PAL vr de leefmgeving Prvinciale Adviescmmissie Leefmgevingskwaliteit Verslag vergadering PAL 20 februari (2015/02) Aanwezig: leden Gerrie Andela, Jsee van Eijndhven, Michel Heesen, Elsbeth van Hijlckama Vlieg, Michiel Hutzagers, Ben Immers, K Drgers Krijn Pppe, Sybrand Tjallingii en Adrienne Vriesendrp-Dutilh, vrzitter Jan Helder en secretaris Js Bruwer. Agenda: 4.1 Zelfevaluatie (p. 2-5) 4.2 Overleg met prvinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit Abe Veenstra i.h.k.v. de PAL-lunchlezing ver stedelijke verdichting (p. 6-9) 2. Mededelingen Overleg met de nieuw aangestelde Statenleden De PAL heeft ng geen plek in het intrductieprgramma van de Statenleden die na de prvinciale statenverkiezingen van 18 maart wrden aangesteld. Deze Statenleden zullen uiteraard wrden uitgendigd vr nze PAL-lezingen. Daarnaast zullen de Statenleden vanuit de PAL wrden uitgendigd vr een intrductiegesprek dat vrlpig gepland staat p maandag 8 juni, m 15.00 uur in de Kffiekamer van het prvinciehuis. Bij dit gesprek zullen wij mgelijk een krte telichting zullen geven p enkele high lights uit nze recente adviezen, b.v. aan de hand van ns advies Tien kansen vr een nieuw cllege. Vervlgens kan het gesprek gaan ver de adviesvraag van de Statenleden aan de PAL en het adviesaanbd vanuit de PAL (zie daarvr k ns PAL jaarprgramma 2015). Overleg met het Cmité van Aanbeveling vr de PAL Daarnaast is er uiteraard verleg tussen de PAL-vrzitter en de leden van het Cmité van Aanbeveling (CvA) vr de PAL, die.a. aanbevelingen den vr de aanstelling van de vrzitter en leden van de PAL. Dit cmité wrdt vrgezeten dr de vrzitter van de Statencmmissie Gren en Water en bestaat daarnaast uit twee leden van GS en PS. De PAL-vrzitter heeft daarbij een adviserende stem. Het is een gede gewnte dat er van deze Statencmmissie één Statenlid vanuit de calitiepartijen en een vanuit de ppsitiepartijen in dit cmité wrdt benemd. Verder bestaat dit cmité uit twee vr de werkvelden van de PAL (meest) relevante gedeputeerden, waarnder de vr de PAL namens GS cördinerend gedeputeerde (de afgelpen cllegeperide was dat Han Weber). Samenwerking PCL-PAL Er is aan de hand van de (cncept) jaarprgramma s 2015 van de Prvinciale Cmmissie Leefmgeving (PCL) van Utrecht en de PAL Zuid-Hlland verleg geweest tussen PCL-secretaris Jsefine van der Heijde en PAL-secretaris Js Bruwer. Del van dit verleg was m de mgelijkheden tt samenwerking tussen de PCL en PAL te verkennen. Vanuit het secretariaat van de PCL en PAL wrden de vlgende inhudelijke raakvlakken gezien in vrgenmen activiteiten in 2015: Stedelijke ntwikkeling Omgevingswet Mbiliteit Landbuw 1
In het kader van de evaluatie in de PAL-vergadering van 20 maart van nze PALlunchlezing van 20 februari ver stedelijke verdichting met kwaliteit, met presentaties van stad Rients Dijkstra (26 MB) en prvinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit Abe Veenstra (37MB), zal cntact gezcht wrden met (leden van) de PCL. 3. Verslag vrige vergadering PAL 2014/12 Dit verslag wrdt met enkele kleine inhudelijke wijzigingen en aanvullingen vastgesteld, zie het Verslag januari 2015. 4.1 Zelfevaluatie Deze zelfevaluatie wrdt behandeld aan de hand van de vlgende 7 punten: 1. Wat willen wij in de PAL agenderen en he kmen wij tt nze nderwerpkeuze? 2. He behandelen wij een nderwerp in de PAL? 3. De vrm waarin wij adviseren: waarnder pbuw, lengte en gebruik van beelden. 4. He halen wij de cntacten aan met GS en PS? 5. He kunnen wij de drwerking van nze adviezen versterken? 6. De rl en het functineren van de vrzitter 7. De samenstelling en werkvelden van de cmmissie 1. Wat willen wij in de PAL agenderen en he kmen wij tt nze nderwerpkeuze? Zrg vr een heldere afbakening Bij nze strategische ntitie ver het grenblauwe netwerk ntbrak vraf een heldere afbakening van dit thema. In de lp der tijd werd de reikwijdte van deze ntitie steeds breder en ging deze behalve ver natuur en water k steeds meer ver landschap, recreatie en erfged. Sndeer de (hgere / steutel-)ambtenaren Naast het jaarlijkse gesprek met de leden van PS en vr de vr de PAL namens GS cördinerend gedeputeerde en het vlgen van de agenda s van GS en PS kunnen k de ambtenaren wrden benaderd en de cntacten daarmee wrden aangehaald, bijvrbeeld via een enquête, m een beter zicht te krijgen p nderwerpen die in een vreg stadium van de beleidsntwikkeling zitten die wij in de PAL zuden kunnen behandelen. Haal de cntacten aan met kennis- en andere adviesrganen Haal k in het kader van nze agendering de cntacten aan met andere landelijke en prvinciale kennis- en adviesrganen. Op landelijk niveau gaat het.a. m het PBL. De RLI en de WRR. De ervaringen hiermee in de PAL-vergaderingen en bij de PALlunchlezingen zijn psitief. Adviseer z mgelijk vregtijdig en strategisch Om van invled te kunnen zijn / een bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van de besluitvrming ver de hfdlijnen van het beleid is het zaak m vreg in het beleidsprces te adviseren, waarbij er ng ruimte is vr het maken van die strategische keuzes p hfdlijnen. 2
Heb / hud g vr de lange termijn Een belangrijke meerwaarde van de PAL kan gelegen zijn in het g hebben en in beeld brengen van de lange termijn effecten van (vrgenmen) beleid. 2. He behandelen wij een nderwerp in de PAL? Hanteer het B(P)OB-mdel Maak bij de behandeling van nderwerpen m de discussie te structureren een helder nderscheid tussen: Beeldvrming en Prbleemstelling, waarbij vragen aan bd kmen als: Wat weten we (ver dit prbleem / dit nderwerp, waarnder fact finding)? Wat is de afbakening van het prbleem? Prvinciaal leervermgen: wat is er geleerd van eerder visies, uitveringsprgramma s en prjecten: zijn deze geëvalueerd en z ja, he zijn deze ervaringen verwerkt? Klpt alles wat we (denken te) weten (ver dit prbleem / nderwerp)? Wat weten we niet (ver dit nderwerp)? Hebben we die infrmatie echt ndig m tt een ged advies te kmen? He gaan we (evt.) de hiervr bendigde infrmatie verzamelen (baseren wij ns p bij leden beschikbare kennis, laten wij het secretariaat dit uitzeken, benaderen wij externe deskundigen, f evt. anders)? Ordeelsvrming, waarbij vragen aan bd kmen als: Wat is ns del (bij advisering ver dit nderwerp)? Waar maken we ns zrgen m (bij dit nderwerp)? Wat zu nze zrgen verminderen (rnd dit nderwerp)? Welke dilemma s en strategische keuzes liggen er vr? Welke argumenten zijn er die vr de besluitvrming relevant zijn?? In dit kader wrdt aangegeven dat de meerwaarde van de PAL mede zit in de verschillende expertises en invalsheken, waardr een breed palet en aan argumenten en invalsheken bij nze behandeling aan bd kmt. Aan welke vrwaarden met het advies vlden m acceptabel te zijn (vr de PAL en vr GS en PS)? Besluitvrming, waarbij vragen aan bd kmen als: Wat adviseren we? Waarp ligt de fcus in ns advies: p het in beeld brengen van de diverse pties, p het aandragen van argumenten bij die pties, f k p het beïnvleden van de besluitvrming richting vr de kwaliteit van de leefmgeving meest gunstige pties Weet iedereen wat er in het advies staat / welke punten wij in het advies p willen nemen? Is iedereen het met de inhud van het advies / de adviespunten eens? Zie vr meer infrmatie.a. het BOB-mdel BOB in het behandelvrstel Maak dit nderscheid tussen Beeldvrming, Ordeelsvrming en Besluitvrming z mgelijk k in het behandelvrstel. BOB bij de behandeling Bevraag k z mgelijk bij de behandeling van dit nderwerp (drgaans in bijzijn van de behandelend ambtenaar f deskundige) in de PAL-vergadering degene die hierbij is uitgendigd aan de hand van deze vragen. Afrnding van stukken Om een vltte vaststelling van stukken te ndersteunen kunnen taken aan werkgrepen wrden gedelegeerd, die zrgdragen vr een verdere afrnding. Dit m 3
te vrkmen dat stukken meerdere malen in de plenaire vergadering wrden behandeld (zals bij nze strategische ntitie ver grenblauwe netwerken). 3. De vrm waarin wij adviseren Waarnder pbuw, lengte en gebruik van beelden. Agenderend en agendavlgend Er bestaat behefte m te werken aan de hand van heldere frmats, waarbij er een nderscheid gemaakt dient te wrden tussen: Agenderende PAL-stukken: hierbij gaat het vral m practieve, dr de PAL geïnitieerde, vaak meer verkennende bijdragen, die bijvrbeeld uitmnden in een strategische ntitie f een strategisch advies m de beleidsntwikkeling en het bestuurlijke en plitieke debat te veden. Hierbij wrdt z ndig k externe expertise ingeschakeld, zwel vr nze lezingen als vr nze (werk)grepvergaderingen. Deze ntitie / dit advies heeft bij vrkeur een lange termijn riëntatie en kan van wat grtere mvang zijn. Dit laat nverlet dat k hier een krte samenvatting en een krt nieuwsbericht (bij vrkeur niet langer dan 0,5 f 1 A4) bij dient te wrden gemaakt. Agendavlgend PAL-stukken: p verzek van GS, PS f het ambtelijk apparaat, dienend en vrafgaand aan besluitvrming in GS en PS. Dit mndt bij vrkeur uit in een krt briefadvies. Vrm Zrg vr een heldere en lgische pbuw van het stuk. Werk met een beperkte aantal heldere en herkenbare frmats, b.v. één vr de strategische ntitie en één vr het krte briefadvies. Maak altijd helder wat de relevantie is vr en de rl is van de prvincie. Veg altijd een krte samenvatting te, k weer met een vaste pbuw, b.v. aan de hand van de vlgende alinea s Belangrijkste bevindingen, waarnder cnclusies en/f aanbevelingen, waarbij het hfddel is m plitiek en bestuur te ndersteunen bij het maken van keuzes, dr hiervr essentiële / belangrijke pties, invalsheken en argumenten aan te dragen. Overige bevindingen die relevant zij bij het maken van plitieke en bestuurlijke keuzes, waarbij het k weer gaat m het aanreiken van belangrijke pties, invalsheken en argumenten. Reikwijdte en aanpak: waar het stuk ver gaat, he wij tt nze bevindingen zijn gekmen en waarp deze zijn gebaseerd. De vrige vergadering is k ng een alternatief frmat aangereikt in de vrm van een krte pitch, waarbij de pitch / samenvatting aan de hand van de vlgende vier thema s wrdt beschreven: Needs: waarm nu dit PAL-stuk / deze PAL-activiteit waarm zu ik dit stuk als bestuurder f pliticus meten lezen f die activiteit bij meten wnen (in het kader van de besluitvrming)? Activities: wat zijn nze aanbevelingen m het beleid te veranderen en verbeteren? Het kan hierbij zwel gaan ver de gekzen aanpak als m vrliggende inhudelijke keuzes. Benefits: wat zijn de vrdelen van het pvlgen van nze aanbevelingen? Cmpetetiveness: wat draagt ns advies bij aan de leefmgevingskwaliteit in Zuid- Hlland (en daarmee bij vrkeur k p ksteneffectieve wijze bij aan het vestigingsklimaat)? Maak in het stuk (z mgelijk) een nderscheid tussen beelden, pinies, argumenten, bevindingen, cnclusies en aanbevelingen. 4
Maak z mgelijk gebruik van een cmmunicatieadviseur m de bdschap ged te brengen en ver te laten kmen. Beeldgebruik Maak evenwichtig gebruik van beelden, in de cnceptntitie ver grenblauwe dradering was er p een zeker mment sprake van een verkill aan kaarten en figuren. Dit is in latere versies bijgesteld. Taalgebruik Maak ter wille van de leesbaarheid meer gebruik van krtere zinnen en beperk het gebruik van samengestelde zinnen. Beperk waar mgelijk de lengte van de teksten en hud het z mgelijk beknpt. 4. Cntacten met GS en PS Deze zullen z mgelijk wrden aangehaald, waarnder via: PAL-lezingen Dr gedeputeerden in de lunchlezing een plek te geven, bijvrbeeld bij de pening, als eerste reactie p de presentaties f als lid van het panel, kunnen zij meer bij nze lezingen wrden betrkken. Daarnaast zullen k in de nieuwe cllegeperide alle leden van GS en PS vr deze lezingen wrden uitgendigd. Overleg met GS-leden Verder zullen de nieuw aangestelde gedeputeerden in de PAL-vergaderingen wrden uitgendigd m van gedachten te wisselen ver vr de kwaliteit van de fysieke leefmgeving relevante thema s uit hun prtefeuille. Intrductiegesprek met PS De nieuw aangestelde Statenleden zullen wrden uitgendigd vr een intrductiegesprek met de PAL, waarbij wij een krte telichting zullen geven p de high lights van nze recente adviezen. Vervlgens kan het gesprek gaan ver de adviesvraag van de Statenleden aan ns en ver ns adviesaanbd aan PS. 5. Drwerking van nze adviezen Jaarverslag Het jaarverslag beschrijft de drwerking van nze adviezen en ntities, zie daarvr.a. ns Jaarverslag 2014. Overleg met GS en PS In het kader van het gesprek met GS en PS ver ns jaarprgramma aan het eind van elk kalenderjaar plaatsvindt wrdt zwel teruggeblikt en gesprken ver de drwerking van nze adviezen en activiteiten van het afgelpen jaar, als vruitgeblikt naar de dr ns te rganiseren activiteiten en te agenderen thema s vr het vlgend jaar. Externe evaluatie? Een externe evaluatie biedt zicht p ns functineren, waarnder p de drwerking van nze adviezen. Onlangs heeft de PCL van Utrecht zich dr een nafhankelijk adviesbureau laten drlichten. Hierbij zijn vertegenwrdigers uit alle relevante gremia (GS, PS, ambtelijk en prvinciale partners) geïnterviewd. 5
6. De rl en het functineren van de vrzitter Terughudendheid De vrzitter dient zich terughudend p te stellen. Als iedereen aan bd is gekmen heeft de vrzitter uiteraard wel de mgelijkheid m vr discussie belangrijke en ng ntbrekende feiten, argumenten en invalsheken aan te dragen. 7. De samenstelling en werkvelden van de cmmissie Lijkt p rde Beperkt aan bd gekmen. Mmenteel wrden er geen kennisvelden gemist. Wellicht dat er naar aanleiding van gesprekken met GS en PS er ng beleidsvelden f invalsheken in nze cmmissie wrden gemist. 4.2 Overleg met Abe Veenstra ver het metrplitane landschap Inleiding Abe Veenstra In zijn inleiding gaat prvinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit (PARK) Abe Veenstra in p de vlgende zaken: Van beteugelen van de grei naar werken aan kwaliteit De Zuidvleugel heeft zich de afgelpen decennia ntwikkeld van een uitgestrekt landschap met steden tt een metrplitaan gebied met landschappelijke fragmenten. Het beleid is sterk gericht geweest p een beteugeling van de explsieve grei, middels cntingenten, rde cnturen en grene buffers. Stad en land als twee gescheiden werelden, met een demarcatielijn die niet tevallig samenvalt met bestuurlijke en beleidsmatige grenzen. Die inspanningen uit het verleden hebben sms k gede resultaten pgeleverd. Z is het landschap van Midden-Delfland relatief nbebuwd, pen en ngeschnden gebleven. Andere (meer samenhangende) aanpak ndzakelijk Z heeft het scheiden van functies en het werken met cnturen niet geleid tt de gewenste samenhang. Ruimte is zwel stedelijk als landschappelijk. Wil de Zuidvleugel zich verder ntwikkelen tt een aantrekkelijk metrplitaan gebied, met een aangenaam wn- en werkklimaat, dan is een andere benadering van stad en land ndzakelijk en is de stad-land tegenstelling niet meer vruchtbaar. Een benadering waarin beide, p reginale schaal, in samenhang wrden bekeken: de metrpl als een stadslandschap. Dan gaat het niet m de vraag he kunnen we het landschap beschermen tegen de uitdijende stad, maar m he we de kwaliteit van de ruimte, het penbare dmein, binnen deze metrpl kunnen verbeteren. Die ruimte is zwel stedelijk, parkachtig, cultuurlandschappelijk als natuurlijk van aard: van straat tt strand, van laan tt ligweide, van plein tt plas. 6
Van kwantiteit naar kwaliteit via meer verbinding en samenhang De pgave vr de metrplitane ruimte is naar zijn mening niet zzeer een kwantitatieve, maar veel meer een kwalitatieve. Het gaat niet meer zzeer m het lenigen van grte tekrten aan ppervlaktes gren f kilmeters fietspad. Het ntbreekt juist aan de verbinding en samenhang. Verbinding en samenhang tussen de werelden aan beide zijden van de demarcatielijn, maar k de verbinding met andere pgaven, gebruikers en ntwikkelingen. Om die samenhang te zien helpt het m uit te zmen. Verbindende lijnen binnen een samenhangend netwerk Ik zie kansen vr het ntwikkelen van nieuwe lijnen in het metrplitane landschap. Lijnen die de verschillende betekenisvlle plekken (zals stedelijk als landschappelijk) in de Zuidvleugel met elkaar verbinden en de bestaande demarcatielijn drkruisen. Het gaat hier niet m een vlledig nieuwe structuur; veel ligt er in principe al, maar wrdt nvldende benut. Bijvrbeeld in de vrm van het bestaande waternetwerk en het bijbehrende stelsel van dijken en kades. Deze eeuwenude structuur verbindt van udsher de verschillende centra met elkaar en is gewrteld in zwel stad als land. De pgave is dergelijke structuren beter te benutten, p te waarderen, knelpunten p te lssen etc. Die knelpunten zijn er bijvrbeeld in Rtterdam in de verbinding van de Rtte naar De Maas en van de Rtte met de Kralingse plas, f in Den Haag in de verbinding van de Hfvijver met de landgederenzne. In beide gevallen is er een stedelijke barrière. Kppelingen met andere pgaven zijn hierbij van grt belang: denk bijvrbeeld aan de waterpgaven, maar k aan de herstructureringspgaven in de stad. Dit kan alleen succesvl zijn wanneer alle betrkken partijen hier vanuit een gedeelde ambitie aan werken. Dat vergt dus letterlijk en figuurlijk een grensverschrijdende samenwerking. Als ged vrbeeld wrdt het Parkwaysystem in Bstn genemd, Dit systeem verbindt de grengebieden en wateren in een samenhangend netwerk. Vr Rtterdam geldt dat, in tegenstelling tt wat velen denken, er wel redelijk veel gren is, maar dat het hierin vral ntbreekt aan verbinding en samenhang. Verdichting én kwalitatieve versterking Het nderzek van de rijksadviseur en vereniging Deltametrpl laat zien dat er ng veel ruimte is vr intensivering binnen het bestaande stedelijk gebied. Wat mij betreft zu een dergelijke verdichting echter niet ls gezien mgen wrden van een kwalitatieve ambitie vr de metrplitane ruimte. Verdichting p zich leidt immers niet (vanzelf) tt kwaliteit. Wanneer herstructurering en verdichting echter wrdt gekppeld aan het ntwikkelen van bvengenemde grenblauwe dradering' kan het een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van de metrplitane ruimte. Die kwalitatieve versterking van de dradering geldt zwel grfmazig als fijnmazig. Het gaat er vral m stad en land p slimme wijze te cmbineren en beter met elkaar te verbinden. Verder zal de kwaliteit van grengebieden wrden versterkt dr hier meer vraaggestuurd invulling aan te geven, zdat dit beter aansluit bij de beheften van de mwnenden. De prvincie heeft de taak m samen met gemeenten en andere partijen te werken aan de versterking van die grenblauwe structuur. 7
Reactie vanuit de PAL Prvinciale rl en visie Dat grenblauwe netwerk kmt er niet vanzelf, maar vraagt een initiërende, faciliterende en mgelijk k regisserende rl van de prvincie. Het rijk heeft de ruimtelijke taken en bevegdheden immers vergedragen aan de prvincies en gemeenten. Gemeenten zelf zullen k niet spntaan de samenwerking zeken m te werken aan gemeentegrensverschrijdende gren- en waterstructuren, terwijl dit wel een lgische rl is vr de prvincie (vr het water in samenwerking met de waterschappen). Dit vraagt allereerst m een prvinciale visie p de ntwikkeling en versterking van het grfmazige, gemeentegrensverstijgende, grenblauwe netwerk. Een visie die bij uitstek in het kader van een prvinciale Omgevingsvisie en in samenwerking met partners dient te wrden ntwikkeld. Die visie dient uiteraard k samen met partners uitgewerkt te wrden in ntwerpprincipes en /f in een ntwerp, m vervlgens stapsgewijs te wrden gerealiseerd. Bij die realisatie dient er uiteraard ruimte te zien vr een flexibele invulling en vr gebiedsgericht maatwerk, zdat hierbij k inbreng is van en draagvlak is bij gebiedspartners. Die realisatie is sterk gebaat bij de inzet van de beschikbare prvinciale instrumenten, waarnder k prvinciale middelen hiervr. Dit is k gerechtvaardigd, gezien de rl van de prvincie ter versterking van de ruimtelijke en recreatieve kwaliteit van Zuid-Hlland (uit gpunt van maatschappelijk en ecnmische draagvlak en rbuustheid gebeurt die financiering bij vrkeur dr meerdere partijen, waarbij er bij vrkeur sprake is van een multipliereffect, waarbij de prvinciale middelen dus leiden tt een veelvud aan inzet van middelen van andere partijen, zals bij de erfgedlijnen). In dit kader wrdt pgemerkt dat de Metrplregi Rtterdam Den Haag geen grenprgramma heeft, maar vral gaat ver bereikbaarheid en daarnaast ng een beperkt ecnmisch prgramma heeft en p dit vlak cmplementair / aanvullend is aan (de gemeenten in) deze metrplregi. Verder wrdt in dit kader pgemerkt dat de grenblauwe slinger een minder geslaagd vrbeeld vrmt van een verbindend grenblauw recreatief netwerk, mede dr een gebrek aan cntinuïteit in regie p het realiseren van dit netwerk.. Water als verbindende factr Wij herkennen de belangrijke rl van het water vr het verbinden van stad en land. Vraag is ng wel he die grenblauwe structuur en stedelijke structuur p gede wijze met elkaar verbnden wrden. Want gren en water brengen binnen bestaand stedelijk gebied blijkt vaak lastig. Wellicht dat er kansen zijn p bedrijventerreinen met veel leegstand. Het tevegen van gren en water kan hier een belangrijke impuls geven aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit. Ok dient er nderscheid gemaakt te wrden tussen de grfmazige en fijnmazige grenblauwe structuur, waarbij het lgisch lijkt als prvincie m te fcussen p het ntwikkelen van de grfmazige, gemeentegrensverstijgende structuren, waarp de fijnmazige structuur, die vral dr gemeenten en andere partijen ntwikkeld dient te wrden, aan kan takken. 8
Breng het grenblauwe netwerk in bij de grentafels De prvincie en partners werken nu vr vijf gebieden aan de ntwikkeling van grene ambities. Zrg ervr dat de versterking van het grenblauwe netwerk nderdeel vrmt van die ambities. Idealiter passen die ambities in een grter en verbindend geheel / een prvinciedekkende en prvinciegrensverschrijdende grenblauwe structuur. Betrek k de terreinbeherende rganisaties (TBO s) bij ntwerp, aanleg en nderhud van dit netwerk, zwel uit gpunt van deskundigheid, draagvlak, kwaliteit en ksten. Beter verbinden zrgt k vr beter benutten De pinie van Abe Veenstra wrdt gedeeld dat beter verbinden k leidt tt beter benutten. Kleine ingrepen kunnen hierin veel betekenen. Dit vraagt m een aanpak waarbij die knelpunten ( bttle necks ) in kaart wrden gebracht m vervlgens te wrden aangepakt. Dit laat nverlet dat het beter verbinden van de grenblauwe structuur in de stad in praktijk sms lastig en kstbaar is. Het gaat m meer dan lineaire structuren Want vanaf het water f vanaf het fiets- f wandelpad met er k wat te beleven zijn, wat vraagt m een grenblauwe structuur in een aantrekkelijk landschap. Helaas geldt vral vr de stadsrandlandschappen rnd de steden dat dit lang niet altijd het geval is. Neem k de erfgedlijnen mee in deze lineaire structuren, want veel erfged is ntwikkeld aan en langs het histrische vaarwegennetwerk, dat ng in hge mate intact is. Kwalitatief en kwantitatief tekrt Hewel de pinie van Abe Veenstra wrdt gedeeld dat de inrichting van de recreatiegebieden in Zuid-Hlland vaak te eenvrmig is en te weinig afgestemd p de beheften van mwnenden, is er naast een kwalitatief vaak k ng kwantitatief tekrt (z tnen de kaarten dat er met name in de zuidvleugel van de Randstad (in en rnd Rtterdam en Den Haag) er een grt gebrek is aan fiets- en wandelmgelijkheden in het gren, waarbij de in ns cnferentieadvies Met hart en hfd vr gren pgenmen kaarten (p. 16) dit kwantitatieve recreatieve tekrt tnen. 4.3 Planning thematiek lunchlezingen en vergaderingen Uitndigen Jst Schrijnen Jst Schrijnen zal wrden uitgendigd m in de PAL-vergadering van 24 april met ns te spreken ver zijn visie p de bestuurlijke verhudingen in Zuid-Hlland. Dit geldt met name vr de bestuurlijke samenwerking en tekmst van de prvincie Zuid- Hlland en de Metrplregi Rtterdam Den Haag (MRDH). Jst Schrijnen heeft bij het verschijnen van dit verslag reeds tegezegd. Veiligheid prvinciale wegen Dit achten wij een vr de kwaliteit van de leefmgeving belangrijk thema en zal z mgelijk dit jaar wrden behandeld, bij vrkeur aan de hand van een lezing. Daarnaast zal dit nderwerp z mgelijk k wrden behandeld in de PALvergadering. 9
5. Stukken ter kennisname Geen pmerkingen. 10