cbs Bloemenhof CBS Bloemenhof januari

Transcriptie

1 cbs Blemenhf CBS Blemenhf januari

2 Prtcl dyslexie Inhudspgave 1. Inleiding 2. Signalering en aanpak bij lees- en spellingprblemen. 3. Interventie dr externe deskundigen. 4. Samenwerking met externen. 5. Dyslexieverklaring 6. Mgelijkheden vr cmpenserende en dispenserende maatregelen 7. Cmmunicatie met uders 8. Overgang Primair nderwijs naar Vrtgezet nderwijs 9. Bijlagen - Stappenplannen vr de verschillende grepen. - Beken ver kinderen met dyslexie f leesprblemen. - Een lege afsprakenkaart vr leerlingen met dyslexie. CBS Blemenhf januari

3 1. Inleiding CBS Blemenhf besteedt veel aandacht aan het vregtijdig signaleren en de begeleiding van leerlingen met lees- en spellingprblemen. Indien deze zrg en begeleiding nvldende resultaten heeft spreken we van lees- en spellingprblemen en bij diagnse ver dyslexie. Als definitie van dyslexie hanteren we de definitie van de gezndheidsraad: Dyslexie is een strnis die gekenmerkt wrdt dr hardnekkige prblemen bij het aanleren en het accuraat en/f vlt tepassen van de wrdidentificatie bij het lezen en/f spellen. Er is dus bij dyslexie altijd sprake van: Een ernstige lees- en/f spellingsachterstand Een hardnekkig didactisch resistent prbleem Trage/nnauwkeurige wrdidentificatie Om de hardnekkigheid van de lees- en spellingsprblemen vast te kunnen stellen, met zijn aangetnd dat, na een peride van intensieve en planmatig pgezette begeleiding het autmatiseringsprbleem zich nverlet blijft vrden. Dit prces wrdt bijgehuden in de grepsplannen en het LOVS binnen Parnassys. In dit prtcl wrdt beschreven he p CBS Blemenhf wrdt gewerkt aan het vrkmen, nderkennen en aanpakken van lees- en spellingprblemen. Dit prtcl maakt nderdeel uit van het zrgplan CBS Blemenhf. CBS Blemenhf januari

4 2. Signalering en aanpak bij lees- en spellingprblemen. Als basis gebruiken wij het bek: Leesprblemen en dyslexie in het basisnderwijs en de website: Masterplan dyslexie. Leerlingen wrden z vreg mgelijk gesignaleerd. Kinderen met een familiair risic wrden gesignaleerd dr middel van het intakefrmulier. Verder wrdt er gesignaleerd dr tetsen en bservaties. grep 1: fnemisch bewustzijn in juni grep 1: OVK in juni grep 2 + herfstleerlingen (ktber-nvember-december) fnemisch bewustzijn: in december grep 2 Cit taal vr kleuters in januari grep 2 OVK in mei Dr het afnemen van de tetsen fnemisch bewustzijn wrden de leerlingen gesignaleerd. Leerlingen die p deze tets nvldende scren krijgen extra aanbd binnen de grep. Dit gebeurt dr middel van pre-teaching en extra instructie in de kleine kring. De leerkracht en de intern begeleider beslissen hier samen ver. Dit kan het geval zijn bij bijvrbeeld: een hele beperkte letterkennis, uder(s) dyslectisch zijn, uitval bij de tets fnemisch bewustzijn. Grep 3: - Signalering vlgens de methde Veilig leren lezen. Aan het eind van elke kern wrdt een tets afgenmen. - De herfstsignalering, wintersignalering, lentesignalering, eindsignalering. - Vlgens de tetskalender wrden kinderen in januari en juni getetst met behulp van de AVI en DMT tets. De kinderen in de zrggrep, met een IV f V scre p de laatst afgenmen DMT is er een tussentetsmment vr AVI in maart/april. Leerlingen die wrden gesignaleerd krijgen extra begeleiding, instructie en aanbd p maat vlgens het grepsplan. De leesmethde Veilig Leren Lezen is hierbij leidend. Na de herfstsignalering kan het preventieve leesprgramma Buw! wrden ingezet. Grep 4 tt en met 8: - Signalering naar aanleiding van de tetsgegevens eind grep 3. Kinderen die het einddel van de vrige grep niet gehaald hebben kmen in de zrggrep van het grepsplan. - Op het mment dat kinderen drie keer een E scre (dit zijn niet alle kinderen met een V scre) achter elkaar scren. Vullen we met de leerkrachten en uders een dyslexiedssier in van een instantie die de uders mgen kiezen. Vr meer infrmatie zie hfdstuk 4. - Hierbij wrdt gebruik gemaakt van de tetsen van de methde Statin Zuid. Z CBS Blemenhf januari

5 kunnen we kinderen in de gede begeleidingsgrep binnen het grepsplan plaatsen. - In de zrggrep krijgen de kinderen begeleide instructie en inefening vlgens de methde Statin Zuid. Daarnaast is er sprake van een uur extra lezen vr kinderen die E-scres halen p de DMT tetsing. In individuele gevallen kunnen hier k kinderen aan tegevegd wrden die geen E scres halen, maar die nvldende vruitgang laten zien. - De inhud van het extra uur lezen heeft verschillende mgelijkheden: Gebruik van Buw! Tutrlezen in grep 2 tt en met 4. Cnnect lezen. Ralfi lezen. Lezen uit een bek en werkbek van Estafette nieuw, vlgens aanpak 1. Tneellezen. Samenleesbeken. Leesbladen van Luc Kning (nieuwe versie). Met een tutr uit grep 7 f 8 lezen. - Waar mgelijk wrdt de hulp in de grep gebden. Waar ndig wrdt de hulp buiten de grep gebden, dr een remedial teacher f nderwijsassistent. Overzicht signaleringsmiddelen per grep Delen vrtgezet technisch lezen Grep Meetmment Gemiddelde lezers (AVI-beheersingsniveau) Dyslectische leerlingen (hgste AVIinstructieniveau)* Midden afname M4 E3 Eind afname E4 M4 Midden afname M5 E4 Eind afname E5 M5 Midden afname M6 E5 Eind afname E6 M6 Midden afname M7 E6 Eind afname E7 M7 Midden afname AVI-plus E7 Eind afname AVI-Plus AVI-plus *tijdens de afname wrdt met name gekeken naar het nauwkeurig en vleiend verklanken van de tekst. De tijd is minder van belang. We streven er naar m in elk geval m in grep 8 niveau E6 te beheersen p het niveau binnen de gestelde tijd. Verdere prcedure: CBS Blemenhf januari

6 de signaleringen wrden afgenmen dr de grepsleraren / Intern begeleider; de resultaten wrden geregistreerd in het digitale leerlingvlgsysteem Parnassys; waar mgelijk wrdt de tetsing uitgeverd dr de grepsleerkracht. Daarnaast is er een grep mensen die vanuit het taakbeleid uren krijgen m de tetsing te realiseren. vr de AVI tetsing wrdt naast de registratie van het beheersingsniveau in Parnassys een analyse gemaakt van het lezen in een apart wrd-dcument, dat k naar de intern begeleider wrdt gestuurd. grepsplannen wrden 2 x per jaar pgesteld en in nvember en maart vindt evaluatie plaats naar aanleiding van de tussentetsing. Als er wijzigingen zijn in het grepsplan dan wrden deze genteerd. de grepsleraar bespreekt aan het einde van het schljaar de begeleidingsplannen van de laatste interventieperide met de leraar van de vlgende grep en draagt eventueel drlpende plannen ver. grepsplannen wrden in dc. leerkrachten geplaatst, handelingsplannen wrden geëvalueerd in Parnassys geplaatst. CBS Blemenhf januari

7 3. Interventie dr een externe deskundige. Wanneer een leerling ndanks alle inspanningen nvldende vruit gaat, wrdt z ndig externe hulp gecnsulteerd. Dit gebeurt in verleg met de uders. Hiervr kan de rthpedagg van Chrn benaderd wrden. Daarnaast is er k nauw verleg met de lgpedist van Cnnect lgpedie. Ged verleg tussen de verschillende betrkkenen is van grt belang m de hulp z efficiënt mgelijk te laten verlpen. Als bij de evaluatie van het handelingsplan blijkt dat het effect nvldende is, kunnen in verleg met de intern begeleider andere prgramma s/materialen ingezet wrden. Als de leerling in aanmerking kmt vr een dyslexienderzek en eventuele behandeling verged wrdt, adviseert de grepsleerkracht in samenspraak met de intern begeleider, uders hun kind aan te melden bij een externe instantie die cntracten heeft met de gemeente Hardenberg. CBS Blemenhf januari

8 4. Samenwerking met externen. Ouders hebben de vrijheid m te kiezen welke externe behandelaar zij benaderen vr nderzek en eventueel behandeling. Op de Blemenhf werkt lgpediepraktijk Cnnect. In samenwerking met Pent bieden zij dyslexienderzeken en behandelingen aan. Daarnaast wrdt k regelmatig samengewerkt met Lgpedisch spectrum Nederland, die samenwerkt met Berkel B, en de IJsselgrep. Waar mgelijk willen we nderzek en behandeling laten plaatsvinden p de Blemenhf, zdat zrg dichtbij de leerlingen wrdt gerealiseerd. Cntacten verlpen via de intern begeleider. CBS Blemenhf januari

9 5. Dyslexieverklaring We spreken niet van dyslexie tt, vlgens de fficiële criteria dr een GZpsychlg/rthpedagg, is vastgesteld dat er sprake is van dyslexie. In alle gevallen van lees- /spellingprblemen wrdt de leerling extra begeleid. De inhud van de begeleiding is niet anders. Als leerlingen een dyslexieverklaring hebben zijn er wel meer mgelijkheden met betrekking tt cmpensatie en het gebruik van hulpmiddelen. We kunnen aangeven dat er kenmerken van dyslexie zijn, als: De leerling specifieke prblemen heeft met lezen en/f spellen (rekenen en lees-/taalbegrip zijn vldende); Vanaf het begin van het leesprces ernstige autmatiseringsprblemen zijn geweest (IV f V- scre p DMT/AVI tets in grep 3 en 4); Sprake is van een discrepantie tussen de mgelijkheden van de leerling (IQ) en de resultaten p het autmatiseren van lees- en spellingshandelingen. Er intensief met handelings-/ grepsplannen is gewerkt, maar het effect gering is; (Intensief = gedurende een half jaar 1 uur extra per week); In grep 8 naar aanleiding van de bespreking van de NIO en de tetsresultaten van Cit blijkt dat er mgelijk sprake is van dyslexie, maar de leerling ng niet eerder in aanmerking is gekmen vr dyslexienderzek mdat (net) niet aan de bvenstaande criteria werd vldaan. In het 10-minutengesprek f een tussendr aangevraagd gesprek bespreken we de gesignaleerde prblemen met de uders. Een dyslexienderzek bestaat uit: Onderkennende diagnse Het vaardigheidsniveau van het lezen en/f spellen ligt significant nder dat van leeftijdgenten. Er is sprake van een significante achterstand wanneer een leerling p een genrmeerde tets vr technisch lezen en/f spellen behrt tt de tien prcent zwakst scrende in zijn grep. Dit betekent in de praktijk een IV / V scre p de DMT/AVI en/f p de Cit tets Spelling. Het prbleem in het aanleren en tepassen van het lezen en/f spellen p wrdniveau blijft bestaan k wanneer vrzien wrdt in adequate remediërende instructie en efening. Didactische resistentie kan pas wrden aangetnd wanneer leerling gedurende minstens een half jaar 1 uur per week extra instructie en efening in technisch lezen en/f spellen heeft ntvangen van zijn leerkracht, remedial teacher f nderwijsassistent p schl. De schl levert, indien gevraagd, de gegevens van het leerlingvlgsysteem aan bij de instelling die het dyslexienderzek uit vert. Verklarende diagnse Het betreft een vijftal criteria: - Stemt de beheersing van lezen en spellen p wrdniveau niet vereen met algemeen cgnitief functineren van het kind? - Beïnvledt de werkstijl van het kind het aanpakgedrag van het kind met betrekking tt lezen en spellen? - Is er sprake van tekrten in de fnlgische verwerking? (nvldende f zeer lage scre p auditieve synthese/analyse, klanknderscheiding, auditieve synthese in klankgrepen) - Is er sprake van tekrten in de klank-teken kppeling? CBS Blemenhf januari

10 - Is er sprake van tekrten in de snelheid van de verwerking van talige infrmatie, in het bijznder ten aanzien van symblen (cijfers en letters)? Indien uders in aanmerking willen kmen vr vergeding van het nderzek en eventuele behandeling die dr de gemeente verged wrdt, mag er geen sprake zijn van cmrbiditeit. Dit betekent dat er geen andere prblemen zijn die de rzaak kunnen zijn van de lees- en spellingprblemen (bv ADHD). Indien dit wel het geval is kan er in uitznderlijke gevallen sprake zijn van nderzek bij andere prblemen. Er met dan dr een GZ psychlg zijn vastgesteld dat de belemmering dr de diagnse ten pzichte van het lees- en spellingprbleem niet meer aanwezig is dr gede behandeling/medicatie. Handelingsgerichte/indicerende diagnse Vral de mate en de ernst van de nderwijsbelemmering die de leerling ndervindt zijn bepalend vr de indicatie tt behandeling. Dyslexie kan samengaan met andere leerstrnissen in andere vaardigheden (bijvrbeeld rekenen, cmmunicatie vaardigheden, specifieke taalstrnissen). Dyslexie kan samengaan met meer algemene strnissen (beperkte intelligentie, zintuiglijke strnis, ADHD). Dyslexie kan gepaard gaan met prblemen in het psychsciale functineren. Afgeven van een dyslexieverklaring De basisschl stemt de begeleiding van kinderen af p de mgelijkheden van het kind. Een dyslexieverklaring is daarbij niet ndig f direct van belang vr de aanpak van de lees- en/f spellingprblemen. De basisschl verricht diagnstisch nderzek, stemt de begeleiding daarp af en hudt het leerling-dssier/dyslexiedssier bij. Indien het vermeden bestaat van dyslexie, met inachtneming van de criteria van de Gezndheidsraad, zal dit met de uders wrden besprken. Een dyslexieverklaring mag alleen wrden afgegeven dr functinarissen die een academische graad hebben in de klinische (kinder- f jeugd-)psychlgie f rthpedaggiek, evenals een erkende bekwaamheidsregistratie in de psychdiagnstiek, minimaal p het niveau van de BIG registratie Gezndheidszrgpsychlg (GZ psychlg). De dyslexieverklaring heeft een nbeperkte geldigheidsduur. Het kan echter wenselijk zijn m bepaalde nderdelen van de verklaring na verlp van tijd aan te passen aan de dan geldende mstandigheden met het g p veranderingen in aanpak f faciliteiten. Een dyslexieverklaring wrdt afgegeven vr lezen en/f spellen. CBS Blemenhf januari

11 6. Mgelijkheden vr cmpenserende en dispenserende maatregelen Leerlingen met ernstige leesprblemen hebben veelal meite met de teksten in de begrijpend leesmethde en de zaakvakken. Bij deze leerlingen wrdt nagegaan welke hulp zij ndig hebben en welke faciliterende maatregelen genmen meten wrden. We vinden het hierbij belangrijk m met d leerling in gesprek te gaan en dat de leerling de maatregel prettig en helpend vindt. Psych-educatie: We besteden waar mgelijk en ndig aandacht aan wat dyslexie is in de klas, dit wrdt k wel psych-educatie genemd. Dit kan bestaan uit het bespreken wat dyslexie is, kijken van een filmpje, uitleg ver hulpmiddelen f het vrlezen van een bek waarin bv. iemand dyslexie heeft. In de bijlage staan beken die gaan ver dyslexie. Indien ndig kan er krtdurende individuele hulp dr de intern begeleider wrden gebden. Schl beschikt ver het prgramma Jesse heeft dyslexie van Esther Mlema, een prgramma vr psych-educatie bij dyslexie. Cmpenserende middelen: De leerlingen mgen gebruik maken van Lezen in kleur f een leesliniaal. De leerkracht prbeert met de kinderen uit wat de leerling prettig vindt. De leerlingen mgen gebruik maken van vergrte versies. Leerlingen gebruiken dyslexiesftware als dit ndig is. Of dit ndig is wrdt bepaald in verleg met uders, leerling, leerkracht en intern begeleider. Het kmt ng veel vr dat teksten klassikaal gelezen wrden waardr vrleessftware minder ndig is. Als dit wel ndig is, heeft dit vaak te maken met het vergrten van de zelfstandigheid van de leerling en/f het verwerken van de lesstf. In grep 8 is het belangrijk m het gebruik van sftware te bespreken. Kinderen zullen p het vrtgezet nderwijs meer zelfstandigheid meten laten zien en dan kan sftware ndersteunend zijn. Het is dan belangrijk dat kinderen p de basisschl hier al een peride mee gewerkt hebben, dit accepteren, leren prblemen p te lssen en het nut ervan te ervaren. Op de Blemenhf wrdt het prgramma Sprint aangebden. Er zijn 3 USB sticks aanwezig die p elke cmputer kan wrden aangeslten. Als uders andere prgramma s hebben aangeschaft vr het vrlezen, zals Kurzweil, dan staan we pen vr de begeleiding van de kinderen met behulp van deze prgramma s. Waar ndig adviseren we uders m samen met hun kind een training te vlgen m de vaardigheden te efenen. Met het prgramma Sprint kan een leerling p elke cmputer werken. Als de leerling een ander prgramma heeft kan het zijn dat het ndig is m een eigen laptp van huis mee naar schl te nemen. Ouders wrdt dan gevraagd hier zrg vr te dragen en k te zrgen vr de technische ndersteuning. Schl zal de bendigde digitale beken aanschaffen via Dedicn Educatief en p de laptp f stick installeren. Behandeling: Als kinderen een dyslexiebehandeling f behandeling bij lgpedie vlgen zijn we p schl p de hgte van de werkwijze van de behandelaar. We vragen de behandelaar zveel mgelijk aan te sluiten bij de methde van schl en vrzien in infrmatie ver nze methde. Waar mgelijk CBS Blemenhf januari

12 willen we k de aandachtspunten van de behandelaar tepassen bij de leerling in nze lessen, zals het gebruik van een hulpkaart taal in blkjes f hulpkaarten bij de ONL behandeling. Cittetsen: De tetsen rekenen, studievaardigheden en wrdenschat wrden mbv. de digitale versie van Cit afgenmen, mbv de cmputer. Daarna wrden de scres handmatig in Parnassys gezet. Tetsen die zelf gelezen wrden (bv AVI tetsen), mgen vergrt wrden als leerlingen dit prettig vinden. Er mag gebruik wrden gemaakt van Lezen in kleur f een leesliniaal als de leerling dit k tijdens de reguliere lessen det en prettig vindt. Bij begrijpend lezen geldt dat de leerlingen deze in principe zelf lezen. De leerlingen met dyslexie maken allemaal de tets in kleinere delen. De teksten wrden verspreid ver een dag en/f meerdere dagen. Het belangrijkste is dat zij een kleine pauze hebben in de tussentijd, mdat deze tetsen vr deze leerlingen extra veel energie ksten. Het gebruik van vrleesmateriaal bij de tets begrijpend lezen mag alleen wrden gebden als een leerling in de reguliere lessen k gebruik maakt van vrleessftware. Dit wrdt alleen gedaan in verleg met de IB er. Er wrdt niet dr leerkrachten vrgelezen, maar dr een cmputer. Mgelijke maatregelen bij lezen: Meilijke wrden mgen wrden vrgelezen dr een leesmaatje. Inzetten dyslexieprgramma p de cmputer. Op schl zijn USB sticks aanwezig met het prgramma Sprint. Er wrdt bij tetsing gelezen znder tijdsdruk. Er is een schlaccunt van Leerlingen mgen hiervan gebruik maken, het del is vral m de leesmtivatie te vergrten/behuden. De intern begeleider kan een accunt aanmaken vr een kind. In de persneelskamer staan speciale beken vr kinderen met leesprblemen. Indien teksten/tetsen ingesprken beschikbaar zijn mag daarvan gebruik wrden gemaakt. Leerlingen met dyslexie krijgen vldende leestijd. Zaakvakteksten mgen thuis wrden vrbereid. Biebbeken kunnen p meilijkheidsgraad wrden gekzen dr het makkelijk lezen symbl en een AVI cdering. Leestaken wrden verlicht (minder pagina s). Leesteksten wrden vergrt. Mgelijke maatregelen bij spelling: De leerling mag alle hulpmiddelen gebruiken die leiden tt minder spelfuten zals wrdenbek, regelkaart, tekstverwerker. Gebruik maken van een efenprgramma, zals Bln en Dexlex. Bij dictees wrden wrden geschreven in plaats van zinnen. Er mag gebruik gemaakt wrden van een cmputerprgramma, zals Sprint met een wrdvrspeller, f van de Wrd-spellingcntrle. Als er met ndersteunende sftware wrdt gewerkt is het belang van het uitluisteren van CBS Blemenhf januari

13 wrden grt. In de bvenbuw, grep 7 en 8, wrdt hier specifiek aandacht aan besteed. Bij bepaalde vaknderdelen, zals bijv. tpgrafie en Engels wrden spelfuten niet in de berdeling meegenmen. Schrijftaken wrden verlicht (bv minder pagina s). Aanbieden van een minimumprgramma (dispensatie). CBS Blemenhf januari

14 7. Cmmunicatie met uders Als er sprake is van hardnekkige lees- en spellingprblemen bespreken we met uders he we hun kind het best kunnen begeleiden. In het geval van ernstige lees-/spellingprblemen hebben we het vertruwen en de medewerking van uders ndig m tt gede resultaten te kunnen kmen. Daarbij is vr ns niet alleen het lees- en spellingniveau van belang, maar k het sciaalemtineel functineren van de leerling. Wij huden ns aan de criteria vr het vaststellen van ernstige lees- en spellingprblemen/dyslexie zals vastgelegd dr de Gezndheidsraad in 2000 en behandelmethden waarvan vast is gesteld dat ze effect hebben (Prtcl leesprblemen en dyslexie, 2008). Rl van de uders bij lezen Hulp van de uders heeft alleen zin als zij een actieve rl willen spelen bij het verbeteren van de leesntwikkeling van hun kind. Het gaat daarbij m kwaliteit en de regelmaat van hun inzet. Vier keer per week een kwartier de vlle aandacht is effectiever dan één keer per week een uur. De begeleiding p schl en thuis met in elkaars verlengde liggen. De leerkracht geeft p schl instructie p het niveau dat het kind net aankan en uders ndersteunen het beheersingsniveau. Vrwaarde is dat de relatie tussen uders en kind ntspannen is zdat het leesplezier van het kind vrp blijft staan. In een udergesprek kunnen uders tips krijgen ver keuze van leesmateriaal, samen lezen, verbeteren van futen enz. Rl van de uders bij spelling Het thuis efenen vindt plaats ter ndersteuning van het efenen p schl. Het thuis efenen kan betere resultaten pleveren als uders tips krijgen ver he ze het dictee met hun kind kunnen efenen. Tevens kunnen de uders altijd bij de leerkracht kmen vr vragen. De uders zijn vaak terecht bezrgd ver de vrderingen van hun kind. Ze kunnen veel den m de psitieve leerhuding, het leesplezier en de emtinele ntwikkeling te bevrderen. De leerkracht brengt regelmatig de uders p de hgte van de vrderingen van het handelingsen/f grepsplan, en geeft hen adviezen vr de thuissituatie. Te denken valt aan de vlgende adviezen: - Veel vrlezen. - Kind stimuleren te vertellen ver gebeurtenissen. - Rustig en duidelijk praten. - Futen in zinsbuw en uitspraak verbeteren dr de zin ged te herhalen, znder de fut daadwerkelijk te benemen. - Abstracte begrippen als dagen, maanden, kleuren, links/rechts efenen. - Regelmatig praten ver he het p schl gaat. - Benadrukken wat het kind ged kan. - Helpen bij het huiswerk: verdelen in stappen, helpen bij het maken van een planning. - Rustige mgeving scheppen. - Eventuele prblemen met de leerkracht bespreken. - Verwachten dat vruitgang gestaag gaat dr veel efenen. - Verwachten dat kleine futjes gemaakt blijven wrden (de/het/een). - Meilijke wrden bespreken, m z de wrdenschat te vergrten. - Kennis laten nemen van wat er in de wereld gebeurt, bv. dr het jeugdjurnaal te kijken. - Futen in spntane geschreven taal niet aanrekenen. - Bdschappen laten den en zelf laten betalen. - Kaartlezen p vakantie / in de aut. CBS Blemenhf januari

15 8. Overgang primair nderwijs naar Vrtgezet nderwijs De gesignaleerde lees- en/f spellingprblemen en gegeven begeleiding meten tijdig en duidelijk met uders besprken wrden, zdat uders hier rekening mee kunnen huden bij de keuze van schl/type van vrtgezet nderwijs. Tevens dient de schl vr vrtgezet nderwijs (via zgn. kude en warme verdracht) tijdig en afdende te wrden geïnfrmeerd zdat de kinderen z nnderbrken mgelijk begeleid kunnen wrden bij hun verdere lees- en/f spellingntwikkeling. Bij leerlingen met ernstige lees- en spellingprblemen geeft de leerkracht extra infrmatie met betrekking tt: Heeft de leerling wel/geen dyslexieverklaring? Welke lees- en/f spellingprblemen zijn gesignaleerd? Welke aanpassingen met betrekking tt het aanbd en verwerking van het lezen en/f spellen hebben er in het basisnderwijs plaatsgevnden? (.a. aanpassingen aan prgramma, extra hulp, hulpmiddelen, huiswerk, inzet uders, cmpenserende/dispenserende maatregelen)? Wat waren de resultaten van deze aanpassingen? Wat is het huidige lees- en spellingniveau? Sciaal-emtineel functineren van de leerling. Als leerlingen in het VO kmen is het belangrijk dat zij al kennis hebben gemaakt met de mgelijkheden van dyslexiesftware. De IB-er kan hierin adviseren f ndersteunen. CBS Blemenhf januari

16 9. Bijlagen Het prtcl bevat een aantal bijlagen waarin de stappenplannen vr de diverse grepen staan mschreven. CBS Blemenhf januari

17 Stappenplan vr grep 2 Actie dr de leerkracht en intern begeleider Stap 1 aanvang grep 2 Stimuleren van geletterdheid middels de uitgangspunten van beginnende geletterdheid. Gericht aanbd verrijken vr leerlingen met een nvldende klankbewustzijn ( fnemisch en fnlgisch) en letterkennis. Stap 2 januari afname kleutertetsen Taal vr kleuters, auditieve analyse, auditieve synthese. Invullen signaleringslijst. Individueel handelingsplan pstellen vr leerlingen die uitvallen. Starten met Buw! tutrlezen. Stap 3 januari / juni Aanbd verrijken vr lln. met een nvldende klankbewustzijn en letterkennis. Stap 4 juni Afname kleutertetsen vr leerlingen met een IV f V scre. Taal vr kleuters, auditieve analyse, auditieve synthese. Handelingsplan evalueren en bijstellen. Stap 5 einde schljaar Overdracht naar grep 3 Na het tetsen, wrden de verschillende tetsen geanalyseerd. Risic lezers en spellers wrden uitgebreid besprken met de intern begeleider. De analyse en bevindingen van zwel de leerkracht als intern begeleider wrden genteerd in het analysefrmulier CITO en pbrengstgericht werken en wrdt tegevegd binnen het leerlingvlgsysteem Parnassys. CBS Blemenhf januari

18 Stappenplan vr grep 3 Actie dr de leerkracht en intern begeleider Stap 1 Aanvang beginsituatie vastleggen van alle grep 3 leerlingen bij aanvang leesnderwijs. Stap 2 ktber Meetmment 1: Herfstsignalering Tetsen van alle leerlingen; ( V.L.L kern 3) Bij een nvldende scre p de herfstsignaleringstets wrden de vlgende tetsen afgenmen: 1. Auditieve analyse 2. Auditieve synthese Vr deze leerlingen wrdt een handelingsplan pgesteld Stap 3 ktber -januari Interventieperide 1: Elementaire leeshandeling. Stap 4 januari Meetmment 2:Wintersignalering Letterkennis en elementaire lees-/spellinghandeling N.B.: Dit meetmment vindt plaats nadat alle letters in de methde zijn aangebden. Bij een nvldende scre p de wintersignaleringstets wrden de vlgende tetsen afgenmen: 1. Auditieve analyse 2. Auditieve synthese Vr deze leerlingen wrdt een handelingsplan pgesteld. Bij de lpende handelingsplannen wrdt het effect van de interventie vastgesteld en het handelingsplan wrdt bijgesteld. Stap 5 januari -maart Interventieperide 2: Vlledigheid letterkennis en decdeersnelheid mkm-wrden. Stap 6 eind maart Meetmment 3: Lentesignalering ( V.L.L kern 8) letterkennis en decdeersnelheid Tussenmeting van de leesvaardigheid bij de zwakke lezers. Effect interventie van zwakke leerlingen. CBS Blemenhf januari

19 Vaststellen en begeleidingsplan bijstellen. Stap 7 maart mei Interventieperide 3: Autmatisering van leesprces mkm- en mmkmm-niveau Stap 8 eind mei/ begin juni Meetmment 4 en eind evaluatie Lees- en spellingvaardigheden tetsen van alle leerlingen; CITO DMT; AVI; Spellingtets eind 3 Lager dan beheersing niveau M3 de vlgende nderdelen afnemen: 1. Letters benemen 2. Letterdictee Bij nvldende inzicht wrden de vlgende tetsen afgenmen: 1. Auditieve analyse 2. Auditieve synthese. Eindsituatie en effecten van de interventies vastleggen in het handelings- f grepsplan binnen Parnassys/dc leerkracht. Advies begeleiding in grep 4 frmuleren,bespreken met de leraar van grep 4 en beschrijven in de verdracht. Handelings- f grepsplan kmend schljaar maken. CBS Blemenhf januari

20 Stappenplan vr grep 4-8 Actie dr de leerkracht en intern begeleider Stap 1 september Beginsituatie vastleggen van alle leerlingen; plan van aanpak maken vr zwakke lezers in het grepsplan. Dit zijn kinderen die niet het minimumniveau p Avi niveau halen f p de DMT een IV f V scren. Cncrete aanwijzingen staan in de grepsplannen van Statin Zuid. Stap 2 september januari Interventieperide 1 Stap 2a nvember Tussenmeting leerlingen met handelingsplan f grep intensief binnen grepsplan: tetsen Statin Zuid (m.u.v. grep 8). Stap 3 januari Meetmment januari: Lees- en spellingvaardigheden tetsen van alle leerlingen; Effect interventie van zwakke leerlingen vaststellen en handelingsplan / grepsplan bijstellen. De behaalde resultaten analyseren en pslaan binnen Parnassys/ dc leerkracht. Stap 4 februari - juni Interventieperide 2 Stap 4a maart Tussenmeting leerlingen met handelingsplan f grep intensief binnen grepsplan: tetsen Statin Zuid (m.u.v. grep 8). Stap 5 juni Meetmment juni en eind evaluatie: Lees- en spellingvaardigheden tetsen van alle leerlingen; Effect interventie van zwakke leerlingen vaststellen en handelingsplan / grepsplan bijstellen. De behaalde resultaten analyseren en pslaan binnen Parnassys/ dc. leerkracht. Advies begeleiding in de vlgende grep frmuleren, bespreken met de leerkracht en beschrijven in de verdracht. (grep 8 verdracht naar het VO) Individueel handelingsplan / grepsplan pstellen (muv grep 8) CBS Blemenhf januari

21 CBS Blemenhf januari

22 Leesbeken ver dyslexie Hiernder staan beken ver kinderen die lezen meilijk vinden. Annemarie Bn: Ouders!?! De uders van Sterre zijn gescheiden. Haar vader ziet ze niet meer. Dan krijgt haar meder een ngeluk. Gelukkig heeft ze haar vriendin Kiki. Mirjam Oldenhave: Lief, liefde, geliefd Samira pest iedereen in de klas. Ok Jessy, mdat ze niet ged is met lezen. Jessy en haar vriendin maken een plan m Samira een lesje te leren. Maar is het wel z'n ged plan? Jacques Vriens: Ga jij maar p de gang! Ward heeft meite met lezen. Hij is vaak druk. Hij krijgt vaak p zijn kp van de meester. Dan gaat hij naar een speciale schl. Marjlein Sneij: Heks in de klas Heksie wil leren lezen. Ze gaat naar een schl in de mensen wereld. Het lezen blijft meilijk. Heksie heeft dyshexie. Marjlein Sneij: He vang je een heks? Het tweede deel ver Heksie, de heks met dyslexie Marin van de Clwijk: Ik ben niet bm! Sander kan niet z ged lezen. Hij is een beelddenker. Hij denkt dat hij gepest wrdt mdat hij niet ged leest. Maar dan vindt er een inbraak in de schl plaats. Dat verandert alles. CBS Blemenhf januari

23 Hans Petermeijer: Ruzie in het zwembad Eefje heeft meite met lezen. Maar ze is ged in waterpl. Op een dag krijgen ze een nieuwe trainer. Dan verandert alles. Theresa Breslin: Dreiging uit het verleden Salmn heeft dyslexie. Op het kerkhf trekt hij zich terug van zijn prblemen. Maar dan gebeuren er enge dingen p het kerkhf. Francesca Simns: Het vreselijke dictee en andere verhalen In dit bek staan ng drie andere grappige verhalen ver Stute Hendrik. Over Stute Hendrik zijn ng veel meer beken geschreven! Ole Lund Kirkegaard: Pudding Tarzan Pudding Tarzan heeft meite met lezen. Op een dag mag hij een wens den. Dan kan hij peens alles! Carry Slee: De smezenkampien Thijs verzint altijd smezen als hij hardp met vrlezen. De meester trapt daar niet in. Thijs is bang dat hij naar een speciale schl met. Gelukkig gebeuren er k leuke dingen in zijn leven. Peter Smit: De Nachtkapper De hfdpersn van dit grappige bek kan niet z ged lezen en rekenen. Hij wel iets anders heel ged: haarknippen! Iedereen wil dr hem geknipt wrden. Dat vindt de kapper natuurlijk niet leuk! Lud Enckels: Ben ik dm? Mike is een Belgische jngen. Hij heeft dyslexie. Ok thuis heeft hij het niet z leuk. Hij heeft veel ruzie met zijn vader en meder. En zijn uders hebben k veel ruzie. CBS Blemenhf januari

24 Vivian den Hllander: De brief in de fles De hfdpersn hudt niet van lezen. Hij beleeft een avntuur met zijn vriend. Rald Dahl: De dminee van Dreutelen De dminee van Dreutelen krijgt p een dag pltseling dyslexie. Dan gaat hij rare dingen den. Inne van den Bssche: Een zen vr Zen vanaf 6 jaar. Dit prentenbek gaat ver Zen. Hij kan de letters maar niet nthuden. Hij is bang dat de klas hem dm vindt. Maar gelukkig helpt zijn juf hem. CBS Blemenhf januari

25 Werkwijze afsprakenkaart: De kaart wrdt ingevuld vr alle leerlingen met dyslexie. De kaart wrdt pgeslagen in Parnassys. Dr jaarlijks de datum te wijzigen staat de kaart altijd pgeslagen in het lpende schljaar. In grep 7 en 8 wrdt altijd verwgen f sftware met wrden ingezet. Als leerlingen in het VO kmen is het belangrijk dat zij al kennis hebben gemaakt met de mgelijkheden van dyslexiesftware. De IB-er kan hierin adviseren f ndersteunen. Afsprakenkaart van: Datum: Grep: Afspraken wrden verlegd met de juf f meester. Vr mij is geregeld: (alleen de zwarte rndjes gelden) Tetsen algemeen: Ik krijg geen tijdsdruk bij het maken van tetsen. (muv. tetsen met tijd) Ik gebruik een geluidsdemper Ik maak mijn CITO tetsen vergrt Ik maak mijn methde tetsen vergrt Ik bereid teksten van de methdes thuis vr De vlgende tetsen mag ik (geheel f gedeeltelijk) mndeling den Aardrijkskunde Geschiedenis Taal Begrijpend lezen Tetsen wrden met leesndersteuning gemaakt. Cit-tetsen begrijpend lezen en rekenen/wiskunde wrden met spraakndersteuning gemaakt. Ik mag een tafelkaart gebruiken bij methdetetsen. Ik mag een tafelkaart gebruiken bij cit-ttesen. Overige afspraken: Lezen: Ik krijg vergrte teksten bij tetsen Ik krijg auditieve ndersteuning bij teksten van taal, zaakvakken en Nieuwsbegrip m.b.v. een leesmaatje Ik krijg auditieve ndersteuning bij teksten van taal, zaakvakken en Nieuwsbegrip m.b.v. sftware Ik hef niet nvrbereid, hardp te lezen. Ik lees met een leesliniaal. Ik lees met kleur Overige afspraken: CBS Blemenhf januari

26 Spelling: Opdrachten die niets met spelling te maken hebben wrden berdeeld p inhud. Herhalingsfuten wrden als één fut gerekend Ik krijg extra efeningen p de cmputer Ik efen mijn dicteewrden thuis en p schl dr BLOON, Dexlex. (Bekijken, Lezen, Omdraaien, Opschrijven, Nakijken) Bij Engels wrden aparte spellingcijfers gehanteerd Ik gebruik mijn strategiekaart spelling Overige afspraken: Tpgrafie: De tpgrafiekaart wrdt vergrt p A3 Spelfuten wrden niet meegerekend met het cijfer Huiswerk ο Ik krijg mijn huiswerk vergrt mee. Materiaalgebruik: Ik mag altijd een wrdenbek gebruiken, behalve bij wrdenschattetsen. Ik gebruik een leesliniaal Ik gebruik een leeswijzer Ik gebruik lezen in kleur Ik gebruik een cmputer Ik gebruik een strategiekaart/tipbekje bij spelling Ik gebruik een strategiebekje/tipbekje/tafelkaart bij rekenen CBS Blemenhf januari