V O O R S T M A A K T R U I M T E V O O R S P O R T E N B E W E G E N

Transcriptie

1 V O O R S T M A A K T R U I M T E V O O R S P O R T E N B E W E G E N Crsa stuknummer Nta sprt- en beweegbeleid gemeente Vrst peride 2012 tt en met 2016

2 Inhudspgave Deel A Hfdlijnen en uitveringsplan...5 Vrwrd Inleiding Inspiratie Missie, visie en algemene delstelling Actieprgramma Actieprgramma beleid en besluitvrming Verder cncretiseren van de beleidcyclus Sprt en Bewegen Het implementeren van een Mnitr Sprt en Bewegen Het permanent vlgen van landelijk en reginaal beleid en prgramma s Cncrete duiding meerwaarde sprt en bewegen vr andere beleidsterreinen Wijziging gemeentelijke prcessen Verbeteren ruimtelijke planning t.b.v. Sprt en Bewegen Actieprgramma Meer sprten en bewegen Verdere segmentatie en gerichte activiteiten vr meer sprt en bewegen Versterking sprtverenigingen en verbindingen leggen met andere sectren Versterken betrkkenheid bedrijfsleven bij Sprt en Bewegen Verbeteren gemeentelijke sprtaccmmdaties en het realiseren van een beweegvriendelijke mgeving Tijdschema actieprgramma...16 Deel B Beschrijvingen en analyses Inleiding Waarm sprt- en beweegbeleid Wat is sprt? Functies en betekenis van sprt en bewegen Natinaal beleid gericht p sprt en bewegen Sprtbeleid prvincie Gelderland De inwners en beweeggedrag Inwners van Vrst Analyse beweeggedrag en gewicht diverse delgrepen in de gemeente Vrst Beweegnrmen en nderzeken...20 Inhudspgave 2

3 Onderzeksgegevens gemeente Cnclusies beweeggedrag inwners Gemeentelijke subsidie en prjecten vr delgrepen in de afgelpen jaren Vrzieningen m mensen met lage inkmens te kunnen laten sprten Prject vr jeugd en jngeren Prject vr vlwassenen Prjecten vr seniren Subsidie vr mensen met een beperking Uitgangspunten vr nieuw beleid gericht p inwners Sprtverenigingen Sprtverenigingen in de gemeente Vrst Gemeentelijke subsidies en prjecten gericht p sprtverenigingen en schlen Analyse sprtverenigingen Sprtaccmmdaties en speelruimte Gemeentelijke accmmdaties Binnensprtaccmmdaties Buitensprtaccmmdaties Analyse gemeentelijke sprtaccmmdaties Accmmdatiebeleid gemeente Vrst; Investering en nderhud accmmdaties Bestaande sprt accmmdaties Nieuwe sprtaccmmdaties Beheer accmmdaties Samenwerking gemeente, sprtverenigingen en beheersinstellingen Private sprtaccmmdaties en sprtaanbieders Trends sprt en bedrijven Ruimtelijke vrzieningen Landelijke trends ruimtelijke vrzieningen Ruimtelijke vrzieningen in de gemeente Vrst specifiekere delstellingen De inwners van de gemeente Vrst De sprtaanbieders; sprtverenigingen en nderwijs...33 Inhudspgave 3

4 5.3. De sprtaccmmdaties en ruimtelijke vrzieningen Financiële kaders en rganisatie Rl gemeente Gemeentelijke rl gericht p sprter en sprtverenigingen Gemeentelijke rl gericht p sprtaccmmdaties Raakvlakken met andere beleidsterreinen Beleidsvrnemens van vakgrepen met raakvlakken met sprt en bewegen Wet maatschappelijke ndersteuning (Wm) Lkaal gezndheidsbeleid (Wet publieke gezndheid, Wpg) Gemeentelijk verkeers- en ververplan (gvvp) Ruimtelijke rdening Openbare speelruimte Ecnmie en recreatie Rl kepel, sprtraad, De Schaeck, Mens en Welzijn Financieel kader Huidig financieel kader Gewenst financieel kader Mnitring en evaluatie...42 Lijst met afkrtingen...43 Bijlage 1. Analyse beweeggedrag en vergewicht specifieke grepen in de gemeente Vrst Jeugd en jngeren Beweeggedrag jeugd (4-12) Gewicht jeugd Beweeggedrag Jngeren (12-18 jaar) Gewicht jngeren Alchlgebruik jngeren Vlwassenen (19-65 jaar) Beweeggedrag Vlwassenen gewicht vlwassenen Seniren Beweeggedrag en gewicht seniren (65 jaar en uder) Beweeggedrag en gewicht van mensen met een beperking...47 Inhudspgave 4

5 Deel A Hfdlijnen en uitveringsplan VOORWOORD Met genegen presenteren wij u de nta sprt- en beweegbeleid Vrst maakt ruimte vr sprt en bewegen van de gemeente Vrst vr de peride 2012 tt en met In deze nta leggen we verbindingen tussen het sprt- en beweegbeleid en het gezndheids- en Wm-beleid van de gemeente mdat deze terreinen elkaar sterk beïnvleden. De gemeente Vrst heeft een, gezien haar schaalgrtte, uitstekend vrzieningenniveau wat betreft sprtaccmmdaties en ruimtelijke vrzieningen die uitndigen tt sprten en bewegen. Met deze vrzieningen vinden we het nze kerntaak m meer inwners van Vrst te laten bewegen en sprten. In de nta hpen wij een inspirerend beleid te hebben gefrmuleerd wat hieraan zal bijdragen. De gemeente wil met de uitvering van het beleid faciliteren dat specifieke delgrepen (jeugd, seniren en mensen met een beperking) meer in beweging kmen. Het betreft delgrepen die, gezien trends en delstellingen, meer in beweging meten wrden gebracht. Met dit del willen we sprtverenigingen versterken, de sprtinfrastructuur verbeteren en de betrkkenheid van het bedrijfsleven bij sprt en bewegen vergrten. Daarnaast zal er k meer aandacht kmen vr de vele vrijwilligers. De Sprtraad en de Kepel hebben intensief meegewerkt aan deze nta dr middel van advisering en inbreng vanaf de start van het prces. Sprtverenigingen zijn dr middel van een enquête en een brainstrmavnd geraadpleegd en knden via de klankbrdgrep invled uitefenen p de nta. Verder zijn bijdragen geleverd dr: MEE-veluwe, zwembad De Schaeck en Mens en Welzijn Vrst. Binnen de gemeentelijke rganisatie hebben de vakgrepen die een raakvlak hebben met sprt ieder p hun terrein input geleverd. Wij hpen er gezamenlijk in geslaagd te zijn een cncrete nta te hebben pgesteld die vr iedereen een ged beeld geeft van het gemeentelijke sprt- en beweegbeleid vr de peride 2012 tt en met Het cllege van burgemeester en wethuders Deel A

6 1. INLEIDING De gemeente Vrst wil met deze nta: helder maken wat zij p het gebied van sprt en bewegen det en wil den; vr de tekmst een kapstk hebben vr haar handelen in uiteenlpende situaties rnd sprt en bewegen; verbindingen met andere beleidsterreinen inzichtelijk maken en zrgen vr ndzakelijke nderlinge afstemming; de Sprtraad en de Kepel Sprt, Welzijn en Cultuur (hierna de Kepel) een nadrukkelijke plaats geven tussen bestuur en burgers. De nta sprt- en beweegbeleid Gemeente Vrst (hierna Sprtnta), bestaat uit twee delen: A en B. In deel A vindt u de hfdlijnen van het sprt- en beweegbeleid en het uitveringsplan. Het uitveringsplan bevat de acties ndig vr structurele inbedding van dit beleid in de gemeentelijke rganisatie en cncrete activiteiten gericht p het realiseren van de delstelling m meer mensen in beweging te krijgen. Aan bd kmen de vlgende 5 thema s: de inwners van de gemeente Vrst, de sprtverenigingen, gemeentelijke sprtaccmmdaties, sprt en bedrijven en de ruimtelijke vrzieningen in nze gemeente. In deel B staat het natinale en prvinciale sprt- en beweegbeleid beschreven en is veel infrmatie pgenmen betreffende de bestaande situatie en vrzieningen in de gemeente, definities, analyses, financiële kaders, rganisatiestructuur, verbindende beleidsterreinen en mnitring en evaluatie. De inwners van de gemeente 2. INSPIRATIE Mensen bepalen zelf he geznd ze willen leven. Het beleid van de gemeente is er p gericht de geznde keuze aantrekkelijk te maken. Dat betekent dat het aanbd aan sprt aansluit bij de behefte van ptentiële sprters en dat nieuwe initiatieven vr sprt en bewegen aandacht krijgen. Als het ware wrdt de behefte aan sprt gecreëerd, waar ndig met maatwerk. Speciale aandacht van de gemeente gaat uit naar de vlgende delgrepen; seniren (55-plus), jeugd vanaf 12 jaar, mensen met een beperking en inactieven. Hewel tpsprt breedtesprt stimuleert is de aandacht in het gemeentelijk sprtbeleid vrnamelijk gericht p breedtesprt mdat we zveel mgelijk mensen willen stimuleren m meer te bewegen. Sprtverenigingen De gemeente hecht aan behud en versterking van de (lkale) verenigingsstructuur vanwege de sciaal-maatschappelijke functie van sprtverenigingen en het vrijwilligerswerk hierin. Met name vr de kleine kernen vrmt dit een pgave dr een dalend aantal inwners. Er zal daarm specifiek aandacht zijn vr de verenigingen in deze kernen. Onder meer gaat het dan m het verbeteren van de mtivatie en de vaardigheden van vrijwilligers bij verenigingen zdat er mgelijkheden ntstaan vr een vergrt en betaalbaar aanbd aan sprt. Samenwerking tussen Deel A 6

7 verenigingen zal zrgen vr nderlinge versterking, efficiëntie en gezamenlijke belangenbehartiging. Een gede samenwerking tussen schlen, zrg, sprtverenigingen en welzijnsinstellingen verbetert het zicht p waar behefte is aan (meer) sprt- en beweegaanbd. Z verbetert bijvrbeeld het beweegaanbd tijdens en na schl. Sprtverenigingen kunnen een belangrijke bijdrage leveren vr het meer in beweging krijgen van de bven beschreven delgrepen dr vr deze grepen specifiek aanbd te ntwikkelen. Sprt en bedrijven Samenwerking tussen sprt- en beweegaanbieders, inclusief publiek-private samenwerking (PPS) draagt psitief bij aan de realisatie van een vraaggericht en divers sprt- en beweegaanbd. Bedrijven hebben belang bij geznde medewerkers en een sprtief imag. Zeker nu mensen tt p hgere leeftijd meten blijven werken is vitaliteit van grt belang. Gemeentelijke sprtaccmmdaties De gemeente met beschikbare accmmdaties ptimaal benutten. Hiervr met sms aan aanvullende kwaliteitseisen wrden vldaan, zals vr kinderpvang. Ok kan de capaciteit verhgd wrden dr bijvrbeeld schlpleinen na schltijd tegankelijk te maken f dr bij nieuwbuw van schlen te verwegen f multifunctinele sprtaccmmdaties f speellkalen te realiseren zijn. Effectiever gebruik van sprtaccmmdaties kan wrden bereikt dr de mgelijkheden van een meer evenredige capaciteitsverdeling ver de dag/avnd nader te verkennen. De tewijzing kan meer transparant wrden uitgeverd. Van belang is dat er meer transparantie is ver de werkelijke ksten van binnen- en buitenaccmmdaties in relatie tt gehanteerde huurtarieven, zdat een afweging vr de gemeentelijke bijdrage aan bepaalde sprten kan wrden gemaakt p basis van deze gegevens. Ruimtelijke vrzieningen Mensen bewegen f beefenen sprt k vaak nafhankelijk van accmmdaties en verenigingen, mede dr behefte aan recreatief aanbd, flexibilisering van werktijden en meer vrije tijd. Vr deze mensen is de beschikbaarheid van ruimtelijke vrzieningen zals paden, rutes, veldjes en gren in de wnmgeving belangrijk. Daarm zal de gemeente bij de ruimtelijke planning zrgen dat de ruimte zveel mgelijk uitndigt tt spel, sprt en bewegen. Onderdeel hiervan is het bestaan van veilige, aantrekkelijke en directe fietsverbindingen vr de dagelijkse rutes naar schl en werk Missie 3. MISSIE, VISIE EN ALGEMENE DOELSTELLING Iedere inwner van de gemeente Vrst det aan sprt en/f beweging, p dusdanige wijze dat maximaal wrdt geprfiteerd van de psitieve bijdrage van sprt en/f beweging aan ieders welzijn en gezndheid. Deel A 7

8 3.2. Visie Sprt en bewegen is van grt belang vr een aantal kernwaarden van de samenleving; sprt en bewegen verbetert de gezndheid, levert een psitieve bijdrage aan maatschappelijke chesie en bevrdert integratie. Met sprt en bewegen bereik je meer dan een gede gezndheid! 3.3. Algemene delstelling De gemeente Vrst streeft ernaar dat alle inwners van Vrst vlden aan de Cmbinrm (zie deel B, paragraaf ). Via deze ambitieuze delstelling wenst de gemeente Vrst invulling te geven aan de beschreven missie en visie. Dit vereist een integrale benadering van het sprtbeleid, het gezndheidsbeleid, het jeugdbeleid, het nderwijsbeleid en het Wm-beleid in de gemeente Vrst. De geplande 0-meting geeft aan heveel mensen in Vrst vlden aan de Cmbinrm. Op basis hiervan wrdt een meer realistische en cncrete delstelling gefrmuleerd. 4. ACTIEPROGRAMMA In het actieprgramma is nderscheid gemaakt tussen: 1. Acties die er vr zrgen dat het sprt- en beweegbeleid verder kan wrden aangescherpt en structureel kan wrden ingebed in de gemeentelijke rganisatie (paragraaf 4.1); 2. Acties die directer gericht zijn p het realiseren van de delstelling m meer mensen in beweging te krijgen (paragraaf 4.2). 4.1 ACTIEPROGRAMMA BELEID EN BESLUITVORMING VERDER CONCRETISEREN VAN DE BELEIDCYCLUS SPORT EN BEWEGEN Na de eerste prjectmatige fase, i.c. het pstellen van deze Sprtnta, is het zaak dat het sprt- en beweegbeleid structureel en integraal nderdeel wrdt van de gemeentelijke beleidcyclus. Actiepunten in dit kader zijn: Op basis van het in dit deel A pgenmen actieprgramma is een financieringsplan pgesteld. Dit maakt duidelijk wat de bendigde financiële middelen zijn. Vr de structurele ksten wrdt dekking gezcht binnen de begrting van de vakgrepen zrg en Welzijn. Vr de 0-meting vragen we de raad daarvr middelen beschikbaar te stellen. Als, p basis van nader nderzek, cncrete acties vr de kmende jaren m meer mensen in beweging te brengen duidelijker zijn, wrdt de raad m een financiële bijdrage gevraagd in de pririteitennta Het vierjaarlijks integraal herzien van deze Sprtnta, in samenhang met de Wm en gezndheidsnta. De Kepel en de Sprtraad zijn hier als adviseurs bij betrkken. Andere partijen kunnen als adviseurs wrden tegevegd. Het jaarlijks berdelen en desgewenst bijsturen van de vrtgang van de actiepunten zals genemd in paragraaf 4.2. en het pstellen van een actieplan en financieringsplan. Deel A 8

9 HET IMPLEMENTEREN VAN EEN MONITOR SPORT EN BEWEGEN Met deze Sprtnta wrdt begd dat steeds meer inwners van de gemeente Vrst vlden aan de gangbare nrmen vr de gewenste heveelheid beweging (gekzen is vr de Cmbinrm, zie deel B, punt ). De gemeente heeft behefte aan een gede 0-meting en een ged mnitring systeem vr het beweeggedrag van de inwners vlgens de Cmbinrm. De twee bestaande nderzeken p het gebied van bewegen kennen beide beperkingen; De GGD-mnitr beperkt zich tt de Natinale Nrm Geznd Bewegen (NNGB) en is vr verschillende leeftijdsgrepen in verschillende jaren uitgeverd. De bewegingsmnitr van de Gelderse Sprtfederatie (GSF) nderzcht in 2011 alleen de grep vlwassenen. Actiepunt betreft het uitzeken welke instrumenten meten wrden ntwikkeld m de ttale bevlking p eenzelfde mment te mnitren betreffende het vlden aan de cmbinrm (absluut en prcentueel). De 0-meting wrdt met behulp van Spectrum CMO Gelderland in 2012 uitgeverd en daarna in Hierbij wrdt gesegmenteerd naar: de kernen; Bussl, De Vecht, Klarenbeek, Psterenk, Steenenkamer, Terwlde, Teuge, Twell, Vrst, Wilp en Wilp-Achterhek.. specifieke delgrepen (leeftijdscategrie, met/znder beperking, man/vruw). Deze mnitr wrdt gecmbineerd met het maken van een verzicht van het bestaande sprtaanbd vr de diverse delgrepen. GSF (in samenwerking met Spectrum CMO Gelderland) heeft de mnitr bij vlwassenen uitgeverd en kmt binnenkrt met een vrstel, en een financieel plaatje daarbij, m deze 0-meting aan te vullen. In 2015 wrden k de effecten gemeten van de diverse acties uit paragraaf 4.2., vr zver deze effecten in redelijkheid meetbaar kunnen wrden gemaakt. Indien mgelijk wrdt dit afgestemd met het mnitren van effecten van het gezndheidsbeleid. Om een beter beeld te krijgen van de sprt- en beweegactiviteiten in de kernen wrdt een buurtscan uitgeverd. Het Nederlands Instituut vr Sprt en Bewegen (NISB) ntwikkelt p dit mment z n scan in pdracht van het ministerie van VWS HET PERMANENT VOLGEN VAN LANDELIJK EN REGIONAAL BELEID EN PROGRAMMA S In deel B van deze Sprtnta zijn de actuele trends en ntwikkelingen beschreven, alsmede de cnturen van het vigerende sprt- en beweegbeleid van de verheid p natinaal en prvinciaal niveau. Het betreft een cmplex, dynamisch en mvangrijk beleidsveld. Indien je als gemeente practief wenst in te spelen p deze trends, ntwikkelingen en hger beleid, dan is het gewenst dit p hfdlijnen te vlgen en kansen vregtijdig te signaleren. Dit resulteert in het permanent beschikken ver een verzicht in de vrm van een cncreet dcument, met relevante trends en ntwikkelingen, met name de beleidsntwikkeling p prvinciaal en landelijk niveau. Dit dcument wrdt k ter beschikking gesteld aan de Kepel, de Sprtraad en aan verige geïnteresseerde belanghebbenden, met als del dat vregtijdig wrdt gereageerd p mgelijke kansen. Deel A 9

10 Beleid en prgramma s die wrden gevlgd zijn.a.: De diensten/prjecten van de GSF waar de gemeente en/f sprtverenigingen bij aan kunnen sluiten; Het Natinaal Actieplan Sprt en Bewegen (NASB). Dit plan richt zich met name p te weinig actieven en heeft tt del deze grep meer en structureel te laten bewegen; Het landelijke prgramma Sprt en bewegen in de buurt. Dit prgramma wrdt in 2012 uitgewerkt in verleg met het ministerie van VWS, de VNG en NOC*NSF en richt zich.a. p het stimuleren van meer lkale menskracht zals een uitbreiding van sprtbuurtcaches in 2012; Het actieplan geznde bedrijven. Onder de nemer bevrderen langdurige inzetbaarheid zullen de ministeries van VWS en SZW gezamenlijk aandacht geven aan gezndheid in relatie tt het werk. Cncreet nderdeel hierin is een actieplan geznde bedrijven gericht p ndermeer het stimuleren van bewegen; Landelijke prjecten m vergewicht tegen te gaan, bijvrbeeld de campagnes van het Vedingscentrum en het NISB (Wat eet en beweeg ik?; Beweegmaatje en 30 minuten bewegen ); Reginale prjecten gericht p een geznd gewicht. In het preventieaanbd van de GGD (Juni 2009) wrdt het aanbd genemd van diverse instellingen: GGnet, GGZ Meerkanten / Indig, Sensire, Icare, Carinva, Tactus, Maatschappelijke Dienstverlening Veluwe en GGD Gelre-IJssel CONCRETE DUIDING MEERWAARDE SPORT EN BEWEGEN VOOR ANDERE BELEIDSTERREINEN In deze Sprtnta wrdt benadrukt dat sprt en bewegen een bijdrage leveren aan een gede gezndheid en aan prestatievelden van de Wm (sciale integratie en leefbaarheid). De gemeente heeft in het 1 e kwartaal van 2012 een nieuw Wm-beleid en een nieuw gezndheidsbeleid pgesteld met delen die ndermeer betrekking hebben p de reductie van vergewicht. Vr het realiseren van deze delen is een ng te duiden cmplex aan maatregelen vereist m via verandering in leefwijze (veding, beweging, etc.) tt de gewenste reductie van vergewicht te kmen. Samen met het sprt- en beweegbeleid kan wrden gewerkt aan het in kaart brengen van de delgrepen (mnitr sprt en bewegen), het kiezen van de juiste interventies, het cmmuniceren met deze delgrepen en het aanreiken van passende mgelijkheden vr het actief sprten en bewegen. In het nieuwe Wm beleidsplan is pgenmen dat sprten en bewegen de participatie en daarmee de sciale chesie bevrderen en daarm een veel nadrukkelijker nderdeel van het Wm-beleid zijn dan in het verleden. Actiepunt in dit verband is het instellen van een regulier intern gemeentelijk verleg tussen de beleidsmedewerker vr sprt en bewegen (zie verder) en de beleidsmedewerkers met taken p het gebied van gezndheid en Wm. Via bijvrbeeld de Sprtraad kan vervlgens verleg plaatsvinden m te bezien p welke wijze de aangeslten sprtverenigingen dergelijke delen kunnen implementeren WIJZIGING GEMEENTELIJKE PROCESSEN Sprt is nu de verantwrdelijkheid van één van de beleidmedewerkers Welzijn. Vr diverse nderwerpen die relatie hebben met sprt meten bewners en verenigingen vr infrmatie Deel A 10

11 cntact leggen met andere vakgrepen (bijvrbeeld vakgrep belastingen f gebuwenmanagement). Dit is vlgens het gemeentelijke rganisatiemdel uit Het implementeren van dit actieprgramma vereist dat de gemeente sprt en bewegen een duidelijke plaats geeft in de rganisatie. Het is zeer gewenst m in 2012 een beleidsmedewerker sprt te benemen waarvr sprt crebussiness is, die cntactpersn is vr alle sprtzaken en die een inhudelijke verantwrdelijkheid krijgt dwars dr de rganisatie heen. Dit maakt interne afstemming gemakkelijker VERBETEREN RUIMTELIJKE PLANNING T.B.V. SPORT EN BEWEGEN Bij het ntwerpen van ruimtelijke plannen is het van belang m aandacht te hebben vr sprt en bewegen zdat een beweegvriendelijke mgeving ntstaat. In de tekmst wrdt daarm bij ruimtelijke planning meer rekening gehuden met sprt- en beweegmgelijkheden ACTIEPROGRAMMA MEER SPORTEN EN BEWEGEN VERDERE SEGMENTATIE EN GERICHTE ACTIVITEITEN VOOR MEER SPORT EN BEWEGEN De gemeente Vrst blijft vrzieningen beschikbaar stellen m mensen met lage inkmens te kunnen laten sprten (zie Deel B, par ). Actiepunt betreft het vergrten van de bekendheid van deze vrzieningen. Deze Sprtnta richt zich p het meer in beweging brengen van alle inwners van de gemeente Vrst. Daarbinnen is een aantal segmenten te nderscheiden die m een tegesneden benadering vragen. Vrbeelden zijn: Jngeren in de leeftijd 12-plus. De gemiddelde lichamelijke activiteit van jngeren neemt af na de basisschl. Meisjes en VMBO-leerlingen bewegen gemiddeld minder dan jngens respectievelijk HAVO/VWOleerlingen. Sprtverenigingen ervaren veelal meer uitstrm dan instrm van jeugdigen in deze leeftijdscategrie. Seniren, in de leeftijdscategrie 55-plus. Het aantal 65-plussers in nze gemeente is met bijna 20% gestegen vanaf 2001 (naar afgernd plussers in 2011). Uit nderzek blijkt dat gemiddeld circa de helft van deze delgrep kampt met vergewicht. Mensen met een beperking f gezndheidsprblemen. Onder deze nemer vallen diverse grepen die gezien de aard van de beperking f het gezndheidsprbleem erg van elkaar verschillen, zals mensen met verstandelijke beperkingen, mensen met psychiatrische strnissen, chrnisch zieken, mensen met een ernstige f lichte vrm van lichamelijke beperkingen, mensen met vergewicht, diabetes. Inactieven. Dit betreft alle mensen in nze gemeente die niet vlden aan de cmbinrm. Deel A 11

12 Vr deze en andere delgrepen geldt dat het meer in beweging brengen maatwerk per grep vereist. In deel B van de Sprtnta wrdt duidelijk dat diverse instanties actief zijn met het verzamelen van infrmatie en het rganiseren van activiteiten. Het ntbreekt helaas aan een specifiek p deze gemeente tegesneden verzicht met infrmatie ver aantallen per segment/delgrep en aan inzicht in de mate waarin de huidige prjecten/activiteiten vlstaan vr deze delgrepen. De 0-meting van de mnitr zals hierbven beschreven kan hierin een belangrijke bijdrage leveren. Aanvullend dient inzicht te wrden verkregen in: de mtieven en drijfveren per segment; is er een drempel vr mensen met lage inkmens m gebruik te maken van de bestaande sciale vrzieningen m te kunnen sprten. de mate waarin met de bestaande sprt- en beweegvrzieningen kan wrden bijgedragen aan het meer in beweging krijgen van deze delgrepen; de mgelijkheid vr aansluiting bij prvinciale f natinale prjecten gericht p het meer in beweging brengen van specifieke delgrepen; he de cmmunicatie met deze delgrepen met wrden ingericht VERSTERKING SPORTVERENIGINGEN EN VERBINDINGEN LEGGEN MET ANDERE SECTOREN. Ged functinerende sprtverenigingen zijn essentieel vr het creëren van mgelijkheden vr sprten en bewegen. In deze nta wrdt tevens benadrukt dat sprtverenigingen een belangrijke functie hebben vr het verbeteren van de sciale samenhang en leefbaarheid (prestatievelden van de Wm). Al met al gede redenen beleidsmatig in te zetten p het versterken van de lkale sprtverenigingen. De analyse in deze nta brengt k een aantal trends en ntwikkelingen aan het licht die m een reactie vragen van sprtverenigingen: sprtverenigingen hebben behefte aan meer vrijwilligers, aan meer kwaliteit p bestuurlijk niveau en aan het keren van stagnerende grei. Op deze punten is versterking gewenst. mensen willen in tenemende mate sprten p een zelfgekzen mment en willen zich daarm steeds minder binden aan gerganiseerde sprt; vr het tenemend aantal seniren is bewegen van grt belang m vitaal en zelfredzaam te blijven; mensen met een beperking hebben baat bij sprtaanbd p maat; inactieven meten wrden gestimuleerd m te sprten; sprtverenigingen kunnen een rl spelen bij het bevrderen van een geznde leefstijl (waarnder alchlmatiging nder jngeren); verenigingen kunnen de verbndenheid en gelijkgestemdheid van leden versterken en werken aan een psitieve clubcultuur. Dit heeft te maken met de infrmele kant (de cultuur) van de vereniging en kan ndermeer leiden tt betere prestaties en tename van het aantal vrijwilligers. Deel A 12

13 Dat alles beschrijft de uitdaging vr de lkale sprtverenigingen. Acties in dit verband zijn: 1. Verduidelijken en transparant maken van de bestaande gemeentelijke bijdragen (subsidie+ eigenaars- en beheersksten vr sprtaccmmdaties) aan sprt met gegevens ver de hgte van de bijdrage per srt sprt en aantal sprters. De ksten die te maken hebben met het eigendm (afschrijving, rente en grt nderhud) en beheer (klein nderhud, ambtelijke uren, bijdrage Kepel) van de binnensprtaccmmdaties (Jachtlust, Zuiderlaan, gymlkalen), zijn dr de rekenkamercmmissie berekend ( ). Het verzicht van ksten en gehanteerde huurprijzen kan gebruikt wrden vr het transparanter maken van de ttale gemeentelijke bijdragen per srt sprt. Een dergelijk verzicht van de ksten zal inzichtelijk maken in heverre diverse sprten efficiënt wrden aangebden en he dit kan verbeteren, gezien het del m meer mensen te laten sprten. Op basis van dit alles is een integrale plitieke afweging mgelijk ver de (tekmstige) investeringen vr sprt en bewegen. 2. Wijziging beleidsregel sprtsubsidie van de gemeente. Subsidie vr jeugdleden zal wrden beëindigd en subsidie zal wrden verleend vr activiteiten van verenigingen welke bijdragen aan de delstellingen in deze nta. Verhging van het ttale subsidiebedrag vr sprt (in 2012: 5.615) wrdt vanaf 2013 verwgen. Hiervr wrdt in 2012 nieuw subsidiebeleid pgesteld, met aandacht vr: Verenigingsverstijgende initiatieven gericht p het werven van leden en kennis; Initiatieven gericht p het realiseren van een sprtaanbd in de kernen en aan de delgrepen van deze nta; Initiatieven gericht p kennismaking met (nieuw) sprtaanbd (pen dagen, clinics); Initiatieven gericht p de cultuurkant van de vereniging. Met name activiteiten die bijdragen aan verbndenheid/ gelijkgestemdheid en aan een psitief, respectvl en sprtief sprtklimaat; Initiatieven die een geznde leefstijl bevrderen; Initiatieven die aansluiten bij het Wm- en gezndheidsbeleid van de gemeente. 3. Sprtverenigingen stimuleren m hun verantwrdelijkheid te nemen bij het bevrderen van een geznde leefstijl. In dit kader maken de Sprtraad en de gemeente een gezamenlijk plan vr het versterken van de rl van sprtverenigingen bij het kmen tt een geznder aanbd in de sprtkantine en het terugdringen van alchlgebruik nder jngeren. Znder draagvlak bij de besturen wrdt deze race niet gewnnen. De gemeente krijgt vanaf juli 2012, met de kmst van de nieuwe Drank- en Hrecawet, de taak m nder andere de leeftijdsgrens vr alchlgebruik te handhaven. De gemeente werkt een plan uit m hier uitvering aan te geven. 4. Maatschappelijke stages bij sprtverenigingen en stimulering hiervan dr infrmatievrziening. 5. Deskundigheidsbevrdering van vrijwilligers dr plaatselijk cursusaanbd f dr gemeentelijke bijdragen in de ksten van gevlgde cursussen (zie k gemeentelijke beleidsregels vrijwilligersbeleid en de rl van het VrijwilligersPunt van Mens en Welzijn Vrst). Z mgelijk wrdt samengewerkt met het Verenigingsbur uit Apeldrn f de Natinale Vrijwilligers Academie, het kenniscentrum vr vrijwilligers. Deel A 13

14 6. Het stimuleren van samenwerking tussen sprtverenigingen gericht p cllectieve belangenbehartiging, beleidsadvisering en deskundigheidsbevrdering. Financieel ndersteunen van de Sprtraad als adviesrgaan van de gemeente Vrst. 7. Onderzeken f sprtverenigingen en accmmdatiebeheerders een bijdrage kunnen leveren aan sprt en bewegen p advies van zrgverleners. Als bijvrbeeld huisartsen sprt/beweging vrschrijven bij een bepaalde diagnse (bijvrbeeld vr gewichtsreductie, verbeteren van cnditie), is een specifiek aanbd en deskundigheid vereist bij de begeleiding van de sprt. Zrg, sprt en welzijn kunnen kennis en ervaring uitwisselen en elkaars beheften beter leren kennen dr netwerkvrming te verbeteren. De rganisatie Caransscp speelt een rl bij het rganiseren van bijeenkmsten tussen eerste-lijnszrgverleners, welzijnswerkers en sprtaanbieders. 8. Onderzeken (in de vrm van stage f afstudeerpdracht p HBO- niveau) f de inzet van sprtbuurtcaches (c-financiering vanuit VWS) kan bijdragen aan een passend en stimulerend sprt- en beweegaanbd. De mgelijkheid vr het inzetten van sprtbuurtcaches nder de aandacht brengen van schlen, zrgverleners, welzijnsinstellingen en verenigingen en hiervr, indien ndig, een financiële plssing zeken VERSTERKEN BETROKKENHEID BEDRIJFSLEVEN BIJ SPORT EN BEWEGEN Het bedrijfsleven heeft belang bij geznde medewerkers. Een ged sprt- en beweegaanbd, mgelijk gemaakt via het sprt- en beweegbeleid, heeft daarm meerwaarde vr het lkale bedrijfsleven. Veel bedrijven investeren al in sprt en bewegen, bijvrbeeld als spnsr van sprtverenigingen en sprtevenementen. In het buitenland zijn vrbeelden van bedrijven die prjecten ndersteunen van de verheid gericht p geznde werknemers. In Vrst is een vrbeeld van Publiek- Private Samenwerking (PPS) de samenwerking tussen de gemeente en Ged Wnen met de prichting van het wijk- en drpsntwikkelfnds. Actiepunt: een plan van aanpak maken vr Publiek Private samenwerking (PPS) p het gebied van sprt en bewegen en kijken wat bedrijven aanspreekt. Hierbij k de Vrster Kring van Werkgevers betrekken. Vrbeeld van mgelijke prjecten in een PPS zijn: 1. Het implementeren van de mnitr vr het vlden aan de cmbinrm (actiepunt , 0- meting en 2-jaarijkse meting). Daarnaast is behefte aan een aanvullend inzicht in de mtieven en drijfveren en de mate waarin bestaande sprt en beweegvrzieningen bijdragen aan het in beweging krijgen van de specifieke delgrepen in deze nta (actiepunt , jngeren 12- plus, seniren, mensen met een beperking en inactieven). Bedrijven die hiervr wrden benaderd zijn; zrgverzekeraars (Univé, Salland) en verige bedrijven die direct belang hebben bij de gezndheid van inwners van de gemeente Vrst. 2. Breed tegankelijke sprtactiviteiten die bijdragen aan het stimuleren tt meer sprten en bewegen, zals het jaarlijks gerganiseerde handbalterni f een schlsprt lympiade VERBETEREN GEMEENTELIJKE SPORTACCOMMODATIES EN HET REALISEREN VAN EEN BEWEEGVRIENDELIJKE OMGEVING. De gemeente zrgt dat de bestaande gemeentelijke sprtinfrastructuur beschikbaar blijft en ged wrdt nderhuden. Herverweging vr nieuwbuw, renvatie f afstting vindt plaats als grtschalige investeringen aan de rde zijn f de bezetting een kritische grens heeft bereikt. De gemeente reserveert, net als veel gemeenten, niet vr vernieuwing van accmmdaties. Er Deel A 14

15 wrden geen ptjes (delreserves) gemaakt vr vrzieningen die niet wettelijk zijn vrgeschreven. De dekking wrdt per individueel prject benaderd. Vr de berdeling van nieuwe aanvragen vr sprtaccmmdaties (binnensprt/buitensprt (inclusief kunststf speelvelden), nieuwbuw en renvatie) wrden criteria ntwikkeld. Niet het eigendm, beheer en explitatie van sprtaccmmdaties, maar het faciliteren van sprt en bewegen vrmen de gemeentelijke kerntaak. Het accmmdatiebeleid is een belangrijk instrument vr inhudelijke beleidsdelstellingen vr sprt en daarm met er vr de gemeente sturing mgelijk zijn p relevante hfdlijnen zals kwaliteit, tariefstelling en tegankelijkheid. Dagelijks beheer en explitatie van sprtaccmmdaties (inclusief inrichting) is p afstand gezet bij De Kepel (binnenaccmmdaties), Sprtverenigingen (buitenaccmmdaties) en Stichting De Schaeck (zwembad). De gemeente hecht aan een gede nderlinge samenwerking tussen sprtverenigingen en ziet meerwaarde in clustering (gezamenlijk gebruik) van sprtvrzieningen. De gemeente hecht er belang aan m ervr te zrgen dat de inrichting van de ruimte zveel mgelijk uitndigt tt spelen, sprten en bewegen. Actiepunten gericht p sprtaccmmdaties en de ruimtelijke mgeving zijn; 1. Sprtaccmmdaties blijven pgenmen in het gemeentelijke meerjaren nderhudsplan zdat ze ged nderhuden blijven en vlden aan de wetgeving; 2. Dr de beheerders (Kepel, sprtverenigingen en Zwembad) wrdt gestuurd p het faciliteren van zveel mgelijk sprters p een z grt mgelijk aantal uren. 3. Een inventarisatie van de bezetting en de knelpunten wrdt in elk geval dr de beheerders van binnensprtaccmmdaties uitgeverd in Hierbij wrden k (mgelijke) gebruikers geënquêteerd. Tevens wrdt de tegankelijkheid vr mensen met een beperking geïnventariseerd. Op basis hiervan wrdt een plan gemaakt dat leidt tt ptimalisering van de bezetting. De bestaande uitgangspunten vr inrstering (pgenmen in het huishudelijk reglement van de Kepel) wrden geëvalueerd. Per accmmdatie wrdt een kritische bezettingsgrens bepaald; 4. Duidelijk maken he grt de gemeentelijke bijdrage is vr het gebruik van de diverse sprtaccmmdaties (zie k par , actiepunt 1); 5. Het greimdel vr de Kepel wrdt in 2013 geëvalueerd. Hierbij wrdt berdeeld f de huidige leveringsverplichtingen van de Kepel kunnen wrden uitgebreid; 6. De gemeente berdeelt de mgelijkheden vr gezamenlijk gebruik (clustering) van sprtaccmmdaties in De Sprtraad en de Kepel wrden hierbij m advies gevraagd; 7. Opstellen van criteria vr gemeentelijke berdeling van aanvragen vr ndersteuning vr nieuwbuw en renvatie van sprtaccmmdaties (binnensprt en buitensprt, inclusief kunststf speelvelden). De sprtraad en de Kepel wrden hierbij m advies gevraagd; 8. Bij nieuwbuw van schlen wrdt gestimuleerd dat multifunctinele sprtaccmmdaties wrden gerealiseerd die in de avnduren en misschien zelfs verdag, indien ngebruikt, beschikbaar zijn vr sprtverenigingen. Dit biedt kansen en is in wederzijds belang van schlen en sprtverenigingen. Bij de nieuwbuw van de Brede Schl en het Veluws Cllege is dit een punt van aandacht. De Kepel en de Sprtraad kunnen bij dergelijke plannen als adviseurs betrkken wrden; Deel A 15

16 9. Ruimtelijke rdening heeft steeds g vr het realiseren van een beweegvriendelijke mgeving. In dit kader wrden cncreet de vlgende acties uitgeverd: Onderzeken f het mgelijk is m, bij het inrichten van speelruimte in een wijk, vrzieningen aan te leggen die mgelijkheden geven vr bewegen vr seniren; Stimuleren dat schlpleinen k buiten schluren tegankelijk zijn vr kinderen; Vr het dagelijks bewegen van de inwners is de fietsrute naar werk en schl van grt belang. Actiepunt betreft een inventarisatie f deze rutes samenhangend, direct, aantrekkelijk, veilig en cmfrtabel zijn. Het versteken van de Irdensweg is bijvrbeeld een knelpunt en de verbinding van Apeldrn naar Bussl en van Vrst naar Apeldrn kunnen bijvrbeeld verbeterd wrden TIJDSCHEMA ACTIEPROGRAMMA actiepunt jaarlijks berdelen vrtgang en bijsturen vierjaarlijks herzien van sprtnta implementeren mnitr (cmbinrm) vlgen landelijk en reginaal beleid verleg sprt en gezndheid/wm één beleidsmedewerker cntactpersn sprtzaken dagelijkse fietsrutes inventariseren aandacht vr 'speel (beweeg)ruimte'' vr seniren verzicht maken delgrepen en aanbd 'buurtscan' uitveren (wrdt ntwikkeld dr NISB) cmmunicatie met de delgrepen transparant maken gemeentelijke bijdragen per srt sprt wijziging beleidsregel sprtsubsidie netwerk zrg-sprt-welzijn nderzek inzet sprtbuurtcach plan van aanpak maken PPS pstellen criteria vr nieuwe sprtaccmmdaties inventarisatie bezetting en knelpunten binnensprtaccmmdaties evaluatie greimdel Kepel nderzek vrzieningen vr bewegen seniren nderzek fietsrutes naar werk en schl betrek sprtraad/kepel bij sprtaccmmdaties nieuwbuw schlen Deel A 16

17 Deel B Beschrijvingen en analyses 1. INLEIDING 1.1. WAAROM SPORT- EN BEWEEGBELEID Sprt en bewegen scrt landelijk hg p de maatschappelijke agenda en k in Vrst. In het calitieprgramma is pgenmen; Gezndheid is een grt ged. De verantwrdelijkheid die p dit terrein bij de gemeente ligt, zullen wij zeker nemen. Vandaar dat k sprt & gezndheid één van de speerpunten van beleid is. Samen met sprtverenigingen mgelijkheden scheppen m de Vrster bevlking maar vral k de jeugd aan het sprten te huden f te krijgen is een belangrijke delstelling. Het beleid ten aanzien van sprt- en sprtaccmmdaties binnen nze gemeente zal wrden getetst p effectiviteit en delmatigheid en daar waar ndig herzien. Om draagvlak te creëren zijn en wrden verschillende partners uit het veld geraadpleegd. De gemeente Vrst vindt het van belang dat sprtverenigingen de in deze nta genemde delen en ambities herkennen, de keuze vr acties delen en met hun inbreng (via de Sprtraad) zrgen vr resultaatgerichte en uitverbare plssingen WAT IS SPORT? Aan het begrip sprt kan iedereen een andere inhud geven. Sprt kmt in verschillende vrmen vr: gerganiseerd, ngerganiseerd, cmmercieel, in verenigingsverband, lichamelijk f denksprt, individuele sprt, teamsprt, tpsprt, breedtesprt. We vlgen in deze nta de definitie van sprt vlgens Van Dale ; allerlei lichamelijke efeningen en ntspanning waarbij vaardigheid, kracht en inzicht vereist wrden. Binnen het gemeentelijke beleid is dus k ruimte vr sprt znder spelregels (bijvrbeeld trimmen f fitness) en/f znder wedstrijdelement (bijvrbeeld nrdic walking) FUNCTIES EN BETEKENIS VAN SPORT EN BEWEGEN De gemeente ziet vele psitieve kenmerken van sprt en bewegen vr het individu, vr de vereniging, p sciaal maatschappelijk en ecnmisch gebied. Individuele effecten; sprt is een leerschl vr fysieke bekwaamheden, het ntwikkelen van respect vr een ander, sprtiviteit, drzettingsvermgen, ambitie. Sprt is ntspannend, geznd, gezellig, geeft het gevel dat je ergens bij hrt, leidt tt vldening en zelfrespect. Sprtvereniging- effecten; een sprtvereniging behrt tt de gerganiseerde sprt en is meestal aangeslten bij een sprtbnd die erkend is dr NOC*NSF. Verenigingen vrmen de basis vr breedtesprt, er wrdt samen gesprt en dit leidt tt participatie en verbndenheid. Deel B

18 Sciaal maatschappelijke effecten; sprt en bewegen dragen bij aan sciale integratie, schldeelname, prestaties, sciale binding, criminaliteitspreventie, gezndheidsbevrdering. Sprt kan ngewenste vrijetijdsbesteding (verveling, vandalisme) terugdringen. Gezndheidseffecten; sprt en bewegen helpen tegen ziekten als besitas, diabetes, hart- en vaatziekten, is ged vr de fysieke gesteldheid, balans, leidt tt minder ziekteverzuim en een sneller herstel. Ecnmische effecten; verantwrd sprten en bewegen is geznd en bespaart ziekteksten en gezndheidszrg, dit is gunstig vr ecnmie en arbeidsmarkt. Evenementen dragen bij aan lkale ecnmie. Vrijetijdsecnmie geeft een sprtieve beleving aan het landschap dr nder andere fietsen, wandelen en kanën. Naast psitieve betekenissen kent sprt k negatieve betekenissen. Is sprten altijd even gezellig en geznd? Nee, kans p een negatief zelfbeeld bij verlies, blessures, prestatiedruk, vertraining. In sprtkantines wrdt vaak en regelmatig alchl gedrnken. Is sprten altijd sciaal? Nee, denk aan grepsrivaliteit, vertreden van regels, mlestatie van scheidsrechters, vandalisme. De gemeente Vrst zet in p de psitieve kanten van sprt en bewegen en wil tegelijkertijd de risic s en negatieve bijeffecten helpen vrkmen f plssen NATIONAAL BELEID GERICHT OP SPORT EN BEWEGEN Er is de laatste jaren natinaal veel sprt- en beweegaanbd ntwikkeld vr verschillende delgrepen; Breedtesprtimpuls (BSI), Buurt/Onderwijs/ Sprt (BOS)-regeling, het Natinaal Actieplan Sprt en Bewegen en de BeweegKuur. Dit heeft gede prducten pgeleverd, maar k geleid tt versnippering. Het kabinet wil de kansrijke cncepten van de afgelpen jaren bundelen, valideren en verspreiden dr middel van één prgramma sprt en bewegen in de buurt. In de beleidsbrief sprt 1 schetst het kabinet de hfdlijnen van het sprt- en beweegbeleid vr de kmende kabinetsperide. Hierin wrdt als belangrijkste pririteit sprt en bewegen in de buurt genemd. In het prgramma staan de mgelijkheden vr publiek-private samenwerking centraal. Hierbij zal primair wrden ingezet p het leggen van verbindingen tussen sprtaanbieders en lcaties waar behefte is aan meer bewegen. Hiervr zet het kabinet in p uitbreiding en verbreding van het aantal lkale mensen met een cmbinatiefunctie (nieuwe naam is sprtbuurtcaches ). Het uitgewerkte prgramma is eind 2011 naar de tweede kamer geznden. 2 Cmbifuncties / sprtbuurtcaches Het ministerie van VWS is samen met gemeenten in 2008 de impuls brede schlen, sprt en cultuur (cmbifuncties) gestart. Met de inzet van prfessinals, deels werkzaam vr de sprtvereniging en deels vr het primair f vrtgezet nderwijs, wrdt lkaal steeds meer verbinding gelegd tussen sprtverenigingen en schlen. De frmule blijkt een grt succes. Ok vlwassenen en seniren hebben hier belang bij. Verbindingen kunnen k wrden gelegd met zrg en welzijn. Dr verenigingen te versterken kunnen zij zich meer inzetten vr sprt en beweegaanbd p andere lcaties. 1 Sprt en bewegen in Olympisch perspectief, beleidsbrief sprt ministerie VWS, mei prgramma sprt en bewegen in de buurt Deel B 18

19 Om gemeenten te ndersteunen in het creëren van vldende sprt- en beweegaanbd, investeert VWS in het uitbreiden van het aantal sprtbuurtcaches en een verbrede inzet. Dit buwt vrt p de huidige Impuls brede schlen. Per 1 januari 2011 zijn meer dan cmbinatiefuncties gerealiseerd in ruim 300 gemeenten. Uit nderzek blijkt dat daar waar medewerkers met een cmbinatiefunctie aan de slag zijn, meer sprt- en beweegaanbd ntstaat en de kwaliteit van het aanbd teneemt. Met de uitbreiding en verbreding van de huidige impuls wil het ministerie bereiken dat meer mensen kunnen sprten en bewegen in de buurt, sprtverenigingen versterkt wrden en er een verbinding wrdt gelegd tussen sprt en andere sectren zals nderwijs, welzijn, kinderpvang, zrg en het bedrijfsleven. Daarmee kunnen de sprtbuurtcaches tevens een bijdrage leveren aan lkale pgaven als het bevrderen van gezndheid en leefbaarheid. Met de uitbreiding van de impuls kunnen vanaf fte (dit is inclusief de huidige cmbinatiefuncties) gerealiseerd wrden. De gemeenten meten sinds mei 2011 in het gemeentelijke gezndheidsbeleid de landelijke pririteiten in acht nemen 3. Een belangrijk uitgangspunt in deze nta is het inzetten p spelen, bewegen en sprt en het leggen van verbindingen tussen verschillende beleidsterreinen en gezndheid SPORTBELEID PROVINCIE GELDERLAND In de ntitie Gelderland Sprtland, een wereld te winnen! wrdt een nieuwe ambitie vr breedteén tpsprtbeleid in Gelderland beschreven. 4 Ok in de delstelling van de prvincie Gelderland staat sprt niet luter p zichzelf en is sprt een katalysatr vr ntwikkelingen in tal van andere beleidsvelden: ecnmie, terisme, ruimtelijke rdening, verkeer en verver en duurzaamheid. Om deze ambitie waar te kunnen maken, wil de prvincie samen met een grt aantal Gelderse partners investeren in nder meer: nieuwe accenten in de breedtesprt in aanvulling p het huidige beleid (vitale werknemers, vitale bedrijven en actieve seniren); talentntwikkeling; accmmdaties vr tp- en breedtesprt; sprtevenementen; kennis en innvatie. Resultaat in 2016 met zijn dat meer Gelderse burgers, al dan niet met een beperking, sprten en bewegen en dat meer Gelderse talenten en tpsprters, met en znder beperking, tt de Nederlandse tp behren. In het prvinciale beleid wrdt veel belang gehecht aan het sprten en bewegen van de jeugd (met en znder functiebeperking). De Gelderse Sprt Federatie (GSF) geeft, gesteund dr de prvincie, uitvering aan het prvinciale beleid. 3 Gezndheid dichtbij, landelijke nta gezndheidsbeleid, mei Gelderland sprtland; Prgramma Deel B 19

20 2. DE INWONERS EN BEWEEGGEDRAG 2.1. INWONERS VAN VOORST De gemeente Vrst telde p in ttaal inwners verdeeld ver een ppervlakte van hectare. Het inwnertal van 2011 is ten pzichte van 2001 iets gedaald met 0,5%. De gemeente heeft 12 kernen en ruim de helft van de inwners wnt in Twell. De verdeling van inwners ver de kernen is in 2011 als vlgt; Wilp (2913), Vrst (2692), Terwlde (2411), Klarenbeek (1474), Nijbrek (718), Teuge (702), Steenenkamer (300). De bevlkingsamenstelling is in 2011 als vlgt; 16.1% leeftijd 0-14 jaar, 11.6% leeftijd jaar, 21.2% leeftijd jaar, 32.6% leeftijd jaar en 18.5% 65 jaar en uder (brn CBS). De bevlkingssamenstelling is ten pzichte van 2001 veranderd: het aantal 65-plussers is in die peride met bijna 20% gestegen (van naar seniren in 2011) en het aantal jeugdigen (0 tt 23) is met 9% gedaald (van naar in 2011). In de gemeente Vrst wnen, in vergelijking met andere gemeentes, relatief veel mensen met een hulpvraag mdat diverse instellingen vr deze delgrep in de gemeente gevestigd zijn; Zzijn-Wilp, de Blster-Plurijn - de Beele- Vrst. Het aantal mensen met een beperking in de gemeente is, zver bekend, als vlgt 5 : 166 mensen met een verstandelijke beperking; 379 zwakbegaafde mensen met een beperkte zelfredzaamheid (IQ 80-90); 142 mensen met een autisme spectrum strnis (ASS); 2228 mensen met een chrnische ziekte; 5192 mensen met een lichamelijk beperking (waarvan 735 ernstig, 1493 matig en 2963 licht beperkt) ANALYSE BEWEEGGEDRAG EN GEWICHT DIVERSE DOELGROEPEN IN DE GEMEENTE VOORST BEWEEGNORMEN EN ONDERZOEKEN Er zijn twee gangbare nrmen vr de gewenste heveelheid beweging. Allereerst de Nederlandse Nrm Geznd Bewegen (NNGB), die de gewenste heveelheid lichaamsbeweging nrmeert vanuit een gezndheidskundig gpunt. Daarnaast bestaat de Fitnrm, die de gewenste heveelheid lichaamsbeweging nrmeert die ndig is vr een gede cnditie van het hart- en vaatstelsel. Persnen vlden aan de zgenaamde Cmbinrm indien zij minimaal één van de genemde nrmen halen. 5 gegevens CBS Deel B 20

21 De NNGB is vr verschillende leeftijdsgrepen als vlgt: Jeugd (4-18) met dagelijks minimaal 1 uur matig intensief bewegen waarbij de activiteiten minimaal twee maal per week gericht zijn p het verbeteren f handhaven van lichamelijke fitheid (kracht, lenigheid en cördinatie). vlwassenen meten vijf dagen per week minimaal een half uur matig intensief bewegen. 55-plussers meten vijf dagen per week een half uur matig intensief bewegen. Vrbeelden van matige intensieve beweging zijn wandelen met een flinke pas f een fietstcht. Maar k huishudelijk werk zals schnmaken, stfzuigen f tuinieren behren tt matig intensief bewegen. De fitnrm wrdt bereikt bij minstens 3 keer per week 20 minuten intensieve lichaamsbeweging. Denk hierbij dus aan fietsen met een behrlijk temp en sprten. Huishudelijk werk valt hier niet nder. De Nederlandse Nrm Geznd Bewegen geeft een algemeen advies mtrent bewegen en gezndheid. Opvlgen van deze adviezen zal vral gezndheidswinst pleveren die in belangrijke mate hart- en vaataandeningen helpt vrkmen. De nrm verschilt per leeftijdsgrep en kan wrden gezien als een aanbeveling vr de minimale heveelheid lichaamsbeweging. Het percentage vlwassen Nederlanders dat aan de Nederlandse Nrm Geznd Bewegen (NNGB) vldet, steeg tussen 2002 en 2009 van 44% naar 61%. In 2010 is een teruggang te zien (NISB). Circa 24 prcent van de Nederlanders beweegt drie maal per week gedurende 20 minuten intensief (fitnrm). Mannen vlden vaker aan de fitnrm (27 prcent) dan vruwen (21 prcent). Met het vrderen van de leeftijd daalt het percentage mensen dat aan de fitnrm vldet en stijgt het percentage mensen dat niet intensief beweegt. Hgpgeleiden vlden vaker aan de fitnrm dan laagpgeleiden. De cmbinrm is een ptelsm van de NNGB en de fitnrm; bijna 60 prcent van de Nederlandse bevlking vldeed in 2004 aan de cmbinrm ONDERZOEKSGEGEVENS GEMEENTE De gemeente Vrst heeft deelgenmen aan het prvinciaal nderzek Sprten en Bewegen waarbij het sprt- en beweeggedrag van 1500 inwners van de gemeente Vrst wrdt nderzcht. Het nderzek is p initiatief van de prvincie Gelderland uitgeverd dr Spectrum CMO Gelderland in samenwerking met de Gelderse Sprt Federatie (GSF) en is bedeld m vast te stellen he het gesteld is met het sprt- en beweeggedrag van de Gelderse burger (18-65 jaar) ann De resultaten geven ndermeer antwrd p vragen als: 1. Heveel inwners vlden aan de Nederlandse Beweegnrmen? 2. Heveel inwners sprten en welke sprten wrden beefend? 3. Heveel inwners zijn lid van een sprtvereniging? 4. He is het gesteld met het (ver)gewicht van de inwners? Helaas zijn in dit nderzek alleen de vlwassenen (leeftijd jaar) meegenmen en niet de jeugd en de seniren. De GGD Gelre IJssel det regelmatig nderzek waarbij de gezndheid van de hele bevlking in 21 gemeenten in de regi in kaart wrdt gebracht. Omdat de prblematiek in de verschillende leeftijdsgrepen (0-12 jaar, jaar, jaar en uder) verschilt wrden vier verschillende Deel B 21

22 nderzeken (mnitrs )uitgeverd; elk jaar één (mnitrcyclus van 4 jaar). Hierbij wrdt k nderzcht f mensen vlden aan de NNGB. MEE Veluwe heeft in pdracht van de gemeente Vrst een vraaginventarisatie uitgeverd. De inventarisatie richtte zich p vrijetijdsbesteding dr mensen met een beperking. De resultaten van bvengenemde nderzeken zijn pgenmen in bijlage CONCLUSIES BEWEEGGEDRAG INWONERS Alle leeftijdsgrepen vlden in Vrst beter aan de Nederlandse Nrm vr Geznd Bewegen dan p landelijk niveau, hewel k in de gemeente Vrst de nrm niet wrdt gehaald. Alleen van de grep vlwassenen is de fitnrm bekend en hieraan vldet in de gemeente Vrst een grter percentage dan landelijk gezien. Van andere leeftijdsgrepengrepen is de fitnrm niet bekend. Het is k niet bekend in heverre het sprt- en beweeggedrag in de kleine kernen afwijkt van het gedrag in de ttale gemeente. Er is behefte aan nader nderzek mdat we van alle leeftijdscategrieën de Cmbinrm willen weten (zie deel A, par ). Het is duidelijk dat vergewicht bij de verschillende leeftijdsgrepen een prbleem is. Dit wijkt niet af van reginale en landelijke trends. De gemeente Vrst is al enkele jaren bezig met preventie van vergewicht en besitas bij jnge kinderen en jngeren (maatwerkprjecten Jeugdgezndheidszrg) GEMEENTELIJKE SUBSIDIE EN PROJECTEN VOOR DOELGROEPEN IN DE AFGELOPEN JAREN VOORZIENINGEN OM MENSEN MET LAGE INKOMENS TE KUNNEN LATEN SPORTEN Bijzndere bijstand kan aangevraagd wrden vr cntributiegelden van sprtverenigingen. Deelname aan Stichting Leergeld Apeldrn- Vrst (LgAV). LgAV heeft als delstelling het vrkmen van sciaal islement dan wel sciale uitsluiting van schlgaande kinderen van 4 tt 18 jaar uit minimagezinnen. Aanvragen kunnen wrden gedaan vr ndermeer ksten vr zwemles, lidmaatschap verenigingen en sprtkleding. De stichting ntvangt bijdragen van Vrster instellingen en bedrijven en dient jaarlijks een declaratie in bij de gemeente Vrst. De gemeente start vanaf 2012 een pilt dr een cnvenant aan te gaan met het Jeugdsprtfnds vr 20 kinderen. Het Jeugdsprtfnds betaalt cntributies en de bendigde attributen vr kinderen, wanneer uders het sprten vr hun kind niet zelf kunnen betalen, tt een maximaal bedrag per jaar. De aanvragen wrden gedaan dr prfessinals uit het nderwijs, hulpverlening en de gezndheidszrg. Zij wrden k wel intermediairs genemd. Kinderen, uders/verzrgers en sprtverenigingen kunnen dus geen aanvraag den. De gemeente Vrst wil intermediairs zeken p een beperkt aantal gerichte plaatsen waar bekend is dat kinderen weinig bewegen PROJECT VOOR JEUGD EN JONGEREN Vanuit de Breedtesprtimpuls, die mede gefinancierd werd dr het ministerie van VWS, is samen met sprtverenigingen en nderwijs in 2004 gekzen vr een kwaliteitsimpuls; sprtstimulering vr schlgaande jeugd met samenwerking tussen sprt en nderwijs. Aan Deel B 22