Verslag 2 e Debatavond Zeepeil

Transcriptie

1 Verslag 2 e Debatavnd Zeepeil Uitkmsten digitaal nderzek her/nevenbestemming kerkgebuwen West-Zeeuws-Vlaanderen Wensdag 29 ktber 2014 PKN-kerk De Verbinding in Schndijke (verslaglegging E. Hilgers, namens SCEZ) Aanleiding debatavnd Bijna 300 Zeeuwen hebben in september 2014 meegedaan aan de digitale enquête Kerk, Krimp en Kans. Deelnemers werden gevraagd hun mening te geven ver de tekmst van het religieus erfged in de prvincie Zeeland in het algemeen, maar die in West-Zeeuws-Vlaanderen in het bijznder. De uitkmsten van de enquête wrden bediscussieerd p twee debatavnden in de gemeente Sluis. De avnd in Schndijke is de tweede avnd en wrdt bezcht dr circa 25 deelnemers. De heer P. Plegaert, wethuder van de gemeente Sluis, heet de aanwezigen mede namens de gemeente Sluis van harte welkm en bedankt het bestuur van de PKN-kerk vr de gastvrijheid. De heer Plegaert blikt ng even terug p het ntstaan van het prjectplan, circa twee jaar geleden. Vanuit.a. het verlegrgaan Platfrm Histrische Kerken en andere vertegenwrdigers van kerken kwamen signalen dat kerkgentschappen afznderlijk van elkaar bezig waren met het maken van tekmstplannen die betrekking hadden p de mgelijkheden van instandhuding van de eigen kerk. De gemeenten Sluis, Hulst en Terneuzen werken aan een masterplan Vrzieningen. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat er in iedere kern een gebuw behuden met blijven waarin burgers bij elkaar kunnen kmen. Dr bevlkingskrimp en ntkerkelijking dreigen veel kerkgebuwen te meten verdwijnen. De gemeente Sluis staat daarbij vr de taak keuzes te meten maken ver welke gebuwen wel en welke gebuwen niet in stand gehuden kunnen wrden dr de gemeente. In samenspraak met de Stichting Cultureel Erfged Zeeland (SCEZ) is het prject Kerk, Krimp en Kans gedefinieerd. Het prject wrdt gefinancierd dr de landelijke Rijksdienst vr Cultureel Erfged (RCE) en de Prvincie Zeeland. Op een pr-actieve manier wrdt in samenspraak en met medewerking van kerkbesturen een inventarisatie gemaakt p het gebied van architectuurhistrische waarde, behudsperspectief, technische staat en explitatiemgelijkheden. Naast deze nderzeken zijn er activiteiten gerganiseerd m burgers te betrekken bij deze prblematiek van wel/geen kerkbehud. Hiervr zijn.a. twee creativiteitssessies gerganiseerd met en vr ndernemers met als del mee te denken in kansen van mgelijkheden vr een mgelijke her- f nevenbestemming. Er zijn k zgenaamde mamacafés gerganiseerd in diverse kerken, waarbij de kerk een ntmetingsplaats was vr jnge meders met hun kind. Dr nderzeksinstituut Scp is middels een applicatie de ZEEpeil enquête verspreid. ZEEpeil is een nline panel vr en ver Zeeland. Hiermee kunnen 1

2 Zeeuwen hun mening geven ver allerlei nderwerpen die te maken hebben met Zeeland. Daarnaast kn iedereen k via internet meeden aan de enquête. In december kmen er ng kksessies met.a. sterrenkks Edwin Vinke en Syrc Bakker in het deelprject Kken vr Kerken. De heer Plegaert geeft vervlgens aan dat deze pr-actieve aanpak van de prblematiek met leiden tt ng meer bewustwrding van de burgers. Vr de gemeente Sluis zullen de uitkmsten van de nderzeken en activiteiten gebruikt wrden m de beleidsvisie te maken. Er zullen keuzes meten wrden gemaakt ver behud f afstting. Na de fases van inventarisatie en activiteiten zal de derde fase bestaan uit het maken van twee businesscases vr herbestemming en nevenbestemming. De heer Rn Lubbersen van Scp is gevraagd met de aanwezigen p de debatavnden een aantal stellingen van de enquête dr te nemen en er vervlgens met elkaar ver te debatteren. Respns enquête via internet deelname en via app-applicatie ZEEpeil: deelnemers meegedaan, 144 deelnemers kmen uit gemeente Sluis; 133 deelnemers kmen van buiten de gemeente Sluis - 60% van de deelnemers is uder dan 55 jaar, 1,1% van de deelnemers is jnger dan 23 jaar - 19% van de respndenten bezekt nit een eredienst; 43% kmt regelmatig in de kerk, 38% bezekt alleen bij bijzndere gelegenheden een eredienst Vraagstellingen: Kerken maken van udsher deel uit van het hart van een drpsgemeenschap. Slp de kerk en je verwijdert het hart uit de gemeenschap. Bij slpen verdwijnt het hart - Eens: 75% - Oneens: 22% - Weet niet: 3 % Gevel bij het gebuw erg belangrijk. In Breskens met weinig mensen de kerk draaiende huden, maar met wel blijven. Hangt er vanaf waar de kerk staat, beeldbepalende kerk met blijven. Het gebuw heeft een centrale plaats; als het verledert met er iets mee gebeuren. Kan het nderhuden wrden? Als het gebuw wat meer achteraf staat, dan eerder vrede mee hebben met verdwijnen. Kerk die achteraf gesitueerd is (in de plder bijvrbeeld) kan tch k waardevl zijn. Vrrlgse kerken eerder behuden dan narlgse. Narlgse zijn niet z beeldbepalend als instituut maar wel als gebuw. Oude kerken meer beeldbepalend, vanuit het landschap bekeken. 2

3 Wederpbuwarchitectuur hrt k bij de architectuur, dus zeer waardevl. Er met een zrgvuldige afweging gemaakt wrden. Is k persnlijke vrkeur. Kerkgebuw is vaak een herkenningspunt in de streek. In Grede zie je de tren al van ver. Kerk is k een symbl; is meer een plek waar je hulp kunt krijgen, vral in meilijke tijden en nheil. Kerken slpen: ged ver nadenken als een kerk een symbl is. Kerken slpen: rl van de kerk is sterk verandert. De kerk wrdt meer stenen dan emtie. Als de kerk een andere centrale functie krijgt dan ntstaat er iets nieuws en dan kmt die functie van sciale chesie weer terug. Bereidheid m jaarlijks een kleine bijdrage te leveren (bijv. 25,--) vr instandhuding van kerkgebuw - Bereid: 57% De gemeente met de instandhuding van kerkgebuwen financieel ndersteunen en faciliteren Hebben gemeente die mgelijkheid? Ok verheid kan dat niet ,-- ndig vr nderhud; een bijdrage van 25,-- is veel te laag. Er zullen maar weinig mensen zijn die meer dan 100,-- willen bijdragen, bven de parchiebijdrage. Het bedrag met in relatie zijn tt wat er ndig is. Als je praat ver de echte ksten, dan krijg je een andere discussie ver het bedrag. De heer Plegaert: de gemeente wil een eventuele andere bestemming mgelijk maken vr iets anders en dat faciliteren. De gemeente heeft als c-financier k restauraties mgelijk gemaakt zals in IJzendijke en Sint Anne ter Muiden. Gemeente kan niet zrgdragen vr alle 40 kerken. De trens vallen, in verband met veiligheidsaspecten, vaak wel nder de verantwrding van de gemeente. De gemeente Sluis is van vier kerken eigenaar. Het is al een hele pgave die te kunnen behuden. Bereidheid een bijdrage te leveren aan de instandhuding p andere manieren zals klussen, nderhud plegen, gastheer/vruw e.d. - Eens: 109 f 40% - Oneens: 116 f 42% - Weet niet: 52 f 18% Even leuk als vrijwilliger, daarna niet meer. Jngere mensen trekken weg. Een keer vr een evenement lukt wel, maar structureel niet. Wel krte klussen. 3

4 Belangrijk is te weten aan wie de vragen gesteld zijn. Men weet niet f de antwrden van mensen zijn die naar de kerk gaan. Het is wel belangrijk te weten wie heeft gereageerd, dus uitslag misschien ng lager. He is het in andere landen, bijvrbeeld in Duitsland. Is dit bekend? Misschien ged m uit te zeken. In België en Duitsland bestaat er kerkbelasting. Deze belasting wrdt autmatisch ingehuden. Kerken meten we in de geschiedenis plaatsen. He waardevl was een kerk. Wat gebeurde er vreger met kerken? Er werden k weer andere gebuwen neergezet. Als je daar naar kijkt, dan blijkt dat dit vaker is gebeurd. We buwen te ged. Er wrdt gebuwd vr de eeuwigheid en vergeten dat nderhud duurder is dan nieuwbuw. Er is nu behefte aan kleine huiskamerkerken. Keuzes maken, blijft maatwerk. De dingen niet p zijn belp laten. Indien een kerkgebuw niet meer wrdt gebruikt vr de eredienst, kan een herbestemming een zinvlle plssing betekenen. - Herbestemming mee eens: >95% - Herbestemming met steun verheid mee eens: 65% Pauze Opmerkingen van aanwezigen: Nevenfunctie kerk en ng iets anders erbij. Bij herbestemming gaat de kerkfunctie weg. Nevenfuncties ja, maar met k financieel haalbaar zijn. Vergelijken met een nevenfunctie van een ber die k andere dingen erbij met den. De PKN-kerk in Schndijke heeft k een nevenfunctie, zals cncerten en bijeenkmsten. Dat is prima. Kan de kerk dr die nevenfuncties in stand wrden gehuden? Niet vr alle kerken mgelijk. Dit was aanleiding van de gemeente m dan meer steun te geven. Bij herbestemming met de vername/aankp betaalbaar zijn, anders is het niet haalbaar vr een nieuwe eigenaar. Vaak is het gebuw niet gemaakt vr een herbestemming. Denk daarbij aan klimaat en verwarming enz. Bij herbestemming is er veel inventiviteit en creativiteit ndig. Kerngemeente Sluis als vrbeeld. Er staat een mie Kathlieke kerk. Daar kun je een herbestemming aan geven. Wel een kapel in maken en iets maken met een verdieping. De kerkfunctie krijgt dan een nevenfunctie. De kerkfunctie zal mgelijk verdwijnen. In Sluis zit veel ndernemerschap. Hervrmde kerk in Sluis is geslpt en daar is een appartementencmplex gebuwd. De behefte m meer wningen te buwen is er k niet. Iedere kerk is maatwerk. Kiezen vr een sciaal medisch centrum f een drpshuis, nieuwbuw f in bestaand kerkgebuw 4

5 - 90% zegt in kerk, ged idee. Mee eens, kstenplaatje wel belangrijk. Als het gelijk blijft in ksten dan kerk. Als er een grt verschil is dan is dat een andere vraag. Kerkgebuw als casc gebruiken. In het gebuw units plaatsen. Het gaat niet alleen m geld, maar k m nderhud. Bij een nieuwe functie is er ng veel meer ndig. Herbestemming kmt niet vanzelf. De kerk in Westdrpe heeft een glazen bx/wanden geplaatst, waarin activiteiten wrden gehuden en de ruimte beter te verwarmen is. Westdrpe is een ander geval. De kerk is vr ¾ deel mgebuwd tt een centrum vr het verenigingsleven en ¼ als gdshuis. Het verenigingsgebuw Cncrdia is afgebrken en daarmee kn er geld naar de kerk vr een bestemming als drpshuis. In Breskens is er een nieuw functineel centrum gebuwd. De kerk zal een dergelijke functie niet meer kunnen krijgen. Er zijn 40 kerken in de gemeente Sluis. Er zijn k ng veel panden waar men k niet weet wat ermee met gebeuren. In elke plaats zu tenminste één kerkgebuw behuden meten blijven als plek vr gelfsbeleving f bezinning. - Mee eens: 180 respndenten, 65% Niet alleen vr de inwners met dezelfde gelfsgemeenschap, maar k andere gelfsgemeenschappen. Zelfde discussie met schlen. Kiezen vr gezamenlijke nieuwe schl. Kerk als symbl: jngeren zien kerk als symbl. Eén kerk; meer zeken naar centralisering. Samenwerking tussen gelfsgemeenschappen gebeurt in bepaalde plaatsen al. Ok gebruik van kerk. De samenwerking kan mgelijk ng verder, meer k reginaal (regifunctie). Orzaak minder kerkgangers. Men ziet tch k een tendens dat mensen elkaar meer ndig hebben. Misschien ntstaat er weer een mmekeer. Kentering is er nu al. Er zijn gemeenschappen die greien, kerken buwen f uitbreiden. Jammer dat smmige kerken die al leeg staan niet vlden en de kerkgemeenschap een eigen kerk wil. Mgelijk kan een kerk p slt gaan en ver 10 jaar weer wrden pengesteld. 10 Jaar verbruggen is niet mgelijk. Een kerk kan men niet 10 jaar cnditineren, dat kst veel nderhud. De ksten gaan gewn dr, anders lpt het gebuw achteruit. In de tussentijd iets den met de kerk. Een tijdelijke herbestemming. Bijvrbeeld units/cntainers plaatsen. Idee m niet alles te slpen, als ruïne te handhaven. Kan k verwgen wrden. Als teristische attractie. 5

6 Welke bestemming zu de kerk wel en welke bestemming niet mgen krijgen. - > 60% wel: cncertzaal, biblitheek, stiltecentrum, drpshuis, uitvaartcentrum, wning/appartement, kunstatelier, medische praktijk, kantr, pvanghuis, schl, café/restaurant, betiekjes, hstel - > 60% niet: parkeergarage, supermarkt, mskee/tempel Echte kansen meten kmen van de ndernemer. De ndernemer met dat bepalen. Benieuwd welke explitatiemgelijkheden er zijn. Belangrijk is dat er infrmatie kmt ver wat er uit de nderzeken kmt. Benieuwd he het verder gaat met het prject. Het is interessant als alle infrmatie bij elkaar kmt en dan per kerk bekijken. Vrbeelden: sciale innvatie, teristen, thema ver.a. streek en ambachten. Bijeenkmst met ndernemers. Waarm alleen met ndernemers? Achterliggende gedachte is het benaderen en betrekken van verschillende delgrepen, dus burgers, ndernemers enz. De debatten zals vanavnd met burgers. In Nederland is er al her en der veel gebeurd: bekhandel, kantr enz. Is daar naar gekeken. We meten niet het wiel uitvinden. Er zijn wel veel vrbeelden, maar de match met er zijn. Heeft te maken met de gemeenschap en de staat van de kerk vr explitatiemgelijkheden. Vr welke kerk in uw gemeente weet u ng een passende f nuttige (neven- en /f herbestemming Meer recreatieve en slecht weer vrzieningen. Gemeente vindt dat er geneg slecht weer vrzieningen zijn. We willen dat de mensen langer kmen. Er zijn veel ideeën genemd die weinig geld pleveren. Onderzek k verrichten nder jngeren Welke ideeën hebben die? Daar kmt k vaak de innvatie vandaan. Verjnging van ndernemers met frisse ideeën. Overzicht kerkgebuwen die absluut behuden waard zijn Meest bedreigd: St. Baafskerk Aardenburg, RK Kerk IJzendijke, RK Kerk Biervliet, RK Kerk Eede en RK Kerk Hfdplaat Twee kerken in Biervliet zijn eveneens meegenmen bij het nderzek. De avnd wrdt afgeslten nder dankzegging van ieders inbreng in het debat. Opgemerkt wrdt dat de vrtgang van het prject via de website van de Stichting Cultureel Erfged Zeeland te vlgen is: Er vlgt een verslag van de debatavnden en er wrden de kmende maanden twee businesscases uitgewerkt vr een herbestemming en een nevenfunctie. 6