M Het MKB en de BV. Achtergronden van de keuze van ondernemers. Ro Braaksma. Klaas Bangma

Transcriptie

1 M Het MKB en de BV Achtergrnden van de keuze van ndernemers R Braaksma Klaas Bangma Zetermeer, 24 maart 2004

2 Het MKB en de BV Waarm kiezen ndernemers vr een bepaalde rechtsvrm? En in het bijznder: wat zijn hun verwegingen m al dan niet te kiezen vr de BV als rechtsvrm? Antwrden p deze vragen zijn dr ndernemers gegeven in een enquête die dr EIM is gehuden nder ndernemers. Vrdat p 1 januari 2001 de nieuwe wet Inkmstenbelasting 2001 (IB-2001) werd ingeverd, was fiscaliteit een dminant criterium bij de rechtsvrmkeuze. Uit de enquête nder ndernemers blijkt dat fiscaliteit, ann 2004, ng steeds een dminant criterium is bij de rechtsvrmkeuze. De keuze vr een BV dient zich al bij een betrekkelijk geringe bedrijfsmvang aan. Kleinere bedrijven tt 5 werkzame persnen zijn vral eenmanszaken f venntschappen nder firma (VF). Bij 5 à 10 werkzame persnen neemt het aandeel BV's het sterkst te, naar de helft van de ndernemingen in die klasse. De keuze van BV wrdt mede ingegeven dr imag-verweging. De gebruiken in de branche en statusverweging zijn vr een deel van de starters en jnge bedrijven een belangrijke verweging m tch vr een BV-vrm te kiezen. Circa 30 prcent van de startende bedrijven die als BV zijn begnnen, heeft aangegeven dat imag een belangrijke reden is geweest m vr een BV-vrm te kiezen. Twee p elke vijf ndernemers uit de enquête met een eenmanszaak, een VF f een CV hebben wel eens mzetting naar BV verwgen. Meestal zijn er fiscale en financiële redenen m daarvan af te zien. Deze rapprtage schetst krt de verwegingen die een rl spelen bij de keuze vr een rechtsvrm, in het bijznder de keuze vr een BV tegen die vr rechtsvrmen znder rechtspersnlijkheid zals eenmanszaak, maatschap, venntschap nder firma (VF), en cmmanditaire venntschap (CV). Zij kmen uit een recente studie naar rechtsvrmkeuze p basis van indirecte brnnen: literatuur en bedrijfsadviseurs 1. Vervlgens kmt aan bd he ndernemers in het MKB hun keuze feitelijk afwegen. Dit is vastgesteld dr circa MKB-ndernemers in alle sectren van het bedrijfsleven 2 vragen ver dit nderwerp te stellen. De feitelijke keuze van ndernemers is extra interessant vanwege de ingrijpende veranderingen van de inkmstenbelasting in 2001: die beïnvleden ptentieel de keuze vr een bepaalde rechtsvrm. Overwegingen vr rechtsvrmkeuze 3 Fiscale verwegingen Bij een winst beneden de eur is het fiscaal altijd nadelig m vr de BV-vrm te kiezen. Bven de eur is de BV fiscaal juist altijd in het vrdeel. Tussen die nder- en bvengrens spelen andere afwegingen een rl. Het gaat dan met name m 1 Bangma, K.L. en A. de Ridder, Rechtsvrmkeuze in het MKB. Mtieven en achtergrnden bij de keuze van de rechtsvrm, EIM, Zetermeer, Adviseurs zijn: ntarissen, accuntants en bedrijfsadviseurs van banken, Kamers van Kphandel en cnsultancybedrijven. 2 Industrie, buw, transprt, handel en dienstverlening. Alleen land- en tuinbuw en vrije berepen vallen hier buiten de bt. 3 Ontleend aan Bangma en De Ridder,

3 de vraag f een ndernemer-grtaandeelhuder de aanmerkelijkbelangheffing p de winst van een BV (inkmstenbelasting: 25%) kan vermijden: dr de winstuitkering vr langere tijd uit te stellen, via herinvestering in het bedrijf. In dat geval is het bij een winst van eur al aantrekkelijk m vr de BV-vrm te kiezen. Administratieve lasten Dit betreft de frmaliteiten bij prichting. Ze zijn in de afgelpen jaren verminderd, en het kst nu k minder tijd m een BV p te richten. De grtste kstenpst zijn de adviseursksten. Daarnaast zrgt de verplichte, dr een accuntant ged te keuren jaarrekening vr extra lasten en ksten van een BV. Dit geldt echter weer niet vr de meeste kleine BV's. Zeggenschap Een BV maakt splitsing van eigendm en bestuur mgelijk. Bij kleinere bedrijven met één f enkele eigenaar-bestuurders levert dat geen praktisch vrdeel p. Aansprakelijkheid De persnlijke aansprakelijkheid van bestuurders en eigenaars van BV's is wettelijk beperkt. Wél verlangen kredietgevers vaak een persnlijke brgstelling van de directeurgrtaandeelhuder die dit vrdeel weer beperkt f tenietdet. Sciale zekerheid Een BV biedt aanzienlijk ruimere mgelijkheden m een pensienvrziening p te buwen dan een eenmanszaak: daar bereikt men al snel de grenzen van de fiscale udedagsreserve f de maximale aftrek van lijfrentepremie. Financiering Het eenvudig p te splitsen aandelenkapitaal van een BV maakt het makkelijker m risicdragend kapitaal aan te trekken. Dit is bijvrbeeld aantrekkelijk vr bedrijven met greiplannen. Bij een CV kan dat verigens k, maar de mgelijkheden zijn hier iets beperkter. Cntinuïteit en samenwerking Een BV is makkelijker ver te dragen aan een pvlger, en bij samenwerking met andere bedrijven kan men veel eenvudiger dan bij een CV deelnemen in elkaars kapitaal. De rechtsvrmkeuze van MKB-ndernemingen Verdeling van rechtsvrmen naar grtteklasse Het percentage BV's neemt, zals te verwachten is, te met de bedrijfsgrtte. De grtste 'sprng' det zich vr bij een mvang van minder dan tien werkzame persnen: het aandeel BV's neemt te van 22% in de kleinste naar 50% in de daarpvlgende klasse. Bij de kleinste bedrijven gaat dat vral ten kste van het aandeel eenmanszaken, bij de wat grtere lpt k het aandeel VF's en CV's frs terug. Vrbij de 20 werkzame persnen dmineert de BV nadrukkelijk 1. 1 Maatschappen (juridische dienstverlening en gezndheidszrg), stichtingen en andere rechtsvrmen zijn in deze analyse verder buiten beschuwing gelaten. Zij zijn k betrekkelijk gering in aantal. 3

4 figuur 1 100% rechtsvrm naar grtteklasse (in werkzame persnen = wp) 22% 80% 50% 54% 60% 40% 68% 83% 94% 40% 32% 26% 20% 0% 37% 21% 18% 12% 10% 5% 4% 2% 20% 1 t/m 4 wp (N = 674) 5 t/m 9 wp (N = 336) 10 t/m 19 wp (N = 206) 20 t/m 49 wp (N = 211) 50+ wp (N = 346) ttaal (N = 1.773) eenmanszaak VF f CV BV Brn: EIM-Beleidspanel, 4e kwartaal Figuur 1 maakt echter k duidelijk dat het vraagstuk van de rechtsvrmkeuze zich niet pas aandient bij een mvang van bijvrbeeld zeven, getuige het aandeel van 22% BV's bij bedrijven met minder dan vijf werkzame persnen (het gaat hier m actieve, vr het vergrte merendeel zelfstandige BV's). Wél ligt tussen de vijf en tien duidelijk een zwaartepunt. Reden m vr een BV te kiezen De 'geijkte' redenen vr het kiezen van de BV-vrm zijn: fiscaal vrdeel, beperkte aansprakelijkheid en vermgen kunnen afscheiden. Die spelen in de peiling bij ndernemers een vrijwel even grte rl: ruim de helft van de ndervraagden nemt ze als belangrijke verweging. Het imag van de BV speelt wat minder. Bij de keuze vr BV is er een duidelijk verschil naar leeftijd van het bedrijf: he jnger het bedrijf, he minder zwaar het fiscale vrdeel weegt, en he zwaarder het imag van de BV. Ok de beperkte aansprakelijkheid in een BV weegt wat zwaarder vr jnge bedrijven. Zie verder tabel 1. 4

5 tabel 1 belangrijke verwegingen m vr de BV te kiezen* verweging percentage beperkte aansprakelijkheid 55 w.v. bij starters (vestiging 2000 en later) 60 w.v. bij jnge bedrijven (vestiging ) 56 w.v. bij udere bedrijven (vestiging vóór 1980) 51 fiscaal vrdeel 53 w.v. bij starters (vestiging 2000 en later) 30 w.v. bij jnge bedrijven (vestiging ) 51 w.v. bij udere bedrijven (vestiging vóór 1980) 57 imag van de BV 20 w.v. bij starters (vestiging 2000 en later) 30 w.v. bij jnge bedrijven (vestiging ) 23 w.v. bij udere bedrijven (vestiging vóór 1980) 14 vermgen kunnen afscheiden 58 andere reden 26 * Deze vraag is beantwrd dr 793 MKB-ndernemers met een BV. Brn: EIM-Beleidspanel, 4e kwartaal Bij de 'andere' redenen van tabel 1 springt een drietal er duidelijk uit. Het gaat m verschillend gefrmuleerde mtieven, die kunnen wrden gebracht nder de nemers structuur, verdracht en 'beslissing derden': structuur heeft vral betrekking p een plssing vr het vraagstuk van de verdeling in geval van meer eigenaren/kapitaalverschaffers. Verder zijn hier k enkele verwijzingen naar betere bestuurbaarheid nder gevat, mede met het g p (tekmstige) grei, verdracht betreft het beter en makkelijker kunnen verdragen van het bedrijf aan pvlgers f kpers, 'beslissing derden' betekent dat anderen dan de huidige ndernemer het besluit ten gunste van een BV hebben genmen. In de meeste gevallen is dat een vrige eigenaar, maar het kan k gaan m andere belanghebbenden, zals een mederf hudstermaatschappij. Wanneer vrgangers hebben beslist ver de rechtsvrm kunnen inmiddels gewijzigde fiscale en andere vrwaarden leiden tt een andere keuze. Uit smmige antwrden blijkt dat men hier vaak nvldende bij stilstaat: 'dat met ik inderdaad weer eens bekijken'. Verder spelen mtieven een rl als pensienpbuw, makkelijk nieuwe activiteiten kunnen pstarten, en eisen van de markt. Enkele citaten: 5

6 citaten Er zijn pdrachtgevers in mijn branche die alleen zaken willen den met een BV f NV. De bank wilde een BV. De klanten vregen erm. Het is een verplichting in nze markt. De cntacten met banken en leveranciers zijn waarschijnlijk wat makkelijker als je BV bent. Tt slt zijn er ng andere verwegingen, deels k weer terug te veren p fiscale: citaten Ik had een VF. De BV heeft de VF gekcht vanwege de afschrijvingsmgelijkheden. [BV] m de buitenwereld niet te laten zien wie er in de BV zit. [BV] m aandelen aan medewerkers te te laten kmen. Afschaffing van de [afschrijving van] gdwill is reden geweest eerder ver te stappen naar een BV. Wij hebben vr een BV gekzen mdat dit ten het beste was, maar nu wrden wij VF mdat het financieel niet meer haalbaar is. Het bedrijf huurt een pand dat privé-eigendm is. Maar dr een verandering in de belastingwetgeving mag dat nu niet meer. Redenen m af te zien van mzetting naar BV Van de ndernemers met een eenmanszaak, VF f CV heeft 41% wel eens mzetting naar BV verwgen. Zij nemen verwegend fiscale en andere financiële mtieven m daarvan af te zien. Een aantal ndernemers verwijst expliciet naar het advies van zijn accuntant. Het argument 'fiscaal nvrdelig' kmt vral vaak van ndernemers met een VF f CV. Het kmt juist pvallend weinig van starters, vr wie kennelijk andere argumenten de drslag geven. Zie verder tabel 2. 6

7 tabel 2 waarm geen BV?* reden percentage fiscaal nvrdelig 45 w.v. bij eenmanszaken 37 w.v. bij VF's en CV's 53 w.v. bij starters (gevestigd in 2000 f later) 33 andere financiële verwegingen 19 mzetting in vrbereiding f in verweging 9 vereiste minimumkapitaal te hg 11 andere reden f nbekend 16 * Deze vraag is beantwrd dr 367 MKB-ndernemers met een eenmanszaak, een VF f een CV die mzetting naar BV hebben verwgen. Brn: EIM-Beleidspanel, 4e kwartaal Enkele uitspraken van ndernemers die mdel staan vr een grtere grep: citaten Het was ng te vreg vr een BV, ik heb er p aanraden van mijn accuntant van afgezien. De mzet en brutmarge zijn ng niet zdanig dat mzetting naar een BV interessant is. We zijn te klein. Er zitten ng geen vrdelen aan vast, alleen nadelen. Als reden m af te zien van de mzetting wrdt verder administratieve rmpslmp een aantal malen genemd, evenals praktische en persnlijke argumenten ten gunste van de VF. Enkele uitspraken ter illustratie: citaten De VF was een ged passend alternatief, en je hebt minder administratieve handelingen dan bij een BV. Wij besturen de VF met twee BV's. Met een eenmanszaak kan je een jaar stppen en met een BV niet. Dan heb ik geen zeggenschap meer. Ik wil mijn partner uitkpen vrdat ik een BV begin. We hebben een tweemanszaak met beiden vlledige verantwrding. Dan is VF de beste keus. Bijna één p de tien ndernemers met een eenmanszaak, VF f CV is actief bezig met de mzetting naar een BV. Bij een aantal is die zelfs al in kannen en kruiken: ze zijn p het mment dat deze rapprtage verschijnt BV-directeur. Deze verhuding van één p tien kmt vereen met het jaarlijkse aandeel mzettingen van de rechtsvrm bij Nederlandse bedrijven. 7