Jaarverslag van het cördinatieplatfrm van de waterperatren van het Brussels Hfdstedelijk Gewest Jaar 2017 1. Vrgeschiedenis Het besluit van de Brusselse Hfdstedelijke Regering van 24 april 2014 tt cördinatie van de penbare dienstpdrachten van de peratren en actren in de tepassing van het waterbeleid heeft geleid tt de prichting van een cördinatieplatfrm. Het cördinatieplatfrm bestaat uit vertegenwrdigers van de verschillende waterperatren: - Leefmilieu Brussel; - VIVAQUA (als één entiteit die in januari 2018 is gefuseerd met HYDROBRU); - De Brusselse Maatschappij vr Waterbeheer (BMWB). De vertegenwrdiger van de Brusselse minister van Leefmilieu neemt k deel aan de vergaderingen van het cördinatieplatfrm van de waterperatren. Het cördinatieplatfrm heeft ad hc werkgrepen pgericht vlgens de specifieke thema's die p reginaal niveau aan de rde kmen, namelijk de vlgende werkgrepen (WG): WG Overstrmingen WG Kwaliteit van de watermassa's WG Cart WG Lex Het cördinatieplatfrm heeft k één cmité per strmgebied pgericht p het grndgebied van het Brussels Hfdstedelijk Gewest, namelijk de vlgende WG's: WG Zenne - Neerpedebeek Vgelzangbeek WG Maalbeek WG Mlenbeek WG Wluwe WG Geleytsbeek Opgemerkt met dat verschillende andere actren (de wateradviseurs, Brussel Mbiliteit, de Haven van Brussel,...) zijn uitgendigd vr de WG's die hen aanbelangen. De thematische WG's vergaderen één f twee keer per jaar en de WG's per strmgebied kmen vereenkmstig het besluit één keer per jaar bijeen. Van de discussies en vrstellen wrden aan het eind van elke vergadering van het cördinatieplatfrm, de pgerichte ad hc werkgrepen en de strmgebiedcmités ntulen gemaakt. Het del van dit dcument is verslag uitbrengen ver de planning van de verschillende vergaderingen, de inhud ervan te terug te vinden en vrstellen te den m de watersectr in het Brussels Gewest te verbeteren. Pagina 1 van 7
2. Planning Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktber Nvember December Cördinatieplatfrm 25/01/2017-29/03/2017 26/04/2017 31/05/2017 28/06/2017 27/09/2017-29/11/2017 WG Zenne/Neerpedebeek 31/05/2017 /Vgelzangbeek WG Mlenbeek 26/04/2017 WG Wluwe 28/06/2017 WG Maalbeek 25/01/2017 WG Geleytsbeek 22/02/2017 WG Regenwater / Overstrmingen 27/09/2017 WG Kwaliteit van de watermassa's WG Cart 17/02/2017 25/09/2017 WG Lex 29/03/2017 12/06/2017 25/10/2017 Pagina 2 van 7
3. Overzicht van de acties en discussies 2017 3.1. Cördinatieplatfrm van de wateractren en -peratren Gerealiseerde acties 1) Het invullen van de tabel vr de pvlging van de dr Leefmilieu Brussel vrgestelde acties van het Waterbeheerplan 2016-2021 dr alle waterperatren. Ok de budgettaire aspecten werden gecördineerd. Op verzek van de waterperatren met de dr het Brussels Hfdstedelijk Gewest vrgestelde tl wrden verbeterd m de uitwisseling van infrmatie te vergemakkelijken. 2) Deelname van het platfrm aan de herziening van de Brusselse delen van het natinaal plan "natuurrampen". 3) Besprekingen en vltiing van de werkzaamheden van de BMWB m studentenwningen in de vallei van de Vgelzangbeek p water aan te sluiten. 4) Ondertekening dr alle leden van het platfrm van de cnventie vr de cördinatie van de actren in geval van zwaar nweer in het Brussels Hfdstedelijk Gewest. 5) Gecördineerd antwrd van het platfrm p de parlementaire vraag ver het verstrtknppunt Nieuwe Maalbeek en de verslibbing van het uitwateringskanaal. 6) Organisatie van het evenement "Brusselse ntmetingen rnd water: 2 e editie" ter gelegenheid van Wereldwaterdag 2018. 7) Validatie van de uitwisseling van Flwbru-gegevens in het kader van het vrstel van de cnventie tussen het Waalse Gewest en het Brusselse Gewest vr de samenwerking en uitwisseling van hydrlgische gegevens. 8) Raadpleging van het platfrm in het kader van het ntwerp van het besluit van de Brusselse Hfdstedelijke Regering tt regeling van grndwaterwinning en pen gethermische systemen. 9) De vergaderingen van het platfrm in 2017 stelden de waterperatren in staat m zich p verschillende "gevelige" (als gevlg van prblemen m.b.t. verstrmingen en/f pstuwingen van rileringen) buwplaatsen te cördineren: Opstuwing van rilering Kartuizersstraat (afvalwater van Partena) in Brussel- Stad Beheer van het strmbekken in de Sint-Denijswijk in Vrst Werken aan de Steenweg p Ruisbrek: verduidelijking en bespreking van de ptimalisatie van de waterstrmen tussen de Vivaqua/ BMWB/ LB-netwerken en het delen van cartgrafische gegevens. Werken aan het kruispunt van Alsemberg en nderzeken van de kker van Ukkelbeek Lkalisering van het strmbekken in Sint-Lambrechts-Wluwe Werkzaamheden van de MIVB in verband met de uitbreiding van de tramlijnen 3 & 7 Cördinatie van de nutsleidingen en het beheer van regenwater in het kader van het NEO-prject. Geverde discussies 1) Regenwaternetwerk: ndzaak aan een duidelijk kader vr het vraagstuk van de financiering en de verdeling van de bevegdheden tussen de wateractren inzake regenwaterbeheer. 2) Discussie ver de wijzigingen van de Gewestelijke Stedenbuwkundige Verrdening: het platfrm betreurt niet geraadpleegd te zijn vóór de besprekingen. 3) Interventie van minister Fremault p de burgemeesterscnferentie: het platfrm wilde dat deze interventie vr de gemeenteraadsverkiezingen zu plaatsvinden en gericht zu zijn p de ntwikkeling van het regenwaternetwerk als alternatief vr "alles in de ril". 4) Werkgrepen per strmgebied: reflectie ver een verandering van dynamiek in het jaar 2018. 5) FixMyStreet: discussie ver het tevegen van een tabblad "signalering van een verstrming" aan deze app. 6) Advies van Vivaqua in het kader van de vergunningsvrwaarden vr klasse 1A: bespreking f de algemene vrschriften van Vivaqua als bijlage bij de vergunning meten wrden pgenmen. Pagina 3 van 7
7) BELINI: cördinatie van de planning van de inrichting van de drie verstrten gefinancierd dr BELINI en bespreking van de studies en werken van Leefmilieu Brussel die met deze financiering zijn gepland. 8) Haalbaarheid van een kartering van de znes die geen rilering hebben. 9) Verslibbing uitwateringskanaal Rechterever tussen het verstrtknppunt Nieuw Maalbeek en Aquiris 10) Vrstel van de richtsneren vr de vaststelling van een referentieregenval vr het Brussels Hfdstedelijk Gewest. 3.2. Themawerkgrepen: 3.2.1. WG Kwaliteit van de watermassa's: De werkgrep ver de kwaliteit van de watermassa's was een primeur in 2017. Het del ervan was de acties van het Waterbeheerplan 2016-2021 waarvr cördinatie van de waterperatren ndzakelijk is, te identificeren en de fasen ervan te bepalen. Leefmilieu Brussel gaf een presentatie ver de werkmethde bij de analyse van de mnitringgegevens, de belastende en beïnvledende factren. De presentatie werd gebruikt als rde draad m de dialg tussen de verschillende waterperatren p gang te brengen en het eens te wrden ver de priritaire acties. Op dit mment bevinden de waterperatren zich in de "uitveringsfase" en daarm zijn er veel acties aan de gang. Het is van priritair belang dat de inspanningen wat betreft deze acties de kmende jaren wrden vrtgezet. Hier vlgen enkele vrbeelden van cncrete acties die wrden besprken: Vr het beheer van pieken: tijdelijk bufferen van het afvalwater in bestaande structuren, waardr een grter vlume naar het waterzuiveringsstatin kan wrden gestuurd (beter verspreid/vltter); De penlegging van de Zenne (die begint met een eerste studie in 2018) in het Maximiliaanpark; De geleidelijke zuivering van de znes die van een rilering zijn vrzien, maar ng niet zijn aangeslten p het waterzuiveringsstatin waarvan het water mmenteel in de Zenne wrdt gelsd; De Paruck-bypass m het gebruik van het verstrtknppunt te verminderen; Enz. 3.2.2. WG Overstrmingen: De werkgrep verstrmingen was k een primeur in 2017 en had dezelfde ambitie als die van de kwaliteit van de watermassa's. Namelijk het identificeren van de acties van het Waterbeheerplan 2016-2021 waarvr cördinatie van de waterperatren ndzakelijk is en het bepalen van de uitveringsfasen. Elke deelnemer werd vrgesteld drie priritaire thema's vr verstrmingsbestrijding p te geven. De vlgende priritaire bekmmernissen zijn vastgesteld: - "Preventieacties": meer infiltrerende wegen en de ntwikkeling van het regenwaternetwerk met geavanceerde beheften p het gebied van wetgeving en de verspreiding van gede praktijken. - "Beschermingsacties": de verspreiding van gede praktijken m te buwen in gebieden met een grte kans p verstrmingen en de vrtzetting van de buw van de geplande strmbekkens. - "Vrbereidende acties": het verbeteren van strmverwachtingen en het alarmeren van bewners. Pagina 4 van 7
3.2.3. WG Cart: In 2017 werd de gemeenschappelijke kartering van het netwerk Vivaqua (rilen) en Leefmilieu Brussel verrijkt met verstrmingsgegevens, via een met een wachtwrd beveiligde tegang tt de databases van de twee peratren. Z knden vr elke gemeente verstrmingskaarten wrden pgesteld, bestemd vr de wateradviseurs van elke gemeente en die betrekking hebben p de risicgebieden, de waarnemingen van verstrmingen (met datum) en de lkalisering van strmbekkens, samen met de datum waarp ze in gebruik zijn genmen - essentieel vr een crrecte interpretatie van de waarnemingen van verstrmingen. Leefmilieu Brussel heeft bvendien het prbleem van de cntrahellingen van haar netwerk pgelst en geeft nu de niveaus strmpwaarts en -afwaarts van de waterlpbedding in de gemeenschappelijke kartering crrect weer. Het BMWB-netwerk is ng niet betrkken bij deze gemeenschappelijke kartering, maar de landmetingen zijn gestart en in gede samenwerking met de andere leden van de werkgrep is een priritering van de dr de BMWB te nderzeken lcaties tt stand gebracht. 3.2.4. WG Lex: In het jaar 2017 was er de gedkeuring van de rdnnantie van 23 juni 2017 die het resultaat was van de parlementaire werkzaamheden en die de tekmstige fusie (die van kracht werd in januari 2018) tussen de intercmmunales HYDROBRU en VIVAQUA wettelijk mgelijk maakte. Maar 2017 was k het jaar van de aanneming van de rdnnantie tt prichting van BRUGEL als een nafhankelijk tezichthudend rgaan vr de waterprijs (rdnnantie van 15 december 2017). In het eerste kwartaal hebben veel gesprekken tussen waterperatren plaatsgevnden m te kmen tt een cnsensuele tekst waarin ieders pmerkingen zijn verwerkt, met name de pmerkingen die in januari dr de tekmstige 'regulatr' zijn gefrmuleerd. De Kaderrdnnantie water heeft dit jaar dan k twee - en niet de minste - wijzigingen ndergaan. De in april 2016 aangevatte werkzaamheden vr de bijstelling van de rdnnantie van 20 ktber 2006 tt pstelling van een kader vr het waterbeleid (OKW) zijn dan k lichtjes tt stilstand gekmen, zals k reeds in de tweede helft van 2016 het geval was. In juni 2017 vnd slechts één vergadering van de WG Lex plaats vr de bijstelling van de OKW. Hierin werd niettemin een reeks vrderingen en te nderzeken pistes vastgesteld. Deze werkzaamheden hebben in september geleid tt een nieuw vrstel vr een rdnnantie vrgelegd aan alle peratren en waarver in 2018 verder zal wrden gediscussieerd. Tt slt zal de start van de discussies wrden aangegeven ver de explitatievrwaarden van de strmbekkens (specifieke WG - maart 2017). Deze werkzaamheden zuden in de lp van 2019 meten leiden tt de gedkeuring van een regeringsbesluit. 3.3. Werkgrepen per strmgebied: Tijdens elke vergadering van de werkgrepen per strmgebied van 2017 werd uitleg gegeven ver de lancering van de Waterfacilitatr. Dit is een hulpmiddel vr prfessinals m technische vragen en verzeken m infrmatie ver geïntegreerd regenwaterbeheer te beantwrden. De Waterfacilitatr kan technische vragen beantwrden ver prjecten, wrkshps rganiseren ver specifieke nderwerpen, enz. De beheften van gemeenten kunnen tt uitdrukking wrden gebracht met het g p de rganisatie van wrkshps ver specifieke nderwerpen. 3.3.1. WG Geleytsbeek: De gemeenten die deel uitmaken van deze werkgrep (Vrst, Ukkel en Sint-Gillis) hebben regelmatig te maken met verstrmingsprblemen en zijn bijgevlg bijznder practief (vral Vrst en Ukkel) in het beheer van het regenwater. Pagina 5 van 7
Tijdens deze vergadering knden de vertegenwrdigers van de gemeenten nderstaande nderwerpen bespreken met de leden van het platfrm en een vertegenwrdiger van Brussel Stedenbuw en Erfged. De vrtgang van de werkzaamheden van de waterperatren in dit strmgebied werd besprken, in het bijznder m.b.t. de vlgende nderwerpen: - ril van Linkebeek: nieuw aan te leggen, geplande f ngeplande netwerken, vegetalisatie van de BMWB-structuur; - werkzaamheden van Vivaqua vr het herstel van de ndergrndse kkers ter vrbereiding van de werken aan het strmbekken van Ukkelbeek - BWMB-werkzaamheden aan de Geleytsbeek-Klsterbeekherverbinding in Vrst De gemeente Sint-Gillis wilde ervr zrgen dat de MIVB tijdens bepaalde werken ged cntact zu nderhuden met de waterperatren. Dit lijkt niet het geval te zijn vr de buwplaats p het kruispunt van de Fnsnylaan, de Thédre Verhaegenstraat en de Kningslaan. De gemeenten Vrst en Ukkel hebben de vrtgang van hun prjecten vr de aanleg van het regenwaternet gepresenteerd. Tijdens deze presentatie knden ze de aandacht van de waterperatren vestigen p de vertragingen en/f interventies die niet dr de gemeenten kunnen wrden uitgeverd. 3.3.2. WG Mlenbeek: De WG Mlenbeek bracht vertegenwrdigers van de gemeenten Ganshren, Sint-Agatha-Berchem, Jette en Brussel-Stad samen met de vertegenwrdigers van het platfrm van waterperatren en een vertegenwrdiger van Brussel Stedenbuw en Erfged. Dankzij deze vergadering knden verschillende werken en studies die hebben plaatsgevnden in dit strmgebied wrden pgevlgd. Een paar vrbeelden: - De inrichtingen van het Kning Budewijnpark en de afvleiing van regenwater; - De verbetering van de watercirculatie tussen de merassen van Ganshren en Jette; - De prjecten inzake strmbekkens (Brek, Jeugdpark en Prins Lepldsquare); - De inrichtingen van Kattebrek m het verlpen van de Mlenbeek te vrkmen; - Enz. Enkele discussies (plaatsbeschrijving Nestr Martinstraat, de werken aan tram 9, het Heizel-BBP, de Kweeperebmbeek, enz.) legden het gebrek aan beleidsbeslissingen ver regenwaterbeheer een geïntegreerde ntwikkeling van het regenwaterbeheer aan het licht. Opgemerkt met dat de gemeente Jette zich beraadt ver de integratie van wadi's in de gemeentelijke grndgebieden en met name in de gemeenteschlen. Systematisch wrden studies gehuden naar het beheer van regenwater. Dit is een verandering van visie. Tt slt merkten de vertegenwrdigers van de gemeenten p dat de rl van wateradviseur een bijkmende taak is die zij meten vervullen. Tt p heden bestaat er geen middel m.b.t. cmmunicatie f financiering per strmgebied. Prjecten alleen (dus per gemeente) tt een ged einde brengen p het gebied van watersensibilisering is een ldzware taak. Vr gemeenten is het daarm interessant m slidariteit te creëren per strmgebied. 3.3.3. WG Zenne/Neerpedebeek /Vgelzangbeek: Deze vergadering bracht de vertegenwrdigers van de gemeenten Brussel-Stad, Sint-Jans- Mlenbeek, Evere samen met de leden van het platfrm, een vertegenwrdiger van Brussel Stedenbuw en Erfged en een vertegenwrdiger van de Haven van Brussel. Alleen de gemeente Anderlecht was niet vertegenwrdigd. Na een evaluatie van de verschillende acties inzake waterbeheer in dit strmgebied (rilering in de zne van Neerpede, planning van de afververbindingen p de Vgelzangbeek en de Neerpedebeek, Pagina 6 van 7
enz.), is er gesprken ver de bewustmaking van de gemeentelijke, gewestelijke en natinale instanties (bv. NMBS en Brussel Mbiliteit) van het belang van een geïntegreerd regenwaterbeheer. Leefmilieu Brussel gaf een presentatie ver de stand van zaken met betrekking tt de kwaliteit van de Zenne, de uitdagingen wat betreft de restauratie ervan en de prjecten die de kmende jaren gepland zijn dankzij de financiering van het BELINI-prject (Life IP). Tt slt kwam k de lzing van afvleiend water in het Kanaal aan bd. De vertegenwrdiger van de Haven van Brussel legde uit dat het huidige beheer geval per geval gebeurt en dat het T&T-prject een eerste casestudy is. 3.3.4. WG Wluwe: De WG Wluwe bracht vertegenwrdigers van de gemeenten Sint-Pieters-Wluwe, Sint-Lambrechts- Wluwe, Oudergem samen met de vertegenwrdigers van het platfrm en vertegenwrdigers van Brussel Mbiliteit. De gemeente Watermaal-Bsvrde en Brussel Stedenbuw en Erfged waren niet vertegenwrdigd. De vrtgang van de strmbekkenprjecten in Sint-Lambrechts-Wluwe werd besprken. De installatie van het strmbekken m de verstrmingen van de bulevard de la Wluwe te bestrijden blijft een meilijk nderwerp m af te rnden. Dankzij de specifieke prep tt het indienen van prjecten p het gebied van waterbeheer ter ndersteuning van de cncrete uitvering in de gemeenten knden de gemeenten Sint-Lambrechts- Wluwe en Sint-Pieters-Wluwe subsidies krijgen vr de ntwikkeling van het regenwaternetwerk. Om de werkzaamheden aan de bulevard de la Wluwe van Brussel Mbiliteit p het vlak van regenwaterbeheer tt een ged einde te brengen, heeft de gemeente Sint-Lambrechts-Wluwe ngmaals gewezen p het belang van adequate milieuvergunningsvrwaarden. Ten sltte herhaalde de gemeente Oudergem haar belangstelling vr een systeem van tezicht p de uitvering en werking van de strmbekkens. 4. Werkpunten en cnclusie Er kan wrden beslten dat de vergaderingen van het platfrm in 2017 p een aantal vlakken vruchten hebben afgewrpen. Ze maakten het mgelijk m vruitgang te beken p het gebied van verstrmingsbeschermings- en preventiemaatregelen, maar k m verschillende buwplaatsen te cördineren waarbij geïntegreerd regenwaterbeheer en/f ged afvalwaterbeheer belangrijke uitdagingen waren. Opvallend zijn de vrderingen p wetgevend gebied vr 2017, met name wat betreft de wijzigingen van de Kaderrdnnantie water (fusie en nafhankelijk tezichthudend rgaan vr de waterprijs). In het kader van de regelgevingswijzigingen die p een f andere manier invled hebben p het waterbeleid, betreurt het platfrm echter dat het niet werd geraadpleegd vrafgaand aan de besprekingen ver de Gewestelijke Stedenbuwkundige Verrdening die werden geverd dr het kabinet Vervrt (minister-president van de Brusselse Hfdstedelijke Regering belast met ruimtelijke ntwikkeling). Tt slt blijkt uit de geverde discussies en de prblematische situaties in verschillende gemeenten dat het regenwaternetwerk geen vruitgang kan beken als er geen plitiek besluit wrdt genmen wat betreft de financiering. Pagina 7 van 7