KWALITEITSONDERZOEK MBO. ROC Zadkine te Rotterdam. Kapper (Junior kapper)

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK MBO ROC Zadkine te Rotterdam Kapper (Junior kapper) BRIN: 25LP Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd in: November 2014 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 6 februari 2015

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Conclusie en vervolgtoezicht Conclusie Vervolgtoezicht Resultaten van het onderzoek... 5 Bijlagen... 9 Bijlage I Normering kwaliteitsgebieden... 9 Bijlage II Overzicht bc-id Bijlage III Beoordeling aspecten en indicatoren opleiding Junior Kapper,

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs voerde in november 2014 een kwaliteitsonderzoek uit bij ROC Zadkine. Dit onderzoek heeft betrekking op het middelbaar beroepsonderwijs. De aanleiding voor dit kwaliteitsonderzoek is het volgende. Bij het onderzoek naar de Staat van de instelling, waarvan het rapport op 19 maart 2013 is vastgesteld, bleek er sprake te zijn van risico's ten aanzien van de opbrengsten bij verschillende opleidingen. De instelling heeft op verzoek van de inspectie een analyse uitgevoerd bij drie opleidingen met onvoldoende opbrengsten. Op 10 juli 2013 heeft de inspectie de resultaten hiervan met het management van deze opleidingen besproken. Deze bespreking en de resultaten zijn de aanleiding voor de drie kwaliteitsonderzoeken in november Wij hebben bij de opleiding Junior kapper een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd om vast te stellen of er daadwerkelijk sprake is van tekortkomingen. Dit onderzoek richtte zich op het onderwijsproces, de examinering en diplomering, de opbrengsten, de kwaliteitsborging en de naleving van wettelijke vereisten. De volgende opleiding is onderzocht: Gebied Opbrengsten bc-id bc088 Gebied Onderwijsproces, Kwaliteitsborging en Wettelijke vereisten 95120, Kapper (Junior kapper) Gebied Examinering en diplomering 95120, Kapper (Junior kapper) Leerweg, niveau, locatie Leerweg bol, niveau 2, locatie Benthemstraat 27, Rotterdam Wij hebben gesprekken gevoerd met studenten, docenten en management. Daarnaast hebben we documenten onderzocht en onderwijsactiviteiten geobserveerd. Ook maakte een gesprek met de directie deel uit van het onderzoek. In hoofdstuk 2 leest u de conclusie waaronder ook het eventuele vervolgtoezicht voor de instelling. De resultaten van het kwaliteitsonderzoek vindt u in hoofdstuk 3. De inspectie heeft zich bij het onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader bve Dit is te vinden op De normering is als bijlage I toegevoegd aan dit rapport. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - ROC Zadkine pagina 1 van 13

6 Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 2 van 13

7 2 Conclusie en vervolgtoezicht In dit hoofdstuk geven we aan welke conclusie we trekken uit het kwaliteitsonderzoek van de opleiding en wat het vervolgtoezicht inhoudt. 2.1 Conclusie Het kwaliteitsonderzoek heeft voor de opleiding Junior kapper geleid tot het oordeel onvoldoende voor het kwaliteitsgebied examinering en diplomering, tevens zijn de opbrengsten onvoldoende. Het oordeel voor het kwaliteitsgebied onderwijsproces en kwaliteitsborging is voldoende. De wettelijke eisen voldoen. Hierdoor vindt bij de opleiding Junior kapper vervolgtoezicht plaats vanwege onvoldoende opbrengsten en onvoldoende examenkwaliteit. In paragraaf 2.2 wordt de aard van dit vervolgtoezicht nader uitgewerkt. 2.2 Vervolgtoezicht In onderstaand schema is het vervolgtoezicht te lezen Junior kapper, Beoordeling Toezichtvorm Vervolgtoezicht Niveau opbrengsten is onvoldoende*. Kwaliteit examinering is onvoldoende. Aangepast toezicht vanwege onvoldoende opbrengsten*. Aangepast toezicht vanwege onvoldoende examenkwaliteit. Na circa een jaar onderzoek naar kwaliteitsverbetering*. De inspectie meldt het oordeel aan de minister. De instelling ontvangt een waarschuwing. Na de in de waarschuwingsbrief opgenomen termijn volgt een onderzoek naar kwaliteitsverbetering. *Het oordeel van de opbrengsten betreft de opleidingen binnen de bc-id, zie bijlage II voor het overzicht waaruit blijkt op welke opleidingen dit oordeel van toepassing is. In het vervolgtoezicht voor opbrengsten worden alle bijbehorende opleidingen betrokken. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 3 van 13

8 Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 4 van 13

9 3 Resultaten van het onderzoek In dit hoofdstuk vermelden we het oordeel over de onderzochte kwaliteitsgebieden. Daarna geven we hierop een toelichting. Het kwaliteitsonderzoek heeft geleid tot het volgende oordeel: Kwaliteitsgebied Goed Voldoende Onvoldoende Slecht 1. Onderwijsproces 2. Examinering en diplomering 3. Opbrengsten 4. Kwaliteitsborging Voldoet Voldoet niet 5. Naleving wettelijke vereisten Oordeel per aspect Hieronder geven we het oordeel over de aspecten van de onderzochte kwaliteitsgebieden weer. In bijlage III is de beoordeling van de onderliggende indicatoren van de betreffende aspecten per kwaliteitsgebied opgenomen. Kwaliteitsgebied Voldoende Onvoldoende Aspect Gebied 1: Onderwijsproces Programma 1.1 Samenhang 1.2 Maatwerk Leren in de onderwijsinstelling 1.3 Didactisch handelen* 1.4 Leertijd 1.5 Leeromgeving Begeleiding 1.6 Intake & plaatsing 1.7 Studieloopbaanbegeleiding* 1.8 Zorg Leren in de beroepspraktijk 1.9 Beroepspraktijkvorming* Gebied 2: Examinering en diplomering 2.1 Exameninstrumentarium* 2.2 Afname en beoordeling* 2.3 Diplomering* Gebied 3: Opbrengsten 3.1 Rendement Gebied 4: Kwaliteitsborging 4.1 Sturing* 4.2 Beoordeling* 4.3 Verbetering en verankering* 4.4 Dialoog en verantwoording Gebied 5: Naleving wettelijke vereisten 5.1 Naleving wettelijke vereisten De aspecten met een * zijn kernaspecten, zie bijlage I voor normering per gebied. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 5 van 13

10 Beschouwing Algemeen De docenten van de opleiding Junior kapper zijn betrokken bij de studenten en bij elkaar. We zien dat er wordt gewerkt met bezieling voor het vak en voor de studenten. Een pilot studieloopbaanbegeleiding is opgezet met als doel het verbeteren van de begeleiding en het verminderen van de uitval. Hierdoor worden studenten beter gezien en is de teamvorming tussen docenten verbeterd. Hieronder lichten we ons oordeel toe. Onderwijsproces Het onderwijsproces beoordelen we als voldoende. Alle aspecten van het onderwijsproces worden als voldoende beoordeeld, wel is de plaatsing in de bpv onvoldoende. De samenhang is voldoende omdat er een duidelijk programma is, met een goede wisselwerking tussen theorie en praktijk. Studenten krijgen aan het begin van de opleiding een helder beeld van het programma en wat er van hen verwacht wordt. Doordat de lessen Haartheorie en Haarpraktijk op elkaar aansluiten, kunnen studenten een relatie leggen tussen theorie en praktijk. Omdat studenten kunnen vragen om extra aandacht of bijles, is het aspect maatwerk voldoende. Daarnaast is het mogelijk om te versnellen en zo eerder examens af te leggen en het diploma te behalen. Tijdens de lessen gaan docenten in op individuele vragen van studenten. Zij zijn goed op de hoogte van hoe de student er voor staat en spelen hier op in. De lessen die wij hebben gezien zijn van voldoende niveau en hierin werd de lestijd goed benut. Hierdoor zijn de aspecten didactisch handelen en leertijd voldoende. Het aspect studieloopbaanbegeleiding is voldoende. Dit schooljaar is een pilot gestart met intensievere studieloopbaanbegeleiding (slb). De studieloopbaanbegeleider is zichtbaar voor studenten en docenten, onder andere doordat zij tijdens praktijklessen in het lokaal aanwezig is. Zij heeft dan gesprekken met studenten en onderneemt direct actie op afwezigheid. Hierdoor heeft het team goed in beeld wat er speelt bij studenten, hebben docenten een beter beeld van elkaars werk en worden signalen van studenten direct opgepakt. Studenten voelen zich hierdoor gezien en gehoord. Het aspect intake en plaatsing is voldoende. Na aanmelding wordt de aspirantstudent uitgenodigd voor een welkomstbijeenkomst, waar hij of zij informatie ontvangt over de opleiding. Daarnaast voert de aspirant-student een praktische opdracht uit in het praktijklokaal, waarbij docenten observeren en gesprekken voeren. Het gevolg hiervan is dat de aspirant-student zich een beter beeld vormt van de studie en het beroep en dat de instelling een beeld krijgt van de student. De welkomstbijeenkomst resulteert in een studieadvies. Bij een negatief advies wordt de aspirant-student doorverwezen naar het studentenplein van ROC Zadkine. Bij een positief advies volgt een uitnodiging voor een plaatsingsbijeenkomst. Zorg is voldoende omdat er na signalering tijdens de welkomstbijeenkomst een zorgintake wordt afgenomen, die resulteert in een zorgplan per student. Aandachtspunt is dat onderdelen uit dit zorgplan in de toekomst tijdig bekend zijn zodat afspraken in de bijlage van de onderwijsovereenkomst kunnen worden opgenomen. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 6 van 13

11 De leeromgeving is voldoende, omdat studenten zich in een goede en rustige sfeer op hun studie kunnen richten. De opleiding beschikt over een schoolsalon, gevestigd op locatie Zuid. Dit is een erkend leerbedrijf waar studenten die nog niet aan een externe stage toe zijn, in een beschermde leeromgeving op de externe stage worden voorbereid. Het aspect beroepspraktijkvorming (bpv) is voldoende omdat er een goede voorlichting en begeleiding is van zowel student als bedrijf. Een belangrijke tekortkoming is evenwel de plaatsing van studenten. Op het moment van onderzoek had ruim 40% van de eerstejaars bol-studenten nog geen stageplaats gevonden. Dit leidt tot zorgen bij de studenten. De instelling heeft verbetering tot nu toe vooral gezocht aan de zijde van de student: intensieve begeleiding, sollicitatietraining, e.d. Wij verwachten echter dat zij meer haar eigen verantwoordelijkheid neemt in vinden van een passende bpvplaats voor haar studenten. Examinering en diplomering De examinering en diplomering beoordelen we als onvoldoende, omdat de examencommissie haar verantwoordelijkheid onvoldoende neemt. Het exameninstrumentarium en de afname en beoordeling beoordelen we als voldoende. De instelling heeft in het examenplan een duidelijk onderscheid tussen formatieve en diplomagerichte toetsen aangebracht. Er zijn vier proeves van bekwaamheid die in school worden afgenomen. Hiervan is één proeve ingekocht bij Visavi, de andere drie zijn zelf ontwikkeld. Het examen van Visavi is eerder door de inspectie als voldoende beoordeeld. De examens worden in de praktijklokalen afgenomen en beoordeeld door twee assessoren. Bij de ingekochte proeve is één van de assessoren van Visavi aanwezig. De nieuwe beoordelingsformulieren garanderen een meer specifieke beoordeling. Een aandachtspunt bij de beoordeling is het onderbouwen van de criteria onvoldoende en goed. Voor rekenen worden pilot-coe-examens afgenomen. Dit geldt ook voor Nederlands lezen en luisteren. Nederlands schrijven wordt ingekocht bij Deviant en is eerder door de inspectie als voldoende beoordeeld. Nederlands spreken en gesprekken voeren is door de instelling zelf ontwikkeld. Nederlands gesprekken voeren is onvoldoende omdat het 2F niveau niet kan worden geborgd in een kort gesprek tussen twee studenten. Ook is de beoordeling van Nederlands spreken en gesprekken voeren niet duidelijk: een cesuur ontbreekt, evenals informatie over de score. Het oordeel over Nederlands weegt echter nog niet mee in ons oordeel. De diplomering is onvoldoende omdat de examencommissie onvoldoende in control is. Tijdens het onderzoek bleek de examencommissie onvoldoende op de hoogte van de wijze van beoordeling en van de onderbouwing van beoordelingen. De examencommissie laat een steekproef op de examendossiers uitvoeren, daarbij wordt vooral naar de volledigheid van het dossier gekeken en niet naar de inhoudelijke kwaliteit. Daardoor kan op basis van de steekproefcontrole niet worden vastgesteld of een dossier toereikend danwel ontoereikend is om tot diplomering over te gaan. Daarnaast heeft de examencommissie nog geen zelfevaluatie uitgevoerd. Uit de gesprekken en de documenten is onvoldoende gebleken dat de examencommissie het exameninstrumentarium en het examenproces voldoende in beeld heeft. Het risico bestaat, dat fouten in de afname en beoordeling de examencommissie niet of niet tijdig bereiken, hetgeen kan leiden tot onjuiste besluitvorming en/of een onvoldoende beeld van verbeterpunten. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 7 van 13

12 Opbrengsten De opbrengsten zijn met een jaarresultaat van 52,5 procent en een diplomaresultaat van 36,9 procent onvoldoende. Voor de beoordeling van de opbrengsten, gebaseerd op de BRON-gegevens 2012/2013 zijn de resultaten van de bc-id 088, niveau 2 gebruikt. In bijlage II is te zien welke opleidingen hierbij betrokken zijn. Kwaliteitsborging De kwaliteitsborging beoordelen we als voldoende. Alle aspecten van de kwaliteitsborging worden als voldoende beoordeeld, wel hebben we een aantal aandachtspunten. De sturing is voldoende. Er zijn op verschillende niveaus in de instelling plannen, het team volgt hierin de lijn van ROC Zadkine. Op teamniveau is recent het teamplan opgesteld door de kerndocenten van het team, samen met de teamleider, binnen de kaders van het clusterplan. Hierdoor heeft het team een goed beeld van de verbeterpunten waar men aan wil werken. Het team kan verbeterpunten evenwel nog smarter formuleren. Er komen vanuit de organisatie verschillende veranderingen op het team af; de herindeling van het cluster en de samenwerking met het Albeda College kunnen een risico voor de continuïteit zijn. Dit heeft de instelling in beeld. De beoordeling van plannen is voldoende. Er wordt gemonitord en geëvalueerd. De diepte van de analyse kan nog sterker. Ook kan de betrokkenheid van het beroepenveld bij het verder verbeteren van onderwijs en examinering structureler ingericht worden. Verbetering en verankering is voldoende. Er zijn diverse verbeteracties uitgezet waarvan een deel inmiddels heeft geleid tot verbeteringen in de werkwijze. Dialoog en verantwoording is voldoende. Er zijn panelgesprekken met studenten. Hierdoor ontvangt de instelling waardevolle informatie over onderwijs en examinering. Het team maakt verslagen van de gesprekken met studenten en neemt mogelijke verbeterpunten mee in haar plannen. De instelling werkt aan het inrichten van een leerlingenraad. Meer structuur in de dialoog met studenten zal de kwaliteit van de dialoog verder bevorderen. Er is een bedrijfsadviescommissie kappers. Hierin wordt de dialoog met het beroepenveld gevoerd. Het is de wens van de instelling om met het beroepenveld nadrukkelijker te spreken over de kwaliteit en vormgeving van onderwijs en examinering. Wettelijke vereisten De opleiding voldoet aan de onderzochte wettelijke eisen. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 8 van 13

13 Bijlagen Bijlage I Normering kwaliteitsgebieden De normen Op basis van het onderzoek spreekt de inspectie oordelen uit waarvoor zij gebruikmaakt van een normering. Deze bestaat uit: 1. Een normering per indicator: wanneer wordt voldaan aan de indicator? Hiervoor gebruikt de inspectie portretten: de aangetroffen situatie voldoet aan de indicator indien deze over het geheel genomen voldoet aan de beschrijving in het portret. Het gaat hier om een weging van het geheel met hantering van toleranties. 2. Een normering per aspect. 3. Een normering per kwaliteitsgebied. Voor de normering van het Onderwijsproces zijn drie kernaspecten benoemd. De kernaspecten zijn: aspect 1.3 Didactisch handelen, aspect 1.7 Studieloopbaanbegeleiding en aspect 1.9 Beroepspraktijkvorming. Normering Onderwijsproces Goed Aan acht van de negen aspecten is voldaan. Aan alle kernaspecten is voldaan; daarbij is tevens aan alle indicatoren voldaan. De elementen in het portret worden op een uitstekende wijze uitgevoerd. Voldoende Aan zeven van de negen aspecten is voldaan. Aan alle kernaspecten is voldaan. Voor elk aspect aan alle indicatoren is voldaan, daarbij mag 1 indicator onvoldoende zijn als een aspect meer dan 2 indicatoren omvat. Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen. Onvoldoende Aan één of meer kernaspecten is niet voldaan. Aan drie, vier of vijf aspecten is niet voldaan. Slecht Aan geen van de kernaspecten is voldaan. Aan zes of meer aspecten is niet voldaan. Voor de beoordeling van de opbrengsten is gebruikgemaakt van onderstaande norm. Voor een oordeel voldoende moet ten minste aan één van de twee normen zijn voldaan. Niveau Jaarresultaat Diplomaresultaat 1 60,7 45,1 2 56,5 45,2 3 65,3 67,3 4 64,2 67,3 Bij het gebied Examinering en diplomering zijn alle aspecten als kernaspect aangegeven. Normering Examinering en diplomering Goed Aan alle standaarden is voldaan. De elementen in het portret worden op een uitstekende wijze uitgevoerd. Voldoende Aan alle standaarden is voldaan. Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 9 van 13

14 Onvoldoende Slecht van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen. Aan één standaard is niet voldaan. Aan twee of drie standaarden is niet voldaan. Voor de normering van het gebied Kwaliteitsborging zijn drie kernaspecten benoemd. De kernaspecten zijn 4.1 Sturing, 4.2 Beoordeling en 4.3 Verbetering en verankering. Deze kernaspecten moeten alle drie voldoende zijn om een voldoende beoordeling te krijgen. Bij één of meer onvoldoende kernaspecten is de kwaliteitsborging onvoldoende. Normering Kwaliteitsborging Goed Aan alle aspecten is voldaan. Aan alle indicatoren is voldaan. De elementen in het portret worden op een uitstekende wijze uitgevoerd. Voldoende Aan alle kernaspecten is voldaan. Aan alle indicatoren van deze aspecten is voldaan. Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen. Onvoldoende Aan twee aspecten is niet voldaan. Aan één of twee kernaspecten is niet voldaan Slecht Aan drie of vier aspecten is niet voldaan. Normering van het gebied Naleving wettelijke vereisten: de instelling of opleiding voldoet niet aan de wettelijke bepalingen indien de inspectie vaststelt dat één van deze bepalingen niet wordt nageleefd. Bij sommige bepalingen vloeit de norm direct uit de wet voort. Voor enkele bepalingen zijn nadere operationaliseringen opgesteld (bv onderwijstijd). Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 10 van 13

15 Bijlage II Overzicht bc-id Hieronder is voor de onderzochte bc-id aangegeven welke opleidingen betrokken zijn bij het bepalen van de opbrengsten. Overzicht bc-id bc-id: bc-088 Niveau: 2 Crebo: Opleiding: Kapper Afro Kapper Kapper (Junior kapper) Junior Kapper Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 11 van 13

16 Bijlage III Beoordeling aspecten en indicatoren opleiding Junior Kapper, Gebied 1: Onderwijsproces Voldoende Onvoldoende Aspecten Indicatoren Programma 1.1 Samenhang Inhoud Programmering 1.2 Maatwerk Differentiatie Leren in de onderwijsinstelling 1.3 Didactisch Interactie handelen* Ondersteuning en begeleiding van de leeractiviteiten Feedback op de leeractiviteiten en de leerresultaten 1.4 Leertijd Benutting Werkdruk 1.5 Leeromgeving Schoolklimaat Materiële voorzieningen Begeleiding 1.6 Intake & Voorlichting plaatsing Intake en plaatsing 1.7 Studieloopbaan Informatievoorziening begeleiding* Studieloopbaanbegeleiding 1.8 Zorg Eerste- en tweedelijnszorg Derdelijnszorg Leren in de beroepspraktijk 1.9 Beroepspraktijkvorming* Voorbereiding studenten en bedrijven Plaatsing Begeleiding door het bedrijf Begeleiding door de opleiding Gebied 2: Examinering en diplomering Voldoende Onvoldoende Aspecten Indicatoren 2.1 Examen Onderscheid tussen instrumentarium* ontwikkelgerichte toetsen en examinering Dekking van het kwalificatiedossier Cesuur Beoordelingswijze Transparantie 2.2 Afname en Authentieke afname beoordeling* Betrouwbaarheid 2.3 Diplomering* Besluitvorming diplomering Verantwoordelijkheid examencommissie Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 12 van 13

17 Gebied 3: Opbrengsten Voldoende Onvoldoende Aspecten Indicatoren 3.1 Rendement Jaarresultaat en/of diplomaresultaat Gebied 4: Kwaliteitsborging Voldoende Onvoldoende Aspecten Indicatoren 4.1 Sturing * Plannen Informatie Continuïteit 4.2 Beoordeling * Monitoring Evaluatie 4.3 Verbeteringen Verbeteraanpak verankering * Deskundigheidsbevordering Verankering 4.4 Dialoog en Intern verantwoording Extern Gebied 5: Naleving wettelijke vereisten Voldoet Voldoet niet Aspecten Indicatoren 5.1 Naleving wettelijke vereisten Naleving wettelijke vereisten Rapport kwaliteitsonderzoek mbo - Zadkine pagina 13 van 13