KWALITEITSONDERZOEK MBO Rapport stelselonderzoek 2017

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK MBO Rapport stelselonderzoek 2017 ROC Mondriaan Sociaal-cultureel werker Sociaal werk Plaats : Den Haag BRIN nummer : 27GZ Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 30 en 31 maart 2017 Datum vaststelling : 29 september /2

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Conclusie en vervolg Resultaten Sociaal-cultureel werker / sociaal werk Onderwijsproces Examinering en diplomering Onderwijsresultaten Kwaliteitszorg en ambitie Onderzoek naar overige wettelijke vereisten... 8 Bijlage I... 10

3 1. Inleiding Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? De inspectie voert dit onderzoek uit om in De Staat van het Onderwijs te kunnen rapporteren over de ontwikkelingen in het middelbaar beroepsonderwijs. Het onderzoek richt zich op de volgende vraag: voldoet de opleiding op de onderzochte gebieden en standaarden aan de basiskwaliteit, en daarmee aan de wettelijke eisen? We doen geen uitspraak over de kwaliteit van de opleiding als geheel. Voor het onderzoek is een aselecte steekproef getrokken van opleidingen. Bij ROC Mondriaan onderzochten we de in onderstaande tabel opgenomen opleidingen. Voor deze onderzoeken zijn separate rapporten opgesteld. In hoofdstuk 2 en 3 zijn de bevindingen van een van deze opleidingen opgenomen. De volgende opleidingen zijn onderzocht: Opleidingen/Kwalificaties 95120, Kapper (Junior kapper) 25400, Kapper 91370, Sociaal-cultureel werker 23185, Sociaal werk Leerweg, niveau, locatie leerweg bbl, niveau 2, locatie Leeghwaterplein 72, Den Haag Leerweg bol, niveau 4, locatie Aspasialaan 19, Den Haag Dit rapport heeft in detail betrekking op de volgende opleiding en onderzoeksonderdelen: Gebied Gebied Examinering Onderwijsresultaten en diplomering bc348 Gebied Onderwijsproces, Schoolklimaat Kwaliteitszorg en ambitie en Wettelijke vereisten 91370, Sociaal-cultureel werker 23185, Sociaal werk 91370, Sociaalcultureel werker Leerweg, niveau, locatie leerweg bol, niveau 4, locatie Aspasialaan 19, Den Haag Werkwijze We gebruiken bij dit onderzoek het nieuwe waarderingskader (onderdeel van het onderzoekskader mbo 2017), inclusief de daarin opgenomen standaarden en normering. We onderzochten vijf kwaliteitsgebieden: onderwijsproces, examinering en diplomering, schoolklimaat, onderwijsresultaten, kwaliteitszorg en ambitie. We onderzochten daarbij dertien standaarden. We hebben vervolgens een oordeel gegeven over tien standaarden. In het kader van het kwaliteitsgebied Onderwijsproces wordt bij de standaard OP1 (Onderwijsprogramma) in ieder geval ingegaan op onze bevinden op het gebied van loopbaanoriëntatie en begeleiding omdat dit thema deel uitmaakt van De Staat van het Onderwijs van De standaarden Ontwikkeling en begeleiding (OP2), Veiligheid (SK1) en Leerklimaat (SK2) hebben we wel onderzocht maar voorzien we niet van een oordeel. Bij één opleiding onderzochten en beoordeelden we de meldingen verzuim en vsv. Voor het onderzoek analyseerden we alle bij ons beschikbare informatie over de betreffende opleidingen en vulden dit aan met onderzoeken op locatie. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo ROC Mondriaan Pagina 1 van 10

4 Op locatie zijn onderwijsactiviteiten geobserveerd, documenten onderzocht en gesprekken gevoerd. Er is onder andere gesproken met studenten, docenten, leerbedrijven en management. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie en het vervolg van het onderzoek (hoofdstuk 2). Hoofdstuk 3 geeft voor de opleiding de resultaten van het onderzoek weer. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 2 van 10

5 2. Conclusie en vervolg Vervolgtoezicht naar aanleiding van de onderzochte opleiding We voeren bij de opleiding Sociaal cultureel werker/sociaal werk geen vervolgtoezicht uit, omdat we alle onderzochte en beoordeelde kwaliteitsgebieden en standaarden als voldoende hebben beoordeeld. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 3 van 10

6 3. Resultaten In dit hoofdstuk lichten wij het resultaat van het kwaliteitsonderzoek van de opleiding toe. We geven per gebied en per beoordeelde standaard aan wat het oordeel is (voldoende of onvoldoende) en geven aan waar sprake is van een waardering goed. Het oordeel per gebied is gebaseerd op de beoordeling van de onderliggende standaarden. Omdat we bij het gebied onderwijsproces niet alle standaarden onderzocht hebben, is een waardering goed voor het gebied niet aan de orde. We verantwoorden ons over het oordeel per onderzocht gebied en per standaard. 3.1 Sociaal-cultureel werker / sociaal werk Het kwaliteitsonderzoek bij Sociaal cultureel werker/sociaal werk, 91370/23185, niveau 4, bol, locatie Aspasialaan heeft geleid tot de onderstaande oordelen Onderwijsproces OP Onderwijsproces OP1 Onderwijsprogramma OP3 Didactisch handelen OP7 Beroepspraktijkvorming Voldoende O V G Het onderwijsprogramma is voldoende omdat het studenten voldoende voorbereidt op de beroepspraktijk, het vervolgonderwijs en de samenleving. Het team maakt gebruik van een zogenoemd hybride leeromgeving waarbij leren op school en praktijkleren zoveel mogelijk op een leerwerkplek bij elkaar zijn gebracht en met elkaar zijn verweven. Dit sluit goed aan bij de doelgroep die vooral uit doeners bestaat en maakt dat theorie en praktijk goed met elkaar samenhangen. Studenten ervaren de relatie tussen de vakken als goed en zijn zeer tevreden over de afwisseling tussen theorie en praktijk(opdrachten). Het programma kent verder een duidelijke opbouw en structuur en zorgt ervoor dat studenten met verschillende werkvelden en doelgroepen in de praktijk kennismaken. Tot slot staat het leerproces van de studenten centraal in het programma. Dit blijkt onder meer uit het feit dat waar dat voor een groep studenten wenselijk is, docenten in de volgorde van verschillende onderdelen van het programma schuiven. Docenten leggen in de generieke vakken via opdrachten en voorbeelden ook de relatie met de beroepscontext. Aan LOB besteden docenten zowel individueel als groepsgewijs aandacht. LOB heeft volgens studenten een herkenbare plek in het curriculum en ze zien het nut ervan in. Het team biedt daarnaast mogelijkheden tot versnelling en extra ondersteuning. Docenten ondersteunen, begeleiden en stimuleren studenten ook om door te stromen naar het hbo, onder andere via een doorstroomprogramma. Het didactisch handelen van het docententeam is voldoende want de docenten stellen de studenten tijdens de lessen in staat om te leren en te ontwikkelen. De lessen kennen namelijk een duidelijke structuur met leerdoelen die docenten aan het begin van de les met studenten doornemen. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 4 van 10

7 Door de inrichting van het programma en de lessen in de praktijk realiseren docenten bovendien een goede verbinding tussen leren in de praktijk en op school. Docenten proberen verder in de lessen en in hun handelen op de verschillende talenten van studenten in te springen en geven alle ruimte voor studenten om de eigen talenten te ontdekken en zich te ontwikkelen. Een positieve grondhouding is hierbij de basis voor het handelen van docenten. De beroepspraktijkvorming is goed omdat het team samen met de leerbedrijven het onderwijsprogramma en de bpv vormgeeft en hiermee zorgt voor een goede uitvoering en begeleiding van studenten in de beroepspraktijkvorming. Dit komt allereerst doordat het team intensief samenwerkt met een tiental leerbedrijven en locaties die onderwijswerkplaatsen (OWP) bieden waar studenten hun beroepspraktijkvorming (bpv/stage) hebben en waar ze ook lessen krijgen. Doordat docenten in overleg met de leerbedrijven studenten groepsgewijs op een onderwijswerkplaats plaatsen, leren studenten ook van elkaar. De intensieve samenwerking en het feit dat het aantal studenten past bij het aantal leerbedrijven, zorgt er bovendien voor dat studenten zeker zijn van plaatsing op een onderwijswerkplaats. Daarnaast hebben docenten en de studieloopbaanbegeleider goed zicht op de voortgang en ontwikkeling van de studenten tijdens de stage. Dit komt omdat ze elke week op de onderwijswerkplaatsen zijn, er lesgeven en veel informeel contact hebben met de praktijk. De werkbegeleiders en praktijkopleiders van de leerbedrijven weten door de nauwe samenwerking wat de opleiding van hen verwacht. Ze zorgen voor goed gestructureeerde leeractiviteiten op de werkplek en continue begeleiding. Omdat studenten gedurende hun tweede en derde jaar stagelopen op dezelfde onderwijswerkplaats, hebben de leerbedrijven ook profijt van de ontwikkeling van de studenten. Tot slot geven studenten aan dat ze in de studieloopbaanbegeleidingslessen en via praktijkopdrachten goed zijn voorbereid op de bpv Examinering en diplomering ED Examinering en diplomering ED1 Kwaliteitsborging examinering en diplomering ED2 Exameninstrumentarium ED3 Afname en beoordeling Voldoende O V G De examencommissie zorgt voor een deugdelijke examinering en diplomering. Ze is zich goed bewust van haar taken, heeft goed zicht op zowel diplomering als examinering en onderneemt actie indien nodig. De examencommissie heeft ten eerste zorgvuldige procedures en checks ingeregeld om tot een juiste diplomeringsbeslissing te komen. Hierbij werkt de examencommissie effectief samen met het examenbureau dat onder andere verantwoordelijk is voor het archiveren en beheren van de examendossiers. De door ons onderzochte dossiers waren in orde. De examencommissie voert verder steekproeven uit op zowel de examendossiers als de examenafname in de praktijk. Van alle steekproeven maakt de examencommissie verslagen en op het geheel voert ze analyses uit. Daarnaast maakt ze analyses van examenresultaten, evaluaties van examenproducten en van onregelmatigheden. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 5 van 10

8 Ook zijn de leden van de examencommissie geschoold in het hele gebied van examinering. Een lid van de examencommissie draagt bovendien zorg voor de scholing van schoolbeoordelaars en praktijkbeoordelaars in het onafhankelijk beoordelen van studenten en op het hanteren van de beoordelingscriteria. Doordat de opleiding met een beperkt aantal leerbedrijven werkt en het team leerbedrijven van tevoren instrueert, weten de praktijkbeoordelaars goed wat de opleiding van hen verwacht en hoe en waarop ze studenten moeten beoordelen. Een vertegenwoordiger van het werkveld is lid van de examencommissie en borgt op deze wijze de inbreng van het werkveld bij de examinering. De examencommissie levert elk jaar een jaarverslag examinering op en beschrijft hierin zorgvuldig welke verbeteracties en aandachtspunten er zijn. Ze ziet er op toe dat teams verbeterpunten ook daadwerkelijk oppakken. Het exameninstrumentarium sluit aan bij de uitstroomeisen en voldoet aan de toetstechnische eisen. De opleiding is in 2015 op de HKS overgestapt en tegelijkertijd overgegaan op inkoop van het beroepsgerichte examenmateriaal. De examencommissie heeft alle beoordelaars ingelicht over het nieuwe instrumentarium en over de beoordelingswijze. De inspectie heeft het ingekochte examenmateriaal eerder als voldoende beoordeeld. De opleiding werkt met zelfgecontrueerde instellingsexamens Nederlands. De examencommissie heeft deze vastgesteld en de examens voldoen aan de eisen. De instellingsexamens Engels spreken en gesprekken voeren, zijn zelf geconstrueerd en vastgesteld door de examencommissie. Ze voldoen aan de eisen. Het examen Engels schrijven koopt de opleiding in en dit materiaal heeft de inspectie als voldoende beoordeeld. Het examenproces van afname en beoordeling is deugdelijk. De examencondities doen allereerst recht aan de context van het beroep omdat de meerderheid van de examens in de praktijk plaatsvindt. Het team zorgt daaraast voor een onafhankelijke beoordeling van de praktijkexamens. Twee onafhankelijke beoordelaars, die de student dus niet hebben begeleid, beoordelen het examen van de student. Een daarvan heeft bovendien een rol als waarnemer in de gevallen dat er geen onafhankelijke waarnemer aanwezig kan zijn. De waarnemer controleert of het examenproces volgens het protocol verloopt en doet daarvan verslag aan de examencommissie. De eigen docent neemt de instellingsexamens Nederlands en Engels af. De examencommissie voert een steekproefsgewijze controle op de afname van deze examens uit. Ook maakt de docent opnames en bij twijfel vraagt de docent een collega om een oordeel te geven, waarna ze samen het examen bespreken en tot een eindoordeel komen. Docenten kunnen de onafhankelijkheid van de beoordeling hier versterken door een andere docent de examens te laten afnemen. Studenten weten goed hoe het geheel van examens eruit ziet en wat docenten van hen verwachten. Dit komt mede doordat docenten studenten in de lessen goed voorbereiden op de examens en omdat studenten proefexamens doen. Daarnaast is er een studentenhandboek met alle informatie over de examinering Onderwijsresultaten OR Onderwijsresultaten OR1 Studiesucces* OR3 Vervolgsucces Voldoende O V G Niet beoordeeld Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 6 van 10

9 De onderwijsresultaten laten zien dat de opleiding studenten voldoende in staat stelt een diploma op het gewenste niveau te behalen. Het driejaargemiddelde van het jaarresultaat is 70,1% en dat is boven de norm. Ook de driejaargemiddelden van het diplomaresultaat en het startersresultaat liggen met respectievelijk 70,8% en 86,3% boven de norm. Hiermee zijn alle drie de indicatoren voldoende. In bijlage I is het overzicht opgenomen van de opleidingen waarop dit oordeel is gebaseerd Kwaliteitszorg en ambitie KA Kwaliteitszorg en ambitie KA1 Kwaliteitszorg KA2 Kwaliteitscultuur KA3 Dialoog en verantwoording Goed O V G De opleiding heeft een stelsel van kwaliteitszorg en verbetert op basis daarvan het onderwijs. Zo sluiten de plannen op verschillende niveaus op elkaar aan en hangen deze duidelijk samen. Het team werkt met een teamactiviteitenplan dat wordt gevoed door het schoolwerkplan, door de uitkomsten van de jaarlijkse zelfevaluatie van de school en door interne audits. Het schoolwerkplan is hierbij afgeleid van de kaderbief en de strategische ambities in het strategisch plan van de instelling. Het plan omvat de speerpunten voor de komende twee jaren en een beschrijving van het onderwijsproces, de examinering, de resultaten en de ondersteuning van teams. Verder stelt de schooldirecteur met inbreng van het team de jaarlijkse zelfevaluatie op waarin ook de resultaten uit tevredenheidsonderzoeken en verschillende kengetallen zijn meegenomen. Op basis van de zelfevaluatie stelt het team vervolgens nieuwe verbetermaatregelen en doelen op die ook in het nieuwe teamactiviteitenplan terechtkomen. Bovendien bevorderen de schooldirecteur en het team het eigenaarschap van taken en maatregelen door een verantwoordelijke aan te wijzen die ook de voortgang in de gaten houdt. Doordat de schooldirecteur regelmatig met de stuurgroep van het team (de leerjaarbegeleiders) in gesprek gaat over de bereikte resultaten van het team, heeft het team goed in beeld waar het aan wil en moet werken. De opleiding kent een sterke professionele kwaliteitscultuur die zich in het bijzonder kenmerkt door een enorme gezamenlijke wil om te verbeteren. Allereerst werkt het team samen aan het verbeteren van het onderwijs voor de studenten. Daarbij is het team zeer gepassioneerd, betrokken, ambitieus en gedreven en het enthousiasme straalt er van af. Verder staan professionaliteit en deskundigheidsbevordering (scholing, coaching) hoog in het vaandel en staan deze in dienst van het verbeteren van het onderwijsproces voor de student. Zo volgen docenten gezamenlijk scholing in pedagogisch en didactisch handelen gericht op het werken volgens de transformatieve methode. Het doel is docenten op pedagogisch-didactisch vlak zodanig toe te rusten dat ze taalkundig en in gedrag studenten kunnen vormen zodat deze goed kunnen functioneren in de maatschappij. Het team kent bovendien een open cultuur. Zo is elkaar aanspreken en feedback geven heel normaal, docenten doen lesbezoeken bij elkaar en bespreken feedback individueel en in het team. Dit helpt docenten in de bewustwording over hun eigen handelen in de les. Ook de schooldirecteur komt regelmatig in de klas en doet lesbezoeken. De feedback van de lesbezoeken gebruikt de docent in de eigen deskundigheidsbevordering. Tot slot evalueert het team na elke onderwijsperiode het eigen functioneren en de bereikte resultaten. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 7 van 10

10 De schooldirecteur toont sturingskracht en leiderschap en sluit goed aan op de behoeften van het team. Docenten ervaren veel betrokkenheid en facilitering van hun directeur, maar ook ruimte. Zo hebben ze extra tijd gekregen om studenten tijdens de bpv te bezoeken en om lessen te geven op de praktijklocaties. De directeur stuurt erop dat het team de gegeven ruimte ook neemt. Hij neemt de inbreng van docenten serieus en maakt samen met het team plannen om het onderwijs verder te verbeteren en te ontwikkelen. De opleiding legt intern en extern toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over doelen en resultaten. Wat in het bijzonder opvalt is de sterke dialoog met leerbedrijven doordat het team deze via het hybride onderwijsmodel voortdurend bij het vormgeven van het programma betrekt. Zo zien docenten en leerbedrijven elkaar wekelijks op de onderwijswerkplaatsen. De afstemming over de lesstof en tussen theorie en praktijk verloopt daardoor soepel. Bovendien voeren docenten en leerbedrijven een open gesprek over verbeteringen, kijken ze opbouwend kritisch naar elkaar en staan beide partijen open voor feedback. De gezamenlijkheid maakt dat de opleiding voortdurend aan verbetering van het onderwijs voor de studenten werkt. Ook zijn er praktijkbijeenkomsten met werkbegeleiders en praktijkopleiders waarin docenten met hen het onderwijs en de examinering bespreken. Naast deze intensieve samenwerking op operationeel niveau is er een regelmatig overleg op managementniveau (regiegroepbijeenkomsten) waarin de ontwikkelingen in de opleiding en het werkveld aan bod komen. De opleiding heeft tot slot veel contact met studenten en docenten betrekken hen in het verbeteren van het onderwijs. Studenten voelen zich heel serieus genomen, en geven aan dat het team verbeterpunten direct oppakt. Docenten luisteren goed, staan open voor verbeteringen en pakken door. Studenten kunnen op meerdere manieren hun mening over de opleiding kwijt. Dit kan via enquêtes, in de studentenraad van de school en in klassengesprekken die de schooldirecteur jaarlijks met hen voert om in gesprek te gaan over de opleiding Onderzoek naar overige wettelijke vereisten Naast het onderzoek naar kwaliteit hebben wij gekeken of bij de opleiding voldaan wordt aan de wettelijke vereisten met betrekking tot schoolkosten/wettelijke bijdragen en ongeoorloofd verzuim en voortijdig schoolverlaten. Schoolkosten/wettelijke bijdragen De opleiding voldoet aan artikel WEB met betrekking tot de schoolkosten. Ongeoorloofd verzuim en voortijdig schoolverlaten De procedure van de instelling betreffende de verzuimregistratie en de uitvoering in de praktijk voldoet. De opleiding Sociaal werk/sociaal cultureel werker voldoet aan de wettelijk voorgeschreven meldingsplicht van verzuim zonder geldige reden van 16 uur gedurende een periode van vier weken voor studenten op wie de Leerplichtwet 1969 van toepassing is. Dit betreft de wettelijke bepaling in artikel 21a, tweede lid, van de Leerplichtwet Wanneer er na de eerste 16 uur ongeoorloofd verzuim opnieuw sprake is van verzuim zonder geldige reden van 16 uur gedurende een periode van 4 opeenvolgende lesweken vinden vervolgmeldingen plaats. De opleiding voldoet aan de wettelijk voorgeschreven meldingsplicht van verzuim zonder geldige reden in een aaneengesloten periode van vier weken voor studenten van 18 tot 23 jaar zonder startkwalificatie. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 8 van 10

11 Dit betreft de wettelijke bepaling in artikel 8.1.8a van de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB). Wanneer er na de eerste vier weken ongeoorloofd verzuim opnieuw sprake is van verzuim zonder geldige reden in een aaneengesloten periode van vier weken vinden vervolgmeldingen plaats. De opleiding voldoet aan de wettelijke verplichting om in de onderwijsovereenkomst het verzuimbeleid kenbaar te maken. Dit betreft de wettelijke bepaling in artikel 8.1.3f van de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB). Bijzonder vermeldenswaard bij de bestrijding van verzuim en voortijdige uitval is de inzet van een groep alumni van de opleiding in de stichting Cl!ck. De stichting biedt o.a. ondersteuning aan jongeren met (persoonlijke) problemen, zorgt voor een aantrekkelijke gezellige plek op de opleidingslocatie en stimuleert en motiveert jongeren die vaak (ongeoorloofd) afwezig zijn of het lastig vinden om op tijd te komen. Dit laatste gebeurt door de studenten van de opleiding aan te spreken, ze wakker te bellen of thuis te bezoeken. Cl!ck wordt inmiddels ook al ingezet bij enkele andere opleidingen van ROC Mondriaan en Albeda College. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 9 van 10

12 Bijlage I Bc-id overzicht In deze bijlage is per onderzochte bc-id aangegeven welke opleidingen betrokken zijn bij het bepalen van de onderwijsresultaten. bc-id: bc 195 Niveau: 4 Crebo: Opleiding: Sociaal-cultureel werker Sociaal werk Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Mondriaan Pagina 10 van 10