T ~ KOK STO KlM Zil GRM ervan in de nabijetoekomst. OVERWINTERENDE MEEUWEN LANGS DE VLAAMSE KUST: BEN TOTAALTELLING IN DECEMBER 1989

Transcriptie

1 Mergus 4 (990): 23 OVERWNTERENDE MEEUWEN LANGS DE VLAAMSE KUST: BEN TOTAALTELLNG N DECEMBER 989 Koen Devos & RUll Debruyne NLEDNG r/u (/;:/ 3:,oQ Het tellen van meeuwen s n ornthologsche krngen net erg popular De meeste soorten zjn erg talrjk en komen sterk verspred voor Daarbj komen nog de determnateproblemen bj juvenele vogels Onze kenns over aantallen en verspredng van meeuwen buten het broedsezoen s dan ook zeer beperkt De meeste aandacht gng tot nu toe naar slaapplaatsen en slaaptrek (oa Desender & Houwen 984, Loos 985) Hoewel enkele soorten nu aanzenljk mnder kustgebonden zjn dan vroeger, bljft de kuststreek het gebed bj utstek voor meeuwen Er werd echter nog noot een specfeke meeuwentellng gehouden langs de Vlaamse kust (enkele mslukte pogngen op het ende van de jaren '70 utgezonderd) Dt haat werd aangevoeld door de 'Vogelwerkgroep Vlaamse Kust' de besloot om tjdens de wnter een totaaltellng te organseren Met deze eerste meeuwentellng wlden we ook de haalbaarhed van een dergeljk project achterhalen, met het oog op een utbredng ervan n de nabjetoekomst MATERAAL EN METHODE Er werd geteld op en dt bj laag water, s'morgens om 8 u45 Omstreeks u had edereen de tellng beendgd De tellng yond plaats langs de volledge Vlaamse kust (van de Franse tot de Nederlandse grens, 68 km) De ganse kuststrook werd verdeeld n verschllende trajecten de door een of meerdere mensen geteld werden Daarbj werden ale meeuwen op het strand, op zee, n havengebeden en enkele typsche kustgebeden (Zwn KnokkeHest, Jzermondng Neuwpoort) genoteerd De polders velen buten de tellng Het betreft dus een tellng van overwegend plesterende, foeragerende meeuwen Tegen de avond kunnen de aantallen aan de zeekust wel nog sterk oplopen door vogels de er komen slapen (maar overdag n de polders foerageren) 2 J>r ), ' j J T j Ale soorten werden geteld De meeste tellers hadden enge ervarng met de juvenele kleden van meeuwen Het grootste probleem, nl het ondersched Zlvermeeuw Klene Mantelmeeuw, vel trouwens grotendeels weg door de relateve zeldzaamhed van de laatste soort tjdens de wnter Aleen op het traject Wendune Blankenberge werden systematsch leeftjdsbepalngen utgevoerd (door D Content) WEERSOMSrANDGHEDEN Op het ogenblk van de tellng waren de weersomstandgheden zeer goed Het weer was vrj zacht met weng wnd Wel kwam tjdeljk wat mst opzetten, maar net n de mate dat het tellen erdoor bemoeljkt werd Daarbj moeten we vermelden dat de wnter over het gehele verloop uterst zacht was Aleen begn december werd een vrj korte vorstperode genoteerd TELRESULTATEN EN DSCUSSE Fguur geeft de tot ale aantallen van de meest algemene soorten grafsch weer Meer detals over de verspredng van elke soort over de verschllende trajecten zjn te vnden n tabel ;; 8 ro : 6 ro oct 4 2 KOK STO KlM Zl GRM KOK: Kokmeeuw Larus rdbundus ZL: zlvermeeuw Larus argentatus STO: stormmeeuw Larus canus GRM: Grote Mantelmeeuw Larus marn us KLH: Klene Mantelmeeuw Larus fuscus Fguur : Aantallen van de meest algemene soorten meeuwen op een totaaltellng langs de Vlaamse kust op

2 ROR 8TO KLM ZL GRM %00 A B C D E F G H J K L M N p Q R S T U V W X Totaal KOK STO KLM ZL GRM Fguur 2: procentuele verdelng van elke soort over havengebeden enerzjds en strand, zee, slkken en schorren anderzjds Voor de afkortng van de soorten: ze fguur %00 : Havengebeden f: Strand + zee, slkken en schorren A: Franse grens Leopold monument De panne B: Leopold Mon Canadezenplen De panne C: Canadezenplen Uurwerk Koksjde D: Uurwerk Koksjde Oostdunkerkebad E: Oostdunkerkebad Westerstaketsel Neuwpoort F: Havengeul en marnebass Neuwpoort G: Jzermondng Neuwpoort H: strand Oosterstaketsel NeuwpoortLombardsjde : StLaurens Westende Westerstaketsel J: Havengeul Oostende K: Kusbank en Vsmjn Oostende L: Vsserjdok Oostende M: Voorhaven Oostende N: Spukom Oostende 0: Oosterstaketsel Oostende De Haan Oostende P: De Haan Wendune Q: Wendune Oosterstaketsel Blankenberge R: Haven Blankenberge S: Oosterstaketsel Blankenberge Westdam Zeebrugge T: Voorhaven zeebrugge U: Achterhaven zeebrugge V: Oostdam zeebrugge Lppenslaan Knokke W:Lppenslaan Knokke Nederlandse grens X: Zwn KnokkeHest 50 0 KOK STO KLM ZL GRM Fguur 3: procentuele verdelng van elke soort over de dre kustrego's Voor de afkortng van de soorten: ze fguur Tabel : Soortaantallen per deeltraject bj een totaaltellng van meeuwen langs de Vlaamse kust op Voor de afkortng van de soorten verwjzen we naar fguur t : Westkust (Franse grens Westende) 0 : Mddenkust (Westende De Haan) E' : Oostkust (De Haan Nederlandse grens) 5

3 Het percentage meeuwen dat plesterde n de havengebeden wordt voorgesteld n fguur 2, en dt voor elke soort n fguur 3 ten slotte s de procentuele verdelng van de soorten over de dre kustrego's (West, Mdden, Oostkust) terug te vnden nden net anders vermeld, zjn ale vermeldngen over de herkomst van vogels n Vlaanderen ontleend aan 'Vogels n Vlaanderen' (VLAVCO 989) Wel werden n dt hoek slechts een deel van de beschkbare rnggegevens (KBN, Brussel) opgenomen Kokmeeuw Lams rdbundus Het totaal van 0255 ex zal de meeste mensen vrj laag ljken Wanneer we dt cjfer gaan vergeljken met enkele ( welswaar net zo recente) Nederlandse tellngen, komen we er echter net slecht vanaf Het aantal overwnteraars n het Deltagebed bedraagt wellcht ca 5500 ex (Mennger et al 984, 985), n de Nederlandse Waddenzee ex (Smt & Wolff 980), langs de Hollandse Noordzeekust (25 km) ca 4000 (Mennger & Becuwe 979) ut fguur 2 bljkt dudeljk dat vrjwel ale Kokmeeuwen op het strand of op zee werden gezen Havengebeden waren veel mnder gelefd De soort kwam tevens vrj verspred voor over de ganse kust (fguur 3, tabel ) Alhoewel er nog geen utgebred onderzoek werd verrcht betreffende de verhoudng adult juvenel, hebben we de ndruk dat adulte vogels sterk n de meerderhed zjn Dt wordt trouwens bevestgd door leeftjdsbepalngen op het traject Wendune Blankenberge: 227 adulten tegenover 2 eerstejaars Uteraard overwnteren nog grote aantallen Kokmeeuwen n het bnnenland en kunnen we voor de Vlaamse kuststreek, nclusef de polders, een bestand van mn a ex vooropstellen Een tellng op de belangrjke slaapplaats te Merkem leverde op 2 februar 982 ca klene meeuwen op Ut terugvangsten van meeuwen op deze slaapplaats bleek de gemddelde afstand tussen de toenmalge foerageerterrenen en slaapplaats ca 3 km te zjn (Desender & Houwen 984) De WestEuropese Kokmeeuwen zjn meestal standvogel Het zjn vooral juvenelen de verder naar het zuden trekken, tot n NoordwestAfrka n de wnter worden de standvogels langs de Noordzeekusten aangevuld met vogels ut Noord en OostEuropa Rngonderzoek toonde aan dat de Belgsche Kokmeeuwenpopulate wel grotendeels wegtrekt n de wnter, vooral naar de Atlantsche kusten van Frankrjk, Spanje en Portugal, naar het zuden van Engeland en naar de noordeljke kusten van de Mddellandse Zee (Roggeman 970) n Mennger et al (984) levert een eenvoudge berekenng reeds meer dan mljoen broedparen op voor NoordwestEuropa De wnterpopulate n WestEuropa bedraagt dan ook wellcht enkele mljoenen vogels 6 T 4' Ị 2 Stormmeeuw Lams canus Ook deze soort bleek mnder talrjk dan verwacht: 2876 ex Graslandgebeden n het bnnenland vormen echter, net als bj de Kokmeeuw, een belangrjk voedselgebed, en de vogels de op het strand foerageren vormen dan ook wellcht een klene mnderhed van de totale overwnterende populate n de kuststreek Een andere geljkens met de vorge soort was dat de Stormmeeuwen hoofdzakeljk op het strand en op zee te vnden waren (fguur 2) Opvallend was ook het gernge aandeel van de Mddenkust n het totaalaantal (fguur 3) Wnteraantallen en verspredng n WestEuropa zjn slecht gekend Ter vergeljkng geven we opneuw enkele cjfers ut Nederland n de 'Atlas van de Nederlandse vogels' (SOVON 987) stelt men een overwnterngspopulate van zeker tot ex voorop voor gans Nederland, waarvan het grootste deel n het Waddengebed (> ex) en ca 9000 ex n het Deltagebed Eenanalyse van de rngresultaten bracht aan het lcht dat overwnterende Stormmeeuwen bj ons vooral afkomstg zjn ut FennoScandnave, NoordwestRusland, NoordDutsland en Nederland De aanwezghed van het Noordoosteljke ras L canus hene als wntergast n Belge werd slechts recent aangetoond (Devllers 982) Deze ondersoort s echter bjna net te onderscheden n het veld 3 Klene Mantelmeeuw LBrUS fllsclls Met 92 ex kan deze soort also een weng algemene wntergast bestempeld worden De grootste aantallen kwamen voor op het strand te OostdunkerkeNeuwpoort (33 ex ), te WestendeOostende (42 ex) en n de Achterhaven te Zeebrugge (36 ex) De Oostkust scoorde met zjn totaal dudeljk hoger dan de andere rego's (fguur 3) Er werden geen ste wntervogels gezen Broedvogels ut NoordwestEuropa overwnteren n ZudEuropa en Afrka De laatste decenna vertoont de soort echter de tendens om noordeljker te overwnteren (Belge, Nederland, Groot Brttanne) (VLAVCO 989, SOVON 987, Prater 98) De Klene Mantels de bj ons overwnteren zjn voornameljk noordeljke vogels Op onze tellng werd echter net gelet op specfeke ondersoorten Ter vergeljkng: n het Nederlandse Deltagebed worden n de wntermaanden vaak slechts enkele tentallen vogels geteld, met welswaar enkele utscheters van meer dan 300 ex (Mennger et al 984, 985) 4 Zlvenneeuw Lams argentatus Met een totaal van 235 ex bleek dt de talrjkste soort Ze kwam zeer geljkmatg verspred voor langs de ganse kust Enkele trajecten en gebeden de op de voorgrond traden, waren het strand OostdunkerkeNeuwpoort (958 ex) en de Voor en Achterhaven te Zeebrugge (resp 705 en 343 ex) 7

4 Ị Heel wat Zlvermeeuwen foerageren ook n de polders Daar zjn trouwens ook enkele belangrjke slaapplaatsen gelegen Een van de grootste s ongetwjfeld het spaarbekken temerkem Een slaaptrektellng op 2 februar 982 leverde daar rum 4000 overnachtende 'grote meeuwen' op (Desender & Houwen 984), vermoedeljk voor het grootste deel Zlvermeeuwen Voor de ganse kuststreek (nclusef polders) s een totaal van 5000 a overwnterende ex wellcht een absoluut mnmum Een klene steekproef (Wedune Blankenberge) leverde volgende gegevens op over leeftjdsverhoudngen: 23 adulten; 36 ex 3de wntesr; 30 2de ste wnters en 26 wnters Hoeveel Zlvermeeuwen n WestEuropa overwnteren s net gekend De NoordwestEuropese broedpopulate bedraagt mnstens paar (Mennger et al 984) en s sndsden wellcht nog toegenomen Daarbj moet nog een aanzenljk aantal mmature, net broedende vogels bjgeteld worden De vogels de aan de Vlaamse kust overwnteren zjn voor het grootste deel van Nederlandse herkomst, doch daarnaast komen ook meer noordeljke vogels (NoordScandnave, Rusland) naar her afgezakt Er s trouwens vastgesteld dat Zlvermeeuwen n Nederland en Denemarken zelden meer dan 00 km van het broedgebed gaan overwnteren (Goldbach & Hansen 980) Om het belang van de Vlaamse kust toch even toe te lchten, cteren we enkele (opneuw net zo recente) telresultaten ut Nederland n het Deltagebed vareren de januaraantallen tussen 5000 en ex (Mennger et al 984, 985) Voor het Waddengebed bekomt men n januar totalen van 7000 tot ex (Smt & Wolff 980) Tellngen langs de volledge Nederlandse Noordzeekust leverden n januar 977 en 978 resp en 3558 ex op (Menger 977, Mennger & Becuwe 979) 5 Geelpootmeeuw Lams cachlnnbjs (?) Een vogel werd opgemerkt op het traject Oostende De Haan Vrjwel jaarljks zjn er enkele wnterwaarnemngen langs de kust Of het her echter wel degeljk om cachnnans gaat, bljft echter een open vraag 6 Grote Mantelmeeuw Lans marlnus De tellng leverde een totaal van 437 ex op Opvallende bj de verspredng s dat de soort sterk gekoncentreerd voorkomt n en nabj havengebeden (fguur 2) n de havengeul (nclusef Jzermondng) en op het nabjgelegen strand te Neuwpoort werden n totaal 290 ex geteld, n de haven van Oostende (nclusef spukom) 34 ex en n de Voor en Achterhavente Zeebrugge resp 8 en 269 ex Dt maakt een totaal van 64 ex Nader onderzoek zal moeten utwjzen of deze voorkeur voor havens n relate staat met het foerageergedrag van de soort De soort wordt daarnaast ook aangetroffenn de polders (oa ca 20 ex op slaapplaats te Merkem op 2 december 987) Een totaal van 500 a 2000 ex voor de ganse kuststreek (nclusef polders) ljkt ons een goede schattng 8 t f<" 0> T ", Ook voor deze soort zjn er wat de WestEuropese wnterpopulate betreft, geen cjfers voorhanden Wel vnden we n Mennger et al (984) een schattng van ca 0000 ex voor de Nederlandse mdwnteraantallen De 'Atlas van de Nederlandse Vogels' (SOVON 987) gewaagt van zeker vogels, met utscheters tot boven de 0000 n verhoudng ljkt het aantal aan de Vlaamse kust dan ook hoog n NoordwestEuropa broedt de Grote Mantelmeeuw aan de kusten van Scandnave, de Oostzee, de Brtse elanden en WestFrankrjk Vooral de noordeljke populates trekken n de wnter weg ut het broedgebed, vooral naar de Noordzeekusten Vogels de bj ons overwnteren zjn vooral afkomstg ut Noorwegen, Noordwest Rusland en GrootBrttanne 7 Drleteenmeeuw Rssa trdactyla n totaal werden 7 ex waargenomen (Mdden en Oostkust) Deze soort overwntert echter op open zee en vertoeft vrjwel steeds ver buten het zcht van de kust 8Ongedetennneerde meeuwen Lans spec Slechts een klen aantal meeuwen kon net op naam gebracht worden Het gng meestal om 'grote meeuwen': 72 ex op het traject BlankenbergeZeebrugge en 37 ex op het traject Oostende De Haan Verder ook 5 meeuwen spec tussen Westende en Oostende BESLUT Meer dan twntg jaar na het verschjnen van de Vlaamse Avfauna n 964, waren veel soorten aan een drngende statusherzenng toe Het verschjnen van Vogels n Vlaanderen (VLAVCO, 989) vulde deze leemte grotendeels n De wnterstatus van de meeste meeuwensoorten bleef echter een moeljke aangelegenhed door het ontbreken van brukbare gegevens (Vandenbulcke 989 a,b,c) Door de telresultaten n dt artkel dent de status voor dre soorten opneuw herzen te worden: Zlvermeeuw: 'wntergast (aan de kust) n vrj groot aantal' moet worden 'wntergast n groot aantal' Klene Mantelmeeuw: 'wntergast n klen aantal' moet worden 'wntergast n vrj klen aantal' Grote Mantelmeeuw: 'wntergast n vrj klen aantal' moet worden 'wntergast n vrj groot aantal' Een enkele totaaltellng ljkt msschen wel wat weng om verregaande concluses te trekken over het aantal overwnterende meeuwen langs de Vlaamse kust Toch menen we dat de tellng ons een vrj goed beeld geeft van het aantal meeuwen tjdens de wnter We hebben de ndruk dat het aantal meeuwen gedurende de wntermaanden (decemberjanuarfebruar) vrj stabel bljft Bj de Zlvermeeuw wordt dt trouwens deels bevestgd door gekleurrngde vogels de steeds opneuw op dezelfde plaatsen worden gezen 9

5 Weersomstandgheden kunnen natuurljk wel voor belangrjke fluctuateszorgen, doch dt aspect zal zeker tjdens de wnter heel weng gespeeld hebben n hoeverre grote schommelngen tussen verschllende wnters optreden, s ook net geweten We wllen het her echter net bj laten De tellng verlep vrj vlot en leverde mnder practsche problemen op dan verwacht We zouden dt onderzoek dan ook n 990 en 99 wllen verderzetten met een 4tal neuwe totaaltellngen (voorjaar, zomer, najaar, wnter) We hopen dat dt artkel mag bjdragen tot een grotere belangstellng voor 'Lardae' en dat de medewerkng n de toekomst dan ook geen problemen stelt DANKWQORD Herbj wllen we ale tellers bedanken, de zch net voorhand leten ontmoedgen bj deze meeuwentellng: N Roothaert, D Bonte, Pen B Opstaele, S Allen, T Germonpre, P Lnger, F Descheemaeker, G De Putter, J Vanpraet, F Wllemyns, L Maertens, M Vandewalle, P D'Hoore, R Lambrecht, R Depla, D Content, F Deruwe SUMMARY Wnterng Gulls along the Flemsh coast: a complete census n December 989 For the frst tme, on 3 December 989, a complete census of wnterng gulls along the Flemsh coast was carred out Countng took place at low tde and all gulls on the beach, at sea, n harbours and coastal areas were noted The polders were not censused The weather condtons durng the census were very fne (qute mld, lttle wnd) The whole wnter of was very mld The census provded the followng speces numbers: Blackheaded Gull Larus rdbundus: 0255 specmen; Common Gull Larus canus: 2876 spec; Lesser Blackbacked Gull Larus argentatus: 92 spec; Herrng Gull Larus argentatus: 235 spec; Whteheaded Gull Larus cachnnans (?): spec; Great Blackbacked Gull Larus marnus: 437 spec; Kttwake Rssa trdactyla: 7 spec The counted numbers per speces for each stretch are gven n table A graph of the speces numbers s made n fgure Fgure 2 shows the dstrbuton of each speces over the West, the Mddle and the East coast Fgure 3 presents the percentage of each speces occurng n the Harbour areas n the dscusson, the counted numbers of gulls along the Flemsh coast of the North Sea are ftted wthn a European context and compared wth the results of Dutch censuses Fnally our census results show that the numbers of Herrng, Great Blackbacked, and Lesser Blackbacked Gulls along our coast have been underestmated n the past and that a status revson s necessary Further studes about numbers and dstrbuton of gulls along the Flemsch coast wll be made n 990 and 99 op + v "' RESUME Recensement complet en decembre 989 des Lardes hvernant au long de la cote flamande Un premer recensement complet des Lardes hvemant au long de la cote flamande fut effectue e 3 decembre 989 Les comptages eurent leu a maree basse et on nota tous les Lardes se trouvant sur la plage sur mern dans les regons portuares et sur e lttoral Les polders ne fu:ent pont'recenses Les condtons atmosherques etaent tres bonnes (temps relatvement doux, peu de vent) Tout hver fut d'alleurs tres doux On nota les resultats suvants : Mouette reuse Larus rdbundus : 0255 exemplares; Goeland cendre Larus canus : 2876 ex; Goeland brun Larus fuscus : 92 ex; Goeland argente Larus argentatus : 235 ex; Goeland leucophee Larus cachnnans (?) : ex; Goeland marnlarus marnus : 437 ex; Mouette trdactyle Rssa trdactyla: 7 ex Le tableau fournt les nombres des effectfs pour chaque espece par tron<;on Les totaux de chaque espece font l'objet d'un graphque dans la fg La fg 2 reprend la repartton de chaque espece sur les partes ouest centrale et est de la cote ' La fg 3 nous donne pour chaque espece de Lardes e pourcentage d'oseaux se trouvant dans les regons portuares La dscusson comporte les resultats de la cote flamande places tlans e cadre europ!en et la comparason des totaux obtenus avec ceux de recencements effectues dans les PaysBas Fnalement, l resulte de nos resultats que par e passe les nombres de Goelands argentes, marns et bruns A notre cote furent sousevalues et qu'une revson du statut de ces oseaux 's'mpose Des etudes complementares'et des recherches concernant e denombrementet la repartton des Lardes au long de la cote flamande se poursuvront en 990 et 99 LTERATUUR BUSE M & F TOMBEUR, 988 Vogels tussen Zwn en Saeftnghe De avfauna van zeuwsvlaanderen Mddelburg, Stchtng Natuur en Recreatenformate DEBRUYNE R, 989 Stormmeeuw Larus canus n: Vogels n Vlaanderen Voorkomen en verspredng;p 2425 MP DESENDER K & P HOUWEN, 984 Voedseltrek van eenden slaaptrek van meeuwen Verslag van een gedetaleerde avondtellng n het BlankaartgebedWelewaal 50: 4349 DEVLLERS P, 982 Larus canus hene en Belgque De Gervalk 72: 070 GOLDBACH R & K HANSEN, 980 De Zlvermeeuw Kosmos Vogelmonografeen Kosmos, Amsterdam LOOS J, jaar watervogeltelngen op de Mose zandputten Verhandelng St Jan Berchmanscollege, Mol 0 +

6 MENNGER P, 977 Resultaten van een vogeltellng langs de Nederlandse en Belgsche Noordzeekust n januar 977 watervogels 2: 7984 MENNGER P & M BECUWE, 979 Resultaten van dre vogeltellngen langs de Nederlandse en Belgsche Noordzeekust n het sezoen watervogels 4: 6269, MENNGER P, H BAPTST en G SLOB, 984 Vogeltellngen n het Deltagebed n 975/76 979/80 Rjkswaterstaat & Staatsbosbeheer, MENNGER P, H BAPTST en G SLOB, 985 Vogeltellngen n het Deltagebed n 980/8 983/84 Rjkswaterstaat & Staatsbosbeheer PAULUSSEN J, 989 Kokmeeuw Larus rdbundus n: Vogels n Vlaanderen Voorkomen en verspredng p 2223 MP, Bornem PRATER AJ, 98 Estuary Brds of Brtan and reland Calton ROGGEMAN W, 970 The mgraton of Larus rdbundus rnged as chck n the North of Belgum De Gervalk 60: 3032,' " SMT C & W WOLFF (eds), 980 Brds of the Wadden Sea Leden SOVON, 987 Atlas van de Nederlandse Vogels Arnhem VANDENBULCKE P, 989 a Grote Mantelmeeuw Larus marnus n: Vogels n Vlaanderen Voorkomen en Verspredng p 22 MP, Bornem VANDENBULCKE P, 989 b Zlvermeeuw Larus argentatus n: Vogels n Vlaanderen Voorkomen en Verspredng p 2627 MP, Bornem VANDENBULCKE P, 989 c Klene Mantelmeeuw Larus fuscus n: Vogels n Vlaanderen Voorkomen en Verspredng p 2526 MP, Bornem VLAVCO, 989 Vogels n Vlaanderen Voorkomen en verspredng MP, Bornem Koen Devos, Laboratorum voor EcologJe der Deren, ZOOgeografe en Natuurbehoud, RUG, KL Ledeganckstraat 35, 9000 Gent \ Rud Debruyne, Het Bedelf 32, 860 Dksmude Foto baven : Grote Mantelmeeuw Larus mannus (roto: F De Ruwe) Foto onder: Stormmeeuw Lams canus (roto: F De Ruwe) DEZE FOTO'S WERDEN U GESCHONKEN DOOR DE FRMA ZESSHVL BELGUM (verrekjkers) ZEXX, 2 l,"\ ZCSS f luff;> O)(""'O':hrl Wt' (;rflllafly