OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND

Transcriptie

1 OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND

2 INHOUDSOPGAVE Inhudspgave...pag Inleiding...pag Kernachtig cultuurbeleid.pag Beleidscntext.pag Rijk en prvincie pag Lkaal beleid.... pag Leeswijzer pag Cultuur in Wrmerland.pag Wat hebben we..pag Culturele infrastructuur Wrmerland pag Algemene subsidieverrdening.pag Kansen en knelpunten van cultuurbeleid..pag Ambities cultuurbeleid..pag Speerpunten cultuurbeleid.pag. 8 Bijlagen...pag. 9 1

3 1. INLEIDING Kunst en cultuur zijn nlsmakelijk verbnden met de ntwikkeling en zelfntpliing van de mens. Het draagt tevens bij aan de aantrekkelijkheid van een gemeente en de trts van de inwners p hun gemeente. Het is daarm belangrijk m richting en invulling te geven aan het lkale cultuurbeleid. Uit een nderzek in 2011 van Waarstaatjegemeente.nl blijkt dat 62% van de inwners van Wrmerland tevreden is ver het aanbd van verenigingen, clubs en cursussen, maar dat slechts 22% van de inwners tevreden is ver het aanbd van culturele vrzieningen in de eigen gemeente. Daarnaast vindt 10% van de inwners van Wrmerland dat er in de buurt gede vrzieningen vr jngeren zijn. Het verenigingsaanbd scrt dus relatief hg, maar ver het aanbd van culturele vrzieningen en vrzieningen vr jngeren zijn de inwners niet tevreden. De gemeente Wrmerland heeft geen cultuurbeleid. De gemeenteraad van Wrmerland heeft in haar prgrammabegrting 2012 de delstelling pgenmen m een cultuurnta p te stellen. Deze nta brengt de culturele infrastructuur van Wrmerland in kaart en definieert vr de peride een aantal speerpunten van het cultuurbeleid. 1.1 Kernachtig cultuurbeleid Cultuurbeleid betekent vlgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) vrzieningenbeleid: de maatregelen ten aanzien van instellingen, rganisaties en functies. De VNG heeft een ringenmdel ntwikkeld als hulpmiddel m de culturele infrastructuur van gemeenten in kaart te brengen (bijlage A). Met het ringenmdel kan een gemeente p basis van het inwneraantal inschatten ver welke culturele infrastructuur zij zu meten beschikken. Daarp kan de gemeente het cultuurbeleid baseren. In gemeenten met minder dan inwners, zals Wrmerland, richt het cultuurbeleid zich drgaans p een beperkt aantal herkenbare activiteiten en vrzieningen. Een belangrijk uitgangspunt van het ringenmdel is dat het vr een kleine gemeente niet ndig is m maar zveel mgelijk culturele vrzieningen van de grnd te tillen. Zinvller is het m aandacht en middelen te cncentreren p de kern van het gemeentelijk cultuurbeleid en de typische eigenheden van de gemeente verder uit te buwen. Het pzetten van een helder, kernachtig cultuurbeleid is dus het belangrijkste. Hiervr zijn weinig regelingen ndig. Vlstaan kan wrden met een aantal regelingen vr subsidieverstrekking. Kernachtig cultuurbeleid is juist ruimte bieden vr mensen en hun ideeën, vr initiatieven vanuit de samenleving. Dit bevrdert het gevel van verbndenheid, verantwrdelijkheid en sciale betrkkenheid. 1.2 Beleidscntext Rijk en prvincie Het lkale cultuurbeleid met in een breder perspectief van Rijks- en prvinciaal beleid wrden bezien. Beide verheden hebben hun cultuurbeleid vr de jaren 2013 t/m 2016 hernieuwd. Belangrijk hierbij zijn de rijksbezuinigingen van jaarlijks 200 miljen p cultuur vanaf Het Rijk (cultuurnta Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie p cultuurbeleid ) streeft in de kmende jaren naar behud van een gede landelijke spreiding van de culturele basisinfrastructuur, en van erfged en biblitheken. Daarnaast stimuleert ze ndernemerschap in de cultuursectr. De prvincie richt zich met het herziene cultuurbeleid p het behuden en tegankelijk maken van het cultureel erfged 2

4 in de prvincie. Het gaat daarbij m het uitdragen van de reginale, culturele identiteit als aantrekkingskracht vr wnen, werken en recreëren. De gemeente Wrmerland hudt zich p dit mment bezig met de vlgende nderwerpen uit het rijksbeleid: - herpsitinering biblitheek (nieuwe biblitheekwet 2014); - cultuureducatie (decentralisatie eerstelijnstaken cultuureducatie naar gemeenten); - cmbinatiefuncties (stimuleringsregeling vr brede schl, sprt en cultuur) Lkaal beleid Het sciaal-culturele beleid van Wrmerland richt zich p het zichtbaar en laagdrempelig tegankelijk maken van cultuur en cultureel erfged vr alle inwners van Wrmerland en stimuleert inwners m actief deel te nemen aan de samenleving. Vr de harde kant van cultuur, waarnder mnumentenzrg, archelgie en vrmgeving van de penbare ruimte, is afznderlijk beleid ntwikkeld. Ok heeft het cultuurbeleid raakvlakken met het evenementenbeleid en met terisme en streekmarketing. Deze nderwerpen wrden daarm meegenmen in deze cultuurnta. Vrmgeving van de penbare ruimte Wrmerland wil een aantrekkelijk leefmgeving zijn vr bewners, bedrijven en bezekers. Inrichting en nderhud zijn daarbij belangrijke elementen. Wrmerland heeft geen specifiek beleid vr het plaatsen en nderhuden van permanente kunstwerken in de penbare ruimte. Stichting Veldwerk Exp rganiseert jaarlijks in samenwerking met plaatselijke kunstenaars een beeldende kunstrute in en rnd de Schaalsmeerplder. Dit zijn echter tijdelijke expsities en subsidieverstrekking valt nder het sciale beleid. Mnumenten De erfgedverrdening van Wrmerland richt zich p het behud van het cultureel erfged dat een bijdrage levert aan de beeldkwaliteit en de teristische waarde van de gemeente. Een nafhankelijke mnumentencmmissie adviseert het cllege ver de aanwijzing van gemeentelijke mnumenten en ver wijzigingsplannen vr gemeentelijke, prvinciale en rijksmnumenten. De aangewezen gemeentelijke mnumenten wrden genteerd p de mnumentenlijst van Wrmerland (bijlage C). Hiermee blijven waardevlle culturele panden en bjecten bewaard vr de tekmst. Als aanvulling p de erfgedverrdening is er gemeentelijk subsidiebeleid ntwikkeld vr bijdragen in de nderhudsksten van gemeentelijke mnumenten (bijlage E). Archelgie In de archelgienta van Wrmerland staat beschreven he de gemeente mgaat met de bekende en de te verwachten archelgische waarden p haar grndgebied. De gemeente vldet hiermee niet alleen aan haar wettelijke verplichting, k wrden de belangen van burgers f initiatiefnemers van buwplannen bij ndzakelijk te veren nderzek f pgravingen beter afgewgen en k beter beschermd. De vndsten met archelgische waarde in Wrmerland zijn vastgelegd in de publicatie: Vndsten in het Veen en in de vitrinekast in het gemeentehuis zijn vrbeelden te vinden van deze archelgische bjecten. Terisme en streekmarketing Ten aanzien van terisme en streekmarketing richt Wrmerland zich vrnamelijk p het bestaande reginale beleid en werkt ze samen met de gemeente Zaanstad in het actieplan Terisme Daarnaast is Wrmerland samen met Ostzaan, Zaanstad en een aantal private partijen zals de Rabbank Zaanstreek en Albert Heijn, verbnden aan de Stichting Marketing Zaanstreek. Wrmerland zet breed in p het dagterisme in het grene buitengebied, bijvrbeeld de recreatievaart, wandelen en fietsen. 3

5 Evenementen In 2012 wrdt een evenementenverrdening vr de gemeente Wrmerland pgesteld, waarin de kaders vr het rganiseren van lkale evenementen wrden vastgelegd, met als del de veiligheid te waarbrgen en verlast te beperken. Ok wrdt beschreven he rganisatren van grtschalige evenementen vergunningen kunnen aanvragen bij de gemeente. Vr kleinschalige evenementen (met minder dan 200 bezekers) is geen vergunning ndig, maar geldt slechts een meldingsplicht. Hiermee wrdt vrkmen dat culturele rganisaties nndig ksten maken. 1.3 Leeswijzer In hfdstuk 1 zijn aanleiding, delstelling, definitie en cntext van het cultuurbeleid beschreven. Hfdstuk 2 beschrijft de lkale situatie: wat is de culturele infrastructuur van Wrmerland, wat zijn kansen en knelpunten en wat zijn de ambities van de gemeente? Hfdstuk 3 tt slt, schetst de speerpunten vr het lkale cultuurbeleid vr de kmende vier jaar. 4

6 2. CULTUUR IN WORMERLAND 2.1 Wat hebben we? Wrmerland is een levendige en veerkrachtige gemeente en een grene buffer tussen de stedelijke gebieden Zaanstad en Purmerend. De gemeente heeft een gevarieerde bevlkingspbuw en de betrkkenheid van de bewners bij de eigen gemeente is grt. De aanwezigheid van nder anderen veel cultuur, cultuurhistrie en een rijk verenigingsleven maakt Wrmerland een aantrekkelijk leefmgeving vr jng en ud Culturele infrastructuur Met cultuurbeleid kan de gemeente haar kern, kracht en identiteit versterken. In kleine gemeenten richt het cultuurbeleid zich meestal p een beperkt aantal herkenbare activiteiten en vrzieningen. Deze elementen vrmen samen het lkale cultuurbeleid. Bijlage B geeft een uitgebreide inventarisatie van de culturele infrastructuur van Wrmerland. Deze inventarisatie geeft een beeld van alle culturele instellingen en activiteiten in Wrmerland, en de activiteiten- en huursubsidie die zij ntvangen 1. Om de kernactiviteiten en -vrzieningen van cultuur in Wrmerland in kaart te brengen is het VNG Ringenmdel vertaald naar de situatie van Wrmerland (Bijlage D). De kern van het cultuurbeleid in Wrmerland kan als vlgt wrden samengevat: Biblitheek Lkale radi Amateurkunst Cultuureducatie Pdiumkunsten Beeldende kunst Cultureel erfged Sciaal cultureel werk Recreatie & ntmeting Vrming & bewustwrding NB 1: Pdiumkunsten Naast de kernvrzieningen vr de pdiumkunsten beschikt Wrmerland ver een kleine theaterzaal: het Drpstheater Wrmer, en ver een zestal andere kleine pdia vr de pdiumkunsten. Daarnaast zijn de ntwikkelingen vr het pzetten van de MFA in het centrum van Wrmer in een ver stadium. Beiden een uitbreiding p het kernachtig cultuurbeleid. NB 2: Beeldende kunst en cultureel erfged Deze kernactiviteiten vallen vr een deel nder het cultuurbeleid, maar k andere beleidsterreinen huden zich bezig met bijvrbeeld mnumentenzrg, archelgie en vrmgeving van de penbare ruimte (zie paragraaf 1.2.2). NB 3: Recreatie & ntmeting, vrming & bewustwrding Dit zijn activiteiten die niet tt de kern van de culturele infrastructuur behren, en dus niet in het standaard ringenmdel staan, maar erg belangrijk zijn vr het culturele leven in de gemeente Wrmerland. Het tnt aan dat de inwners van Wrmerland zeer actief zijn in het verenigingsleven. Deze activiteiten bevrderen de sciale participatie en 1 Naast de bestaande subsidiestrmen in bijlage B betaalt de gemeente k de huisvestingslasten van een aantal culturele instellingen. Deze zijn niet in de inventarisatie meegenmen. Zie bijlage G vr een vlledig beeld van alle ksten van de gebruikers van de MFA. 5

7 betrkkenheid van de inwners en nderscheiden de gemeente Wrmerland van andere gemeenten. In ttaal heeft de gemeente Wrmerland in subsidies verstrekt met een ttaalbedrag van ,-. Het sciaal-cultureel werk (Scw) en de biblitheek krijgen veruit de hgste subsidie, gevlgd dr Muziekschl Waterland en het Drpstheater Wrmer. In ttaal is ngeveer ,- subsidie verstrekt aan lkale, culturele verenigingen en initiatieven. Wrmerland nderscheidt zich p cultuurgebied van andere kleine gemeenten met de pdiumkunsten en een rijk verenigingsleven. Wrmerland heeft een grt aantal actieve verenigingen, die tal van sciaal-culturele en recreatieve activiteiten rganiseert. Ok beschikt de gemeente ver diverse pdia vr theatervrstellingen. Het club- en buurthuiswerk van Scw is een pvallend grte, prfessinele rganisatie vr een kleine gemeente als Wrmerland. De culturele infrastructuur van Wrmerland tnt aan dat de inwners sciaal actief en betrkken zijn en dat er geneg mgelijkheden en initiatieven in de lkale samenleving aanwezig zijn m te behuden en te stimuleren. Uit de inventarisatie blijkt echter k dat er weinig incidentele cultuurinitiatieven in Wrmerland tt stand kmen Algemene subsidieverrdening Het cultuurbeleid is deels vastgelegd in de algemene subsidieverrdening Gemeente Wrmerland De bijbehrende specifieke subsidieregels geven de pririteiten in het sciale beleid van de gemeente weer. De gemeente subsidieert het verenigingsleven en een aantal incidentele activiteiten. Drdat mensen actief zijn in het verenigingsleven en deelnemen aan activiteiten ntstaat saamhrigheid, verbndenheid, sciale chesie en gemeenschapsgevel. Dr deelname aan het verenigingsleven kunnen mensen k persnlijke kwaliteiten ntwikkelen p het vlak van rganisatie, bestuur, techniek, beheer van accmmdatie en dergelijke. In bijlage E staan alle specifieke subsidieregels die betrekking hebben p het cultuurbeleid. 2.2 Kansen en knelpunten van cultuurbeleid Op basis van de inventarisatie van de culturele kernactiviteiten van Wrmerland, het beleid van Rijk en prvincie en raakvlakken met lkale beleidsterreinen, kunnen een aantal kansen en knelpunten van het lkale cultuurbeleid wrden gefrmuleerd. KANSEN Hge mate van tevredenheid ver aanbd van culturele verenigingen, clubs en cursussen Behud van bestaande brede aanbd van culturele kernactiviteiten en -vrzieningen Stimuleren van nieuwe sciaal-culturele initiatieven vanuit de samenleving Versterken van de kern, kracht en identiteit van Wrmerland Aansluiting bij culturele initiatieven van regigemeenten en van Fluxus (kunstcentrum Zaanstreek) Uitbreiden en ntwikkelen cultureel aanbd vr jngeren Verankering en kwaliteitsverbetering cultuur in het nderwijs, dr aansluiting bij rijksprgramma s Cmbinatiefuncties en Cultuureducatie met Kwaliteit Bevrderen cultureel ndernemerschap verenigingen / individuen (initiatief vanuit de samenleving) Bevrderen cultureel nderschap bij bedrijven (spnsring van een activiteit, evenement f KNELPUNTEN Zeer matige tevredenheid ver aanbd van culturele vrzieningen Bezuinigingen en decentralisatie eerstelijnstaken cultuureducatie Weinig ntwikkeling en vernieuwing in het culturele aanbd Weinig samenhang in het lkale culturele aanbd Weinig lkale en reginale samenwerking en kennisuitwisseling Zeer matige tevredenheid ver vrzieningen vr jngeren Het nderwijs in Wrmerland geeft zelfstandig invulling aan de besteding van de nderwijssubsidie; de gemeente geeft geen richtlijnen Geen subsidieregeling vr sciaal-culturele festivals en evenementen Wrmerland heeft geen beleid vr kunstwerken in de penbare ruimte 6

8 kunstwerk) Ontwikkeling van de MFA (multifunctinele accmmdatie) in het centrum van Wrmer Herpsitinering biblitheek Wrmerland Meer aandacht vr cultureel erfged en vrmgeving van de penbare ruimte; harde en zachte kant van cultuur verbinden Aansluiting bij beleid terisme en streekmarketing, bijvrbeeld bij de ntwikkeling van I-turs en van de recreatieve waardenkaart Huisvestiging Drpstheater Wrmer eindigt (december 2015), De Bieb is tijdelijk (juni 2016) en Scw vldet niet meer (verval) Nieuwe biblitheekwet 2014 / digitalisering biblitheek Weinig aansluiting bij beleidsterreinen penbare ruimte, nieuwbuwprjecten en mnumenten Weinig aansluiting bij beleidsterrein terisme en streekmarketing 2.3 Ambities cultuurbeleid Ondanks de bezuinigingen wil de gemeente het huidige sciale beleid vrtzetten. Het del is m de inwners betrkken te huden bij de samenleving en de eigen gemeente en de sciale chesie in de samenleving te bevrderen. Extra aandacht is er vr de kansen en mgelijkheden vr jeugdige inwners. Kernwaarden bij dit alles zijn ntspannen, ntmeten, ntdekken en ntwikkelen. Als nderdeel van het sciale beleid wil de gemeente de kaders van het cultuurbeleid vastleggen in een cultuurnta. Uitgangspunten vr het cultuurbeleid vr de kmende vier jaar zijn: 1. Behuden wat we hebben Wrmerland heeft een breed en divers aanbd aan culturele vrzieningen en activiteiten, die waardevl zijn vr de gemeente en haar inwners. De gemeente wil dit aanbd behuden en zeken naar nieuwe mgelijkheden binnen bestaande budgetten. Het is in het belang van het cultuurbeleid m het huidige subsidiebeleid te handhaven. 2. Betrkkenheid van de inwners vergrten Cultuurdeelname bevrdert de sciale betrkkenheid van burgers. De gemeente wil daarm het sciaal-culturele verenigingsleven in stand huden en initiatieven uit de samenleving stimuleren. Daarbij is extra aandacht vr de cultuurparticipatie van jngeren. 3. Sciaal-culturele functies in de MFA De plannen vr een multifunctinele accmmdatie in het centrum van Wrmer zijn vlp in ntwikkeling. Een van de delstellingen is de realisatie van sciale en culturele activiteiten in de MFA. Cncreet betekent dit dat De Bieb, het Scw en het Drpstheater Wrmer eind 2014 naar de MFA verhuizen. Ok in Neck is een MFA in ntwikkeling. 4. Aantrekkelijke leefmgeving Wrmerland wil een aantrekkelijke mgeving bieden vr inwners, bedrijven en teristen. Een breed en divers cultureel aanbd en bruisend verenigingsleven dragen bij aan dit del. Culturele evenementen zetten Wrmerland p de reginale kaart. Ok de zichtbaarheid en tegankelijkheid van het cultureel erfged en de vrmgeving van de penbare ruimte bevrderen de aantrekkingskracht van de gemeente. 7

9 3. SPEERPUNTEN CULTUURBELEID In aanvulling p de ambities van de gemeente ten aanzien van het lkale cultuurbeleid en de kansen en knelpunten die er p cultuurgebied zijn, kan een aantal speerpunten vr het lkale cultuurbeleid vr de kmende vier jaar wrden gefrmuleerd binnen de bestaande financiële kaders: 1. Bestaande lkale cultuuraanbd 2. Culturele evenementen 3. Cultureel erfged 4. Kunst(-werken) in de penbare ruimte 5. Cultuureducatie 6. Tekmst lkale biblitheek Hiernder wrden schematisch de speerpunten van cultuurbeleid weergegeven met hun delstellingen en mgelijke wijze van uitvering. SPEERPUNT DOEL UITVOERING GEREED 1. Bestaande lkale 2015 cultuuraanbd - behuden en ntwikkelen wat we hebben - zichtbaarheid en afstemming lkaal cultuuraanbd - vr en dr lkale verenigingen en burgers - kennis- en infrmatieuitwisseling verenigingen en gemeente 2. Culturele evenementen - bevrderen lkale initiatieven vr culturele evenementen - zichtbaarheid van en kennismaking met lkale cultuuraanbd - bevrderen cultuurparticipatie - aantrekkingskracht vr bezekers uit de regi 3. Cultureel erfged - bevrderen zichtbaarheid en tegankelijkheid cultureel erfged - aansluiting bij landelijke en reginale ntwikkelingen - Wrmerland p de kaart 4. Kunst (-werken) in de penbare ruimte - richtlijnen vr prjectntwikkelaars vr kunst in nieuwbuwplan - inbreng van burgers bij kunst in de penbare ruimte - spnsring dr bedrijven van kunst in de penbare ruimte - wijk- en drpverfraaiing, bevrderen levendigheid Wrmerland 5. Cultuureducatie - verankering en kwaliteitsverbetering cultuur in het basisnderwijs - aansluiten bij landelijke stimuleringsprgramma s Cmbinatiefuncties en Cultuureducatie met Kwaliteit - bevrderen cultuurparticipatie jngeren 6. Tekmst lkale biblitheek - herpsitinering lkale biblitheekwerk - aansluiten bij landelijke ntwikkelingen digitale biblitheek - herfrmuleren kernwaarden lkale biblitheek vr kmende jaren - digitale culturele agenda - digitaal cultureel platfrm - beleidsregel culturele evenementen - aansluiten bij beleid gemeente Zaanstad - als nderdeel van cultuureducatie - beleidregel kunst in de penbare ruimte - aanstellen cmbinatiefunctinaris cultuur i.s.m. schlbesturen - aansluiten bij prgramma cultuureducatie Fluxus - plan vr tekmst lkale biblitheek

10 BIJLAGEN Bijlage A Bijlage B Bijlage C Bijlage D Bijlage E Bijlage F Bijlage G Het VNG Ringenmdel Culturele Infrastructuur Gemeenten Inventarisatie culturele infrastructuur Wrmerland Mnumentenlijst gemeente Wrmerland Het VNG Ringenmdel culturele infrastructuur vr Wrmerland Specifieke subsidieregels vr cultuur en beleidsregels instandhudingssubsidie gemeentelijke mnumenten Bestaand beleid en budgetten gemeente Wrmerland De huidige beschikbare financiële middelen van de gemeente Wrmerland ten beheve van de MFA drpscentrum Wrmer 9