1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân
1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'. Dit betekent dat er wrdt gekzen vr een beleid van 'Lkaal, tenzij...' In januari 2013 zijn de gevlgen vr het sciaal beleid in een ntitie vervat en tt nader rde vastgesteld. De Friese gemeenten zijn daarnaast k bezig met de vrbereidingen van drie transities in het sciale dmein. Bij elkaar zijn dit grte veranderingsprcessen. Prvinciale Staten hebben benadrukt dat er m.b.t. de vrgenmen wijzigingen in de pstelling van de Prvincie in het sciale dmein, een zrgvuldige prcesgang met plaatsvinden. In april 2014 zullen zij deze prcesgang evalueren, wat eventueel kan leiden tt bijstelling van het beleid. Deze prjectaanvraag gaat ver he negen maatschappelijke en/f belangenbehartigende rganisaties de sciale infrastructuur in Friesland willen versterken en welke middelen daarvr ndig zijn. De ntitie 'Op weg naar een tekmstbestendige sciale infrastructuur in Fryslân' vrmt het uitgangspunt, als k de website www.sciaalfryslan.nl. Het gaat k p het terrein van burgerparticipatie m een kanteling waar de maatschappelijke rganisaties een stimulerende en faciliterende rl in kunnen spelen: Het wiel heft niet altijd pnieuw uitgevnden te wrden. Er is de afgelpen jaren een fijnmazige sciale infrastructuur pgebuwd dr de maatschappelijke rganisaties, dr de gehele prvincie en in heel veel gemeenten. Deze infrastructuur kan als basis dienen vr de ndzakelijke kanteling en het gericht stimuleren van burgerparticipatie. Lkaal is er al veel aanwezig. Het gaat er nu m inzicht te geven in de reeds aanwezige sciale structuur en he deze te benutten in het kader van de transities in het sciale dmein en het stimuleren van burgerparticipatie. Het del van het prject is inzicht geven aan de gemeenten ver wat zij al aan sciale infrastructuur in huis hebben. Wat hebben betrkken en andere rganisaties te bieden aan de Friese samenleving, pdat burgers kunnen meeden in de samenleving en zveel mgelijk zelf de regie kunnen veren ver hun eigen leven. Om de gemeenten p dit terrein te 'ntzrgen' zullen de rganisaties tegelijkertijd kijken naar een manier van rganiseren van hun dienstverlening die het gemeenten makkelijk maakt m zaken met hen te den. Het gaat m samenwerking met gemeenten, aangezien die nu verantwrdelijk zijn vr het sciale dmein. Het aanbd aan gemeenten heeft vral te maken met de kennis en kunde in de 0 e lijn. Inzet p 0 e lijn kan gemeenten ntlasten en dienen als velhrens vr gemeenten. Onze stelling is dat juist daarin de maatschappelijke rganisaties heel ged zijn en een meerwaarde hebben. Het gaat niet m samenwerking gericht p kstenbesparing. Feitelijk is er niet zveel verlap en is er niet veel efficiencywinst te halen in samenvegen van back ffice activiteiten. Streefbeeld Het (gezamenlijke) streefbeeld is een tekmstbestendige sciale infrastructuur, waarin frmele en infrmele zrg, hulp en ndersteuning verweven is met de inzet van vrijwilligers, mantelzrgers en ervaringsdeskundigen, p z n manier dat kennis en kunde behuden blijft, en gemeenten efficiënt gebruik kunnen maken van de bestaande sciale infrastructuur. 2
2. Visie en uitgangspunt In de nabije tekmst zullen p gemeentelijk niveau frmele en infrmele zrg, hulp en ndersteuning, meer en meer met elkaar verweven zijn. Participatie van alle burgers is ndzakelijk m alle gemeentelijke taken p het terrein van jeugdzrg, begeleiding, verzrging en arbeidsparticipatie ged te kunnen vervullen. Een berep van verheden dat zich enkel richt p individuele burgers zal echter, naar verwachting te weinig structurele en duurzame effecten hebben. Znder een nderliggende sciale infrastructuur is infrmele zrg en meeden in de maatschappij ngal fragmentarisch van karakter zijn en niet duurzaam. De kennis, (ervarings)deskundigheid en betrkkenheid van de vrijwilligers, ervaringsdeskundigen, mantelzrgers en prfessinals van de maatschappelijke en belangenbehartigende rganisaties in Friesland vrmen de fundering nder deze sciale infrastructuur. Zij kunnen de gemeenten ndersteunen in het uitveren van de taken p het gebied van welzijn, participatie, inkmen en zrg. Zij signaleren, verbinden en verrichten praktisch, uitverend werk en helpen daardr mee aan de versterking van de eigen regie van burgers en hun netwerk. Met name daar waar het kwetsbare burgers betreft. Het uitgangspunt vr de rganisaties is het vergrten en faciliteren van het zelfplssend vermgen van (kwetsbare)burgers en hun directe (sciale) mgeving. Alleen als het echt ndig is, meten burgers (prfessineel) wrden ndersteund. Men met een berep kunnen den p een vangnet. Het vangnet vrmt het fundament van de samenleving en in dat fundament pereren deze maatschappelijke rganisaties. Visueel ziet het er als vlgt uit: De leefwereld van de burger staat centraal; zijn familie, vrienden en buurtgenten denken met hem mee en ndersteunen hem. De maatschappelijke rganisaties faciliteren de 2e schil: het versterken van de leefwereld en het z ndig samen besluiten wat te den; hierna te nemen de sciale infrastructuur. Daarna kmt de schil van de prfessinele hulp. 3
3. Prjectresultaten De prjectaanvraag wrdt gedaan dr negen maatschappelijke en/f belangenbehartigende rganisaties in Friesland, te weten: COC Friesland Hr Friesland Fries Samenwerkingsverband Uitkeringsgerechtigden Prtestantse Kerk Nederland Stichting Friese Ouderenbnden Slidair Friesland VG Belangen LFB vr en dr mensen met een verstandelijke beperking Zrgbelang Fryslân. Penverder vr de prjectaanvraag is Zrgbelang Fryslân. De activiteiten van de negen rganisaties wrden als eerste in kaart gebracht. Daarna is het een greimdel waarin zveel mgelijk activiteiten van zveel mgelijk rganisaties pgenmen wrden. Des te meer er meeden des te sterker is het fundament van de sciale infrastructuur. Het prjectresultaat mvat de vlgende prducten (in chrnlgische vlgrde): Een kaart van Friesland p de website, waarbij per gemeente een gebruikersvriendelijke en aanklikbare matrix verschijnt van functies en dmeinen met per activiteit van de rganisatie een ingevuld frmat. Een analyse van de behefte p het sciaal dmein van alle Friese gemeenten en een verzicht met welke maatschappelijke rganisaties de gemeente mmenteel samenwerkt in de sciale infrastructuur. Een analyse van andere maatschappelijke rganisaties die in eenzelfde functie f dmein actief zijn en een actieve benadering m hen uit te ndigen mee te den in de matrix. Een verkenning van samenwerkingsmgelijkheden in de sciale infrastructuur p het lkale niveau en de frmulering van een gezamenlijk aanbd van de maatschappelijke rganisaties. De uitwerking van de cnsequenties en werkwijzen van een ng te kiezen samenwerkingsverband. Samengevat kmt er een gezamenlijk vrstel van aanvragende maatschappelijke rganisaties m aan het eerdergenemde streefbeeld bij te dragen waarin staat: wat elke maatschappelijk rganisatie uit het samenwerkingsverband te bieden heeft (kennis, kunde); wat verige maatschappelijke rganisaties in Friesland p hfdlijnen te bieden hebben (kennis, kunde); wat de meerwaarde van alle maatschappelijke rganisaties vr gemeenten is; wat het cncrete aanbd (prducten) van de maatschappelijk rganisatie uit het samenwerkingsverband vr gemeenten is. 4
4. Prjectaanpak Prjectvragen In het prject meten de vlgende vragen wrden beantwrd. 1. Wat is de behefte bij gemeenten en welke prblemen kunnen dr maatschappelijke rganisaties wrden pgelst? Wat zijn daarbij vr gemeenten randvrwaarden? 2. Wat den de maatschappelijke rganisaties uit het samenwerkingsverband en wat den andere maatschappelijke rganisaties in Friesland. Wie det wat? (= matrix). 3. Wat zijn samenwerkingsmgelijkheden en wat is het gezamenlijke aanbd p lkaal niveau? 4. Wat betekent dat vr rganisaties en welke samenwerking is mgelijk? Opzet prject fase 1 Het prject betreft een deel inventarisatie en een deel ntwikkeling. Inventarisatie Hier gaat het m het inventariseren van: de behefte bij gemeenten; het aanbd van de samenwerkende maatschappelijke rganisaties; het aanbd van andere partijen. De analyse is gericht p de vraag in welke mate de behefte en het aanbd (in de huidige situatie) p elkaar aansluiten. Het met duidelijk zijn m welk dmein, welke delgrep, en welke functie het gaat. Daaruit kan duidelijk wrden waar geen f weinig behefte is aan aanbd en waar ng aanbd ntbreekt. Daarnaast is de analyse gericht p aansluiting van het aanbd van maatschappelijke rganisaties en van andere partijen. De inventarisatie geeft input vr een eerste glbale matrix van vraag en aanbd. Ontwikkeling In het ntwikkelingsdeel wrdt ten eerste gekeken naar he behefte en aanbd van maatschappelijke rganisaties (beter) p elkaar kunnen wrden afgestemd. Daarbij speelt k de vraag welke rl de 0 e lijn kan innemen in het gehele aanbd p het sciale dmein. Ten tweede wrdt gekeken naar nadere samenwerkingsmgelijkheden tussen maatschappelijke rganisaties nderling en tussen maatschappelijke rganisaties en andere partijen, en welk aanbd dat plevert p lkaal niveau. Ten derde met wrden gekeken naar wat dat betekent vr rganisatie (en financiën). Website Onderdeel van het prject is het pzetten van een website waarp het aanbd p een heldere manier vr gemeenten wrdt getnd. De website is gebruikersvriendelijk, gestructureerd en betruwbaar (effectief en efficiënt). Deze digitalisering wrdt uitgeverd dr een webbuwer en begeleid dr de prcesmanager. 5
Stappen in fase 1 Stap1: scan van gemeentelijke (beleids)dcumenten zrg/welzijn/ WMO/werk en inkmen/sciale zekerheid analyse van resultaten enquête sciale infrastructuur gemeenten + aanvulling met schriftelijke (eventueel telefnische) infrmatie pstellen tabellen/schema s Stap 2 match behefte en huidige aanbd (naar dmein, delgrep, functie) pstellen eerste cncept matrix Stap 3 scan van rganisaties die actief zijn p sciaal dmein (in gemeenten) buiten maatschappelijke rganisaties definiëren van prducten/aanbd en samenwerkingsmgelijkheden pstellen tweede cncept matrix vrbereiding/cnceptntwikkeling website met CMS + krte nabel - rnde + gesprekken maatschappelijke rganisaties + krte belrnde gesprekken/ wrkshp maatschappelijke rganisaties/ andere werkvrmen ict Stap 4 analyse van afstemming tussen behefte en aanbd ntwikkeling prducten/aanbd p lkaal niveau (wie, wat) t.b.v. definitieve matrix definitieve website Stap 5 verkenning gevlgen vr rganisatie en financiën verkenning vervlg (.m. realiseren verkpkanaal ) + gesprekken met gemeenten ict Fase 2 (vervlgprject) Op basis van fase 1 geven de maatschappelijke rganisaties met elkaar vrm aan een samenwerking die het gemeenten makkelijk maakt m zaken mee te den. Uiteindelijk willen we kmen tt een srt verkpkanaal waar alle Friese gemeentes terecht kunnen met hun beheften p het sciale dmein. De prcesmanager werkt met de rganisaties de cnsequenties van de gekzen vrm uit. 6