Creativiteit Een essay ver mijn persnlijke zektcht naar creativiteit Vanuit het besef dat ik mijn creativiteit ben verlren, ben ik de zektcht naar mijn creativiteit begnnen. Uit mijn zektcht blijkt dat wij helemaal niet minder creatief zijn. Wij bezitten allemaal deze capaciteiten. Het vinden van je creativiteit vergt efening en hier zijn dan k geneg hulpmiddelen vr beschikbaar. Vanuit het nderzek trek ik de cnclusie dat m creatiever te wrden je de creatieve elementen met stimuleren Sander de Raad Minr Da Vinci 09-05-2012
Creativiteit is het vermgen van een individu f grep m rigineel te denken en handelen m een plssing f del te kunnen behalen. Het eindresultaat van dit denken en handelen, met waarde creëren vr de eindgebruiker(s). Het vermgen m kennis en verbeelding te te passen m een prbleem p te lssen Het vermgen m waardevl resultaat te beken Iedereen bezit deze eigenschappen, smmigen van ns zijn deze echter ergens in hun leven kwijtgeraakt. Ongeacht wie verantwrdelijk is vr dit verlies, we kunnen allemaal nze creativiteit weer terug vinden. Hiervr meten we eerst begrijpen waar creativiteit uit bestaat: Technlgische creativiteit f innvatie Ecnmische creativiteit f ndernemerschap Artistieke en culturele creativiteit Onder deze bvenstaande categrieën vallen weer elementen die wij allen bezitten: Het vermgen m te verbeelden Het vermgen m nieuwe riginele ideeën en prducten te bedenken Ik ben deze zektch begnnen m erachter te kmen he ik weer creatief kan wrden. Ervaringen tijdens mijn pleiding, in cmbinatie met dit nderzek, hebben mijn gen gepend. Ik ben erachter gekmen dat je de elementen met stimuleren m creatiever te wrden. Dit is een meilijk prces, vandaar dat er veel gebruik wrdt gemaakt van facilitatrs. Indien wij nze creatieve capaciteiten weer willen terugvinden meten wij penstaan vr ideeën, blijven efenen, blijven verbeelden, infrmatie tt ns nemen, ideeën en kennis cmbineren, tepassen en uitveren. Vr mij persnlijk is de vlgende uitspraak waardevl vr mijn creatieve ntwikkeling en tekmst: Men met zichzelf te allen tijde nieuwe ervaringen en mgevingen bltstellen ten gunste van de creativiteit. Het vermgen m ideeën te genereren vanuit cmbinaties van andere ideeën (divergent thinking) Essay Creativiteit Page 1
Samenvatting... 1 Inleiding... 3 Creativiteit?... 4 Het verval van creativiteit... 8 Methden en technieken... 10 Cnclusie... 13 Referenties... 14 Essay Creativiteit Page 2
Creativiteit. Een abstract begrip, een multi-interpretabel begrip. Smmigen zien creatieve mensen enkel als mensen die schilderen, kleien en ga z maar dr. Ik ben het hier niet mee eens. Creatief is vr mij een synniem vr innvatief. Innvatie is vervlgens een van de kernwaarden vr succesvlle bedrijfsvering en ndernemerschap (Wulfen, 2009). Dit heb ik tijdens de eerste jaren van mijn studie gezien en ik wil mijn creativiteit dan k in de tekmst verder gaan ntwikkelen. Tijdens mijn pleiding heb ik een aantal maal meegedraaid in brainstrmsessies ten gunste van het ntwikkelen van een nieuw prduct. Ok hier kwam ik er snel achter dat de waarde van een dergelijke sessie vaak niet ged werd begrepen. Natte vinger wetenschap ; een manier m even stil te staan wat we nu eigenlijk den. Twee jaar prjecten draaien en ng steeds geen gewenst ut f the bx resultaat. Frustrerend, vral mdat ik z gedreven was m dat ene drslaggevende en succesvlle idee te genereren. Tijdens mijn stage in s-hertgenbsch kwam ik er al snel achter dat het bedrijf wel brainstrmt, maar dat bijna geen resultaat heeft. Het vreemde was dat het bedrijf hier k niet van bewust was en p het mment dat ik het cmmuniceerde het niet werd geaccepteerd. Krtm; weer geen innvatieve handtekening achtergelaten. Vervlgens heb ik in februari 2012 in België, samen met een internatinaal en multidisciplinair team, een prductntwikkelingstraject drlpen. Het streven was m het ut f the bx verver van de tekmst te bedenken. Met succes; nze grep heeft in twee weken een cncept uitgewerkt dat als beste prductidee werd bestempeld. Maar waarm nu wel? Waarm heeft het tweeëneenhalf jaar geduurd alvrens ik eindelijk tevreden kn zijn ver het resultaat? Ik ben van mening dat mede dr de bestudeerde stf - de succesfactr lag in de verschillende invalsheken en een cmpleet andere mgeving (Kelley, 2004) (Grattn, 2007).We werden ndersteund dr een team dat ns met sms erg vreemde invalsheken benaderde. Samenvattend: verschillende disciplines en een pen geest. Het verplicht bij elkaar zitten met vastgereste visies werkte niet zals ik had verwacht. Essay Creativiteit Page 3
Het antwrd is echter ng niet gegeven. Waarm duurde het z lang vrdat ik eindelijk tevreden kn zijn ver het resultaat? Geïnspireerd dr de tespraak van Rbinsn, begn het bij mij te brrelen (Rbinsn, 2010). Vreger was ik heel creatief. Waarm heeft het dan tweeëneenhalf jaar geduurd vrdat ik eindelijk tevreden kn zijn ver het eindresultaat? Rbinsn geeft mij het inzicht dat wij en ik tegenwrdig hebben geleerd te kader denken. We weten he we ns standaard brdje smeren en vervlgens naar dezelfde schl gaan m te leren. Vervlgens eten we vlees, aardappels en grenten en gaan we vervlgens naar dezelfde standaard kenniskring. Af en te meten we ns in de beken verdiepen m nieuwe kennis p te den. Waar blijft de uitdaging? Waar heeft ns creatieve brein ns in vredesnaam in de steek gelaten? Zijn we nze creativiteit überhaupt wel kwijt? In dit essay beschrijf ik mijn zektcht Alvrens daadwerkelijk p zek te kunnen gaan naar middelen die ns kunnen stimuleren creatiever te denken en den, meten we eerst weten wat creativiteit nu eigenlijk is. Zals al genemd ziet de een creativiteit in schilderkunst en de ander in het vermgen m te innveren. Wat is creativiteit en wat is mijn definitie van creativiteit? Deze vraag is samengevat dr Carline Sharp ten beheve van haar nderzek naar creativiteit in nderwijs. Ze beschrijft hier een vereenkmstigheid in het creatieve prces. Vanuit haar nderzek cncludeert ze dat het een creatief persn f prces ver het algemeen een aantal gemeenschappelijke elementen bezit (Sharp, 2004). Deze elementen wrden niet alleen ndersteund dr andere nderzekers, deze ben ik k tegengekmen in mijn vrnderzek. Het artikel (Sharp, 2004) beschrijft de vlgende gemeenschappelijke elementen: naar creativiteit. Mijn zektcht naar antwrden die mij en ju - in de tekmst misschien kunnen helpen creatiever te denken, den en wrden. Essay Creativiteit Page 4
Het vermgen m te verbeelden Het vermgen m nieuwe riginele ideeën en prducten te bedenken 1. Technlgische creativiteit f innvatie 2. Ecnmische creativiteit f ndernemerschap 3. Artistieke en culturele creativiteit Het vermgen m ideeën te genereren vanuit cmbinaties van andere ideeën (divergent thinking) Het vermgen m kennis en verbeelding te te passen m een prbleem p te lssen Het vermgen m waardevl resultaat te beken Zdra ik dit p mijzelf prjecteer verklaart dit echter niet waarm het mij niet in de eerste jaren van mijn pleiding lukte m een creatief prductidee te genereren. Ik bezat de elementen net zals iedereen znder dat ik de utput echt creatief vnd. Tt mijn ervaringen in België, een prces waar ik in twee weken meer behaalde dan de vrafgaande twee jaren. Het verschil Hewel er generalistisch kan wrden gesprken dat creativiteit bestaat uit bvenstaande elementen, zegt dit ng weinig waar het nu nder valt. Z kent iedereen wel iemand die vaak genschijnlijk uit het niets - een geweldige grap maakt. Iemand die een prachtig schilderij maakt. Archimedes met zijn eureka mment in bad. Of gewn p tv, waar Bear Grylls een ingenieuze manier verzint m water uit de westijn te halen. Allemaal vrmen en tepassingen van het creatieve vermgen van de mens, een vermgen wat wij allemaal bezitten die enkel getriggerd dient te was hier echter dat ik in een multidisciplinair en internatinaal team werkte, was dit dan de drslaggevende factr? Waren de cmbinaties van visies en kennis de ingrediënten vr succes? Verschillende gerespecteerde brnnen bevestigden mijn vermeden dat innvativiteit (en bijbehrende creativiteit) ver het algemeen een simpele cmbinatie is van bestaande ideeën (Grattn, 2007) (Wulfen, 2009) (Kelley, 2004) (Rbinsn, 2010). Om mijn gelf te weerspiegelen, zu ik dan k graag Steve Jbs naar mijn mening - geniale uitspraak willen aanhalen. wrden. Deze elementen kunnen ndanks dat ze verbnden met elkaar zijn wrden gecategriseerd in 3 types van creativiteit (Flrida, 2002). Essay Creativiteit Page 5
De kunstenaar, de cmedian f de innvatieprfessinal zal misschien sneller met geniale ideeën kmen, wij zijn echter allemaal in staat m te innveren. Hieruit cncludeer ik niet alleen dat creativiteit in ns allen zit, ik gelf k dat we kunnen greien in het creatieve prces. Ik ben van mening dat m creatief te zijn iemand met kunnen penstaan, efenen, verbeelden, pnemen, cmbineren, tepassen en uitveren. Vr mij kan creativiteit dan k als vlgt gedefinieerd wrden: Het verzinnen van nieuwe ideeën, het cmbineren van ude ideeën en het tepassen en uitveren van deze ideeën is vlgens mij cruciaal m een waardevl eindresultaat te behalen. Zals ik zjuist benemde is het cruciaal dat mensen penstaan, efenen, verbeelden, pnemen, cmbineren, tepassen en uitveren alvrens daadwerkelijk creatief te kunnen zijn. Igr Byttebier en vele anderen - beschrijft dat wij allemaal creatief kunnen zijn, dit betekent dat wij allemaal deze eigenschappen bezitten, f it hebben bezeten (Byttebier, 2002). Alvrens ik methden wil zeken m creativiteit te stimuleren, ben ik eerst benieuwd waar ik dan die creativiteit ben kwijtgeraakt. Waar zu het dan eventueel mis zijn gegaan? Creativiteit is het vermgen van een individu f grep m rigineel te denken en handelen m een plssing f del te kunnen behalen. Het eindresultaat van dit denken en handelen, met waarde creëren vr de eindgebruiker(s) Essay Creativiteit Page 6
Om creatief te kunnen zijn meten eerst de basiselementen wrden gestimuleerd. Deze kunnen vervlgens wrden tegepasst ten beheve van de verschillende categrieën. Indien dit prces riginele ideeën f handelingswijzen en waarde tevegd, kunnen we spreken van creativiteit. Essay Creativiteit Page 7
Het is duidelijk dat creativiteit bestaat uit verschillende elementen en dat creativiteit verschilt per persn. De kunstenaar en de cmedian zijn misschien allebei creatief, vraag ze niet f ze elkaars werkzaamheden meten uitveren. Het resultaat zal hgstwaarschijnlijk tegenvallen. Iedereen bezit bepaalde elementen die nder de nemer creativiteit vallen. De een is alleen beter in smmige elementen dan de ander. Sir Ken Rbinsn benemt tijdens zijn TED tespraak dat 98% van de kinderen wrden gezien als genieën in divergent thinking (zie ). Divergent thinking wrdt gezien als een cruciaal nderdeel van creativiteit. Evenals het cmbineren van ideeën en het vermgen m resultaat te beken. In de tespraak benemd sir Rbinsn dat kinderen slechter wrden in divergent thinking naarmate ze uder wrden. Hij beschuldigt het huidige nderwijssysteem ervan dat deze creativiteit inkadert en het kinderen leert in hkjes te denken. Hij pleit in Rbinsn benemt het feit dat kinderen - naarmate ze uder wrden - slechter wrden in divergent thinking. zijn tespraak naar tegepast nderwijs. Onderwijs dat kinderen de mgelijkheden biedt m zichzelf te ntpppen in vaardigheden waar ze aanleg vr hebben (Rbinsn, 2010). Essay Creativiteit Page 8
Leeftijd & bewustwrding Ongeacht f er een schuldige aangewezen kan wrden f niet, het is een gegeven dat smmigen van ns hun creatieve capaciteiten zijn kwijtgeraakt. Bijna iedereen, zelfs jij, kan het vast ng wel eens herinneren dat we bang waren vr mnsters in de kast. We hebben ns allemaal vermaakt met een fantasierijk spel ten we klein waren. Ok dit is een tnbeeld van ns creatieve vermgen. Ergens in nze ntwikkeling zijn we deze capaciteit verlren. Om dit te bekijken meten we eerst kijken naar de ntwikkeling van een kind alvrens eventueel te kunnen cncluderen waar we deze capaciteit zijn kwijtgeraakt. Ok Karen DeBrd bevestigd mijn vermedens weer dat wij allemaal ng creatieve capaciteiten bezitten. Vlgens Rbinsn is het verval vrnamelijk te wijten aan het huidige nderwijssysteem. Karen DeBrd benadrukt dan k het belang van gede begeleiding m de creativiteit van kinderen te stimuleren (Sharp, 2004). Dieper nderzek zal ngetwijfeld meer inzicht kunnen geven ver waarm en wanneer. Ik wil hier alleen benadrukken dat het een gegeven is dat mensen ng steeds creatief kunnen zijn, ngeacht de reden van dit verval. Dit brengt mij bij de methden die ns kunnen helpen ns creatieve brein weer te activeren. Indien je kijkt naar de creatieve ntwikkeling van het kind, valt vral p dat deze p latere leeftijd meer en meer zeken naar gedkeuring. Ze wrden erg gevelig vr kritiek en wrden hier dan k sterk dr beïnvled (Karen DeBrd, 2012). Indien naar deze brnnen gekeken wrdt kan het vermeden wrden uitgesprken dat creativiteit wrdt ingekaderd dr gebrekkige maatschappelijke stimulans en sciale wenselijkheid. Brnnen die dit tegenspreken heb ik tt p heden ng niet kunnen vinden. Het is pvallend dat in het creatieve prces van een kind, aanzienlijk kan wrden beïnvled naarmate het kind uder wrdt (Karen DeBrd, 2012) Essay Creativiteit Page 9
Als er gecncludeerd kan wrden dat bijna alle mensen creatief kunnen zijn, ntstaat de vraag f er k methden en technieken zijn die deze creativiteit kunnen prepen. Het antwrd is simpel: Ja, een helebel. Ongeacht f iemand aanleg heeft vr technlgische, ecnmische, artistieke f culture creativiteit, het gegeven bestaat dat wij allemaal creatieve elementen bezitten (Byttebier, 2002). Nu vlgt echter een uitdaging, de uitdaging van het cntainerbegrip creativiteit. Er is een enrm aanbd van methden en technieken m creativiteit te stimuleren. Deze methden stimuleren vaak de creatieve elementen die mensen bezitten m een del te kunnen bereiken (Wulfen, 2009). Dit del kan weer een ecnmische, artistieke, technische, artistieke f culturele aanleiding hebben (zie ). Vanwege de enrme berg aangebden materiaal besluit ik hier de afbakening te maken vr mijn eigen zektcht. Vr de prductntwikkelingsprcessen was ik p zek naar een ut f the bx prductidee. In dit hfdstuk zullen dan k vrnamelijk de methden en technieken behandeld wrden die de categrie van technische creativiteit kunnen stimuleren. Ten gunste van het verzinnen van nieuwe diensten en prducten zijn er veel verschillende methden verznnen. Vr dit nderzek is er vral gekeken naar en gewerkt met - de vraanstaande VOORT methde vanuit Nederland, de Innwiz methde vanuit België en het bek van Igr Byttebier. Al deze brnnen hebben een enrm aanbd van technieken die afhankelijk van het begde del gebruikt kunnen wrden vr het ntvlammen van innvatie en het plssen van prblemen (Byttebier, 2002) (Wulfen, 2009) (Clegg & Birch, 2007). Alle methden behandelen het gehele creatieve prces van prbleemdefinitie tt een nieuw prduct f dienst. Innwiz bied hiervr 115 verschillende technieken aan (Hwest hgeschl Vlaanderen, 2012). De VOORT methde biedt 30 verschillende technieken aan en het bek Instant Creativity geeft ns weer 75 technieken (Wulfen, 2009) (Clegg & Birch, 2007). Wat wel uit deze brnnen naar vren kmt, is dat de aangebden technieken creativiteit van de deelnemers te stimuleren. Vanzelfsprekend is het handig m deelnemers te gebruiken die bepaalde kennis bezitten. De ngeschlde deelnemer is echter k zeer belangrijk vr een psitieve uitkmst (Kelley, 2004). Essay Creativiteit Page 10
Het viel mij vral p dat deze methden zich erp richten m bepaalde creatieve elementen te stimuleren. Zdra deze elementen wrden Het vermgen m ideeën te genereren vanuit cmbinaties van andere ideeën (divergent thinking): gestimuleerd tijdens het creatieve prces, is zelfs de ngeschlde deelnemer zeer belangrijk vr de uitkmst van het prces. Als vrbeeld heb ik een aantal technieken van de VOORT methde gespiegeld aan de elementen van creativiteit (Wulfen, 2009). Blemassciatie Bimimicry Gekke dingen Het vermgen m te verbeelden: Insightspel Kruip in de huid van Stripheldenanalgie Het vermgen m kennis en verbeelding te te passen m een prbleem p te lssen: Bimimicry Stripheldenanalgie Mntwikkelen Het vermgen m nieuwe riginele ideeën en prducten te bedenken: Het vermgen m waardevl resultaat te beken: Spntane braindump I lve u Vrnderstellingen Sambal bij? Scamper Greperen van ideeën Essay Creativiteit Page 11
Bij alle methden is het prces zeer belangrijk vr een succesvl 3 eindresultaat. Mensen meten zich bijvrbeeld p hun gemak velen, plezier hebben, veel energie hebben, penstaan vr nieuwe ideeën, het in kaders denken pzij zetten en kunnen samenwerken (Kelley, 2004). Het is 2 echter vaak de taak van de facilitatr de leraar f de prjectmanager m het team f het individu creatief en psitief te stimuleren. Veel mensen inclusief ikzelf missen de bewustwrding dat zij allemaal creatief kunnen zijn. Indien men zich hiervan bewust wrdt, dan kunnen ze zich verder ntwikkelen. 1 Dit benadrukt het belang dat m creatiever te wrden de elementen van creativiteit gestimuleerd meten wrden, dr het individu f een facilitatr (1). Indien deze elementen wrden geactiveerd, kunnen wij plssingen verzinnen vr de categrieën (2). Als wij dit hebben gedaan, kan er gesprken wrden van creativiteit (3). Krtm als je het mdel erbij pakt dan zie je dat ze van binnenuit werken m naar buiten het eindresultaat te beken. (zie visualisatie rechts) Essay Creativiteit Page 12
Zals beschreven in de inleiding ben ik de zektcht naar creativiteit begnnen m een ut f the bx idee te genereren. De bestudeerde stf bevestigde mijn vermeden dat de verschillende invalsheken en een andere mgeving hebben meegehlpen aan het succesvlle eindresultaat. Deze twee invalsheken zijn k tekenend vr de elementen van het creatieve prces. De cnclusie kan getrkken wrden dat wij allemaal creatief (kunnen) zijn. Er kunnen dan wel een aantal factren zijn waardr we dit vermgen zijn verlren, echter betekend het niet dat we nze creatieve capaciteit vlledig kwijt zijn geraakt. Psitieve stimulatie van facilitatrs zals een leraar, een prjectmanager f gewn jezelf kunnen creatieve elementen weer activeren. Dit vergt echter wel efening f intensieve begeleiding. Indien wij nze creatieve capaciteiten weer willen terugvinden meten wij penstaan vr ideeën, blijven efenen, blijven verbeelden, infrmatie tt ns nemen, ideeën en kennis cmbineren, tepassen en uitveren. Persnlijk zie ik maar weinig mensen die nieuwe dingen gaan den en zich bltstellen aan nieuwe en nbekende prikkels. Dingen die vr het gevel niet relevant zijn, maar die tch nze creatieve elementen kunnen stimuleren. Dankzij mijn zektcht ben ik van mening dat, als je een dergelijke instelling hebt, je je eigen hrizn verbreedt. Op deze manier kun je tijdens creatieve sessies en dagelijkse prblemen kennis meenemen en cmbinaties maken waarvan je nit zu denken dat het van waarde zu zijn. Dit sluit aan bij het feit dat creatieve sessies ver het algemeen succesvller verlpen met een multidisciplinair team, zelfs de dmme gans is zeer waardevl in een dergelijk prces. Vr mij persnlijk is de vlgende uitspraak waardevl vr mijn creatieve tekmst: Men met zichzelf te allen tijde nieuwe ervaringen en mgevingen bltstellen ten gunste van de creativiteit. Krtm: Ik en dit geld k vr anderen - ben creatief en hier met ik mij bewust van zijn. Ik denk dat ik mij sms in het diepe met gien m mijn creatieve elementen te stimuleren. Op deze manier ntvang ik allemaal verschillende prikkels die uiteindelijk nieuwe denkpatrnen en inzichten pleveren ten gunste van de categrieën. Dit sluit weer aan p de definitie van creativiteit. Vanzelfsprekend is de effectiviteit van stimulatie van de creatieve elementen persnlijk. Uit mijn nderzek trek ik echter de cnclusie dat iedereen deze elementen met gaan stimuleren m creatiever te wrden. Je met er alleen wel vr penstaan. Essay Creativiteit Page 13
Amabile, & Hennessey, G. (1986). Scial influences n creativity; the effects f cntracted fr reward. Jurnal f Persnality and Scial Psychlgy, 14-23. Byttebier, I. (2002). Creativiteit. He? Z! Lann. Clegg, B., & Birch, P. (2007). Instant Creativity. Lndn: Kgan Page. Csikszentmihaly, M. (1996). Creativity: The Wrk and Lives f 91 Eminent Peple. Harpercllings. Dianis. (2012). Creative & Mdern Office Designs Arund The Wrld. Retrieved 04 06, 2012, frm Hngkiat.cm: http://www.hngkiat.cm/blg/creative-mdern-ffice-designs/ Flrida, R. (2002). Entrepreneurship, Creativity and Reginal Develpment. David Hart vlume n Entrepreneurship, 1-30. Karen DeBrd, P. C. (2012). Child develpment creativity in yung children. Nrth Carlina Cperative Extensin Service, 0-4. Kelley, T. (2004). The Art f Innvatin. Lndn: Prfile Bks. Mrris, W. (2006). Creativity its place in educatin. JPB, 0-8. Rbinsn, S. K. (2010, 10 14). RSA Animate - Changing Educatin Paradigms. Retrieved 03 25, 2012, frm Yutube: http://www.yutube.cm/watch?v=zdzfcdgpl4u Sharp, C. (2004). Develping yung childrens creativity: what can we learn? Tpic, 5-12. Wulfen, G. v. (2009). Nieuwe prducten bedenken. Prentice Hall. Grattn, L. (2007). Htspts. Amsterdam: Business Cntact. Hennessey, B. A. (Vlume 47, Issue 3, 2003). The Scial Psychlgy f Creativity. Scandinavian Jurnal f Educatinal Research, 253-271. Hwest hgeschl Vlaanderen. (2012). Innwiz. Retrieved 02 11, 2012, frm Innwiz.be: http://www.innwiz.be/index.php Jbs, S. (2005). Steve Jbs Stanfrd Cmmencement Speech. Retrieved 04 06, 2012, frm Yutube.cm: http://www.yutube.cm/watch?feature=player_embedded&v=d 1R-jKKp3NA Essay Creativiteit Page 14