Wegwijzer voor de vakwerkgroep Suggesties voor het optimaliseren van de vakgroepwerking met het vakinformatiedossier als rode draad voor TSO en BSO

Transcriptie

1 Wegwijzer voor de vakwerkgroep Suggesties voor het optimaliseren van de vakgroepwerking met het vakinformatiedossier als rode draad voor TSO en BSO Timing Onderwerpen Inhouden Bronnen Aandachtspunten Ondersteuning Afspraken maken in functie van de leerplanrealisatie Horizontale samenhang: - parallelle lesgroepen: afspraken tussen de collega's om gelijktijdig te werken aan bepaalde onderwerpen of om ondersteunende vaardigheden op het gepaste moment te behandelen; overlappingen en hiaten wegwerken - afstemmen AV/TV/PV Verticale samenhang: - opbouw van groei/leerlijnen binnen de graad - opbouw van groei/leerlijnen graadoverstijgend - aantonen van relaties en verbanden tussen leerinhouden en vaardigheden van de opeenvolgende leerjaren of opeenvolgende modules - basis- en uitbreidingsdoelstellingen (B/U) onderzoeken - methodologie in de verschillende leerjaren - vergelijking van jaarplan met handboeken / cursussen - afspraken over de vorm van de jaarplannen - afspraken over stageperioden, projecten e.d. - leerplan( - jaarplan - leerboeken - indien TV/PV door verschillende leraren wordt gegeven: zelfde lesonderwerpen op zelfde moment trachten te geven; afstemming TV/PV - afstemming AV op TV/PV (ook GIP) - vorming: een jaar- en vorderingsplan opstellen vertrekkende vanuit een leerplan - implementatie nieuwe leerplannen 1

2 Werken aan VOET/VOOD - initiatieven met het oog op het nastreven van de VOET/VOOD - integratie VOET/VOOD in vakken (leerplandoelstellingen) - realiseren van de VOET/VOOD via didactische wenken (werkvormen, ) - realiseren van de VOET/VOOD via thema s GOK - mate van integratie van VOET/VOOD in de schoolorganisatie, de geïntegreerde proef, de studieuitstappen - leerplannen - vakoverschrijdend werken en leerplannen 1 ste graad - document vakoverschrijdende eindtermen in de leerplannen van de 2 de graad secundair onderwijs - document vakoverschrijdende eindtermen in de leerplannen van de derde graad TSO en BSO - document met kader om linken te leggen tussen de GOK-doelstellingen servicedocument VOET (zie instrumenten schooldoorlichting) - zie veel gestelde vragen VOET/VOOD bij de onderwijsinspectie - neem contact op met de werkgroep VOET/VOOD op school - begeleiding van de vakwerkgroep bij de integratie en het uitwerken van VOET/VOOD Infrastructuur - afspraken maken over vaklokalen, praktijklokalen, ICT-lokalen, mediatheek, videotheek, - veiligheids-, hygiëne- en milieuvoorschriften (van het vak) - inventaris van de infrastructuur op school - leerplan: minimale materiële vereisten - raadpleeg de veiligheidsadviseur op school - TA/TAC raadplegen - ICT-coördinator raadplegen 2

3 - leerplan: minimale materiële vereisten - contacten bedrijfssectoren voor informatie i.f.v. de inrichting van vaklokalen en praktijklokalen - vragen m.b.t. veiligheid, preventie en welzijn: contacteer de veiligheidsadviseur Leermiddelen - leerboek/werkboek/cursus met aandacht voor: didactische werkvormen educatieve software - vergelijking minimale materiële vereisten vanuit het leerplan met materiaal op school aanwezig - aankoop leermiddelen - afspraken maken i.v.m. het gebruik van het didactisch materiaal - materiële vereisten i.f.v. de veiligheids- en hygiënevoorschriften van het vak - bibliotheek - lesmateriaal ontwikkelen of uitwisselen - toetsenbank aanleggen - takenbank aanleggen - leerboek/werkboek/cursus/software - leerplan - inventaris van de leermiddelen op school - uitgeverijen/materiaalontwikkelaars - Provinciale Materialenbank (documentatie- en leermiddelencentrum) - didactische beurzen - educatieve software van het departement Onderwijs - raadpleeg de veiligheidsadviseur op school - TA/TAC raadplegen - ICT-coördinator raadplegen - leerplan: minimale materiële vereisten - contacten bedrijfssectoren - checklist bij taaltips bij cursus- en lesmateriaal - taaltips algemeen - pedagogische ondersteuning bij het leerlingvriendelijk(er) maken van cursus- en lesmateriaal - pedagogische begeleiding i.v.m. leerling-actieve werkvormen 3

4 - vragen m.b.t. veiligheid, preventie en welzijn: contacteer de veiligheidsadviseur Leerlingenbegeleiding - remediëren (inhaallessen, feedback van toetsen en examens, ) - omgaan met verschillen (beginsituatie, taalachterstand) - leren leren (studietips, planning, methode, ) - studiekeuzebegeleiding (oriëntering, adviezen, ) - strategieën i.v.m. gedragsproblemen, leerproblemen, psychosociale problemen, - leerplan - instrumenten GOK (bepalen beginsituatie) - instructiefiches leren leren - instructiefiches sociale vaardigheden - raadpleeg de klassentitularis; leerlingenbegeleiding; groene leraren ; mentoren; klassenraad; GOKcoördinator; CLB - raadpleeg de verantwoordelijke voor de huiswerkklas - leerlingvolgsysteem - leerlingen- en ouderparticipatie - raadpleeg de werkgroep VOET op school - snuffelstages; aansluiting basisonderwijs 1 e graad secundair onderwijs - pedagogische begeleiding, VSKO Taalbeleid - taalbeleid van de school - taalbeleid op het niveau van de klas en van de leerlingengroepen - taalgebruik van de leerlingen - instructietaal in AV/TV/PV - leerplan (taalbeleid) - servicedocument taalbeleid van de onderwijsinspectie - raadpleeg het taalbeleid van de school/scholengemeenschap - GOK schooleigen visie 4

5 - Taalbeleid Leerlingenevaluatie - organisatie (dagelijks werk, examens, permanente evaluatie, ) - kennis, inzicht, vaardigheden, toepassingen, attitudes - evaluatienormen en criteria (verhouding dagelijks werk/examens, verhouding kennis/inzicht/vaardigheden/toepassingen/attitud es ) - remediëren: criteria - leerplan (evaluatie) - SO 64: rubriek 8: evaluatie - documenten i.v.m. soorten toets en examenvragen, tips, criteria - examenvragen nalezen en bespreken; tips doorgeven - andere vormen van evaluatie - werkmethode bepaalt vorm evaluatie - GIP - stage, mini ondernemingen - documenten i.v.m. soorten toets en examenvragen, tips, criteria - pedagogische begeleiding bij het opzetten van een evaluatiebeleid Leerlingenresultaten opvolgen - knelpunten (lage gemiddelden, aantal nietgeslaagden, discrepantie december/juni, ) - bijsturingen van het onderwijsproces op grond van studie en interpretatie van de leerlingenresultaten - opvolging afgestudeerden - SO 64: rubriek 8: evaluatie - schoolgebonden organisatie voor oud-leerlingen - klassenraad - CLB - wijze van rapporteren als onderdeel van de leerlingenevaluatie (formulering) 5

6 - pedagogische begeleiding Professionalisering - nascholingsbehoeften detecteren en signaleren - een lijst met nascholingsinitiatieven beschikbaar houden - vaknascholingen - onderwijskundige (pedagogisch-didactische) nascholingen - bedrijfsbezoeken en/of -stages - coaching (inhoudelijk/vakdidactisch) - internationalisering - nascholings- en begeleidingsaanbod (erkende nascholingsorganisaties, nascholingsplan van de school - vakverenigingen - zorg voor infodoorstroming aan collega s i.v.m. nascholingen - peil naar de behoeften i.v.m. nascholingen -doe suggesties voor de invulling van pedagogische studiedag(en) - input van de vakwerkgroep in het nascholingsplan van de school - zie ook functiebeschrijving leraren (rechten en plichten op het vlak van vorming en nascholing) - nascholingsplan -organisatie pedagogische studiedagen op vraag - deelname leerplancommissies - deelname werkgroepen ad hoc VSKO Projecten/extra muros activiteiten - kortlopende of eenmalige projecten - projecten van lange termijn of jaarlijkse projecten - relatie van de projecten met de VOET/VOOD - functioneel organiseren van pedagogischdidactische uitstappen en activiteiten passend binnen de doelstellingen van het leerplan in relatie met de VOET/VOOD - leerplan - servicedocument VOET/VOOD van de onderwijsinspectie - brochures reisorganisaties - Klasse voor leraren - musea-aanbod, tentoonstellingen (zie websites 6

7 - internationale projecten van de verschillende steden/gemeenten) - beurzen - studie uitstap - seminarie, congres - Regionale Technologie Centra - stage (o.a. ook voor leraren) - raadpleeg de verantwoordelijke VOET/VOOD - thema s GOK - taalbeleid - afstemming AV/TV/PV geleide bezoeken op vraag hulp van externe organisaties pedagogische begeleiding Stage - plaatsing leerling-stagiaires - stagedocumenten - stageactiviteiten - stage-evaluatie - leerplan - een voorbeeld documentenstage - vakinfodossier van onderwijsinspectie - omzendbrief stage SO2002/09 - SIS (Stage Informatie Systeem) ( - onderwijsprojecten i.v.m. stage van de Dienst Beroepsopleiding (o.a. VIVES-COMITO) - raadpleeg TA/graadcoördinator stage - stagebegeleider(s) - VOET/VOOD - GOK-thema D&O (doorstroming en oriëntering) - bedrijfsbezoeken 7

8 - raadpleeg de stagelijst(en) van de school pedagogische begeleiding i.v.m. Leidraad bij stage werkpostfiche, Risico-analyse (RA) Geïntegreerde proef (GIP) - thema bepalen - afspraken verschillende vakken - (proces)evaluatie - zelfstandig werken - leerplan - organisatie - kennis, inzicht, vaardigheden, toepassingen, attitudes - afstemming AV op TV/PV - evaluatienormen en criteria (verhouding kennis/inzicht/vaardigheden/toepassingen/attitudes, ) - raadpleeg TA/TAC - pedagogische begeleiding Begeleiding en coachen van (nieuwe) leraren - mentor/peter/meter - afspraken - informatievergadering - vademecum van de school - team coachen - vademecum van de school - functiebeschrijving leraren (vanaf 1 sept. 2004: taken en schoolgebonden opdrachten en rechten en plichten op het vlak van vorming en nascholing) 8

9 - functioneringgesprek - pedagogische begeleiding - vorming GOK (coaching) Doorlichting - informatiedossier: de verschillende bestanden om de doorlichting voor te bereiden - instrumenten: de bestanden die de inspectie gebruikt om de veiligheid en de VOET/VOOD en het taalbeleid te controleren - infovergadering: de infovergaderingen die worden georganiseerd voor de scholen die worden doorgelicht - opvolging na doorlichting: de wijze waarop de opvolging van een doorlichting wordt voorbereid en uitgevoerd - beoordeling doorlichting: de wijze waarop de school een doorlichting kan beoordelen via een enquête - vakinformatiedossier van onderwijsinspectie - instrumenten van onderwijsinspectie - doorlichtingsverslagen - veelgestelde vragen i.v.m. doorlichting aan onderwijsinspectie - bijzondere aandacht voor het stageproces (vanaf het leerplan t/m. het stageverslag) - horizontale/verticale vergelijking van de leerplannen:jaarplannen - begeleiding na doorlichting: pedagogische begeleiding Zelfevaluatie - evalueren van concrete activiteiten - evalueren van concrete activiteiten n.a.v. specifieke problemen met de bedoeling ze aan te pakken - evaluatie van de globale vakgroepwerking - zelfevaluatie als instrument van kwaliteitszorg - stappenplan zelfevaluatie: - zelfevaluatie: ond.vlaanderen.be - IZES: (Instrument voor zelfevaluatie van scholen): geautomatiseerde vragenlijst, die de meeste aspecten uit het procesluik van het CIPOmodel van Scheerens (Universiteit Twente) omvat 9

10 startsituatie taken bij zelfevaluatie: wie doet wat? voorbereiding van de zelfevaluatie-actie: beslissingen over doel, wat en wie, beschikbare middelen, wanneer en hoe informatie, met welke frequentie zelfevaluatie-actie: verzamelen van gegevens en rapportering bespreking van resultaten en actieplan - bepaal thema s en doelstellingen van de zelfevaluatie - Begeleiding bij (het opstarten van) een evaluatiebeleid: pedagogische begeleiding Thema s vakgroepwerking VOEDING HOTEL Evaluatie - evalueren van kennis, vaardigheden en attitudes - proces- en productevaluatie - stage - permanente evaluatie - zelfevaluatie - kwaliteitsvolle toetsen en vragen - kennis, vaardigheden en attitudes Begeleid zelfstandig leren Cursus - algemeen Geïntegreerde proef - organisatie - opdrachten - vakoverschrijdend werken 10

11 HACCP Het jaarplan - als werkdocument - als schoolagenda - als vorderingsplan - leerlijnen - Leerplannen - implementatie leerplannen - BSO TSO benadering - beginsituatie - leerplandoelstellingen, leerinhouden - competentieontwikkelend leren - pedagogische wenken Minimale materiële vereisten Rapporteren - rapport Remediëren - verschillende vormen - criteria - leerlingenbegeleiding Stage - vormen 11

12 - organisatie - stageactiviteiten - evaluatie - opdrachten - begeleiden - stageverslag - plaatsen Uitwisseling - documentatie - cursus - stage - geïntegreerde proef - projectwerking - themawerking - studiereizen - studie-uitstappen - onder technische adviseurs - onder technisch adviseur coördinatoren - leraren TV en PV - internationale (samen)werking - integratie van cultuur Vakgroepen - horizontaal verticaal - parallel - TV & PV - vakoverschrijdend 12

13 Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) Vormingsactiviteiten - innovaties - DPB - bedrijfswereld Doorlichting - vakinformatiedossier - opvolging Procesbegeleiding Patrick Ameye 13