Heeft de school aandacht voor de taalvaardigheid van haar leerlingen?

Transcriptie

1 Heeft de school aandacht voor de taalvaardigheid van haar leerlingen? 1. Hoe is het taalbeleid van de school? Infodossier van de school I Nascholing/vakgericht I Nascholing/algemeen pedagogisch I 2.1 Lessentabellen/Keuzegedeelte/Complementair gedeelte I 3.2 Infrastructuur/Bibliotheek/Mediatheek/Vaklokalen I 3.3 Leermiddelen/sterke, zwakke punten P Communicatie/reflectie P Kwaliteitsbijsturing/reflectie P Leerlingenbegeleiding/reflectie P Schoolcurriculum/reflectie P Materieel beleid/reflectie Schooldoorlichting Schoolwerkplan Schoolreglement Verslagen (vak)werkgroepen Gesprekken met directie en leraren Bezoek aan vaklokalen De school heeft gegevens verzameld omtrent de taalsituatie van haar leerlingen. School = het schoolbeleid, het schoolbestuur, de (vak)werkgroepen, het middenkader, de leraar, De gegevens kunnen o.m. zijn: instaptoetsen, gegevens over aantal en verspreiding van anderstalige en taalzwakke leerlingen en leerlingen met dyslexie over de onderwijsvormen en studierichtingen. 1

2 De school heeft een visie op taalbeleid ontwikkeld. Dit kan blijken uit: personeelsbeleid, onderwijskundig beleid (pedagogisch verantwoorde samenzettingen, roostering, continuïteit in lesopdrachten, versnippering van lesopdrachten,), nascholingsbeleid, evaluatiebeleid, schoolwerkplan, schoolreglement, actieplan, De school reageert niet incidenteel maar structureel en systematisch op de eigen taalsituatie. Er is een duidelijk actieplan uitgewerkt waarin evaluatie en bijsturing voorzien zijn. Stappen van dat actieplan zijn o.m.: - maatregelen implementeren om de taalachterstand weg te werken via extra splitsingen, bijwerklessen, differentiëring, individuele begeleiding met BPT-uren of zonder BPT-uren, doorverwijzing van lln. naar externe ondersteuning, enz.; - de beginsituatie van de lln. m.b.t. hun beheersing van schoolse taalvaardigheid in kaart brengen; - de resultaten van deze tests opvolgen; - samenwerking tussen de leraren van de taalvakken en van de andere vakken organiseren; - een werkgroep installeren die de initiatieven m.b.t. taalbeleid coördineert; - in het evaluatiebeleid rekening houden met aspecten van het taalbeleid. - maatregelen implementeren om de taalachterstand weg te werken OVB, NT2 (Nederlands tweede taal), NIT (Nederlands instructietaal), NLT (Nederlands als leertaal), Steunpunt Gelijke Onderwijskansen; - een specifiek nascholingsbeleid voeren m.b.t. onderwijs aan anderstaligen voor de leraren taal; - en voor de leraren van de andere vakken. 1 De school stimuleert het verwerven van een spontaan verzorgd taalgebruik. Dit kan blijken uit : (dienst)mededelingen van de directie of het middenkader, richtlijnen in het schoolreglement, item in het (attitude)rapport, ; De school beschouwt verzorgd taalgebruik als een middel tot sociale integratie en professionele en maatschappelijke erkenning. Dit kan blijken uit richtlijnen m.b.t. stages, GIP, mini-ondernemingen, bedrijfsbezoeken, extramurosactiviteiten, en uit het evaluatiebeleid van de school. De school hanteert bij haar interne en externe communicatie een verzorgde taal. Dit kan blijken uit de mondelinge en schriftelijke communicatie in werksituaties. De school hanteert bij haar interne en externe communicatie soms een andere De school kan dit doen uit vrije keuze of uit noodzaak. taal dan het Nederlands. 1 De school zorgt in de mate van het mogelijke voor een aangepaste infrastructuur en een krachtige leeromgeving die het verwerven en inoefenen van taal ondersteunen. Een multimediale ruimte, actuele en aan de studierichtingen aangepaste schriftelijke informatie en documentatie, voldoende software, zijn beschikbaar en vlot toegankelijk; er zijn (voldoende) functioneel ingerichte vaklokalen. De school controleert of ze haar doelen bereikt en stuurt bij indien nodig. Via zelfevaluatie 1 De cursief gedrukte tekst verwijst naar die elementen die belangrijk kunnen zijn in scholen met veel taalzwakke leerlingen en/of veel anderstalige leerlingen. 2

3 2. Hoe wordt het taalbeleid geconcretiseerd op het niveau van de klas? Infodossier van de school P Leerlingenbegeleiding/reflectie Vakdossiers Schooldoorlichting Gesprekken Lesbezoeken Documenten (cursussen, afspraken leraren-leerlingen, ) De leraren steunen het actieplan van de school. - er is geregeld overleg tussen de leraren van de taalvakken en de andere vakken; - de leraren van taal- en niet-taalvakken participeren aan de werkgroep taalbeleid; - taalaspecten worden geïntegreerd in de GIP, stage, lab- en praktijkverslagen, - de leraren van de taalvakken helpen hun collega s van de andere vakken om taalproblemen te voorkomen en op te lossen. De leraren vervullen een voorbeeldfunctie. Het vakjargon wordt toegankelijk gemaakt voor de leerlingen. - er wordt gewerkt met een verklarende begrippenlijst; - er is extra zorg voor verduidelijking van het vakjargon in klassen met taalzwakke leerlingen 1 In cursusteksten wordt een correcte taal gebruikt. Toetsen en proefwerken zijn in een correcte en duidelijke taal opgesteld. De vraagstelling is ondubbelzinnig en voorkomt verwarring. Bij het opstellen van toetsen en proefwerken wordt een correcte en duidelijke taal gebruikt die aangepast is aan het taalvaardigheidsniveau van de leerlingen. 1 3

4 De leraren brengen de leerlingen technieken en strategieën bij die hen moeten helpen om informatie gemakkelijker te begrijpen, te interpreteren en te verwerken. - er zijn afspraken rond het gebruik van een leermethode; - er is aandacht voor onderscheiden van hoofd- en bijzaken, schematiseren, synthetiseren, betekenissen afleiden uit de context, ). De leraren verhogen hun professionaliteit m.b.t. onderwijs aan anderstaligen. - de leraren volgen specifieke nascholing; - deze nascholing wordt op een systematische wijze geïmplementeerd. 1 In de mate van het mogelijke wordt lesgegeven in een krachtige leeromgeving die het verwerven en inoefenen van taal ondersteunt. De leerlingen worden aangespoord om een verzorgde taal te hanteren tijdens de lessen. De leerlingen worden aangespoord om een verzorgde taal te hanteren buiten de lessen. De leerlingen worden aangespoord om vragen en antwoorden precies en vlot te formuleren. - aankleding en uitrusting van het lokaal bewijzen de vakoverschrijdende belangstelling voor taal en actualiteit; - gebruik van open leercentrum, mediatheek, multimedia-lokalen, en beleidsmatige ondersteuning om het gebruik ervan te stimuleren. De leerlingen krijgen vele kansen om mondeling te participeren in de les. - interactieve werkvormen zoals groepswerk, pairwork, rollenspel; - zelfstandig werk. De leerlingen krijgen geregeld de kans om te discussiëren tijdens de les. De leerlingen worden aangespoord om hun schriftelijk taalgebruik te verzorgen. - de leraren hebben aandacht voor verzorgd schriftelijk taalgebruik en nemen een consistente houding aan tegenover schriftelijk taalgebruik; - er zijn duidelijke afspraken hieromtrent. De leerlingen krijgen maximale kansen voor taalontwikkeling. - taalzwakke leerlingen krijgen de kans om hun taalachterstand weg te werken; - taalsterke leerlingen krijgen de kans om hun mogelijkheden maximaal te ontplooien. 4

5 3. Hoe is het taalgebruik van de leerlingen? Schooldoorlichting: Gesprekken Lesbezoeken Observaties De leerlingen begrijpen het Nederlands voldoende om de lessen te kunnen volgen en de vakinhouden te verwerven. 1 De leerlingen zijn bereid tot verzorgd taalgebruik. Verzorgd taalgebruik: schriftelijk en mondeling. De leerlingen spreken tijdens de les en bij schoolactiviteiten vlot en verzorgd Nederlands. De leerlingen geven blijk van voldoende spreekdurf. De leerlingen geven blijk van voldoende spreekvaardigheid. De leerlingen geven blijk van voldoende schrijfvaardigheid. De leerlingen hanteren in hun contacten met anderen het passende taalregister. - Taalregister = niveau of stijl van taalgebruik passend voor een bepaalde situatie. Tot de registers behoren o.a. het formele, informele, vertrouwelijke taalgebruik; - ook lichaamstaal verdient aandacht. 5