Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie"

Transcriptie

1 Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie

2 COPD in de huisartspraktijk Marc Decramer Diensthoofd Pneumologie UZ Gasthuisberg 31 mei 2012

3 Vrouw 59 jaar Geschiedenis 40 pakjaren gerookt progressief klachten van dyspnoeen productieve hoest ontwikkeld over de laatste jaren nooit een arts geraadpleegd hiervoor wordt gezien door de huisarts en naar mij verwezen

4 Vrouw 59 jaar Klinisch onderzoek ademhalingsfrequentie 24/min expiratoire wheezing en verspreid inspiratoir piepen zwak VAG

5 Vrouw 59 jaar Longfunctieonderzoek Spirometrie FVC, L % FEV1, L % FEV1/FVC 36 PEF, L/s % FEF 25-75% %

6

7 Vrouw 59 jaar Longfunctieonderzoek Ademweerstand RawkPa/L/s % sgawl/kpa.s % - Longvolumes RV, L % TGV, L % TLC, L %

8 Vrouw 59 jaar Longfunctieonderzoek Diffusiecapaciteit TLCO, mmol/min/kpa % KCOmmol/min/kPa/L %

9 Vrouw 59 jaar Bloedgaswaarden ph 7.46 po2 58 mmhg pco2 38 mmhg SaO2 91 %

10 F

11 P

12 Vrouw 59 jaar Diagnose COPD, GOLD Stadium IV Behandeling Spiriva 18 µg Seretide 50/500 µg bid Duovent zo nodig Zuurstoftherapie?

13 Global Strategy for Diagnosis, Management and Prevention of COPD Classification of Severity of Airflow Limitation in COPD* In patients with FEV 1 /FVC < 0.70: GOLD 1: Mild GOLD 2: Moderate GOLD 3: Severe FEV 1 > 80% predicted 50% < FEV 1 < 80% predicted 30% < FEV 1 < 50% predicted GOLD 4: Very Severe FEV 1 < 30% predicted *Based on Post-Bronchodilator FEV 1

14 Wat is COPD?

15 American emphysema and British bronchitis: a standardized comparative study C Fletcher, N Jones, B Burrows, and A Niden Am Rev Respir Dis 1964; 90: 1-13.

16 Wat is de prevalentie van COPD?

17 COPD in Belgium Total I II III+IV 682, , , ,113 Lundbäck et al. Respir Med 2003, 97: Zielinski et al. Chest 2001, 119:

18 Hoe stellen we de diagnose van COPD?

19 Expiratory flow (l/s) 10 5 MEFV Normal PEF FEV1 = 3.35 FVC 3.96 FEV Mild obstruction FEV1 = 2.41 FVC Advanced obstruction FEV1 = 0.76 FVC 2.16 Inspiratory flow (l/s) 0 5 TLC Volume(l) RV MIFV

20 Diagnostic value of the questionnaire Obstructive Normal Total Symptoms+ 126 (18%) 577 (82%) 703 Symptoms- 90 (4%) 2,130 (96%) 2,220 Total 216 (7%) 2,707 (93%) 2,923 Buffels et al. Chest 2004; 125:

21 Diagnose van COPD De basisarts is perfect in staat om zelfstandig de diagnose van COPD te stellen. Vaak zal voor differentiële diagnose en therapeutische oppuntstelling toch het advies van een longarts nodig zijn, waar de basisarts de verdere follow-up kan verzekeren.

22 Diagnose van COPD Duidelijke indicaties voor verwijzing zijn: 1. Ernstig COPD (GOLD III en IV) 2. COPD op jonge leeftijd 3. Vermoeden α1-antitrypsine deficiëntie 4. Onduidelijke differentiële diagnose met astma 5. Aanwijzingen voor andere longaandoeningen 6. Ernstige dyspnoe in disproportie tot longfunctiestoornis 7. Ernstige exacerbaties

23 Differentiële diagnose van COPD Ziektebeelden die enigszins op COPD gelijken zijn bronchiëctasieënen astma. De differentiële diagnose met astma stelt een belangrijk en courant medisch probleem. In moeilijkere gevallen zal vooral het antwoord op therapie uitsluitsel geven over de diagnose. Zeer belangrijke reversibiliteit van de longfunctie op behandeling wordt in de regel bij astma gezien maar niet bij COPD.

24 Verschil met astma Patroon Astma COPD Ontstaan op jeugdige leeftijd ++ - Vrij plots ontstaan ++ - Roken (actueel of vroeger) Atopie ++ - Eosinofilie/Verhoogd totaal IgE ++ - Aanvallen van dyspnoe en wheezing ++ + Parenchymdestructie - ++ Bronchiale overprikkelbaarheid Reversibiliteit ++ + Diurne variatie van piekdebiet > 15 % <15 %

25 Een afgenomen FEV1wijst niet noodzakelijkerwijze alleen op COPD.

26 Wat is de behandeling van COPD?

27 Global Strategy for Diagnosis, Management and Prevention of COPD Manage Stable COPD: Pharmacologic Therapy FIRST CHOICE GOLD 4 GOLD 3 GOLD 2 GOLD 1 C A ICS + LABA or LAMA SAMA prn or SABA prn ICS + LABA or LAMA LABA or LAMA D B > Exacerbations per year mmrc 0-1 CAT < 10 mmrc > 2 CAT > 10

28 Seretide Spiriva

29 Two landmark trials in COPD Duration Outcome assessment Age FEV1 (Pre BD, L) FEV1 (Post BD, L %pred) Groups (n) Primary outcome Secondary outcomes TORCH 3 years 6 Monthly 65±8 1.12± ±0.4 (44±12%pred) Placebo Fluticasone Salmeterol Salm+ Flut All cause Mortality COPD Exacerbation Rate SGRQ Lung function (post BD) UPLIFT 4 years 3/6 Monthly 65±9 1.10± ±0.4 (47±13%pred) Usual care UC + Tiotropium Decline in through FEV1 Decline post-bronch FEV1 COPD exacerbations SGRQ All cause mortality Calverley et al. NEJM 2007 Tashkinet al. NEJM 2008

30 Achieving long-term benefits lung function, HRQoL and exacerbations 1.50 UPLIFT 1.50 TORCH FEV1 (L) Month Month Tashkin et al. New Eng J Med 2008 Celli et al. Am J Respir Crit Care Med 2008

31 Achieving long-term benefits lung function, HRQoL and exacerbations 1.50 UPLIFT 1.50 TORCH FEV1 (L) Month Month Tashkin et al. NEJM 2008 Celli et al. AJRCCM 2008

32 Achieving long-term benefits lung function, HRQoL and exacerbations SGRQ (Points from baseline) Years study

33 Achieving long-term benefits lung function, HRQoL and exacerbations 80 Probability of exacerbation (%) Usual care Usual care + Tio HR 0.86 (95%CI ) Years study

34 Achieving long-term benefits lung function, HRQoL and exacerbations 80 1,2 Probability of exacerbation (%) Usual care Exacerbations n.yr -1 Usual care + Tio 1 0,8 0,6 HR 0.86 (95%CI ) 0,4 0,2 * * * * Years study Torch Uplift

35 Wat kunnen we van geneesmiddelen verwachten? longfunctie FEV ml levenskwaliteit 4 eenheden SGRQ exacerbatiefrequentie met 25% modificatie verloop

36 Increase in dose/frequency of inhaled bronchodilators Systemic corticosteroids Antibiotics(if change in sputum) Oxygen+/- Ventilatory support Increasing severity Other interventions, e.g. theophylline AND: consideration and management of co-morbidities THEN: consider appropriate exacerbation prevention strategies Decramer et al. Lancet 379:

37

38 Toekomstige ontwikkelingen Nieuwe medicatie Onbrez (Indacaterol) Daxas (Roflumilast) Nieuwe combinaties Relovair (Vilanterol + Fluticasone fuoraat) Zephyr (Vilanterol + Umeclidinium) QVA (Indacaterol + Glycopyrrolate) Oladaterol + Tiotropium Nieuwe anti-inflammatoire medicatie P36 MAP Kinase inhibitoren Chemokine receptor antagonisten

39 Vrouw 59 jaar Longfunctieonderzoek Spirometrie 6 m FVC, L % % FEV1, L % % FEV1/FVC 36 38

40 Vrouw 59 jaar Longfunctieonderzoek Ademweerstand 6m RawkPa/L/s % % sgaw l/kpa.s % % - Longvolumes RV, L % % TGV, L % % TLC, L % %

41 Vrouw 59 jaar Bloedgaswaarden 6m ph p02 58 mmhg 71 mmhg pco2 38 mmhg 36 mmhg SaO2 91 % 95%

42 Vrouw 59 jaar Revalidatietesten QF 92 Nm 91% MIP -2.3 kpa 30% MEP kpa 81% 6MWD 53 m 8%

43 Vrouw 59 jaar Behandeling Seretide 50/500 µg bid Spiriva 18 µg Duovent zo nodig Zuurstoftherapie? Revalidatie? Longtransplantatie?

44 Ik dank u voor uw aandacht.

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX Wim Janssens Long- en revalidatiearts UZ Leuven BVP-SBP meeting 1 december 2018 Risk factors for COPD Smoking Passive smoking Occupational exposure airpollution

Nadere informatie

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel Inhoud Definities Etiologie en impact Diagnose Behandeling Definitie van COPD COPD, een ziekte die voorkomen en behandeld kan worden,

Nadere informatie

Transmurale werkafspraken

Transmurale werkafspraken Silvia Hiep GHO-GO COPD terugkomdag Transmurale werkafspraken verwijs en terugverwijsbeleid Programma Inleiding Verwijscriteria volgens de LAN / SLA Casuïstiek Discussie 2 1 Definitie volgens NHG standaard

Nadere informatie

COPD en Comorbiditeit

COPD en Comorbiditeit COPD en Comorbiditeit Christiaan Meek Paul de Vries Machinist lv Comorbiditeit en COPD Welke comorbiditeit levert voor u problemen op bij diagnostiek en begeleiding COPD? 1 Comorbiditeit en COPD Welke

Nadere informatie

Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven

Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR - 2016 Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Inleiding Diagnose van COPD op basis van FEV1/FVC ratio Problemen Fixed ratio - Lower limit Reversibiliteit

Nadere informatie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie COPD Definitie COPD 1 december 2014 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven te voorkomen en behandelbare ziekte progressieve niet volledig reversibele luchtwegobstructie geassocieerd

Nadere informatie

Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten. Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven

Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten. Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven Inleiding Waarom respiratoire revalidatie Definitie van respiratoire

Nadere informatie

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Dubbeldiagnose Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Quiz 1 COPD is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen Beiden Quiz 2 Astma is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen

Nadere informatie

Introductie Boehringer Ingelheim

Introductie Boehringer Ingelheim Introductie Boehringer Ingelheim Kenmerken Boehringer Ingelheim Familiebedrijf, sinds 1885, Ingelheim am Rhein, Duitsland Niet beursgenoteerd, lange termijn strategie 145 vestigingen in 45 landen Ruim

Nadere informatie

Diabetes en longziekten

Diabetes en longziekten Diabetes en longziekten Chronisch obstructief longlijden (COPD) Richard Dekhuijzen UMC St Radboud, Nijmegen richard.dekhuijzen@gmail.com Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam

Nadere informatie

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 METEN VAN LONGVOLUMES klinisch belang Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 LONGVOLUMES IC TLC VC VT ERV FRC RV FLOW-VOLUME LOOP: Normaal TLC IC VC VT ERV FRC Flow RV Sec. 0 Volume

Nadere informatie

Populatie Management COPD Leuven. Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven

Populatie Management COPD Leuven. Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven Populatie Management COPD Leuven Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven COPD: definitie volgens GOLD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is a common, preventable and treatable

Nadere informatie

Varia Adembenemend OVERBEHANDELING COPD / stop ICS Jean Muris

Varia Adembenemend OVERBEHANDELING COPD / stop ICS Jean Muris Varia Adembenemend OVERBEHANDELING COPD / stop ICS Jean Muris Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Alain Van Meerhaeghe, Service de Pneumologie et GERHPAC, Hôpital Vésale, CHU-Charleroi; Laboratoire de médecine factuelle de l ULB

Alain Van Meerhaeghe, Service de Pneumologie et GERHPAC, Hôpital Vésale, CHU-Charleroi; Laboratoire de médecine factuelle de l ULB Preventie van exacerbaties bij patiënten met stabiele COPD: superioriteit van de associatie langwerkend bèta-2-mimeticum + langwerkend anticholinergicum versus de associatie langwerkend bèta-2-mimeticum

Nadere informatie

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg Disclosure belangen spreker dubbeldiagnose Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder 2 Indeling workshop Workshop deel 1 inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose

Nadere informatie

Spirometrie-onderzoek

Spirometrie-onderzoek Spirometrie-onderzoek Prof. Ellie Oostveen, longfysioloog Dienst Longziekten Universitair Ziekenhuis Antwerpen ellie.oostveen@uza.be Ademhalingssysteem Longfunctietests Luchtwegvernauwing of beperkte ademreserves:

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Dubbeldiagnose Indeling workshop inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe de

Nadere informatie

Wat is astma eigenlijk? 5 stellingen

Wat is astma eigenlijk? 5 stellingen Leerdoelen Kennis over: Moeilijk behandelbaar astma Wim Oomen & Regien Kievits 2017 Wat is astma nu precies? Reflectie over astma-zorg in eigen praktijk Verschil tussen moeilijk behandelbaar en ernstig

Nadere informatie

Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment

Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment British Medical Journal 2012; 345: e7642. Erik Bischoff, huisarts

Nadere informatie

Huisarts en longarts ernstig astma

Huisarts en longarts ernstig astma Huisarts en longarts ernstig astma lentebries 6 maart 2019 Els JM Weersink, Pulmonologist Department of pulmonology Location AMC Amsterdam University Medical Centers The Netherlands Casus mevrouw 60 jaar

Nadere informatie

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten 1. is alleen effectief als er sprake is van hypercapnie 2. is alleen effectief als door de NIV de CO 2 daalt 3. als aan beide (1 en 2) wordt voldaan 4. is nooit

Nadere informatie

Respiratoire revalidatie.

Respiratoire revalidatie. Respiratoire revalidatie Iris.coosemans@uzleuven.be Inactiviteit bij COPD Pitta, AJRCCM 2005 Gevolgen van inactiviteit COPD Ventilatoire noden Flow limitatie Air Trapping Hyperinflatie Dyspnoe Deconditionering

Nadere informatie

Interline januari 2010. Astma/COPD versie 2009 casusschetsen

Interline januari 2010. Astma/COPD versie 2009 casusschetsen Interline januari 2010 Astma/COPD versie 2009 casusschetsen INTERLINE ASTMA + COPD 2009 Januari 2010 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Vrouw 28 jaar; Voorgeschiedenis: nu 3 jaar gestopt met roken, als kind geen

Nadere informatie

Nationaal nascholingscongres anesthesiologie

Nationaal nascholingscongres anesthesiologie Nationaal nascholingscongres anesthesiologie Thema: De Longen 9 november 2016 Longmedicatie en operatie: what's new? Dr. Daan W. Loth AIOS Longziekten Amphia Ziekenhuis, Breda Geen conflict of interest

Nadere informatie

MEDICATIE BIJ ASTMA EN COPD: DE BOMEN EN HET BOS...

MEDICATIE BIJ ASTMA EN COPD: DE BOMEN EN HET BOS... MEDICATIE BIJ ASTMA EN COPD: DE BOMEN EN HET BOS... Marionne van Hardeveld M ANP longziekten 16 november 2015 Astma en COPD en ACOS Richtlijnen : GINA en GOLD De bomen en het bos Medicatie Casuïstiek (

Nadere informatie

Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom

Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom Dr. Tobias Bonten AIOS Huisartsgeneeskunde, Postdoc en Epidemioloog Longziekten en Public Health & Eerstelijns Geneeskunde LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM

Nadere informatie

Indeling workshop. De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 10-10-2014 DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD

Indeling workshop. De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 10-10-2014 DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD DUBBEL MOEILIJK TE INTERPRETEREN De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 1 Indeling workshop Casus besprekingen NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe

Nadere informatie

Werkwijze Interpretatie van spirometrie

Werkwijze Interpretatie van spirometrie Werkwijze Interpretatie van spirometrie Document ID NVLA 160620 ww IntSpir Document titel Interpretatie van spirometrie Publicatiedatum Juni 2016 Versie 1.0 Herzieningsdatum Juni 2021 Doel Het standaardiseren

Nadere informatie

Zelfmanagement van COPD exacerbaties (longaanval)

Zelfmanagement van COPD exacerbaties (longaanval) COPD Zelfmanagement van COPD exacerbaties (longaanval) Dr. Jaap Trappenburg Multiple choice A. Het grootste deel van onze COPD patiënten weet WEL wat een exacerbatie is. B. Het grootste deel van onze COPD

Nadere informatie

Klinisch relevantie van longvolumes VVLR Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven

Klinisch relevantie van longvolumes VVLR Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven Klinisch relevantie van longvolumes VVLR - 2018 Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven Longvolumina FVC en FEV 1 zijn dynamische volumina Ze zeggen niets over de totale hoeveelheid lucht in thorax

Nadere informatie

Praktische implementatie van astma- en COPD-richtlijnen

Praktische implementatie van astma- en COPD-richtlijnen Praktische implementatie van astma- en COPD-richtlijnen LOK-programma Domus Medica 2008 Programma Voorstelling en doelstellingen programma Warming-up Casuïstiek Overlopen GINA- en GOLDaanbevelingen Conclusies

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD GEEN BELANGENVERSTRENGELING

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD GEEN BELANGENVERSTRENGELING IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING 29 januari + 30 januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK IMPLEMENTATIE

Nadere informatie

COPD. 23 september 2012. Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven

COPD. 23 september 2012. Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven COPD 23 september 2012 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven COPD feiten 35 % van de Nederlandse volwassenen rookt 15 tot 20 % van de rokers ontwikkelt COPD 20 tot 35 % van de COPD-patiënten

Nadere informatie

P olik lin isch m an agem en t can patiën ten m et Ch ron isch Obstru ctief Lon glijden : bek n opte h an dleidin g

P olik lin isch m an agem en t can patiën ten m et Ch ron isch Obstru ctief Lon glijden : bek n opte h an dleidin g P olik lin isch m an agem en t can patiën ten m et Ch ron isch Obstru ctief Lon glijden : bek n opte h an dleidin g BASED ON THE GLOBAL STR ATEGY FOR DIAGNOSIS, MANAGMENT AND P REVENTION OF COPD GLOBAL

Nadere informatie

Regionaal formularium astma / COPD

Regionaal formularium astma / COPD Regionaal formularium astma / COPD Dr. V. van der Meer, huisarts / kaderarts astma COPD Drs. R. Roelofsen, huisarts / kaderarts i.o. astma COPD Welk middel en device kiest u? Mw. A, 40 jaar Astma, nieuw

Nadere informatie

Voor persoonlijk gebruik, niet ter distributie

Voor persoonlijk gebruik, niet ter distributie Voor persoonlijk gebruik, niet ter distributie ASTMA en COPD: de juiste combinatietherapie voor de juiste patiënt Guy BRUSSELLE Dienst Longziekten UZ Gent 10/02/2015 Astma en COPD: overzicht Astma versus

Nadere informatie

Nieuwe medicatie voor astma / COPD

Nieuwe medicatie voor astma / COPD Nieuwe medicatie voor astma / COPD Waarom nieuwe middelen? Betere werkzaamheid Mindere bijwerkingen Minder frequente toedieningen Nieuw inhalatie-apparaat Goedkoper Met de tijd meegaan; wil niet achter

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 28/4/216 Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Wat willen we meten? Het principe van

Nadere informatie

Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007

Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007 Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l en inleiding idi Presentatie van regionale voorschrijfcijfers

Nadere informatie

OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien. Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze

OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien. Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze COPD: welke bos kiezen? Dr Paul Germonpré- Pneumologie AZ Maria

Nadere informatie

ASTMA BIJ HET KIND. Definitie van astma: klinisch. Definitie van astma: fysiopathologisch-immunologisch

ASTMA BIJ HET KIND. Definitie van astma: klinisch. Definitie van astma: fysiopathologisch-immunologisch ASTMA BIJ HET KIND Prof. Dr. A. Malfroot Kinderlongziekten UZ Brussel -VUB Definitie van astma: klinisch ziekte onderste luchtwegen, periodiek optreden van ademnood, vooral in expirium. Ademnood is gevolg

Nadere informatie

AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen?

AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen? AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen? Prof Dr Guy JOOS Dienst Longziekten Universitair Ziekenhuis Gent AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen? DD COPD / ASTMA

Nadere informatie

COPD, astma en ACOS bij volwassenen. Dr. Stefan Morreel Wijkgezondheidscentrum t Spoor Borgerhout

COPD, astma en ACOS bij volwassenen. Dr. Stefan Morreel Wijkgezondheidscentrum t Spoor Borgerhout COPD, astma en ACOS bij volwassenen Dr. Stefan Morreel Wijkgezondheidscentrum t Spoor Borgerhout Disclaimer Deze presentatie werd opgesteld In samenwerking met Belgische longspecialisten en huisartsen

Nadere informatie

ASTMA bij volwassenen

ASTMA bij volwassenen ASTMA bij volwassenen Prof Dr Guy BRUSSELLE Dienst Longziekten UZ Gent 27/02/2019 Casus: Sofie, 33 jaar VG: astma sinds 14-jarige leeftijd; allergisch aan dierenepitheel (kat, hond) HA: sinds maanden dyspneu

Nadere informatie

Wat doet kinderarts, longarts?

Wat doet kinderarts, longarts? Astma van jong tot oud. Dr. R. Aalbers, longarts Martini Ziekenhuis, groningen Patient 1 Man, 49 jaar. Leraar. Nooit gerookt. Geen dieren. Bij H.A. bekend sinds 36 ste jaar met inspanningsastma. Vermijdt

Nadere informatie

Workshop OVERDIAGNOSTIEK EN OVERBEHANDELING Astma & COPD

Workshop OVERDIAGNOSTIEK EN OVERBEHANDELING Astma & COPD IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: - Ingrid Looijmans: geen belangenverstrengeling 16 & 17 februari 2017 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK

Nadere informatie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie COPD Definitie COPD progressieve niet volledig reversibele luchtwegobstructie 23 september 2012 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven geassocieerd met abnormale inflammatoire respons

Nadere informatie

Medicatie bij COPD: Therapie op maat?

Medicatie bij COPD: Therapie op maat? IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKERS: IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK GEEN BELANGENVERSTRENGELING 29 januari + 30 januari 2015

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens Longziekten en respiratoire revalidatie Prof Dr W. Janssens Definitie Respiratoire revalidatie is gericht op patienten met chronische longaandoeningen met klachten en gereduceerde activiteiten van het

Nadere informatie

Vraag 1: Welk onderzoek laat u verrichten om pulmonale hypertensie aan te tonen of uit te sluiten?

Vraag 1: Welk onderzoek laat u verrichten om pulmonale hypertensie aan te tonen of uit te sluiten? ROIG 22-11-06 Leerstof Murray and Nadels s textbook of respiratory medicine, 4 de editie Volume 1 Hfst 4: Ventilation, blood flow and gas exchange Hfst 24: Pulmonary function testing Hfst 36 en 37: COPD

Nadere informatie

Astma. Chronos, 14 juni 2016. Regien Kievits, kaderarts astma/copd

Astma. Chronos, 14 juni 2016. Regien Kievits, kaderarts astma/copd Astma Chronos, 14 juni 2016 Regien Kievits, kaderarts astma/copd Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Wat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma

Wat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma Basis Cursus Astma bij Kinderen Wat is astma? Anneke Landstra Mariëlle Pijnenburg Maarten Kuethe Wim van Aalderen Wat is Normale luchtweg Matig/ernstig astma gezond fataal astma Dilemma s bij behandeling

Nadere informatie

Pathofysiologie van COPD:

Pathofysiologie van COPD: Pathofysiologie van COPD: Perspectief vanuit longfunctie VVLR - 2019 Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Definitie COPD definitie volgens GOLD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is a common,

Nadere informatie

Astma en COPD. Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen

Astma en COPD. Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen Astma en COPD Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1 e Deel ASTMA 5 I. Astma aanbeveling 6 1. Stel de diagnose 6 2. Kies de chronische behandeling 6 3. Elementen

Nadere informatie

Workshop ACQ en CCQ Het gebruik in de dagelijkse praktijk. Adembenemend 2015 Hetty Cox, kaderarts astma/copd

Workshop ACQ en CCQ Het gebruik in de dagelijkse praktijk. Adembenemend 2015 Hetty Cox, kaderarts astma/copd Workshop ACQ en CCQ Het gebruik in de dagelijkse praktijk Adembenemend 2015 Hetty Cox, kaderarts astma/copd Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Z 0 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Het principe van longfunctie Non-invasive longstructuren

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen COPD: Inhalatiemiddelen bij COPD kritisch bekeken 1. Toelichting In dit onderwijsmateriaal, gebaseerd op de herziene NHG-Standaard COPD (juli 2007), de CBO-richtlijn medicamenteuze therapie van COPD (2007)

Nadere informatie

Respiratoire virussen en astma. Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven

Respiratoire virussen en astma. Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven Respiratoire virussen en astma Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven Plan Wheezing phenotypes Virussen als oorzaak van episodes van wheezing Virussen als oorzaak van astma Behandeling

Nadere informatie

Medicatie bij COPD: Therapie op maat?

Medicatie bij COPD: Therapie op maat? IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKERS: IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK GEEN BELANGENVERSTRENGELING 29 januari + 30 januari 2015

Nadere informatie

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie mei 2016

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie mei 2016 Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie 2.0 30 mei 2016 Het NHG maakt Standaarden voor de huisarts. Voor het interne kwaliteitsbeleid van de huisarts(praktijk) maakt het NHG

Nadere informatie

10 november UMCU-WKZ-KLZ 2000 Blad 1

10 november UMCU-WKZ-KLZ 2000 Blad 1 Longfunctie Onderzoek bij kinderen Workshop Longfunctie Spirometrie, Flow-Volume meting en Bronchiale hyperreactiviteit Inleiding Theorie Flow-Volume meting Anneke Landstra Maarten Kuethe Theorie bronchiale

Nadere informatie

Prof Dr L.J. Dupont Exhaled Markers

Prof Dr L.J. Dupont Exhaled Markers Prof Dr L.J. Dupont Inleiding Meting van gassen in uitademingslucht Prof. Dr. Lieven Dupont Pneumologie UZ Leuven Inleiding Gebruik van ademtesten Hippocrates: aroma's 1784 Lavoisier: CO2 in uitademingslucht

Nadere informatie

copd-behandeling breder dan alleen medicatie

copd-behandeling breder dan alleen medicatie Vermindering ziektelast moet uitgangspunt zijn copd-behandeling breder dan alleen medicatie Medicatie is slechts een onderdeel van de totale copd-behandeling, zegt prof. dr. Emiel Wouters, hoofd van de

Nadere informatie

DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK

DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK Implementatie van Astma en COPD in de huisartsenpraktijk 29 & 30 januari 2015 KADERHUISARTS

Nadere informatie

NHG-standaard COPD Anno 2015

NHG-standaard COPD Anno 2015 NHG-standaard COPD Anno 2015 Jiska B. Snoeck-Stroband, huisarts J.B.Snoeck-Stroband@umc.n Huisartspraktijk Akeei, Den Haag Afd Medische Besiskunde, LUMC, Leiden CAHAG bestuur 1 Discosure beangen Jiska

Nadere informatie

The Belgian Pulmonary Function Study: the Belgian Thoracic Society

The Belgian Pulmonary Function Study: the Belgian Thoracic Society The Belgian Pulmonary Function Study: the Belgian Thoracic Society Historische context Nomenclatuur van longfunctie onderzoek onder vuur Geen evidentie dat weerstandsmeting nuttig is in de diagnostiek

Nadere informatie

SPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016

SPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016 SPIROMETRIE Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme 24 mei 2016 Spirometrie: Theorie Belang van spirometrie Vroegtijdige detectie van obstructieve longaandoeningen (vroegere CARA) Spirometrie is gevoeliger

Nadere informatie

Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG College voor zorgverzekeringen Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320

Nadere informatie

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts Longrevalidatie in de keten 27 mei 2016 I.Kok, longarts Zorgstandaard COPD Trap 1: Anamnese & eerste analyse voor fysiologische parameters, klachten, beperkingen dagelijks leven en kwaliteit van leven

Nadere informatie

Astma: update. Sarah Deseyne. Dienst Pneumologie AZ Sint-Jan Brugge 9 oktober 2018

Astma: update. Sarah Deseyne. Dienst Pneumologie AZ Sint-Jan Brugge 9 oktober 2018 Astma: update Sarah Deseyne Dienst Pneumologie AZ Sint-Jan Brugge 9 oktober 2018 Astma Definitie Epidemiologie Diagnose van astma Astma management Astma: definitie Astma is een heterogene ziekte Gekenmerkt

Nadere informatie

De RTA COPD juni 2012. De RTA de achtergrond 6-7-2012. Uitgangspunt: de integrale gezondheidstoestand

De RTA COPD juni 2012. De RTA de achtergrond 6-7-2012. Uitgangspunt: de integrale gezondheidstoestand De RTA COPD juni 2012 Afspraken tussen huisartsen en longartsen in de regio Noord Brabant Noord Oost De RTA de achtergrond Gebaseerd op de LTA De oude RTA de versie uit 2006 De nieuwe zorgstandaard COPD

Nadere informatie

Astma bij Kinderen. Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits

Astma bij Kinderen. Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits Astma bij Kinderen Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits Wat wil je weten? Astma is meest voorkomende chronische ziekte bij kinderen Prevalentie: 8 10 % van alle kinderen Standaarden: NHG- en Zorgstandaard

Nadere informatie

Overbehandeling. Overdiagnostiek. Workshop OVERDIAGNOSTIEK EN OVERBEHANDELING Astma & COPD

Overbehandeling. Overdiagnostiek. Workshop OVERDIAGNOSTIEK EN OVERBEHANDELING Astma & COPD IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK 4 & 5 februari 2016 DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: - Ingrid Looijmans: geen belangenverstrengeling - Jean Muris: lid werkgroep NHG standaarden Astma

Nadere informatie

Astma & COPD Uitgangspunten LTA en locale werkafspraak: Controle-eis LTA: Diagnostiek astma/copd (door huisarts) Controle bij astma en COPD

Astma & COPD Uitgangspunten LTA en locale werkafspraak: Controle-eis LTA: Diagnostiek astma/copd (door huisarts) Controle bij astma en COPD Astma & COPD Uitgaande van de Landelijke Transmurale Afspraak (LTA) Astma & COPD van 2002 (coproductie NHG: Nederlands Huisartsen Genootschap en NVALT: Nederlandse Vereniging voor Artsen voor Longziekten

Nadere informatie

Samenvatting COPD zorgprogramma 2019

Samenvatting COPD zorgprogramma 2019 Samenvatting COPD zorgprogramma 2019 Prestatie-indicatoren landelijke benchmark 1) % COPD patiënten in zorgprogramma met inhalatiemedicatie bij wie inhalatietechniek is gecontroleerd; 2) % COPD patiënten

Nadere informatie

Workshop: Reversibiliteitstest

Workshop: Reversibiliteitstest Workshop: Reversibiliteitstest Kevin De Soomer Longfunctie UZA VVLR, Colloquium 2016 Bronnen: Standaardisatie rapport ATS/ERS 2005 GINA richtlijnen GOLD richtlijnen Stellingen: JUIST / FOUT 1. Om de reversibiliteit

Nadere informatie

Astma COPD Klinisch - Doet zich meestal voor in

Astma COPD Klinisch - Doet zich meestal voor in Astma COPD Klinisch - Doet zich meestal voor in kinderen maar ook in volwassenen - Niet-,wel- of ex-roker - Vaak atopie - Familie geschiedenis van astma Overeenkomsten - Chronische aandoeningen - Ontsteking

Nadere informatie

FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE

FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE In de Folia van september 2000 verscheen een overzichtsartikel over farmacotherapie bij chronisch obstructief longlijden (chronic obstructive

Nadere informatie

1.1 Wat is astma en wat is COPD? 1.1.1 Astma

1.1 Wat is astma en wat is COPD? 1.1.1 Astma 1 Inleiding Prof.dr. C.P. van Schayck Asthma bronchiale is, als het niet wordt behandeld, te herkennen aan recidiverende perioden met luchtwegobstructie die gewoonlijk reversibel zijn, spontaan of door

Nadere informatie

Deze visie is in eerste instantie geconcretiseerd binnen het dossier van de cholesterolverlagers.

Deze visie is in eerste instantie geconcretiseerd binnen het dossier van de cholesterolverlagers. Blauwe Zorg inkoop regionaal diagnostisch en therapeutisch formularium obstructieve longaandoeningen Maastricht, najaar 2016 Inleiding Dit document beschrijft de aanleiding, aanpak en geleerde lessen ten

Nadere informatie

Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014

Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014 Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014 Dhr Terlouw, 62 jaar is sedert 1 jaar bekend met COPD, Gold 2. Rookgeschiedenis: 52 pakjaren Comorbiditeit: ACS 60 jarige leeftijd, dotter met stentplaatsing.

Nadere informatie

COPD, Emfyseem, spiroflow. 16 oktober 2018 Chantal Kroese - Bovée

COPD, Emfyseem, spiroflow. 16 oktober 2018 Chantal Kroese - Bovée COPD, Emfyseem, spiroflow 16 oktober 2018 Chantal Kroese - Bovée Leerdoelen COPD en emfyseem Definitie en beeldvorming Patronen en interpretatie van spiro flow curve medicatie bij COPD Wat is COPD Blijvende

Nadere informatie

Implementatie van de nieuwe GOLD richtlijn 2011 in de huisartsenpraktijk

Implementatie van de nieuwe GOLD richtlijn 2011 in de huisartsenpraktijk Implementatie van de nieuwe GOLD richtlijn 2011 in de huisartsenpraktijk Uten Sarah KULeuven Promotor: Prof. Dr. Buffels Johan Co-promotor: Dr. Dewitte Harrie Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016

Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016 Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016 (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

COPD PROTOCOL. CELLO Leiden. Auteur: Mw. M. v. Mierlo, praktijkondersteuner

COPD PROTOCOL. CELLO Leiden. Auteur: Mw. M. v. Mierlo, praktijkondersteuner COPD PROTOCOL CELLO Leiden Auteur: Mw. M. v. Mierlo, praktijkondersteuner September 2010 1 Inleiding CELLO, Coöperatie Eerste Lijn Leiden en Omstreken, is een organisatie van solistisch werkende huisartsen,

Nadere informatie

Astma en COPD: kernpunten voor management.

Astma en COPD: kernpunten voor management. Astma en COPD: kernpunten voor management. Dr.J.Buffels, Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde, K.U.Leuven. Januari 2008 Inleiding Deze tekst is een zeer beknopte herhaling van kernpunten inzake

Nadere informatie

Van ziektelast naar gezondheidswinst Ans Nicolasen, POH Robbert Behr, kaderhuisarts astma-copd

Van ziektelast naar gezondheidswinst Ans Nicolasen, POH Robbert Behr, kaderhuisarts astma-copd Van ziektelast naar gezondheidswinst Ans Nicolasen, POH Robbert Behr, kaderhuisarts astma-copd 15-04-2015 Wie staat er centraal? Pad van een nieuwe COPD-patiënt Diagnostiek Scharnierconsult Intensieve

Nadere informatie

In onze brief van 13 maart jl. hebben wij u geadviseerd over de opname van het middel umeclidinium (Incruse ) in het GVS via een marginale toetsing.

In onze brief van 13 maart jl. hebben wij u geadviseerd over de opname van het middel umeclidinium (Incruse ) in het GVS via een marginale toetsing. > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015038976 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

Beweegprogramma s voor COPD. Mirjam Verhoef fysiotherapeut Voorzitter Netwerk Fysiotherapie COPD Utrecht

Beweegprogramma s voor COPD. Mirjam Verhoef fysiotherapeut Voorzitter Netwerk Fysiotherapie COPD Utrecht Beweegprogramma s voor COPD Mirjam Verhoef fysiotherapeut Voorzitter Netwerk Fysiotherapie COPD Utrecht Belang fysieke activiteit? Healthy GOLD I&II GOLD III GOLD IV 1 9 8 Controls (3) GOLDII (27) 9 GOLD

Nadere informatie

Zorgroep Kennemer lucht

Zorgroep Kennemer lucht Zorgroep Kennemer lucht Randvoorwaarden Knelpuntanalyse Epidemiologie Zorgstandaard Zorgprogramma Indicatoren Doelstellingen Huidige knelpunten toekomst Zorggroep Kennemer lucht HAPA HONK HZNK DM COPD-CVRM-GGZ

Nadere informatie

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd:

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd: Praktijkondersteuning bij COPD en astma Doel van praktijkondersteuning is het ophogen en/of verdieping van kennis bij de patiënt en het daaraan verbonden zelfmanagement 1. De begeleiding richt zich in

Nadere informatie

Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland?

Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland? Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Walter Balemans, kinderlongarts Antonius ziekenhuis, Nieuwegein CAHAG conferentie, januari 2017 Gewetensvraag Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen

Nadere informatie

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens

Nadere informatie

Wie staat er nu eigenlijk centraal? Oefenen met ziektelast. Van protocol naar persoonsgerichte zorg. Huis van de persoonsgerichte zorg

Wie staat er nu eigenlijk centraal? Oefenen met ziektelast. Van protocol naar persoonsgerichte zorg. Huis van de persoonsgerichte zorg DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: Implementatie van Astma en COPD in de huisartsenpraktijk GEEN BELANGENVERSTRENGELING 4 & 5 februari 2016 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK KADERHUISARTS

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK EEN NEUS VOOR ASTMA Astma, Allergie en Allergische Rhinitis Adembenemend 2015 Papendal

Nadere informatie

Indeling presentatie

Indeling presentatie Gho-Go COPD terugkomdag COPD ketenzorg 7 oktober 2014 Norbert IJkelenstam Kaderhuisarts astma/copd 1 Indeling presentatie Aandachtspunten vanuit spiegelinformatie 2014 De nieuwe NHG COPD standaard 2015

Nadere informatie

Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten

Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten Astma Chronische ontstekingsreactie van de luchtwegen die samengaat met de neiging van het luchtwegsysteem om sneller

Nadere informatie