en bevatten maximaal 60 ml erythrcytencncentraat. Zie hfdstuk 11 vr de prcedure transfusie vr kinderen < 2 maand (a kruisen met serum meder) Een EZL kan k bestraald afgeleverd wrden; de indicaties hiervr zijn dezelfde als deze vr een ECL (zie ) Autlg erythrcytencncentraat Definitie Auttransfusie is het afnemen en bewaren van bled bij een dnrpatiënt naar aanleiding van een geplande ingreep met het g p transfusie aan die persn tijdens f na de ingreep. Aangezien bled nder de vrm van EC 35 dagen kan bewaard wrden, kunnen meerdere afnames gepland wrden in functie van de datum van de ingreep Aanvraag vr auttransfusie Deze dient schriftelijk te wrden gesteld aan het BTC dr de behandelende geneesheer via gestandaardiseerde aanvraagfrmulieren. Zdra de patiënt in het bezit is van de schriftelijke aanvraag van zijn aanvragende geneesheer dient gij cntact p te nemen met het BTC vr verdere afspraak. In functie van de ingreep zal een afnameprgramma ingesteld wrden Dnrcriteria De dnrpatiënt met in vldende algemene gezndheidstestand verkeren m een snelle bledafname te drstaan znder enig risic. Hij mag p het genblik van de dnatie geen bledbesmetting (viraal f bacterieel) vertnen. De dnrpatiënt met in staat zijn de afgestane RBC pnieuw bij te maken. IJzerinname is gewenst. Vr elke bledafname dienen hemglbine > 12.0 g/dl. De leeftijd is geen beperkende factr. Transfusiehandbek pagina 12 - versie juli 2012

13 Bewaren van het bled Eens het afgenmen bled verwerkt is p het BTC wrdt het verstuurd naar het ziekenhuis waar de ingreep drgaat en vlgt het de gewne weg, maar deze eenheden bled zijn specifiek vr deze ene patiënt. Alle bledeenheden vr autlge transfusie wrden vraf serlgisch getest p een aantal verdraagbare aandeningen. Indien deze psitief zuden zijn wrdt de patiënt en aanvragende geneesheer p de hgte gebracht en zal het afgenmen bled wrden vernietigd en het afnameprgramma gestaakt. Niet tegediend autlg bled wrdt vernietigd Cntra-indicaties Medische cntra-indicaties: Abslute: Anemie (Hb < 11.0 g/dl; Hct < 33.0%) Cardiaal lijden Niet gecntrleerde hypertensie > 18 mm Hg systlisch f > 12 mm Hg diastlisch Hyptensie van < 10 mm Hg Bacteriëmie niet uitgeslten (vb. stemyelitis) Acute virale infectie Epilepsie Krts f algemeen nwelzijn p het genblik van afname Bij zwangerschap: laatste trimester, pre-eclampsie, eclampsie Relatieve: Niet gecntrleerd schildklierlijden f ntregelde diabetes Chrnisch evluerende aandeningen, aut-immuniteit CVA, TIA, cerebraal aneurysma f angim Eerste en tweede trimester van de zwangerschap Niet medische cntra-indicaties: Onvldende mtivatie van de dnr Onvldende gedisciplineerde dnr, verplaatsingsmeilijkheden Incmpatibele tijdsbesteding: nachtwerk, het afnameprgramma niet kunnen vlgen Onwillige kinderen Autlge dnatie bedeld vr crypreservatie Wrdt tegepast in geval van cmpatibiliteitsprblemen. Transfusiehandbek pagina 13 - versie juli 2012

14 Er kan wrden vergegaan tt bewaren van bled van een patiënt vr eventuele latere transfusiend in geval dat er vr deze patiënt zeer meilijk dnren te vinden zijn. Vr patiënten die hemlytische transfusiereacties hebben vertnd znder dat antistffen knden wrden aangetnd Vr patiënten bij die de kans klein is dat passend dnrbled wrdt gevnden mdat zij Een cmbinatie van antistffen bezitten die het vinden van cmpatibel bled vrijwel nmgelijk maakt Antistffen hebben die gericht zijn tegen een antigen met een zeer hge frequentie in de dnrppulatie Afspraken dienen hiermtrent gemaakt te wrden met het BTC Fen-identisch erythrcytencncentraat Kenmerken: Deze ECL wrdt speciaal p het BTC geselecteerd vr een patiënt. Op basis van ABO, RhD, Cc, Ee, Kell, MNS, Fy(a,b) en Jk(a,b) wrdt een ECL gezcht die zveel mgelijk cmpatibel is met het bled van de patiënt. Indicatie (zie k hfdstuk Transfusie van fen-cmpatibel bled bij patiënten met sikkelcelanemie/thalassemie en patiënten met aut-immuunhemlytische anemie ): Patiënten met sikkelcelanemie f thalassemie: verhgd risic p de vrming van allantistffen bij chrnisch getransfundeerde patiënten Patiënten met een Aut-immuun hemlytische anemie Pre-peratief bestellen van ECL Het aantal te bestellen ECL pre-peratief staat aangegeven in de klinische paden Trmbcytencncentraat Ter behandeling/prfylaxie van ernstige trmbpenie f trmbpathie. Trmbcytencncentraat wrdt steeds gedeleukcyteerd afgeleverd en wrdt bewaard in een Platelet Additive Slutin (PAS); een unit bevat een ttaal vlume van ngeveer 300 ml. Het absluut aantal bledplaatjes wrdt uitgedrukt in enkele eenheid equivalent (EEE) (f in N ). Eén EEE kmt vereen met 0.5 x 1011 bledplaatjes. De nrmale dsis is 1 EEE (= 1N) / 5 à 10 kg lichaamsgewicht / dag. Transfusie van 1 EEE (1N) verhgt het bledplaatjesaantal met /µL bij een persn van 70 kg. Om het effect van een transfusie (TF) te meten, kan de crrected cunt increment (CCI) berekend wrden: Transfusiehandbek pagina 14 - versie juli 2012

15 CCI= (PLT [/µl] 1 uur na TF PLT [/µl] vr TF) x lichaamspp. [m²] x 1011 PLT tegediend Als de CCI na 1 uur < is, dan is de 1-uurspbrengst nvldende. Als de CCI na 24 uur < is, dan is de verleving van de trmbcyten in de circulatie nvldende. Een 1-uurs CCI < kan een reden zijn m HLA cmpatibele één-dnr bledplaatjes prducten te te dienen. Trmbcyten meten z snel mgelijk na aankmst tegediend wrden. Maximale hudbaarheid in het lab: 5 dagen p speciaal schud-testel bij kampertemperatuur en beschermd tegen licht. CAVE: niet gebruikt plaatjescncentraat wrdt NIET teruggenmen dr het bledtransfusiecentrum en wrdt bijgevlg aangerekend aan het ziekenhuis..1 Algemene indicaties vr bledplaatjestransfusie: Therapeutisch Bij bleding én trmbcytpenie 50 x 109 /L, niet bij patiënten met TTP f HIT Bleding bij kwalitatief aangebren f verwrven bledplaatjesdefect (vb. medicamenteus) Bleding na trmblyse Prfylactisch Om bledingen bij risicpatiënten (na chemtherapie, transplantatie van stam- en hematpïetische cellen) te vrkmen f verminderen Bij invasieve ingreep en trmbcytpenie 50 x 109/L Bij inbrengen van een centrale katheter f transjugulaire leverbipsie én trmbcytpenie < 30 x 109/L Bij langdurige trmbcytpenie dalend beneden 10 x 109/L (deze limietwaarde kan variëren).2 Pathgeen gereduceerd gepld trmbcytencncentraat 1 unit bledplaatjescncentraat (bereid uit 5 tt 6 eenheden menselijk bled van verschillende dnren) bevat minstens 6 EEE (N). De inhud is vermeld p elk cncentraat. Transfusiehandbek pagina 15 - versie juli 2012

16 .3 Pathgeen gereduceerd één-dnr trmbcytencncentraat 1 unit bledplaatjescncentraat (bekmen dmv aferese van één dnr waarbij enkel de bledplaatjes wrden gegst) bevat minstens 6 EEE (N). De inhud is vermeld p elk cncentraat. Specifieke indicaties: Bij nvldende pbrengst van standaard bledplaatjescncentraat (CCI < 7.500) Bij vregere transfusiereactie na gebruik van standaard bledplaatjescncentraat..4 Trmbcytencncentraat vr nenaten Dit is een bledplaatjescncentraat met een kleiner vlume, namelijk 3N per bledeenheid. Deze bledeenheden zijn steeds van bledgrep O negatief; ze zijn CMV-negatief en bestraald..5 Gewassen bledplaatjescncentraat Wrdt enkel gebruikt bij Patiënten met herhaald ptredende ernstige allergische reacties tegen plasma-eiwitten f nbekende allergenen IgA-deficiënte patiënten die ernstige reactie hebben getnd bij tediening van IgA bevattende prducten Een gewassen TC met binnen de 24 u na bereiding tegediend wrden Vers ingevrren plasma.1 Virus geïnactiveerd humaan plasma Methyleenblauw (VPVIM) Eén eenheid bevat ngeveer 200 ml vers ingevrren, virus geïnactiveerd plasma. De eiwitverdeling ligt binnen de nrmale spreiding van humaan plasma. De stllingsactiviteit ligt dicht bij de vereenstemmende waarden van humaan plasma en een minimum van 0.5E/mL vr elke stllingsfactr is gewaarbrgd. Plasma wrdt tegediend bij stllingsafwijkingen waarvr geen specifieke behandeling bestaat. Vr en na tediening dienen de APTT en de PT te wrden bepaald. Criteria vr tediening van plasma: APTT en / f PT > 1.5x de referentiewaarde. CAVE: Plasma mag NIET wrden gebruikt m het vlume p te vullen als er geen stllingsstrnissen zijn. Transfusiehandbek pagina 16 - versie juli 2012

17 Aangezien de tediening van plasma strikt gereglementeerd is, dient een Medisch attest ter verantwrding ingevuld te wrden. De indicaties hierp vermeld zijn: Geïsleerd tekrt aan stllingsfactr V f XI Hemrragische accidenten, te te schrijven aan een verdsis antivitaminen K vr zver de behandeling met vitamine K inpprtuun is Massale hemrrhagieën met gecmbineerd tekrt aan stllingsfactren f trmblyse Trmbtische trmbcytpenische purpura (TTP) Nenatale wisseltransfusie Cntra-indicaties: Abslute cntra-indicaties: Patiënten met anti-iga Relatieve cntra-indicaties: Manifeste f latente hart-decmpensatie Lngedeem Allergie vr plasmaprteïnen f gekende reacties VPVIM IgA-deficiëntie Ontdid plasma (warmwaterbad C) met tegediend wrden binnen de 2 uur. Ontdid plasma (k gedeeltelijk) mag NOOIT terug ingevrren wrden..2 Virus geïnactiveerd crysupernatant plasma Vr bereiding hiervan vertrekt men van een VPVIM dat vernacht wrdt ntdid bij 4 C. Na vlledig ntdien wrdt het cryprecipitaat gescheiden van het crysurnatant. Het crysupernatant plasma wrdt ntdid afgeleverd. De bestelling van dit prduct dient tijdig te gebeuren: uiterlijk tegen de middag (12 h) vr plasma dat de vlgende dag met geleverd met wrden. Cntacteer hiervr steeds de klinisch bilg. Indicaties: Trmbtische trmbcytpenische purpura resistent aan behandeling met VPVIM. Transfusiehandbek pagina 17 - versie juli 2012

18 2. Mnstername en aanvraag 2.1 De Mnstername Het cmpabiliteitsnderzek begint bij de bledafname van de patiënt. Bij het afnemen van bledmnsters kunnen vergissingen gebeuren, vral bij het vaststellen van de identiteit van de patiënt, bij het invullen van de aanvraagfrmulieren en het etiketteren van de mnsterafnamebuizen. Onder de nrmale (niet-spedeisende) mstandigheden wrdt daarm vereist dat de bledgrep van de patiënt minstens TWEEMAAL wrdt bepaald. De twee bledafnames die hiervr ndig zijn (vergezeld van twee afznderlijke aanvraagfrmulieren!), meten vlledig nafhankelijke handelingen zijn, zwel de afname zelf als de administratie en de verwerking van de testen1. De ABO- en RhD-bledgrep is pas definitief vastgesteld wanneer aan deze eis is vldaan, znder dat er discrepanties zijn vastgesteld tussen beide bledgrepbepalingen. Indien een patiënt reeds een bledgrepkaartje heeft, f er bestaat een fficieel (liefst gedrukt) dcument waarp de bledgrep van de patiënt vermeld wrdt (bv. een rapprt van een ander lab), dan met dit steeds meegegeven wrden naar het lab: dit kaartje geldt immers als 1ste, nafhankelijke bepaling. Vóór de bledafname wrdt steeds de identiteit van de patiënt nagevraagd. De mnsterafnamebuis met wrden vrzien van een (vrgedrukt) etiket waarp de vlgende infrmatie met staan: Naam van de patiënt (naam + vrnaam) Opnamenummer GVA-nummer van de verpleegkundige die bledname uitvert Datum staalname In spedmstandigheden is een handgeschreven etiket met duidelijke vermelding van naam en gebrtedatum van de patiënt k tegelaten. Vr de veiligheid van de patiënt zullen niet cnfrme aanvragen f bledafnamemnsters, behudens dringende gevallen, niet uitgeverd wrden en terugbezrgd wrden aan de aanvragende verpleegeenheid, die k telefnisch verwittigd zal wrden. Praktisch gezien: 1. Aanvraag bledgrepbepaling: aanvraagfrmulier + 1 grte EDTA tube (6ml) 2. aanvraag irreguliere antistffen/indirecte Cmbs: aanvraagfrmulier + 1 grte EDTA tube (6ml) Transfusiehandbek pagina 18 - versie juli 2012

19 3. Directe Cmbs: aanvraagfrmulier + 1 grte EDTA tube (6ml) 4. Aanvraag cmbinatie 1 tem 3: 1 aanvraagfrmulier + 1 grte EDTA tube (6ml) 5. Aanvraag kruispref: Bledgrep gekend: aanvraagfrmulier + 1 grte EDTA tube (6ml) Bledgrep niet gekend: er dienen 2 afznderlijke afnames te gebeuren en 2 afznderlijke aanvraagfrmulieren zijn vereist: Afname 1: bledgrepbepaling: zie punt 1 Afname 2: kruispref: aanvraagfrmulier + grte EDTA tube (6ml) 6. Kruispref pasgebrene tt 2 maanden ud: zie afznderlijke prcedure (hfdstuk 11) 7. Trmbcytencncentraat: Bledgrep minstens 1 x bepaald: enkel aanvraagfrmulier, geen stalen Bledgrep niet gekend: Aanvraagfrmulier vr trmbcytencncentraat Aanvraagfrmulier en afname vr bledgrepbepaling: zie punt 1 8. Vers plasma virus geïnactiveerd Bledgrep minstens 1 x bepaald: enkel aanvraagfrmulier, geen stalen Bledgrep niet gekend Aanvraagfrmulier vr plasma Aanvraagfrmulier en afname vr bledgrepbepaling: zie punt De aanvraag Iedere aanvraag vr bled- f bledprducten dient schriftelijk te gebeuren p het daarte vrziene aanvraagfrmulier (zie labgids GZA: De aanvraag wrdt bewaard in het labratrium. De aanvraag dient vergezeld te wrden van crrect en ndubbelzinnig geïdentificeerde afnametubes (zie hger), een patiëntenetiket p de transprtzak en eventueel een bledgrepkaartje. Op de aanvraag dient vermeld: De patiëntengegevens: kleefvignet Het aantal en srt van de bendigde prducten De datum + uur van tediening f ingreep Identificatie en handtekening van de aanvragende geneesheer Indicatie vr tediening (wettelijke verplichting!) Eventuele bewaring van de prducten p OK f in het lab Vermelding van dienst (+ telnr) dat verwittig met wrden wanneer bledeenheden kunnen afgehaald wrden Bij iedere aanvraag van bledprducten verschaft de aanvragende geneesheer vlgende relevante klinische gegevens: Aanwezigheid van irreguliere antistffen indien gekend Zwangerschap Eventueel vreger pgetreden transfusiereacties Transfusiehandbek pagina 19 - versie juli 2012

20 Het labratrium dient de verstrekte gegevens p vlledigheid en juistheid te cntrleren en te vergelijken met de reeds aanwezige gegevens in het labpatiëntenbestand. Transfusiehandbek pagina 20 - versie juli 2012

21 3. Transprt, ntvangst en bewaren van bledprducten 3.1 Het transprt van bledprducten Cmpatibel verklaarde bledprducten wrden afgehaald in het lab dr een verpleegkundige f lgistieke hulp van de aanvragende afdeling. Het transprt verrzaakt een breuk in de kudeketen (zie bewaren van bled) en met dus zveel mgelijk vermeden wrden. 3.2 Aflevering en ntvangst Ieder prduct is geregistreerd in de bledbank. Het is vrzien van een etiket waarp vermeld is: De vervaldatum Een uniek identificatienummer Naam van het prduct ABO-bledgrep en Rhesus D-factr De naam van de instelling die het prduct heeft bereid en afgeleverd Evt. de additinele infrmatie (bestraald, niet ABO-bledgrepentypering) Het bled afgeleverd dr het labratrium, is bestemd vr één patiënt en steeds p naam. Om veiligheids- en pvlgingsredenen is het strikt verbden een patiënt te transfuseren met bled bestemd vr een andere patiënt. De verpleegkundige f de lgistieke helper die bled f bledprducten kmt afhalen heeft steeds een patiëntenetiket waarp de patiëntgegevens vermeld staan (de naam, de gebrtedatum, het pnamenummer van de patiënt en de dienst waarp de patiënt ligt) Bledprducten vr verpleegafdelingen (niet peratiekwartier) De verpleging van de aanvragende afdeling wrdt telefnisch verwittigd. Indien het bled niet nmiddellijk met tegediend wrden, blijft dit bewaard in de kelkast van het lab tt het tijdstip van tediening. Het bled wrdt meegegeven samen met het attest van tediening van bled- en bledprducten (verder het attest genemd). De verpleegkundige kmt naar het lab en bezrgt het lab een patiëntetiket (eventueel een blad waarp de patiëntengegevens zijn vermeld). De labmedewerker cntrleert f de te verhandigen bledeenheid cnfrm is met de patiëntidentificatiegegevens en met de Transfusiehandbek pagina 21 - versie juli 2012

22 gegevens p het attest, en verhandigt dan de bledeenheid aan de verpleegkundige. De verpleegkundige cntrleert p haar/zijn beurt de meegenmen bledeenheid en plaatst als bewijs van ntvangst zijn/haar GZA-nummer en handtekening p het patiëntetiket. Het GZAnummer wrdt nadien dr de labmedewerker gebruikt m in het bledbankprgramma te registreren wie de eenheid is kmen afhalen. Indien de bledeenheden niet zijn afgehaald binnen de 72 uur na afname van het staal waarmee de kruispref werd uitgeverd, dan wrden deze eenheden weer in de stck van de bledbank gebracht Bledprducten vr peratiekwartier Al het gekruiste bled, bestemd vr de peraties die gepland zijn die dag wrden bewaard p recvery f peratiekwartier in een centrale kelkast vrzien van temperatuuralarm. Daags vr de peratie liefst vr uur wrdt de kruisprefaanvraag bezrgd p het lab. Op de aanvraag met aangekruist wrden Kelkast OK, Recvery, met vermelding van de afleveringsdatum en uur. Tussen 8.00 uur en 8.45 uur brengt het lab alle transprtzakken met bled in een kelbx, naar de kelkast van recvery, en plaatst de eenheden vlgens afspraak in de kelkast. Hierbij is een verzichtslijst gevegd waarp vermeld is vr welke patiënt de afgeleverde bledzakken bestemd zijn. De cntrle p juistheid gebeurt dr de verpleegkundige van recvery, die k de bledzakken wegschikt in de kelkast. Alle ander transprt van bledzakken bestemd vr peratiekwartier f recvery gebeurt dr de verpleegkundigen van het OK. 3.3 Het bewaren van bledprducten Op het mment dat bledprducten van het BTC zijn vergedragen aan de bledbank van het labratrium is het de verantwrdelijkheid van het ziekenhuis (ziekenhuisbledbank) p welke wijze ze wrden bewaard. Wanneer bled vervlgens dr het lab wrdt vergedragen aan andere afdelingen zals verpleegafdelingen, intensieve zrgen, peratiekwartier is k de ziekenhuisbledbank verantwrdelijk vr het bewaren, dit in samenwerking met deze afdelingen Erythrcytencncentraat EC is 42 dagen hudbaar mits nnderbrken bewaard bij 2-6 C. Ok gekruist bled met bewaard wrden in een kelkast mét cntinue temperatuurbewaking. Transfusiehandbek pagina 22 - versie juli 2012

23 3.3.2 Trmbcytencncentraat Het TC met dr het lab steeds besteld wrden bij het bledtransfusiecentrum. Daardr is de leveringstermijn langer dan van ECL en plasma die in vrraad zijn in de bledbank het lab. TC is maximum 5 dagen hudbaar. TC wrdt bewaard p kamertemperatuur (20-24 C) Beschermd tegen het licht: max. 4 u bltstelling aan niet gedempt mgevingslicht nrmaal mgevingslicht tijdens tediening vrmt geen prbleem nder vrtdurend schudden p een schudtestel leg de eenheden met het etiket naar nder en naast elkaar ( ademende zakjes ) TC met steeds z vlug mgelijk tegediend wrden Virusgeïnactiveerd plasma (VPVIM) De bewaringsduur is als vlgt: 1 jaar bij 30 C en beschermd tegen licht 6 maanden bij -25 C en beschermd tegen licht 3 maanden bij -18 C en beschermd tegen licht Na ntdiing met het prduct nmiddellijk wrden gebruikt. Ontdid plasma dat m één f andere reden tch niet met tegediend wrden, met naar het labratrium teruggebracht wrden vr vernietiging. Transfusiehandbek pagina 23 - versie juli 2012

24 4. Principes cmpabiliteitsnderzek 4.1 Erythrcytencncentraat Het ABO antigeen van ECLmet absluut verenigbaar zijn met het serum van de patiënt! Bij vruwen < 45 jaar die K-neg zijn, wrdt steeds K-neg bled geselecteerd. O RHESUS NEGATIEF IS UNIVERSELE ECL-DONOR ACCEPTOR O A B AB DONOR O A B AB DONOR RhD- ACCEPTOR RhD+ RhD- + + RhD Bledgrep van de patiënt Een bledgrep is pas met zekerheid vastgesteld nadat het lab die p twee verschillende bledafnames bepaald heeft en de resultaten hiervan gelijk zijn. Opmerking: een bledgrepkaartje van de patiënt, f een gedrukt rapprt van een ander labratrium, wrdt beschuwd als eerste nafhankelijke bepaling. Zie k prcedure Mnstername en aanvraag (hfdstuk 2). Drie verschillende situaties kunnen zich vrden vr het bepalen van de bledgrep bij een bestelling van bled: Transfusiehandbek pagina 24 - versie juli 2012

25 Er zijn geen gegevens ver de bledgrep van de patiënt vr handen in het infrmaticasysteem van het lab p het genblik van de bestelling. Op dit genblik kan er dus maar één bledgrepbepaling gebeuren p het afgenmen staal vr de kruispref en zal deze bepaling dus niet als definitief beschuwd wrden. Een tweede staalafname dient te gebeuren (met afznderlijke aanvraag!) ter cnfirmatie van de eerste bledgrepbepaling. In geval het resultaat van deze tweede afname niet vereenstemt met het eerste resultaat, kan de transfusie niet drgaan en wrdt de aanvrager gecntacteerd Het lab beschikt in zijn infrmaticasysteem ver twee bledgrepbepalingen van de ntvanger p het genblik van de bestelling. In dit geval wrdt de bledgrep steeds dr het labratrium gecntrleerd p het afgenmen staal vr de kruispref. Deze bepaling geldt enkel als cntrle (uitsluiten patiëntenverwisseling en/f staalverwisseling) en wrdt niet gerapprteerd f gefactureerd Het lab beschikt p het genblik van de bestelling ver één bledgrepbepaling (in haar infrmaticasysteem f via bledgrepkaart). Het lab zal in dit geval een tweede bepaling uitveren p het staal vr de kruispref dat de bestelling vergezelt. In geval het resultaat van deze tweede afname niet vereenstemt met het eerste resultaat, kan de transfusie niet drgaan en wrdt de aanvrager gecntacteerd Bijzndere situaties Vr spedprcedures wrdt verwezen naar hfdstuk 8: Spedprcedure vr tedienen van bled en bledprducten. Indien het lab haar gegevensbestanden van het infrmaticasysteem niet kan raadplegen (back-up, defect, ) neemt het lab aan dat ze ver geen gegevens beschikt van de patiënt, en kmen we terecht in situatie 1 f De kruispref Alvrens ECL ter beschikking te stellen, vert het lab een kruispref uit. Hierbij wrdt bled van dnr en ntvanger met elkaar in cntact gebracht en gekeken f er geen agglutinatie ptreedt Geldigheid van een kruispref Een kruispref is steeds geldig 72 uur na staalafname waarmee de kruispref wrdt uitgeverd. Transfusiehandbek pagina 25 - versie juli 2012

26 Van deze regel mag afgeweken wrden indien de patiënt de afgelpen 3 maand met zekerheid geen bledprducten ntvangen heeft f niet zwanger is (geweest). In dit geval is een kruispref 7 dagen geldig na staalafname (bv. van tepassing p kruipreven vr geplande OK s) Bij aanwezigheid van irreguliere antistffen De aanwezigheid van irreguliere antistffen dient genteerd te wrden in het patiëntendssier, en dient vermeld te wrden p het aanvraagfrmulier! Wanneer bij een patiënt in het verleden it irreguliere antistffen zijn aangetnd dient daarna uitsluitend bled te wrden gegeven dat negatief is vr de betreffende bledgrepantigenen, k al zijn de irreguliere antistffen van de betreffende specificiteit niet meer aantnbaar Cmpabiliteitsnderzek en wisseltransfusie in de pediatrie Zie hfdstuk Geen mgelijkheid tt cmpabiliteitsnderzek Zie hfdstuk Trmbcytencncentraat Trmbcytencncentraten zijn steeds van dnren met bledgrep O, A f B. Het is wenselijk de ABO-cmpatibiliteit te respecteren en de vrkeur te geven aan cmpatibele ABO-bledplaatjes. De transfusie van ABO incmpatibele bledplaatjes (bledplaatjes met een A en/f B antigeen bij een receptr die anti-a en/f anti-b antistffen heeft) is minder deltreffend, maar kan gegeven wrden znder verder veel gevlgen vr de patiënt. ACCEPTOR O A B AB DONOR O A B Let wel: het kan zijn dat een TC van bledgrep O tch enkel geschikt is vr patiënten met bledgrep O. Dit is het geval wanneer de TC een te hge titer van anti-a f anti-b bevatten. In deze gevallen wrdt p de bledeenheid een geel flu-etiket aangebracht met de vermelding: Transfusiehandbek pagina 26 - versie juli 2012

27 ENKEL VOOR GROEP O Het is belangrijk rekening te huden met het Rh D antigeen, zeker bij Rh D-negatieve vruwen < 45 jaar. De weinig aanwezige rde bledcellen in het TC zijn namelijk vldende m een anti- D immunisatie p te wekken. In smmige gevallen (beschikbaarheid van het TC) wrdt er RhD psitief TC gegeven aan Rh- D negatieve persnen. In verband hiermee staat p alle rhesus-d psitieve plaatjescncentraten een waarschuwingsetiket met vlgende tekst: Bij tediening van rhesus D-psitieve bledplaatjes aan rhesus D-negatieve vruwen van < 45 jaar: anti D-immunglbulinen tediening binnen de 48u na plaatjestransfusie (een diss van 300µg im biedt bescherming gedurende een tijdspannne van 6 weken, vr maximaal 15 Rhesus D-psitieve bledplaatjescncentraten). Vr het afleveren van TC is geen kruispref ndig. Wel met minstens 1 bledgrepbepaling in het lab van dit ziekenhuis bepaald zijn, zdat deze in het lab-infrmaticasysteem geregistreerd is. Indien dit niet z is, meten de ndige acties ndernmen wrden (aanvraag bledgrepbepaling en staalname). 4.3 Virusgeïnactiveerd plasma ABO met verenigbaar zijn met de bledgrep van de patiënt! Hier wrdt echter geen rekening mee gehuden met Rhesus-D bledgrep. ACCEPTOR O A B AB DONOR O A B AB AB is universele plasmadnr! Vr het afleveren van plasma is geen kruispref ndig. Wel met minstens 1 bledgrepbepaling in het lab van dit ziekenhuis bepaald zijn, zdat deze in het labinfrmaticasysteem geregistreerd is. Indien dit niet z is, meten de ndige acties ndernmen wrden (aanvraag bledgrepbepaling en staalname). Transfusiehandbek pagina 27 - versie juli 2012

28 5. Tedienen van bledprducten Zie hfdstuk 5 van de verpleegkundige prcedure Tedienen van transfusie. 6. Transfusiereacties Een transfusiereactie is ieder symptm, elke ziekte f verergering van een bestaande cnditie die het gevlg is van een transfusie. Deze reacties kunnen zich vrden tijdens de transfusie f uren, dagen tt weken na de transfusie. Per definitie zijn alle transfusiereacties die zich vrden tijdens f minder dan 24u na de transfusie acute transfusiereacties en deze die zich vrden meer dan 24u na de transfusie laattijdige transfusiereacties. Alle ernstige (acute en laattijdige) transfusiereacties meten gemeld wrden aan de ziekenhuisbledbank (zie hfdstuk 8 Melding van ngewenste vrvallen en transfusiereacties ). Om een transfusiereactie tijdig te detecteren is strikte pvlging van de klinische testand van de patiënt tijdens de transfusie vereist (zie hfdstuk 6 Tedienen van bledprducten ). Eveneens met men de peride na de transfusie de patiënt cntrleren p eventuele laattijdige transfusiereacties (zie hfdstuk 11 Psttransfusie pvlging ). 6.1 Overzicht transfusiereacties Onderstaande tabel geeft een verzicht van de transfusiereacties. Besluit f syndrm Definitie 1. Acute transfusiereacties 1.1 Acute hemlytische transfusiereactie Snelle afbraak van erytrcyten met ptreden van verschijnselen als krts, kude rillingen, flushing, lumbale en/f thracale pijn, hemglbinurie, ligurie, anurie, hyptensie, shck, diffuse bleding tijdens f binnen enkele uren tt max. 24u na de transfusie. 1.2 Niet hemlytische febriele transfusiereactie Temperatuursstijging van > 2 C tijdens f binnen de 2 uren na de transfusie, znder verdere relevante klachten. (Temperatuursstijging van > 1 C < 2 C dient niet gemeld te wrden). Transfusiehandbek pagina 28 - versie juli 2012

29 1.3 Allergische reactie Optreden van allergische symptmen zals jeuk, rdheid, urticaria en dyspne met stridr en wheezing, angiedeem tijdens f binnen enkele uren na de transfusie. (Optreden van enkel jeuk, rdheid f urticaria dient niet gemeld te wrden). 1.4 Anafylaxis Optreden van glttisedeem, dyspne, stridr, brnchspasmen, hyptensie, ademhalingsstp, shck en bewustzijnsverlies binnen enkele minuten na de start van de transfusie. 1.5 Transfusie gerelateerde lng aandening Acute dyspne, met hypxie en bilaterale (TRALI) lnginfiltraten, ptredend tijdens f binnen de 6-24 uur na een transfusie, znder duidelijke rzaak. 1.6 Psttransfusie bacteriële infectie Een bacteriële infectie na transfusie van een (bacteriemie, sepsis, endtxinenshck) bledcmpnent bij een patiënt, die geen tekenen van infectie (met dezelfde kiem) vertnde, en waarbij de infectie kan teruggekppeld wrden naar de bledcmpnent (f zijn dnr). 1.7 Transfusiegerelateerde lngedeem dr Optreden van dyspne, rthpne, verhgde vlume verbelasting (cardiaal falen) centrale veneuze druk met pzwellen van de jugulaire venen en tachycardie met de typische tekenen van een cardigeen lngedeem p RX tijdens f binnen de 2-12 uur na de transfusie. 1.8 Fysisch f chemisch geïnduceerde Niet-immune hemlyse van RBC, transfusiereactie citraattxiciteit, hypthermie. 2. Laattijdige transfusiereacties 2.1 Uitgestelde hemlytische transfusiereactie Afbraak van erytrcyten ptredend langer dan 24 uur na een transfusie: nverklaarbare Hbdaling, dnkere urine, krts f bichemische hemlyse (daling Hb, stijging LDH, stijging indirecte bilirubine, daling haptglbine) znder symptmen. 2.2 Nieuwe antistfvrming tegen Na een transfusie aantnen van klinisch bledcelantigenen relevante antistffen tegen erythrcyten (irreguliere antistffen) leukcyten (HLAantistffen) f bledplaatjes (HLA- en/f HPAantistffen) die niet eerder aanwezig waren. Transfusiehandbek pagina 29 - versie juli 2012

30 2.3 Pst transfusie purpura Optreden van thrmbpenie met mgelijk bledingen (huid, neus, slijmvliezen) 1 tt 24 dagen na een transfusie van erythrcyten en/ f trmbcytencncentraat, meestal bij een patiënt met zwangerschap in de vrgeschiedenis. 2.4 Transfusie geasscieerde graft versus hst ziekte Optreden van krts, centraal beginnend erytheem, leverenzymestijging, diarree en pancytpenie 1-6 weken na tediening van een bledcmpnent znder duidelijke andere rzaak. 2.5 IJzerstapeling IJzerstapeling verrzaakt dr veelvuldige transfusies. 2.6 Psttransfusie virale infectie Een virale infectie na transfusie van een HIV HBV HCV CMV bledcmpnent bij een patiënt, die geen Andere :... tekenen van infectie vertnde vóór de transfusie, en waarbij de infectie kan teruggekppeld wrden naar de dnr. 6.2 Bespreking transfusiereacties Acute transfusiereacties Dit zijn alle reacties die tijdens f binnen de 24u na start van de transfusie kunnen ptreden Acute hemlytische reactie (AHTR) Orzaak: Ontstaat na tediening van incmpatibele RBC, die snel intravasculair (en extravasculair) afgebrken wrden en waarbij Hb, RBC strma en intracellulaire enzymes in de circulatie terecht kmen. Meestal ten gevlge van ABO-incmpabiliteit (administratieve futen!!!) Tijdstip van ptreden: Treedt nmiddellijk tt max. 24u na de transfusie p Symptmen: Krts ± rillingen Pijn in de flanken, rug, buik, brstkas, hfd en infusieplaats Lab: Subjectief gevel van ngemak en nrust Nausea, braken Dyspne Tachycardie, bleddrukdaling Hemglbinurie / hemglbinemie Nierfalen (later) Diffuse intravasale stlling (DIC) Transfusiehandbek pagina 30 - versie juli 2012

31 Hemglbinemia Hemglbinurie LDH stijging Hyperbilirubinemie Haptglbine daling Niersufficiëntie Verlengde stllingsparameters DD: Aut-immune hemlytische anemie (AIHA) Niet immune hemlyse Chemisch (met glucse bv.) Bledverwarmer, pmp, te dunne naald, Behandeling: Stp transfusie arts waarschuwen Intraveneuze weg penhuden met fysilgisch zut Administratieve cntrle van tegediende eenheid en patiëntgegevens In quarantaine plaatsen van andere eenheden besteld vr deze patiënt Onmiddellijke rapprtering aan bledbank Behandeling is afhankelijk van ernst van hemlyse en symptmen Hydratatie vlgens urinedebiet en nierfunctie Behandeling van hyptensie Vrege diagnse van DIC Eventueel wisseltransfusie Preventie: Exacte identificatie van de ntvanger en van bledprduct Vlgen van prcedures vr patiëntenidentificatie en prductidentificatie Dagelijks uitgeverde pretransfusietesten Niet-hemlytische febriele transfusiereactie Orzaak: Aanwezigheid van antileukcytaire (HLA) antistffen bij de recipiënt, gericht tegen WBC-antigenen in het bledprduct Vrijkmen van cytkines uit de dnr-wbc tijdens bewaring van de bledunit Tijdstip van ptreden: 1 tt 6 uur na start van de transfusie Symptmen: Stijging van de temperatuur met 2 C f meer tijdens f krt na de transfusie Kan gepaard gaan met rillingen, kudegevel f rigr Kan beginnen met rillingen en rigrs, later temperatuursstijging Eventueel hfdpijn, nausea en braken Niet levensbedreigend, maar uitsluiten van andere krtsrzaken is belangrijk (diagnse per exclusie) DD: Hemlytische reactie Bacteriële cntaminatie Transfusiehandbek pagina 31 - versie juli 2012

32 TRALI Ziekte- f behandelingsgerelateerde krts (neplastisch, medicamenteus) Andere transfusiereacties Behandeling: Stp transfusie - arts waarschuwen Intraveneuze weg penhuden met fysilgisch zut Sluit hemlyse uit (klinisch + lab) Sluit bacteriële cntaminatie uit (klinisch + lab) Sluit andere transfusiereacties uit Geef Paracetaml IV vr krts Al f niet definitief nderbreken van transfusie is afhankelijk van uitsluiten van andere transfusiereacties dan zuiver febriele, en van de testand van de patiënt Allergische reactie Orzaak: Allergische reactie (IgE gemedieerd) p prteïnen in het plasma van de dnr kmt vral vr bij tediening van plasma. Tijdstip van ptreden: Binnen enkele minuten na start van de transfusie,; tijdens tt uren na de transfusie. Symptmen: Jeuk Urticaria Erythema Warmtepwellingen en rdheid aangezicht Krts, nausea, braken, buikpijn en diarree Zelden: heesheid, stridr, brk in de keel dr larynxedeem Zelden: brnchspasme, wheezing, beklemming, cyanse, angst, dyspne DD: Allergische reactie p medicatie Astma TRALI Vlumeverbelasting Behandeling: Stp transfusie arts waarschuwen Intraveneuze weg penhuden met fysilgisch zut Luchtweg vrijhuden eventueel intubatie Eventueel O2 tedienen bij desaturatie Milde allergie: Diphenhydramine Ernstige allergie: eventueel adrenaline Transfusie kan vrtgezet wrden bij eenvudige urticariële reactie Bij ernstige reacties met brnchspasmen en dyspne transfusie niet hernemen Preventie: Antihistaminica Crticiden (geen bewijs van werkzaamheid) Transfusiehandbek pagina 32 - versie juli 2012

33 Aanvragen van gewassen rde bledcellen bij zeer ernstige reacties (verleg met lab) Anafylaxis Orzaak: Meestal ten gevlge van aanwezigheid van anti-iga antistffen bij IgA-deficiënte patiënten. Tijdstip van ptreden: Treedt zeer snel p, binnen enkele secnden tt minuten na start van de transfusie Symptmen: In principe geen krts Bleddrukdaling Tachycardie Buikkrampen, nausea Bewustzijnsdaling f -verlies Ritmestrnissen Uitgesprken ademhalingsinsufficiëntie Shck Hartstilstand DD: TRALI Vchtverbelasting Hemlyse Bacteriële cntaminatie Behandeling: Stp transfusie arts waarschuwen Intraveneuze weg penhuden met fysilgisch zut Ondersteunende therapie: intubatie, O2, intraveneuze vleistffen, Adrenaline tediening Diphenhydramine Hydrcrtisne Preventie: Uitsluiten IgA deficiëntie (lab) Diphenhydramine, adrenaline prfylactisch Aanvragen van gewassen rde bledcellen (verleg met lab) Transfusie gerelateerde lngaandeningen (TRALI) Orzaak: TRALI is vermedelijk het gevlg van activatie van leukcyten, die vervlgens vastlpen in de lngcirculatie, hetgeen dr beschadiging van het vaatbed lngedeem ten gevlge kan hebben. Beschreven rzaken van activatie van leukcyten: Transfusiehandbek pagina 33 - versie juli 2012

34 Antistffen in het dnrplasma gericht tegen HLA- en neutrfielenantigenen van de ntvanger Cytkines en biactieve lipiden in bewaarde bledprducten Zelden: antistffen bij ntvanger HLA- en neutrfielenantigenen van dnrbled Kmt in de regel enkel vr bij tediening van plasma Tijdstip van ptreden: Meestal < 6u na transfusie Tt 24 uur na de transfusie Symptmen: Dyspne Hypxemia Tachycardie Krts, rillingen Bleddrukdaling Cyanse Geen afwijkingen bij auscultatie RX thrax tnt lngcngestie Geen tekenen van hartfalen DD: Vchtverbelasting Bacteriële cntaminatie Allergische reacties ARDS Lngemblen en lngbledingen AMI TRALI is geen exclusiediagnse, en klaart meestal p na uur. Wanneer na deze tijdsspanne geen verbetering ptreedt, met de diagnse in twijfel getrkken wrden. Er zijn geen blijvende lngletsels. Behandeling: Indien tekenen tijdens transfusie: stp transfusie + waarschuw arts Supprtieve behandeling (respiratir, hemdynamisch) Bledeenheden wrden bewaard Psttransfusie bacteriële infectie (Bacteriëmie, sepsis, endtxinenshck) Orzaak: Tedienen van bacterieel gecntamineerde bledprducten De kans p bacteriële cntaminatie van een bledprduct is hger naarmate de bewaringstemperatuur hger is: thrmbcytencncentraat, (bewaring p 24 C) > erythrcytencncentraat (bewaring p 4 C). Plasma wrdt diepgevrren bewaard waardr cntaminatie z ged als uitgeslten is. Meest frequente cntaminanten: Thrmbcytencncentraat: vral Staphylcccus epidermidis, minder frequent Serratia Marcescens, Staphylcccus aureus, Bacillus cereus Transfusiehandbek pagina 34 - versie juli 2012

35 Erythrcytencncentraat : vrnamelijk Yersinia enterclica, Pseudmnas flurescens. Tijdstip van ptreden: Meestal tijdens transfusie (zeer zelden later) Symptmen: Flushing, krts, rillingen, bleddrukdaling zijn de belangrijkste symptmen bij transfusie van bacterieel gecntamineerd bled Nausea, braken Dyspne en diarree Diffuus intravasculaire stlling Shck, dd DD: Hemlytische reacties Nn hemlytische febriele reacties TRALI Sepsis znder verband met transfusie Diagnse: Cultuur van bledprduct en hemcultuur uit andere vene dan waarlangs transfusie tegediend werd. Grei van zelfde rganismen in beide kweken wijst p bacteriële cntaminatie Behandeling: Stp transfusie waarschuw arts Intraveneuze weg penhuden met fysilgisch zut Shck behandeling Breed spectrum AB Indien RBC transfusie zeker Pseudmnas behandelen Preventie: Visuele cntrle van bledprduct vr tediening Beperking van bewaartijd / crrect bewaren Transfusie-gerelateerde lngedeem dr vlume verbelasting (cardiaal falen) Orzaak: Cngestief hartfalen en lngedeem ten gevlge van (te sterke) tename van het bledvlume dr (te snelle) infusie van bledprducten. Tijdstip van ptreden: Binnen 2 12 uur na de transfusie Symptmen: Krtademigheid Cyanse Tachycardie Hfdpijn Hypertensie Lngedeem Opgezette halsklieren Transfusiehandbek pagina 35 - versie juli 2012