Evaluatie Peereducatie Love & Sens(e)uality



Vergelijkbare documenten
Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014

Eindvaluatierapport Scalda - Groep 2 23 oktober januari 2014

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden

Ekelmans & Meijer Advocaten (Rechten)

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014

LOGBOEK van: klas: 1

Presentatie eisen reisweek

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND

EVALUATIE TER STATE. Marion Matthijssen, Marn van Rhee. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juli In opdracht van Raad van State

Maatschappelijke Stage

Stap 1 : Oriënteren op jongerenparticipatie en maatschappelijke stage

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :

Groep 6. Werkboek Werkstuk

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

OVERSTAP 4VMBO- 4HAVO Bertrand Russell College havo en vwo

Les 1. Vergroten van kennis over psychische gezondheid. Zelfstandige verwerkingsles (achter de computer) is een project van Diversion en MIND

Leer / ontwikkelingslijnen. Opleiding Helpende Zorg en Welzijn. BOL en BBL NAAM STUDENT:..

Actie keuze 5. a. Campagne rookvrij schoolplein. b. Hoofd- en deelvragen. Hoofdvraag: 1: Wat zijn de gevolgen en gevaren van roken?

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa)

Kwaliteitsaspecten van onderwijs. Wat vinden pedicures belangrijk aan kwaliteit van opleiders

Career & Kids Franchise Organisatie

Start duurzame inzetbaarheid

Saxionstudent.nl CE 1

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.

Relatiegeschenk. Design en Maatschappij. ontwerpen

Excellente werving, Excellente studenten. Studentenwerving

Alle secundaire scholen, binnen de regio MidLim, met een klasgroep in de 2de of 3de graad waarin: o o o o o

Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn

Contact maken en relaties aangaan

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân

Scenario Onderwijstijd. Thuisles

De veranderende rol: moeder/ouder(s) worden. Veranderende

OPLEIDING tot Verzorgende-IG. Ondersteuningsmagazijn Praktijk Beroepstaak E Startbekaam

De aandachtspuntenlijst

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD

Samenvatting. Evaluatierapport Buurt in Actie December

bal Waterpolo competitie

Vier beproefde manieren om de pot met goud, leren van elkaars ervaringen, open te maken

Let op!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg. Leerdoelen: Kerndoelen Curriculum watereducatie SLO: NME leergebied: Werkvormen: Vakgebied: Niveau: Tijdsduur:

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen

Training Werken aan Welbevinden. Opleidingscurriculum. Facit, Velsen-Noord Februari 2011

Simulatie werkgroepbijeenkomst

Solliciteren bij bnr. Selectiecriteria juniormedewerker

LOGO Fontys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN

"Samen met de school ben je een team" Behoeftenonderzoek over ouderbetrokkenheid op het MBO

Helpt de GGZ? Kort verslag van de 2de informatiebijeenkomst over ROM ggz 12 oktober 2010, Amersfoort

Teamtrainingen en teamdagen

LOOPBAANORIËNTATIE VMBO-4 Periode 1 t/m periode 3

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK. Goese Lyceum, locatie Bergweg

Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat elearning

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015

LEERVRAAG 2. - Informatie: - informeren. - observeren. - middelen zoeken. - actie ondernemen. - evalueren

Alleen m.b.t. vergoedingen pedagogisch Instemming. medewerkers (hoofdstuk 1 uit de regeling) Advies

Inleiding. Veel succes met het maken van jouw profielkeuze! S. Koningsveld, decaan Havo H. Lubberdink, decaan Vwo - 1 -

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN

Rietschans College Overgangsnormen

Werkblad ontwikkelwijzer Gouden Standaard

Onderzoeksrapport Bedrijvenkring Oldebroek

STRUCTUUR. Evaluatie Best Practice. Dit project werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Europees Sociaal Fonds.

Training Faciliteren door middel van de moderatiemethode

Wegwijzer. Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Informatie voor kinderen en ouders

Eukcem formats voor evaluatie: Stagiaire/Student

7. Opleidingskader voor de functie redacteur web en social media

Factsheet 5xBeter TUSSEN DE OREN. Introductiefilm Nieuwkomers

Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwoording 2. Doelstellingen 3. Model 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning.

Boschveld on Tour. Herijking Sociale Visie Boschveld

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Roken, alcohol en drugspreventie.

Bijlage IVa Sjabloon voor de verdeling van werkzaamheden voor onderwijzend personeel in de kunsteducatie

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten

handleiding voor begeleiding van mbo-jongeren met eergerelateerde problemen

Mochten er problemen zijn, neem dan altijd contact op met jouw begeleider.

ARBOBELEIDSPLAN. voor de stichting PCBO BAARN SOEST

Notitie Project D Verkenning informatievoorziening huisvesting internationale studenten in Nederland.

Cycloon-beleidsplan Noord Nederland. Drenthe, Friesland, Groningen


Inhoudsopgave. Inleiding 2. Leerdoelen 3. Samenwerken, hypotheses & onderzoeksonderwerpen 5. Wat wordt ervan jullie verwacht? 6.

Het Leiderdorppanel over. De milieustraat

Succesvol samenwerken met ouders. Onderzoek Ouderbetrokkenheid. Bundel in te kijken in de leraarskamer.

De huidige wijze waarop de subsidiegelden worden uitgegeven is een verdeling van de subsidie ten behoeve van:

*** Enquête *** afstudeerscriptie over de huidige elektronische verbindingen*

Richtlijnen functioneringsgesprek evangelist. Versie 1.0

De tips waar niets bij staat, worden opgepakt.

CBS DE VAART Informatieboekje groep 5 en 6

Evaluatie zorgleefplan met cliënt thuis en in het verzorgingshuis

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen

Vlaanderen: Primair onderwijs Brongebruik Kerndoel 7: De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen.

M A R I J E D E G R O O T G R O O T I N H R

PROJECTBESCHRIJVING HISTORISCHE PLEKKEN

KENNISBANK - PROJECTPLANNEN

Handleiding. Het opstellen van een diaconaal beleidsplan

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces

Beleidsplan 2014 tot en met 2016

Iedere keer nadat er een tafel is aangeboden. 5 De tafels van 1 t/m 5 en 10 herhalen

Transcriptie:

Evaluatie Peereducatie Lve & Sens(e)uality Taakgrep Seksuele Gezndheid Apeldrn, 30 augustus 2013 Prgramma 2013 Graafschap Cllege, Detinchem Janne Leerlijer & Carline Timmerman-Kk, Evaluatiebureau Publieke Gezndheid, Stina Seegers & Lieke van Dijk, Taakgrep Seksuele Gezndheid

Vrwrd Inhudspgave Vr u ligt een evaluatierapprt van het Evaluatiebureau Publieke Gezndheid van GGD Nrd- en Ost-Gelderland. Het rapprt beschrijft de resultaten van een nderzek naar het peereducatie prgramma Lve& Sens(e)uality dat is uitgeverd p het Graafschap Cllege in Detinchem. 1. Samenvatting 2 2. Het peereducatie prgramma Lve& Sens(e)uality 4 3. Evaluatieplan 5 4. Resultaten 6 5. Cnclusie en aanbevelingen 11 Bijlagen 13 Apeldrn, augustus 2013 Janne Leerlijer Carline Timmerman-Kk Onderzekers Evaluatiebureau Lieke van Dijk Taakgrep Seksuele Gezndheid

1 Samenvatting 1.1 Achtergrnd Van februari tt en met april 2013 is p het Graafschap Cllege in Detinchem het Peereducatie prgramma Lve& Sens(e)uality gegeven. Het prgramma bestaat uit een dcentenwrkshp, het uitveren van de lessenreeks en de Dag van de Liefde. De GGD Nrd- en Ost-Gelderland, taakgrep Seksuele Gezndheid, heeft het prgramma in samenwerking met het Graafschap Cllege vrm gegeven en uitgeverd. Het prgramma heeft als del m zwel dcenten als leerlingen van het ROC vldende handvatten te geven m zelfstandig- les te kunnen geven ver seksualiteit aan jngeren. De dcenten krijgen hierte een dcentenwrkshp van de GGD. Vervlgens geven zij aan de hand van een lesmdule, met ndersteuning van de GGD, les aan leerlingen van het ROC. Deze leerlingen wrden middels de lesmdule en gastlessen van de GGD pgeleid tt vrlichters Seksuele Gezndheid (peereducatrs), waarna zij in staat zijn m les te geven ver seksualiteit aan leeftijdgenten. Op de Dag van de Liefde laten de peereducatrs zien wat zij geleerd hebben, dr vrlichting te geven ver seksualiteit aan andere leerlingen. In Detinchem vnden er twee Dagen van de Liefde plaats, p 15 en 17 april 2013. Er zijn p het Graafschap Cllege 14 leerlingen van de afdeling Zrg en Welzijn (niveau 4) pgeleid tt peereducatrs. Zij hebben p twee Dagen van de Liefde vrlichting gegeven aan ngeveer 53 eerstejaars leerlingen van dezelfde afdeling (niveau 2). 1.2 Cnclusies Het prgramma is dit jaar vr het eerst uitgeverd p het Graafschap Cllege. Vlgend schljaar zal het prgramma pnieuw wrden uitgeverd. Hiermee is het prgramma dan k geslaagd in haar delstelling m jaarlijks aandacht te besteden aan het nderwerp seksuele gezndheid binnen het ROC. Zwel dcenten als leerlingen zijn enthusiast ver het prgramma. De dcenten velen zichzelf vldende in staat m les te kunnen geven ver het nderwerp en vinden het prettig hierbij dr de GGD ndersteund te wrden. De samenwerking tussen GGD en het graafschap Cllege verliep prima. De Dagen van de Liefde werden als een succes ervaren. Ok de leerlingen vinden het prgramma ged. De peereducatrs zijn tevreden ver de nderwerpen in de mdule. Zij geven aan dat veel al bekend was, maar dat zij k nieuwe dingen hebben geleerd. De Dagen van de Liefde verliepen prima, zwel rganisatrisch als inhudelijk. Het principe van peereducatie vinden de peereducatrs geslaagd, mdat zij het in Jip en Janneke taal knden verbrengen en een veilige sfeer wisten te creëren. Ok de leerlingen die de peereducatie ntvingen zijn erg psitief. Zij vnden de presentaties ged, f heel ged. De meerderheid van de leerlingen geeft aan (veel) nieuwe dingen te hebben geleerd, met name ver grenzen stellen en internetseks. De verschillende werkvrmen en spellen wrden het meest gewaardeerd. Bijna alle leerlingen wisten na de vrlichting wat Sense is en 4 p de 5 leerlingen kende k het spreekuur Seksuele Gezndheid van de GGD. 1.3 Verbeterpunten Uit de evaluatie kmen k een aantal verbeterpunten naar vren. Z kan de lessenreeks het beste gegeven wrden p de hfdlcatie. Nu mesten de leerlingen een aantal keer naar een andere lcatie verplaatsen, wat zij niet prettig vnden. Daarnaast zijn er p het Graafschap Cllege meer lessen besteed aan de vrbereiding van de eindpdracht. De ervaring leert dat dit k bij andere ROC s het geval is. Het is dan k raadzaam de mdule hierp aan te passen. Ok zu in de mdule meer aandacht mgen wrden gegeven aan de nderwerpen seksuele diversiteit/hmseksualiteit, seksualiteit in verschillende culturen en internetseks/cyberseks. Tevens kan aan de start van een nieuwe lessenreeks bij dcenten en leerlingen geplst wrden waar hun beheften en interesses liggen, zdat de mdule geactualiseerd kan wrden. De dcenten die dit jaar de lessenreeks hebben uitgeverd hadden geen dcentenwrkshp gevlgd. Vlgend jaar met erp wrden tegezien dat deze dcenten er wel bij aanwezig zijn. Daarnaast kan er samen met het Graafschap Cllege gezcht wrden naar alternatieven vr het cabaret, dat was geen succes. Om het draagvlak binnen het ROC ng verder te vergrten, k richting management, zu de dcentenwrkshp breder aangebden kunnen wrden (bij andere afdelingen/dcenten), kunnen leden van het management uitgendigd wrden bij de Dag van de Liefde, kunnen er items wrden geplaatst in nieuwsbrieven en p scial media. Tt slt kunnen peereducatrs ingezet wrden bij andere ROC brede activiteiten p het thema seksualiteit, zals bij de Week van de Liefde f de Veilig p Vakantie actie. Op die manier is er ng meer aandacht vr het nderwerp binnen het ROC. Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 2

2 Het peereducatie prgramma Lve & Sens(e)uality 2.1 Wat Het Peereducatie prgramma Lve & Sens(e)uality mvat een dcentenwrkshp en een lessenreeks m dcenten en leerlingen van het ROC handvatten te geven m seksuele vrlichting te kunnen geven aan jngeren. ROC leerlingen van een niveau 3 f 4 pleiding wrden pgeleid tt vrlichters Seksuele Gezndheid (peereducatrs), die vrlichting kunnen geven aan andere ROC leerlingen (leerlingen van een lager leerjaar en/f lager niveau). Het is de bedeling dat het ROC dit prgramma een plaats geeft in het reguliere nderwijsprgramma, zdat het nderwerp seksuele gezndheid jaarlijks aan bd kmt p schl. Het Peereducatie prgramma Lve & Sens(e)uality is in 2010 ntwikkeld dr de taakgrep Seksuele Gezndheid van de GGD Nrd- en Ost-Gelderland en een leerling Dcent Verpleegkunde, stagiaire p het ROC. Er is hierbij gebruik gemaakt van bestaande peereducatiemdules van de GGD Fryslân en GGD IJsselland. Na een psitieve evaluatie in nvember 2010 van het prgramma p het ROC Aventus in Apeldrn, is het prgramma naar het ROC Landstede in Harderwijk uitgerld. Zwel in Apeldrn als in Harderwijk keert het prgramma jaarlijks terug. In 2012-2013 is het prgramma vr het eerst geïmplementeerd p het Graafschap Cllege in Detinchem. 2.2 Wie Het Peereducatie prgramma Lve & Sens(e)uality is een prgramma waarin samengewerkt wrdt tussen het Graafschap Cllege en de taakgrep Seksuele Gezndheid van de GGD Nrd- en Ost-Gelderland. Het prgramma wrdt vrmgegeven binnen het vak Leren, Lpbaan en Burgerschap p de afdeling Zrg en Welzijn. De peereducatrs vlgen de pleiding tt Sciaal Cultureel Werker (niveau 4). 2.3 He Het Peereducatie prgramma Lve & Sens(e)uality mvat een dcentenwrkshp, lessenreeks (ahv een lesmdule) en de Dag van Delen van de mdule Het del van alle activiteiten en prgramma s van de Taakgrep Seksuele Gezndheid is m de seksuele gezndheid van laagpgeleide jngeren te bevrderen. Centrale delstellingen van het huidige prgramma zijn m het nderwerp Seksuele Gezndheid structureel in te bedden in het nderwijscurriculum van het ROC en zwel dcenten als leerlingen van het ROC handvatten te geven m zelfstandig- les te kunnen geven ver seksuele gezndheidsthema s aan jngeren. Daarnaast is het belangrijk dat dcenten en leerlingen weten waar zij terecht kunnen met vragen f prblemen p het gebied van de seksuele gezndheid. De delen en subdelen van het huidige prject zijn: Het ROC: Het Peerprject is geïntegreerd binnen het vak Leren Lpbaan en Burgerschap (LLB) p de 3 ROC s (afdeling Zrg en Welzijn en/f andere afdelingen) in de regi GGD NOG. ROC dcenten: Hebben na de dcentenwrkshp vldende kennis ver ndersteunende materialen, werkvrmen en websites (www.langlevedeliefde.nl; www.lesgevenindeliefde.nl en www.sense.inf) p het gebied van seksualiteit m het nderwerp bespreekbaar te maken met jngeren; Kennen na de dcentenwrkshp het spreekuur Seksuele Gezndheid van de GGD; Hebben na de dcentenwrkshp een psitieve attitude ten aanzien van het bespreekbaar maken van seksualiteit met jngeren. Velen zich na de dcentenwrkshp vldende in staat m seksualiteit met jngeren bespreekbaar te maken. ROC leerlingen (peereducatrs): Hebben na het vlgen van de lessenreeks vldende kennis ver ndersteunende materialen, werkvrmen en websites (www.sense.inf) p het gebied van seksualiteit m het nderwerp bespreekbaar te maken met jngeren; Kennen na het vlgen van de lessenreeks het spreekuur Seksuele Gezndheid van de GGD; Hebben na het vlgen van de lessenreeks een psitieve attitude ten aanzien van het bespreekbaar maken van seksualiteit met jngeren; Velen zich na het vlgen van de lessenreeks vldende in staat m seksualiteit met jngeren bespreekbaar te maken. ROC leerlingen (die les krijgen van de peereducatrs): Kennen na het vlgen van de Dag van de Liefde het spreekuur Seksuele Gezndheid van de GGD en de website www.sense.inf. Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 3

de Liefde. Tijdens de dcentenwrkshp Lang Leve de Liefde wrden dcenten geïnfrmeerd ver de verschillende ndersteunende lesmaterialen uit de leskist en websites zals www.langlevedeliefde.nl, www.lesgevenindeliefde.nl die dcenten kunnen ndersteunen bij het geven van relatinele en seksuele vrming. Daarnaast wrdt aandacht besteed aan de website van Sense (www.sense.inf) en het spreekuur Seksuele Gezndheid van de GGD. Een gezndheidsbevrderaar Seksuele Gezndheid en verpleegkundige Seksuele Gezndheid van de GGD behandelen de seksuele gezndheid van jngeren, anticnceptie en sa. Hiermee wrden dcenten vldende handvatten gegeven m zelfstandig les te kunnen geven ver seksualiteit aan jngeren. De lessenreeks bestaat uit minimaal 6 lessen, afhankelijk van de peride waarin het prgramma uitgeverd wrdt. In de lesmdule zijn 6 lessen uitgewerkt. De thema s liefde en relaties, de geslachtsrganen, menstruatiecyclus en anticnceptie, geznde seks, cndmgebruik, sa en Sense en seksualiteit en weerbaarheid staan erin beschreven, evenals het vrbereiden en efenen van de eindpdracht. De lessen De geslachtsrganen, menstruatiecyclus en anticnceptie en Geznde seks, cndmgebruik, sa en Sense wrden dr een gezndheidsbevrderaar Seksuele Gezndheid en verpleegkundige Seksuele Gezndheid van de GGD gegeven, de verige lessen dr de dcenten zelf. De leerlingen die wrden pgeleid tt peereducatrs Seksuele gezndheid laten aan het einde van de lessenreeks zien wat zij geleerd hebben, dr vrlichting te geven aan andere leerlingen. Dit den zij dr p de Dag van de Liefde een presentatie te geven en een spellencarrusel te drlpen met leerlingen uit een lager leerjaar en/f lager niveau. In de presentatie dienen de website van Sense en het spreekuur Seksuele Gezndheid van de GGD aan de rde te kmen. De dcentenwrkshp vr dcenten van het Graafschap Cllege is p 29 januari 2013 gegeven, vrafgaand aan de start van de lessenreeks. Aan de wrkshp deden 8 dcenten van de afdeling Zrg en Welzijn mee. Dr mstandigheden knden de dcenten die de lessenreeks uitverden niet meeden aan de dcentenwrkshp. Zij zijn p een later tijdstip dr de GGD medewerkers geïnfrmeerd ver de materialen in de leskist. Ok waren de GGD medewerkers beschikbaar vr cnsultatie en advies gedurende de lessenreeks en tijdens de Dag van de Liefde. redenen is hier later van afgezien. De meeste lessen hebben de leerlingen dan k gevlgd p de hfdlcatie. Vanwege de rsters van de eerstejaars leerlingen is ervr gekzen m twee Dagen van de Liefde te rganiseren. De derdejaars leerlingen hebben hun presentatie twee keer uitgeverd, waarbij de eerste keer een generale repetitie was en de tweede keer berdeeld werd. Op basis van de eerste uitvering kregen de leerlingen tips van de dcenten, zdat zij eventueel hun presentaties knden verbeteren. In ttaal zijn er 14 derdejaars leerlingen pgeleid tt peereducatrs. Zij werden verdeeld in vier grepen van drie f vier leerlingen. Ieder grepje kn zelf een thema vr hun presentatie kiezen. De gekzen thema s waren: liefde en relaties, relaties en grenzen, seks en internet en liefde in verschillende culturen. Ieder grepje derdejaars leerlingen kreeg een klas eerstejaars (15 april) f halve klas (19 april) tegewezen m de presentatie aan te geven. In ttaal zijn er ngeveer 53 eerstejaars leerlingen vrgelicht dr de peereducatrs p de Dagen van de Liefde. 2.4 Wanneer De dcentenwrkshp vnd plaats p 29 januari 2013. De lessenreeks is in de peride februari tt en met april 2013 gegeven. De twee Dagen van de Liefde waren p 15 en 19 april 2013. 2.5 Waar Het prgramma is in 2012/2013 p gegeven p de hfdlcatie (Slingelaan 1) en lcatie Mijn Schl (Terbrgseweg 106) van het Graafschap Cllege in Detinchem. Op het Graafschap Cllege zijn er in ttaal 8 lessen gegeven, in plaats van 6. De twee extra lessen zijn besteed aan het vrbereiden van de eindpdracht. Enkele lessen werden gegeven p de lcatie van Mijn Schl. Aanvankelijk was het de bedeling m de lessen aan de leerlingen van het Graafschap Cllege parallel met de lessen aan de leerlingen van Mijn Schl te laten lpen. Om rganisatrische Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 4

3 Evaluatieplan De taakgrep Seksuele Gezndheid van de GGD Nrd- en Ost- Gelderland heeft het evaluatiebureau van deze GGD gevraagd de uitvering van het prgramma in 2012/2013 te evalueren. In dit hfdstuk beschrijven we het evaluatieplan. - ngeveer 53 eerstejaars leerlingen die peereducatie hebben ntvangen. 3.3 Methde 3.1 Evaluatiedelstelling, delgrep en methde Het belangrijkste del van de evaluatie is een prcesevaluatie. Het gaat hierbij m inzicht krijgen in het bereik, de waardering en de uitvering van de peereducatiemdule. Een tweede vraag is m te meten in heverre leerlingen na deelname aan de Dag van de Liefde bekend zijn met Sense (effectevaluatie). Deze vraag is meegenmen mdat uit de evaluatie van 2011/2012 in Apeldrn bleek dat relatief veel eerstejaars na de Dag van de Liefde ng niet wisten wat Sense inhudt. Evaluatievraagstellingen De evaluatie bevat de vlgende nderdelen: a) Bereik (heveel dcenten, peereducatrs en eerstejaars ROC leerlingen zijn bereikt?) b) Waardering (he waarderen dcenten, peereducatrs en eerstejaars ROC leerlingen het prject?) c) Uitvering (verliep de uitvering zals gepland? Is er van het draaibek afgeweken, waarm? wat ging ged, wat kn beter?) d) In heverre weten eerstejaars leerlingen wat Sense is (effectvraag kennis)? 3.2 Delgrep van de evaluatie De deelnemers aan de evaluatie p het Graafschap Cllege (schljaar 2012/2013) zijn: - twee medewerkers van de GGD Nrd- en Ost- Gelderland: Lieke van Dijk, gezndheidsbevrderaar Seksuele Gezndheid (cördinatr lessenreeks) en Mirjam Gtink, verpleegkundige Seksuele Gezndheid; - een ROC-dcent: Barry Römer, en twee stagiaires: Lize Berendsen: en Carn vd Hurk; - 14 derdejaars leerlingen die pgeleid zijn tt peereducatrs; Om de evaluatievraagstellingen te kunnen beantwrden zijn verschillende methden gebruikt. Omvang en bereik Om de mvang van de bereikte delgrepen te kunnen vaststellen is een registratiefrmulier gebruikt. Het gaat hierbij m het aantal pgeleide peereducatrs (derdejaars leerlingen) en het aantal eerstejaars leerlingen dat peereducatie heeft ntvangen. Waardering en uitvering Om inzicht te krijgen in de waardering en uitvering van het prgramma zijn drie methden gebruikt: 1. een interview met de direct betrkken GGDmedewerkers en ROC dcenten ver de waardering en uitvering van het prgramma; 2. een fcus grep gesprek met een grep derdejaars ROC-leerlingen die zijn pgeleid als peereducatr ver de waardering en uitvering van het prgramma; 3. een krte evaluatievragenlijst p papier (zie bijlage 1) vr de eerstejaars ROC-leerlingen die peereducatie hebben ntvangen. In deze vragenlijst is gevraagd naar de waardering ver de ntvangen peereducatie en in heverre de leerlingen Sense kennen. De interviews en fcusgrep gesprekken zijn gehuden aan de hand van vraf pgestelde itemlijsten (zie bijlage 2 en 3). Deze itemlijsten waren reeds beschikbaar van vrgaande evaluaties en zijn aangepast in verleg met de taakgrep Seksuele Gezndheid. Ok de krte vragenlijst vr de leerlingen die peereducatie hebben ntvangen is vastgesteld na verleg met de taakgrep Seksuele Gezndheid. Bij het fcusgrep gesprek waren een nderzeker en GGD medewerker aanwezig, waarbij de nderzeker het gesprek leidde en de GGD medewerker de verslaglegging verzrgde. De data zijn tijdens de gesprekken pgeschreven en direct daarna verder uitgewerkt. De interviews met ROC en GGD medewerkers zijn schriftelijk gedaan. De resultaten zijn beschreven dr de nderzekers van het evaluatiebureau. De cnclusies en aanbevelingen zijn geschreven dr medewerkers van de Taakgrep Seksuele Gezndheid van de GGD. Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 5

4 Resultaten lessen zijn in een lkaal in het hfdgebuw gehuden. De lkalen in het hfdgebuw meten echter p tijd met de rstermaker wrden besprken. 4.1 Het bereik De mvang van de bereikte delgrepen is als vlgt: - 8 dcenten van het Graafschap Cllege hebben de dcentenwrkshp 'Lang Leve de Liefde' gevlgd. - Er zijn 14 derdejaars leerlingen pgeleid tt peereducatrs. Zij hebben deelgenmen aan de lessenreeks en hebben allen de examenpdracht behaald. - Deze 14 peereducatrs hebben ngeveer 53 eerstejaars leerlingen vrgelicht p de twee 'Dagen van de Liefde'. 4.2 Mening van medewerkers ROC en GGD ver waardering en uitvering van de mdule In verband met ziekte en tijdsgebrek zijn de medewerkers van ROC en GGD niet geïnterviewd, maar hebben zij de lijst met vragen ingevuld en tegestuurd. De ROC dcent Barry Römer heeft een vragenlijst ingevuld. Ok heeft GGD medewerker Lieke van Dijk (gezndheidsbevrderaar Seksuele Gezndheid) een vragenlijst ingevuld en deze is aangevuld dr Mirjam Gtink (verpleegkundige Seksuele Gezndheid). Vrbereiding - De ROC dcent wist p tijd dat het prject zu gaan plaatsvinden en gaf aan vldende tijd te hebben m in ged verleg en met hulp van de stagiaires de lessen vr te bereiden. GGD medewerkers gaven aan eerder praktische zaken (zals lkaal) af te willen spreken met dcenten. - Beamers waren aanwezig. - De ROC dcent had de reader en materialen (leskisten) van de GGD. Deze waren aanwezig p het hfdgebuw en p de lcatie van Mijn Schl. Vlgens de ROC dcent was dit vldende. - De eerste lessen werden gegeven in een pen ruimte van Mijn Schl. Dit was vlgens de dcent een 'nhandige' ruimte. Er was slechts een ruimte die afgeslten kn wrden. Vlgens GGD medewerkers was de afgeslten ruimte prima, al was het aan de krappe kant. De latere Uitvering - De ROC dcent was tevreden ver de vrmgeving (vldende materiaal vr 10 weken), duidelijkheid (helder del), taal (begrijpelijk vr peereducatrs) en illustraties (leuk). - Verbeterpunt vlgens GGD medewerkers is dat ndanks actualisatie van de mdule in 2013, de mdule inhudelijk verbeterd kan wrden (bijvrbeeld pnamen van het nderwerp 'seksuele diversiteit'). - GGD medewerkers vnden de bijdrage van de cabaretier niet vr herhaling vatbaar. - Het aantal gegeven lessen was grter; geen zes, maar acht lessen. Dit was vlgens de GGD medewerkers ndig m leerlingen ged vr te bereiden p de Dag van de Liefde. Vlgens hen zijn zes lessen te weinig m allerlei verschillende nderwerpen aan bd te laten kmen en leerlingen tevens aan de slag te zetten met het maken van hun eigen vrlichting. - De geplande tijd per thema was vlgens de dcent vldende, al geeft hij de suggestie m het vrbereiden van de presentaties uit te breiden naar 3 á 4 keer. - Twee uur per les was vlgens GGD medewerkers vldende. Ok de dcent vindt twee uur 'te den', mits er verschillende werkvrmen wrden gebruikt waarbij peereducatrs dingen mgen den. - Qua nderwerpen had de dcent niks gemist, de GGD medewerkers misten het nderwerp hmseksualiteit. De vlgrde en keuze van de thema 's van de lessen vnd de dcent prima. - De lessen zijn grtendeels dr de ROC dcent gegeven, wat vlgens de dcent prima te den was. Hij vnd de taakverdeling met de GGD prettig. De GGD medewerkers hebben twee lessen gegeven en waren zveel mgelijk bij de andere lessen aanwezig. Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 6

- De dcent vnd de werkvrmen in de mdule ged. De leskisten van de GGD zijn gebruikt: er zijn werkvrmen uitgehaald. Ok zijn ze gebruikt tijdens de presentaties. - De dcent en GGD medewerkers vnden de achtergrndkennis van de dcent vldende. De dcent geeft aan dat hij veel aan de GGD medewerkers heeft gehad, die hielpen als dingen nduidelijk waren f kennis van de dcenten niet vldende was. De thema's waar de dcenten minder ver wisten, zals sa, anticnceptie, menstruatie en vruchtbaarheid zijn dr de GGD uitgeverd. - Delstellingen per thema zals gefrmuleerd in de mdule zijn vlgens de dcent behaald. - De dcent vnd de achtergrndinfrmatie ged. Examenpdracht - Vlgens de dcent is de examenpdracht ged geneg uitgelegd aan de leerlingen, al vnd hij wel dat er meer tijd ndig was m presentaties vr te bereiden. Een pmerking van een GGD medewerker: 'Mij viel p dat leerlingen hierin herhaling ndig hebben, en liefst een cncreet uitgewerkt schema met tijden willen zien. De tijd die hiervr in de mdule is gereserveerd was krap. Ok mdat niet alle leerlingen iedere les aanwezig waren (dr ziekte, mstandigheden, aanwezigheidsplicht van 80%) is herhaling en gede begeleiding p zijn plaats. Daar was niet vldende tijd vr. Wellicht k mdat het de eerste keer was, en smmige dingen dus ng niet z vlt verliepen.' - De leerlingen hebben vlgens dcent en GGD medewerkers vldaan aan de eindcriteria. - Vlgens de dcent lukte het m de thema's te verdelen nder de leerlingen. De leerlingen mchten zelf een thema kiezen. De thema's die gekzen zijn waren 'liefde en relaties', 'relaties en grenzen', 'seks en internet' en 'liefde in verschillende culturen'. Vlgens de dcent hadden veilige thema's de vrkeur, zals "grenzen aangeven" en "relaties". - De dcent en GGD medewerkers hadden de indruk dat eerstejaars de 'Dagen van de Liefde' geslaagd vnden. Ze kregen geen negatieve reacties en zagen dat leerlingen enthusiast meededen. - De dcent vnd de 'Dag van de Liefde' een zeer gede vrm m te tetsen: erg geslaagd vr alle partijen. - Een stagiaire heeft vr zijn schlpdracht een eindcriteria/berdelingslijst m de peereducatrs te berdelen gemaakt (die behrlijk streng was), met input van de dcenten en de GGD. De GGD heeft niet berdeeld, daarvr zijn andere dcenten gevraagd. Samenwerking GGD en ROC - De dcent vnd de cmmunicatie ver het prject binnen de schl en met de GGD prettig verlpen. Hij vnd de ndersteuning dr de GGD prima, deze verliep via mail f na de lessen. - GGD medewerkers hebben meer uren besteed aan het prject dan verwacht. Reden hiervr zijn dat het de eerste keer was dat het prject p het Graafschap Cllege werd gedaan, wat een gede afstemming, cmmunicatie en rganisatie vereiste. Drdat het vr de dcenten de eerste keer was hadden zij (relatief) veel ndersteuning van de GGD ndig. Ok vr de medewerkers van de GGD was het de eerste keer dat zij het prject ndersteunden, dus zij zijn vaker aanwezig geweest bij de lessen dan aanvankelijk de pzet was. - De dcent heeft geen wrkshp gevlgd ter vrbereiding en zu hier in de tekmst niet aan mee willen den. Hij heeft veel geleerd van de manier waarp de GGD medewerkers hun lessen gaven. - Verbeterpunten vr de samenwerking: De leskist is minder gebruikt dan verwacht en dit had beter gekund vlgens GGD medewerkers. Dit zu vlgend jaar in de dcentenwrkshp meer aandacht kunnen krijgen. Een alternatief is dat dcenten tijd vrij maken m zich daarin te verdiepen. Vrtgang en bereik - De dcent geeft aan dat uitbreiding van bereik van de mdule zu kunnen, maar is wat terughudend ver zijn eigen rl. Hij geeft aan dat de 9 weken dat het ROC met de mdule heeft gewerkt vldende was. - Hij geeft wel aan dat de mdule relevant kan zijn vr andere studierichtingen zals Pedaggisch Medewerker (PW), Medewerker Maatschappelijke Zrg (MMZ), VP (Verpleging): allemaal binnen Zrg & Welzijn p het Graafschap Cllege. Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 7

- Een idee van de dcent is dat deelnemers zelf websites maken rndm het thema "seksualiteit" en dit aan elkaar presenteren. - Vlgens de GGD medewerkers is er ruimte vr uitbreiding. Vlgens hen zijn afspraken gemaakt met Mnique Spekking m het nderwerp Seksuele Gezndheid structureel in te bedden in het nderwijscurriculum van alle leerjaren. Dit geldt met name vr Mijn Schl, aangezien Mnique Spekking halverwege het schljaar naar deze lcatie is verplaatst. Bij het Graafschap regulier zal het prgramma vlgend schljaar pnieuw aan derdejaars leerlingen van de afdeling Zrg en Welzijn aangebden wrden. Ok is er mgelijk interesse vanuit andere afdelingen vr het prject, dit met ng nader wrden bekeken. - Ok andere dcenten zuden ingezet kunnen wrden vlgens de dcent, maar hij geeft aan dat een belemmering kan zijn dat niet iedereen makkelijk ver seksualiteit praat. - Een suggestie van de dcent m het bereik te vergrten naar meer leerlingen, niveau 1 en 2 en/f andere sectren is dr infrmatie te geven in teams, bijvrbeeld in een vergadering. - Suggesties en adviezen vr vrtgang en bereik: Dcent: zrgen vr gede GGD medewerkers (zals wij die hadden). Vnd het een prettige samenwerking. Wij waren erg tevreden, leerlingen k! GGD medewerkers: betrkken blijven bij de rganisatie van het prject en gastlessen geven, cntacten leggen met de dcenten die het al hebben uitgeverd f interesse hebben in het prject. Eventuele belemmeringen bespreken met de schl en samen naar plssingen zeken. Cncrete afspraken maken en vastleggen (wie det wat, wanneer). Ons gezicht (blijven) laten zien, k met andere acties. Bijv. vr de prmtie van Sense, de Veilig p Vakantie actie, Week van de Liefde. Psitieve ervaringen van dcenten en leerlingen kenbaar maken bij andere afdelingen, het management, media. Dcenten p de hgte stellen van nieuwe ntwikkelingen en lesmaterialen p dit gebied; ns 'aanbd' nder de aandacht brengen, zdat het thema blijft leven. Ok nemt Mirjam: nadruk p prmtie van Lang leve de liefde en de dcentenwrkshps als taak van de GGD vind ik heel belangrijk! 4.3 Mening van peereducatrs ver waardering en uitvering van de mdule Naast afname van vragenlijsten met de medewerkers van de GGD en het ROC is een grepsinterview gehuden met peereducatrs p maandag 22 april 2013. Aan het grepsinterview deden 3 meiden en 3 jngens mee (een jngen kwam halverwege binnen). De peereducatrs waren leerlingen van de pleiding Sciaal Cultureel Werk (niveau 4). Het gesprek duurde ngeveer een half uur en we zijn vrij snel dr de vragen heen gegaan. Vrlichting - Drie jngeren gaven aan dat ze eerder les hadden gehad ver seksuele gezndheid, een in grep 8, een ander p de middelbare schl, een derde bij bilgie, maar dit was meer theretisch. - Ze vnden het leuk en interessant m de mdule seksuele gezndheid te krijgen, een gaf aan dat het hem was meegevallen. - De jngeren kenden het wrd peereducatr niet, maar Mdule vinden het idee dat jngeren andere jngeren vrlichten psitief: 'Als wij het den is het meer Jip en Janneke taal'. Verschil in leeftijd is kleiner en dit geeft een veiliger sfeer. Dit kregen ze k terug van de leerlingen tijdens het geven van de lessen p de 'Dagen van de Liefde'. - Een van de leerlingen kende het materiaal niet dat ze hadden gekregen en had het niet gemist bij de vrbereiding van de les. De anderen vnden het mapje met infrmatie ver de mdule Lve & Sens(e)uality wel ké, ze waren niet erg enthusiast. Wel gebruikt vr eigen presentaties. Ze hebben vral gekeken naar de tips en suggesties vr websites. - Een van de meiden nemde dat de vieze SOA plaatjes er uit mgen van haar, want het kijkt niet z fijn. Een jngen suggereerde m ze in een bijlage p te nemen zdat je de plaatjes alleen ziet als je zelf wilt, waar instemmend p werd gereageerd dr de anderen [LvD: deze zijn al in een bijlage pgenmen]. - Men gaf aan geen achtergrndinfrmatie te hebben gemist. Ze hebben gebruik gemaakt van de genemde websites en infrmatie in de mdule. Ze hebben gebruik gemaakt van de Sense site en vnden dat daar gede infrmatie stnd. Ok hebben ze infrmatie via ggle gezcht. - De leerlingen waren erg uitgesprken ver de lessen bij Mijn schl. Ze vnden het niet fijn m daarheen te gaan Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 8

en de lessen met andere leerlingen te vlgen. Vr de leerlingen van Mijn schl was het een vrije keus m mee te den f niet terwijl het vr henzelf verplicht was. Smmige lessen/ nderdelen deden ze gezamenlijk en andere apart. Het leek invled te hebben p hun gevel van veiligheid. Een meisje nemde dat een jngen van Mijn Schl een ngeïnteresseerde huding had en dr alles heen schreeuwde. Zij hield zich dan maar stil. Thema s - We gingen de verschillende thema's langs die zijn besprken in de mdule en wat ze er van vnden: - Liefde & relaties: ten dit werd genemd, wisten ze het niet meer welke les dat was geweest en hadden er niet een duidelijke mening ver. - Geznde seks, cndmgebruik en sa en Sense (GGD); Ze herinnerden zich de quiz en een gede PwerPint van de verpleegkundige Seksuele Gezndheid: ze vertelde ged en duidelijk. Ze velden zich prettig en p hun gemak bij deze les. - Seksualiateit en weerbaarheid: dit was een gastles dr een ervaringsdeskundige. Ze hadden deze les al een keer eerder gehad, dus was dubbelp. Ged m dr te geven aan Barry. Dit was niet ged gecmmuniceerd. - Presenteren: deze les is dr Barry gegeven. Ze gaven aan al eerder een les ver presenteren te hebben gehad. Het ging in deze les vral ver de pbuw van de presentatie, ver nn-verbale cmmunicatie en wat er zu gaan gebeuren p de Dag van de Liefde. Ze misten infrmatie en aandacht vr het lesgeven zelf (he ga je m met de grep etc.), dit had uitgebreider gekund. - Ze gaven aan geen nderwerpen te hebben gemist in de mdule. - Op de vraag ver welk thema ze al veel wisten gaf een jngen aan anticnceptie. Een meisje zei 'Ik dacht dat ik veel wist, maar heb tch veel geleerd'. - Twee leerlingen gaven aan dat ze weinig wisten van seks en internet. Hierver hebben zij hun presentatie gedaan. Ok werd relaties in andere culturen genemd. Werkvrmen in de lessen - Wat ze van de werkvrmen vnden wisselde per persn. Een jngen gaf aan het tekenen niet leuk te vinden. De lessen werden wel gezien als anders dan andere lessen. Smmigen zuden meer afwisseling in de werkvrmen zien, anderen vnden het prima zals het was. Examenpdracht - Leerlingen wisten vanaf de eerste dag dat ze een presentatie mesten geven. - Ze hadden meer kennis/ bagage p willen den ver cyberseks. Dit was niet terug gekmen in de lessen. - Een meisje nemde dat er vldende materialen beschikbaar waren. Ze had de ds met spellen niet gebruikt. - Ze mchten zelf de thema's kiezen, en maximaal een grepje per thema. - Ze waren psitief ver de begeleiding. In de vrbereiding hadden ze gewaardeerd dat een les rekenen kn wrden besteed aan het vrbereiden van de presentatie. Ok p de dag zelf vnden ze begeleiding ged, vldende leraren aanwezig. - De leerlingen hebben geen gebruik gemaakt van de aangebden spellen. Wel hebben ze andere spellen gedaan: kennisquiz en stellen van vragen. - Over het cabaret gaven ze aan dat de tweedejaars leerlingen niet alle grappen snapten en er niet m mesten lachen. De peereducatrs zagen het vr de tweede keer p vrijdag en kenden alle grappen al. Zij lachten bewust af en te mee m er ng iets leuks van te maken. Maar ze vnden het niet z leuk. Cabaretier las p van zijn blaadje en mest lachen m eigen grappen. - Een suggestie m de Dag van de Liefde te verbeteren is m leerlingen in chtend een nderwerp te geven en in de middag een ander. Nu was het vr leerlingen een lange dag met een nderwerp. Een andere suggestie is m iets minder therie te geven en meer af te wisselen met andere werkvrmen. Lessen van de GGD en ROC - De helft van de ndervraagde leerlingen (3) had wel eens van het spreekuur Seksuele Gezndheid gehrd, de andere drie niet. Ze hebben het zelf allemaal in hun vrlichting genemd want dat was verplicht. Ze gaven aan dat het heel wisselend was heveel eerstejaars leerlingen er van hadden gehrd. Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 9

Vervlg van het prject - Wat ze het meest is bijgebleven van het hele prject is dat de leerlingen leuk meededen. Een jngen gaf aan dat hij het leuker vnd dan hij had gedacht. - Ok gaven ze aan dat ze het prgramma p de tweede dag hadden aangepast met meer afwisseling (meer spelletjes). Na feedback p maandag hadden ze p vrijdag meer interactie met de klas. Een grepje had het niet aangepast. - Over aanbieden van dit prgramma aan andere sectren zeiden de leerlingen dat dit prgramma waarschijnlijk beter aansluit bij leerlingen Zrg en Welzijn. Een aantal zagen het wel zitten m het k in andere sectren te geven, maar dan zuden de nderwerpen meten wrden aangepast. Bijvrbeeld seks en internet. Ze dachten dat leerlingen bij Techniek z'n nderwerp beter zuden snappen. Ze gaven aan dat het afhangt van de delgrep en hun niveau. - Op de vraag in heverre ze de pgedane kennis in hun werk Verbeterpunten zuden kunnen tepassen werd wisselend gereageerd. Een van de leerlingen gaf aan dat hij Pab gaat den en dat de lesstf ged van pas kan kmen. Anderen die met jngeren gaan werken, denken er k wat aan te hebben. Anderen weten ng niet wat ze gaan den dus k niet f ze er iets aan hebben. - Ze merken p dat de praktische rganisatie hier en daar beter kan. Ze nemden bijvrbeeld deze evaluatie: het was niet duidelijk in welk lkaal en ze waren er k niet meer ver gemaild (kwam k mdat Barry ziek was). Het cmmuniceren met de peereducatrs kan sms beter gedaan wrden. 4.4 Waardering dr eerstejaars leerlingen van de Dag van de Liefde ze veel nieuwe dingen hadden geleerd. Het viel vral p dat tien leerlingen nemden he grenzen te stellen. Vijf nemden cyberseks en risic s en vier nemden LSD. Ok nemden drie leerlingen Sense en dat ze hadden geleerd waar ze terecht kunnen met vragen f prblemen. Waardering van vrlichting dr peereducatrs De leerlingen vnden de presentaties van de peereducatrs ged (64%) f heel ged (36%). Niemand vnd het matig f slecht. Waardering van activiteiten & spellen Bijna alle leerlingen vnden de activiteiten en spellen leuk, minder dan de helft vnd ze grappig en interessant, en ngeveer de helft vnd ze leerzaam. Niemand vnd ze kinderachtig f raar. Figuur 4.1 Kennis ver Sense en het jngerenspreekuur Ken je Sense? Ken je het jngerenspreekuur? 38 27 15 9 10 2 Ja Een beetje Nee Kennis ver Sense Van alle leerlingen wist 78% na de Dag van de Liefde wat Sense is, 4% wist dit niet en 18% wist het een beetje (zie figuur 4.1). Kennis ver het jngerenspreekuur is minder grt dan die ver Sense: 52% kende dit wel, 19% niet en 29% wist er een beetje vanaf. Figuur 4.2 Assciatie met Sense 21 In deze paragraaf wrden de resultaten beschreven van de vragenlijst, die is uitgedeeld aan de 53 eerstejaars leerlingen die 12 hebben deelgenmen aan de twee Dagen van de Liefde. De vragenlijst is p maandag 15 en vrijdag 19 april 2013 tijdens de nabespreking dr de peereducatrs uitgedeeld aan de eerstejaars leerlingen. De vragenlijsten zijn ingevuld dr 53 leerlingen, waarvan 1 2 2 1 1 4 8 2 1 48 meiden en 5 jngens. Alle leerlingen vlgen de studierichting Welzijn en Cultuur, niveau 2. Een leerling det niveau 3. Op de vraag f ze nieuwe dingen hadden geleerd, gaf 40% aan van niet, 47% dat ze een paar nieuwe dingen hadden geleerd, en 13% dat Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 10

De pen vraag Waar denk je aan bij Sense? liet een aantal categrieën van antwrden zien, waarbij de meest vrkmende: seks, liefde, gevel, relaties; kan je terecht met vragen; vrlichting; en sa s en testen (figuur 4.2). hebben uitgeverd hier niet bij aanwezig. Een dcent en twee stagiaires hebben de lessenreeks uitgeverd, samen met een gezndheidsbevrderaar Seksuele Gezndheid en verpleegkundige Seksuele Gezndheid van de GGD. Leerlingen werd gevraagd wat ze ged en minder ged vnden aan de Dag van de Liefde. Wat ged werd gevnden was de afwisseling van presentaties en spelletjes (genemd dr 14). Leerlingen gaven aan dat de spelletjes leuk waren en er vldende pauze was en niet saai. Ok vnd men (6) het ged geregeld en werden alle nderwerpen duidelijk besprken en z ndig pnieuw uitgelegd (7 leerlingen). Ok nemden drie leerlingen dat ze vral ged vnden dat de peereducatrs hun eigen ervaringen deelden en pen waren. Wat men minder ged vnd was dat het sms lang ver een nderwerp ging (4), veel therie was (2), meilijke wrden werden gebruikt (2) en de teksten niet ged waren verdeeld nder de peereducatrs (4). Verder werd genemd dat internet het niet deed (3) en dat ze al veel van de infrmatie hadden gehad bij een wrkshp seksualiteit (2). Tips m het leuker te maken waren m filmpjes te gebruiken (genemd dr 6), taken en tekst beter verdelen (3) en ng interactiever werken, bijvrbeeld dr vragen te stellen aan de klas (3), meer spelletjes (3). Tensltte raden 3 leerlingen aan m meer nderwerpen aan bd te laten kmen. Opmerkingen Tensltte werd leerlingen gevraagd f ze ng pmerkingen hadden. Er werd genemd tp, leuk, leuker dan gedacht, leerzaam, ged gerganiseerd, en ged gedaan dr peereducatrs. Een leerling gaf als suggestie m meerdere nderwerpen te behandelen (2 f 3) dan een. Het prgramma heeft nder meer als del m het nderwerp Seksuele Gezndheid jaarlijks aan bd te laten kmen binnen het ROC. Dat is gelukt. Het prgramma is met succes geïmplementeerd en zal k het vlgende schljaar vrm wrden gegeven binnen het vak Leren, Lpbaan en Burgerschap. Daarnaast pgt het prgramma dcenten en leerlingen handvatten te geven m zelfstandig les te kunnen geven ver relaties en seksualiteit. Dit schljaar zijn er 14 derdejaars leerlingen pgeleid tt peereducatrs Seksuele Gezndheid en ngeveer 53 leerlingen hebben tijdens de Dag van de Liefde vrlichting ntvangen van de peereducatrs. Zwel de betrkken medewerkers van de GGD, de dcenten van het ROC als de leerlingen zijn erg enthusiast ver het prgramma. De rganisatie en samenwerking zijn ver het algemeen prima verlpen. De dcenten en leerlingen zijn tevreden ver de ndersteuning, lessen en materialen van de GGD. De peereducatrs vnden de lessenreeks leuk en interessant. Ok de lesmdule wrdt psitief berdeeld, deze heeft vlgens de dcent een helder del, eenvudig taalgebruik, leuke illustraties, prima achtergrndinfrmatie en gede werkvrmen. De peereducatrs hebben minder gebruik gemaakt van de lesmdule. Zij hebben veel gebruik gemaakt van de Sense website m infrmatie te vinden. De peereducatrs zijn erg psitief ver de Dag van de Liefde. Ze hadden vldende tijd m zich vr te bereiden en vnden het prettig dat er een generale repetitie en gede begeleiding van dcenten was. Het principe van peereducatie vinden ze ged, leerlingen sluiten in taalgebruik ged bij elkaar aan en kunnen een veilige sfeer creëren. 5 Cnclusie en aanbevelingen 5.1 Cnclusie In het schljaar 2012/2013 is het Peereducatie prgramma Lve& Sens(e)uality vr het eerst geïmplementeerd p het Graafschap Cllege te Detinchem, binnen de afdeling Zrg en Welzijn. 8 dcenten van deze afdeling hebben de dcentenwrkshp Lang leve de Liefde gevlgd. Helaas waren de dcenten die de lessenreeks De evaluaties van de eerstejaars leerlingen die les kregen van de peereducatrs kmen hiermee vereen. Zij vnden de presentaties ged, f heel ged. Met name de verschillende activiteiten en spellen wrden gewaardeerd. Meest genemd werd dat het leerzaam, interessant en grappig was. 6 p de 10 leerlingen heeft (veel) nieuwe dingen geleerd. Met name grenzen stellen en cyberseks wrden hierbij genemd. De leerlingen vnden het prettig dat de peereducatrs zelf pen waren ver hun ervaringen en dat zij zaken duidelijk knden uitleggen. Ok is het prgramma geslaagd in het bekend maken van Sense. Alle peereducatrs en bijna alle eerstejaars leerlingen kennen de Sense website. Het spreekuur van de GGD is iets minder bekend. Alle peereducatrs en 4 p de 5 eerstejaars leerlingen kennen het spreekuur. Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 11

5.2 Aanbevelingen Verbeterpunten met betrekking tt het rganiseren en de samenwerking - Vlgend schljaar is het raadzaam m de dcentenwrkshp te geven aan de dcenten die k daadwerkelijk de lessenreeks gaan geven. Dat is dit jaar niet gebeurd. - De lessen meten gegeven wrden p de hfdlcatie, niet bij Mijn schl. nieuwsbrief te maken f een item in de schlkrant f p scial media te plaatsen. - Ok kan een duidelijke kppeling wrden gemaakt met andere acties die p schl plaatsvinden rndm dit thema, Bijvrbeeld dr peereducatrs in te zetten tijdens de Week van de Liefde f de Veilig p Vakantie actie. Verbeterpunten met betrekking tt de inhud van het lesmateriaal - De ervaring is dat schlen meer dan 6 lessen geven, en meer tijd besteden aan het vrbereiden van de eindpdracht. Hier kan in de lesmdule rekening mee wrden gehuden. - Bij de les ver het geven van een presentatie mag dieper wrden ingegaan p het lesgeven zelf en de meilijkheden die je daarin kunt tegenkmen. Bijv. he ga je m met de grep? - Meer aandacht vr nderwerpen als hmseksualiteit, seksualiteit in verschillende culturen en internetseks/cyberseks. Er kan k aan de start van de lessenreeks bij de dcenten en leerlingen geplst wrden waar hun interesses liggen. Verbeterpunten met betrekking tt de examenpdracht en de Dag van de Liefde - Het cabaret viel erg tegen. Vanuit de GGD dient gezcht te wrden naar een geschikt alternatief, in verleg met het Graafschap Cllege. - Afhankelijk van het tijdsbestek één f meerdere nderwerpen behandelen tijdens de 'Dag van de Liefde'. Verbeterpunten met betrekking tt de uitbreiding van het bereik van het prgramma - Mgelijk kan de GGD aanwezig zijn bij (team)vergaderingen van de afdeling Zrg en Welzijn en/f andere afdelingen, m beheften en interesses te peilen en hierbij aan te kunnen sluiten. De mdule is vlgens de dcent k interessant vr andere afdelingen zals PW, MMZ en VP. Mgelijk kunnen we het prgramma uitbreiden naar die afdelingen. - Management f bestuur ged en herhaaldelijk infrmeren ver en betrekken bij het prgramma, zdat het draagvlak vergrt wrdt. Bijvrbeeld dr hen uit te ndigen bij de 'Dag van de Liefde', een Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 12

Bijlagen 1 Bijlage 1: Vragenlijst vr eerstejaars 14 2 Bijlage 2: Interviewguide medewerkers GGD en ROC 15 3 Bijlage 3: Tpiclijst Fcusgrep peereducatrs 16 Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 13

1 Bijlage 1: Vragenlijst vr eerstejaars 9. Wat heb je geleerd? Schrijf p wat in je pkmt Evaluatie 'Dag van de Liefde' p Graafschap Cllege in Detinchem Vandaag was het de 'Dag van de Liefde'. We willen graag weten wat je van deze dag vnd. Je kunt je mening geven dr deze krte vragenlijst in te vullen. Het kst maar een paar minuutjes van je tijd. Alvast bedankt! 1. Ben je een jngen f een meisje? jngen meisje 2. Welk niveau vlg je mmenteel p het ROC? niveau 1 niveau 2 niveau 3 niveau 4 3. Wat vnd je van de presentaties die de leerlingen gaven p de Dag van de Liefde? heel ged ged matig slecht 10. Weet je wat SENSE is? ja een beetje nee 11. Waar denk je aan bij SENSE? Schrijf p wat in je pkmt. 12. Weet je wat het jngerenspreekuur van de GGD is? ja een beetje nee 13. Waar denk je aan bij het jngerenspreekuur? Schrijf p wat in je pkmt. 14. Heb je verder ng pmerkingen ver de Dag van de Liefde? Schrijf ze hiernder p. 4. Wat vnd je van de spellen/activiteiten? je kunt meerdere antwrden aankruisen leerzaam leuk raar kinderachtig interessant grappig Bedankt vr het invullen, we hpen dat je een leuke dag hebt gehad! 5. Wat vnd je ged aan deze dag? 6. Wat vnd je minder ged? 7. He zu je deze dag (ng) beter f leuker kunnen maken? 8. Heb je p de Dag van de Liefde nieuwe dingen geleerd? ja, ik heb veel nieuwe dingen geleerd ja, ik heb een paar nieuwe dingen geleerd nee, ik wist eigenlijk alles al Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 14

2 Bijlage 2: Interviewguide medewerkers GGD en ROC 1. Vrbereiding - Wist je p tijd (in september) dat het prject peereducatie p het ROC weer zu plaatsvinden? - Had je vldende tijd m de lessen vr te bereiden? - Waren de randvrwaarden aanwezig: mdules en materialen (werkvrmen) vldende ruimtes beamers - Heb je ng verbeterpunten qua vrbereiding? 2. Uitvering - Wat vnd je van de werkbaarheid/tepasbaarheid van de mdule? De vrmgeving van de mdule Duidelijkheid Taal Illustraties van de mdule Verbeterpunten f suggesties - Was de geplande tijd per thema vldende? - Is de duur van 2 uur vr een les gezien de cncentratiebg van de leerlingen teveel, te weinig f vldende? - Zijn 6 lessen vldende/teveel m het thema seksuele gezndheid te behandelen? - Heb je belangrijke nderwerpen gemist? - Er zijn minder lessen gegeven dr de GGD en meer dr ROC zelf. He is dit ervaren? - Inhud (thema s/ werkvrmen / instructies/ achtergrndinfrmatie)? - Wat vnd je van de werkvrmen in de mdule? - Zijn er dit jaar weer nieuwe dingen tegevegd? Wat? - Zijn de leskisten van de GGD ng gebruikt? - Wat vnd je van de vlgrde en keuze van de thema s van de lessen: Liefde en relaties: dr dcenten zelf Sa Anticnceptie Weerbaarheid Presenteren Vrbereiding presentatie (2x) Examen(pdracht) - Achtergrndkennis dcenten vldende per thema? - Zijn de delstellingen per thema zals gefrmuleerd in de mdule behaald (cq. haalbaar)? - Is de mdule vldende/vlledig qua inhud? - Wat vnd je van de achtergrndinfrmatie? 3. Examenpdracht - Is de examenpdracht ged geneg uitgelegd aan de leerlingen? - Was hier vldende tijd vr in de mdule? - Hebben de leerlingen vldaan aan de eindcriteria? - Lukte het de thema s te verdelen nder de leerlingen, waren er vrkeurthema s? - Heb je het idee, dat de eerstejaars de Dag van de Liefde geslaagd vnden? - Was de vrm/pzet vr tetsing de juiste de Week van de Liefde? - Was de rlverdeling tussen de GGD en het ROC duidelijk bij de examenberdeling? - Is er een berdelingslijst en z ja, is deze werkbaar? - Verbeteringen/suggesties? 4. Samenwerking GGD en ROC - He vnd je de cmmunicatie ver het prject binnen je eigen instelling verlpen? - He vnd je de cmmunicatie en afstemming met de GGD verlpen (bereikbaarheid email/telefn en infrmatievrziening)? - He vnd je de ndersteuning dr de GGD. Was dit vldende/ teveel/ anders? - Heb je een wrkshp gevlgd ter vrbereiding? - Z ja, wat vnd je hiervan? Heb je iets uit de wrkshp in je lessen gebruikt? Wat? Verbeterpunten? Z nee, heb je dit gemist? - Zu je in de tekmst willen deelnemen aan training f een wrkshp? Welke nderwerpen zuden daar aan de rde meten kmen? Heb je verbeterpunten vr de samenwerking met de GGD? 5. Vrtgang en bereik (del zelfstandig prject uitveren) - Is het bereik van de mdule uit te breiden? Z ja, heb je daar ideeën bij? - Zuden andere dcenten k ingezet kunnen wrden? Wat zijn belemmeringen? - Andere studierichtingen/sectren? Meer klassen? - He kunnen we het bereik vergrten naar meer leerlingen en niveau 1 en 2 en andere sectren? - Wat met de GGD minimaal den, m te zrgen dat het ROC het prject draait? Suggesties en adviezen vr vrtgang en bereik? Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 15

3 Bijlage 3: Tpiclijst Fcusgrep peereducatrs Inleiding - Waarm zij we hier bij elkaar? - Jullie hebben de mdule Lve en Sensuality gevlgd: 6 lessen en een examenpdracht. Je hebt vrlichting gegeven aan eerstejaars leerlingen. Het is een samenwerkingsprject tussen GGD en ROC en we willen graag evalueren m te kijken in heverre het prject geslaagd is. En ervan leren zdat het een vlgende keer eventueel anders en beter kan. - Dus wat vinden de leerlingen ervan, maar k vragen we naar de ervaringen van dcenten, GGD-medewerkers en de eerstejaarsleerlingen, die p de Dag van de Liefde dr jullie zijn rndgeleid en geïnfrmeerd/ vrgelicht. - Wij zijn nderzekers bij het evaluatiebureau van de GGD. - Ik stel vr dat jullie je eerst even vrstellen: verdeling jngens/meiden leeftijden welke pleiding vlg je - wat kan je met de pleiding gaan den als je klaar bent? 1. Les krijgen ver seksuele gezndheid: a. Heb je al eerder lessen gehad ver seksuele gezndheid? b. He vnd je het m een mdule seksuele gezndheid te krijgen? c. Wat vind je van het uitgangspunt dat leeftijdsgenten andere leeftijdsgenten vrlichten ver het thema seksuele gezndheid? Denk je dat dit werkt? Waarm wel/ niet? 2. Mdule a. Wat vnd je van de materialen die je hebt gekregen van de mdule Lve & Sens(e)uality (de map, andere materialen?)? ver de inhud van de lessen hebben we het later Vrmgeving Achtergrndinfrmatie b. Vnd je de achtergrndinfrmatie in de mdule duidelijk, heb je hier gebruik van gemaakt? c. Heb je iets gemist in de achtergrndinfrmatie? d. Suggesties/adviezen? 3. Thema s a. Wat vnd je van de verschillende thema s die werden besprken? Liefde & relaties Sa (ggd) Anticnceptie (ggd) Weerbaarheid Presenteren Verschillen tussen jngens en meisjes ver dit nderwerp? Vrbereiden presentatie b. Heb je nderwerpen gemist? Wat zuden we kunnen tevegen? En waarm? c. Van welk thema wist je het meest? Geef vrbeelden He kmt dit? d. Van welk thema wist je weinig af (geef vrbeelden)? e. Is je kennis tegenmen? Op welk thema het meest? Kun je een vrbeeld geven? 4. Werkvrmen in de lessen a. Van vnd je van de werkvrmen/spellen die werden gebruikt tijdens de lessen? b. Wat sprak je aan? c. Wat sprak je minder aan? d. Heb je ng verbeterpunten? Of suggesties vr andere werkvrmen? 5. Examenpdracht a. Wat vnd je van de examenvrm: de week van de liefde/themadag 1ejaars? Was de pdracht (lang geneg van tevren) duidelijk? b. Had je vldende kennis/bagage pgedaan m andere jngeren vr te lichten? Als je te weinig had, welke bagage had je ng meer willen hebben? c. Waren er vldende materialen? d. Waren er vldende thema s m uit te kiezen? e. He was de begeleiding (als deze er was)? f. Naast de presentatie die jullie hielden, meten jullie de eerstejaars k begeleiden bij de spellen. Wat vnden jullie van de spellen? Aids-bekerspel Anticnceptie-twister De Sa-sisters g. Hebben jullie verbeterpunten tav examenpdracht en spellen? 6. GGD/ROC a. Wat vnd je van de lessen die dr de GGD werden gegeven (sa en anticnceptie, presentatie vrbereiding)? b. Had je wel eens van de GGD gehrd, en het Sa Sense spreekuur? c. Wat vnd je van de lessen die dr de dcenten werden gegeven (liefde& relaties, weerbaarheid, presenteren)? d. Hadden zij (GGD en dcent) vldende achtergrndkennis? Z niet, wat zu je ng meer verwachten? 7. Vervlg van het prject? a. Wat is je het meest bij gebleven van dit prject? b. Vind je dat je makkelijker praat ver seksualiteit? c. He denk je dat meer leerlingen bereikt kunnen wrden k van andere sectren? Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 16

d. Welke bijdrage zu je zelf kunnen leveren na deze schling? e. Zu je je willen inzetten vr de GGD als vrijwilliger? f. Zu je de kennis tepassen in je tekmstige berep? He? Hartelijk dank vr jullie deelname! Evaluatie Peereducatie 'Lve and Sens(e)uality' - Evaluatiebureau Publieke Gezndheid 17

Beleidsmakers in de Vlksgezndheid staan vr de lastige pdracht m bij afnemende financiële ruimte antwrden te vinden vr tenemende gezndheidsprblemen nder de bevlking. Dat vraagt m ingrijpende keuzes, m verantwrde keuzes, m te verantwrden keuzes. Het Evaluatiebureau Publieke gezndheid is specialist in het verkrijgen van praktische infrmatie ver interventies in de publieke gezndheid. Het Evaluatiebureau biedt beleidsmakers handvatten waarmee zij ingrijpende keuzes p verantwrde wijze kunnen maken. Dat den we in alle gevallen praktisch, verbazingwekkend betaalbaar, en met academisch gestelde kennis. Z maken we beleidsmakers sterker. Evaluatiebureau Publieke Gezndheid Pstbus 51 7300 AB Apeldrn 088-4433705 inf@evaluatiebureau.nl www.evaluatiebureau.nl Initiatief van: Partners: Evaluatiebureau Publieke Gezndheid augustus 2013 Overname van gegevens is tegestaan, mits vrzien van brnvermelding. 18