Gasland in Transitie Verslag van de Energiedialg van de Gasunie 19 april 2016, Zuiderstrandtheater, Scheveningen De bijeenkmst Gasland in Transitie is gerganiseerd dr de Gasunie als bijdrage aan de Energiedialg en had als centrale thema de rl van gas en de Gasunie in de energietransitie. Een aantal sprekers gaf p dit thame zijn/haar visie gevlgd dr een reactie van Twee Kamerlid Stientje van Veldhven. Mderatr was Hansch van der Velden van de Gasunie, de 100 deelnemers zijn met name cntacten van de Gasunie uit de energiewereld. De deelnemers knden tussen presentaties dr en aan het einde hun reactie geven. Opening dr Han Fennema (Gasunie) Gasland in transitie: De rl van gas in de energietransitie De rl van gas verandert, hernieuwbaar is nafwendbaar. De Gasunie was de bulkleverancier en we wrden de flexibiliteitsleverancier die de transitie mgelijk maakt. Gaslevering alleen waar andere mgelijkheden meilijk zijn. Gas p maat. Gasunie wil hernieuwbaar gas p de kaart zetten. Het is mgelijk m 2,5 miljard m 3 gas uit hernieuwbare brnnen in ns gassysteem te brengen. Op het ttaal van 100 miljard dat de Gasunie nu transprteert, lijkt de heveelheid gren gas weinig, maar 2,5 miljard m 3 is gelijk aan de energie van vijf windparken p zee. Een energietransitie wrdt echt succesvl als we een integratie van de drie energiedragers, gas, elektriciteit en warmte kunnen realiseren. Gasunie ziet veel in hybride systemen. Een vrbeeld is de cmbinatie van een gas- en elektriciteitsnet, met een elektrische warmtepmp vr de basislast en een gasketel vr die paar mmenten in het jaar dat de warmtevraag erg hg is. Vandaag is een studie van Berenscht ver de hybride warmtepmp verschenen, waarin wrdt gesteld dat de hybride waterpmp verbelasting van het elektriciteitsnet kan vrkmen en met een slimme sturing elke netverbelasting te vermijden valt. Dr dit systeem in te zetten, bereiken we een versnelling van de elektrificatie, en daarmee verduurzaming, van de warmtevrziening in de
bestaande buw. Gasunie wil een tevredenheidsgarantie geven vr de kpers van een hybride ketel, m de transitie te versnellen. Stellingen en stemming van de zaal De deelnemers kunnen kiezen uit een aantal stellingen. De gekzen stellingen zijn: Gas is vral vr balancering van het energiesysteem. Over 10 jaar is de rl van gas flink kleiner gewrden, mdat de warmtemarkt verduurzaamt. Gasinfrastructuur kan de energietransitie versnellengasunie met een actieve rl spelen in de transitie Hans Grünfeld, directeur VEMW: Van Glden ages f gas naar uncertain age fr gas. Vier jaar geleden ng was de verwachting van het Internatinaal Energie Agentschap IEA, dat gas wereldwijd de belangrijkste energiedrager zu gaan wrden, als transitiebrandstf. Ok Nederland zette vlp in p gas uit ns eigen Grningen. Die vrspellingen zijn niet uitgekmen. Dr de lage CO2-prijs is de inzet van gas in Nederland heel sterk afgenmen en steeg de inzet van klen met 70%. Mmenteel is klen de transitiebrandstf. Wat betreft gas gaan we van een greiscenari naar een krimpsceanri. Redenen hiervr zijn: - Het aanbd van Grningen gas neemt verder af. - Er is behefte aan kwaliteitscnversie (van hg- naar laagcalrisch gas) drdat er p de wereldmarkt hgcalrisch gas wrdt aangebden, terwijl nze apparaten p laagcalrisch gas werken. - De vraag naar gas blijft dalen. Er is een ntkppeling van de industriële prductie en de gas vraag met 1,5% per jaar. Tussen 2015 en 2035 daalt de gasvraag van de industrie met 30%. Dit heeft grte gevlgen vr de infrastructuur van gas en heeft invled p de prijs van de infrastructuur. De VEMW wil dat de ksten vr de vrzieningen dalen en dat de splitsing van GTS niet wrdt drgezet. Een kstenreductie van 20% zu mgelijk meten zijn. De VEMW stelt vr dat Gasunie samenwerking zekt met andere TSO s, zwel met gas TSO s in het buitenland als met de elektrische TSO (Tennet). Vrts zu de gassectr de hervrming van het EU-ETS meten steunen. Bernice Ntenbm, klimaatjurnalist en berepsavnturier
Bernice Ntenbm maakte diverse expedities naar de Nrdpl. Ze maakte de dcumentaire Seablind, ver de invled van de internatinale scheepvaart p het milieu en met name p het plgebied. De scheepvaart stt net zveel CO 2 uit als heel Frankrijk. Scheepvaart is een zuinige vrm van verver vanwege de cntainers, maar wel heel vervuilend mdat er p vieze lie wrdt gevaren die een hge uitstt van ret en zwavel geeft. 13% van de retuitstt in de wereld is van schepen. De tcht van China naar Eurpa via de plzee is negen dagen krter en als deze rute gebruikt gaat wrden, zal dit het plgebied ng mee bedreigen. Dr het ret wrdt de ijskap zwart en smelt. Er is veel te winnen, echter er zijn ng geen regels vr de scheepvaart. Helaas zat de scheepvaart niet in de klimaattp. Deze week is er in Lnden een vergadering ver de regulering en emissin cntrl m in een beperkt aantal gebieden de emissie tt 0,1% te beperken. Dit is maar een begin, maar wel belangrijk. LNG zu een betere brandstf zijn, p termijn misschien waterstf. Een andere ptie is langzamer varen, maar uiteindelijk is minder cnsumeren een betere plssing. De film wrdt dnderdag in de Tweede Kamer vertnd. Alle deelnemers krijgen een message in a bttle met de dcumentaire p een USB-stick. Zie k www.seablind.rg Jan Paul van Sest, adviseur duurzaamheid, auteur en clumnist. J.P. van Sest assisteert bij het prject GILDE (Gas In een Langetermijn Duurzame Energiehuishuding). Hij rept p tt actie en snel handelen. In 1990 heeft hij het bijmengen van waterstf vrgesteld en een naamsverandering van de Gasunie in waterstfunie. Dat werd destijds gezien als nacceptabele aanval. Dat is nu anders. Hij was er te vreg mee. Mmenteel leven we in een vergang naar een nul-impact ecnmie. Naast klimaatverandering zijn er meer zaken die de tekmst beïnvleden, bijvrbeeld de verandering van leveren van prducten naar diensten. De gassectr kan zich gaan richten p energiefuncties in plaats van m 3 gas. Het is aan de gassectr m te bedenken he ze deze energiefuncties emissiels kan invullen. Er is een aanstekelijk, maar naïef gelf dat met wat zn- en windenergie de klimaatdelen gehaald kunnen wrden. Er zijn echter bijna geen scenari s die de 2-graden delstelling halen znder CO2-pslag. Het is mgelijk m gas te winnen met weinig impact vr de mgeving. De gassectr dient zich aan te passen aan de nieuwe rl, maar k de samenleving met zich gaan uitspreken en niet alle technlgieën afwijzen. Vr een echt veranderingsprces is meer ndig dan een idee, maar VVD : Vent f vruw die de leiding neemt, Visie en Druk p de ketel. Niet alles dat nder druk staan wrdt vleibaar, maar gas wel. Zijn clumn kmt p http://www.energiepdium.nl/ Stientje van Veldhven, D66 Het akkrd van Parijs was een histrisch akkrd, maar we zijn er niet. Het was een start: Eurpa met meer den dan ze nu gedaan hebben. Meer hernieuwbare energie, energiebesparing en herziening ETS. CCS is ndig en daarm is Stientje van Veldhven vr het uitveren van de pilt CCS. Klencentrales zijn niet gewenst, maar wel een gede plek vr de pref van CCS. Energieinfrastructuur is ndig, dat gaat de markt niet zelf den. Een gasleiding leggen we aan als publieke zaak, maar warmtenetten niet. De ksten van warmtenetten zu je meten scialiseren. De warmtertnde mag geen lck-in wrden. Het is ndig m k duidelijk te maken wanneer de klencentrales dicht meten.
Op dit mment spreekt Nederland ver het schner maken van de zeevaart. Stientje gaat de minister aanspren m meer te den aan het schner maken van de scheepvaart. Gas is ndig als transitiebrandstf, want we meten van klen af. Het gaat er m waar we het gas vr gaan inzetten. Elke vrm van energie heeft zijn prijs en welke prijs zijn we bereid te bepalen. Met betrekking tt bimassa meten we ged nadenken ver de keuzes die gemaakt wrden. Het kan slimmer dan bijstken in een klencentrale. Ze deelt de prep m snel te handelen. We meten allemaal een bijdrage leveren, k de Gasunie speelt n een rl. Discussie Hiernder een aantal uitspraken uit de discussiernde Stientje van Veldhven: we meten CCS ntwikkelen en meten zelfs naar negatieve uitstt. Het liefst bij puntbrnnen en niet bij klencentrales. Vrstel dat Gasunie k warmte gaat leveren. Vrstel fusie Tennet en Gasunie. Verschil elektriciteit en gas verdwijnt. De Gasunie streeft naar klimaatneutraal in 2050. Grte stappen zijn ndig, die zijn haalbaar dr elke dag een kleine stap te maken. Carbn tax is de enige manier m echt een slag te maken. Waarm hren we hier niets ver. Jan Paul van Sest: een aantal instrumenten dient wezenlijk te veranderen, zals carbn tax. Hij gelft niet meer in het ETS en verwijst naar de nlangs verschenen analyse van Nederlandse Bank. Stientje van Veldhven: een carbn tax wereldwijd is de silver bullet, maar in Parijs niet besprken. Er wrdt wel aan gedacht. Tt die tijd meten we de andere instrumenten werkend krijgen. Nederland is geen eiland, maar waar we invled hebben kunnen we meer den. Hans Grünefeld zegt dat de carbn taks mgelijk geen effect zal hebben. Een carbn tax nwerkbaar en te cmplex, dus ga aan de slag met ETS. Cmpliment van Natuur en Milieu aan de gassectr dat het echt ver Parijs is gegaan. Het is ndig m ambitie te hebben, zals het del Man p de Maan. Alle deelnemers kregen de dcumentaire Seablind p USB-stick als message in a bttle. Hfdpunten en cnclusies Gas kan een grte rl spelen in de energietransitie naar klimaatneutraal in 2050. Gas gaat van de bulkleverancier naar de flexibiliteitsleverancier, bijvrbeeld met hybride plssingen, zals de hybride CV-ketel. Gas zal in de tekmst hernieuwbaar gas kunnen zijn. De Gasunie wil een rl spelen m de energietransitie mgelijk te maken De rl van gas is sterk veranderd. Een paar jaar terug ging het ver de Glden age f gas, nu is het de Uncertain age f gas De VEMW stelt vr de dat Gasunie samen gaat werken met andere TSO s, zals Tennet en de gas TSO s in het buitenland. De internatinale scheepvaart is een grte vervuiler die buiten de klimaatnderhandelingen is gebleven. Dat met anders. Het gaat niet alleen m CO 2, maar k zwavel en ret. Deze uitstt is een grte bedreiging vr het plgebied.
Bernice Ntenbm heeft de dcumentaire Seablind gemaakt en wil hiermee actie veren m eisen te stellen aan de internatinale scheepvaart. De rl van Gasunie zal meten veranderen van leverancier van gas, naar leverancier van diensten, zals verwarming en flexibiliteit. CCS is ndig m het 2-graden scenari te halen. Herziening van ETS is ndig en dit is een kans vr de Gasunie. Discussie ver carbn tax. Het is wenselijk, maar er is niet ver gesprken in Parijs. Het is ndig m een visie te hebben en een helder del.