Respiratoire revalidatie.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Respiratoire revalidatie."

Transcriptie

1 Respiratoire revalidatie

2 Inactiviteit bij COPD Pitta, AJRCCM 2005

3 Gevolgen van inactiviteit COPD Ventilatoire noden Flow limitatie Air Trapping Hyperinflatie Dyspnoe Deconditionering Inactiviteit Gedaald inspannings vermogen

4 Probability hospitalization free Gevolgen van inactiviteit: hospitalisatie Q4 VMU>270 Q3 Q2 Q1 VMU VMU VMU<130 Time (months) Garcia-Rio, Chest 2012

5 Gevolgen van inactiviteit: mortaliteit Probability of survival1.0 Q4 Q3 Q2 Q1 VMU>270 VMU VMU VMU< Time (months) Garcia-Rio, Chest 2012

6 Gevolgen van inactiviteit: longfunctie FEV 1 gedurende 20 jaar Pelkonen, AJRCCM 2003

7 Gevolgen van inactiviteit COPD Ventilatoire noden Flow limitatie Air Trapping Hyperinflatie Dyspnoe Deconditionering Inactiviteit Gedaald inspannings vermogen

8 Gevolgen van inactiviteit COPD Ventilatoire noden Flow limitatie Air Trapping Hyperinflatie Dyspnoe Exacerbaties Deconditionering Inactiviteit Gedaald inspannings vermogen

9 Wat is respiratoire revalidatie? Pulmonary rehabilitation is a comprehensive intervention based on a thorough patient assessment followed by patient-tailored therapies, which include, but are not limited to, exercise training, education, and behavior change, designed to improve the physical and psychological condition of people with chronic respiratory disease and to promote the longterm adherence of health-enhancing behaviors.

10 Wat is respiratoire revalidatie? Pulmonary rehabilitation is a comprehensive intervention based on a thorough patient assessment followed by patient-tailored therapies, which include, but are not limited to, exercise training, education, and behavior change, designed to improve the physical and psychological condition of people with chronic respiratory disease and to promote the longterm adherence of health-enhancing behaviors.

11 Δ 6 MWD (m) Δ CRDQ (punten) Effecten van revalidatie Start 6 18 Start 6 18 training controle Tijd (mnd) Tijd (mnd) Troosters, Am J Med 2000

12 Δ 6 MWD (m) Δ CRDQ (punten) Effecten van revalidatie Mc Carthy, Cochrane 2015

13 Wat is respiratoire revalidatie? Pulmonary rehabilitation is a comprehensive intervention based on a thorough patient assessment followed by patient-tailored therapies, which include, but are not limited to, exercise training, education, and behavior change, designed to improve the physical and psychological condition of people with chronic respiratory disease and to promote the longterm adherence of health-enhancing behaviors.

14 Effecten van revalidatie Statistisch niet significant Statistisch significant Adapted from Troosters, Eur Respir Rev 2010

15 Wat is respiratoire revalidatie? Pulmonary rehabilitation is a comprehensive intervention based on a thorough patient assessment followed by patient-tailored therapies, which include, but are not limited to, exercise training, education, and behavior change, designed to improve the physical and psychological condition of people with chronic respiratory disease and to promote the longterm adherence of health-enhancing behaviors.

16 Ergospirometrie Wandeltest

17 Perifere spierkrachtmeting

18 Respiratoire spierkrachtmeting

19 Vragenlijst fysieke activiteit Fysieke activiteit Levenkwaliteit (A) Hoeveel keer per week voert u gewoonlijk gedurende 20 minuten een hoog intense fysieke activiteit uit die u doet zweten, puffen of hijgen? (bijvoorbeeld joggen, snel fietsen, heffen van zware lasten, of graven) 3 keer/week (Score: 4) 1 2 keer/week (Score: 2) niet (Score: 0) (B) Hoeveel keer per week voert u gewoonlijk gedurende 30 minuten een matig intense fysieke activiteit uit die uw hartslag verhoogt of uw ademhaling versnelt? (bijvoorbeeld wandelen, fietsen, gras maaien) 5 keer/week (Score: 4) 3 4 keer/week (Score: 2) 1 2 keer/week (Score: 1) niet (Score: 0) Totaal: Score A + Score B: HOUDEN) doen) Score >4 Score 0 3 Voldoende actief (moedig de patiënt aan om VOL TE Onvoldoende actief (moedig de patiënt aan om MEER te Marshall, A. L. et al Br J Sports Med 39:

20 Wat is respiratoire revalidatie? Pulmonary rehabilitation is a comprehensive intervention based on a thorough patient assessment followed by patient-tailored therapies, which include, but are not limited to, exercise training, education, and behavior change, designed to improve the physical and psychological condition of people with chronic respiratory disease and to promote the longterm adherence of health-enhancing behaviors.

21 Inspanningstraining

22 Educatie

23 Gedragsverandering

24 Wat is respiratoire revalidatie? Pulmonary rehabilitation is a comprehensive intervention based on a thorough patient assessment followed by patient-tailored therapies, which include, but are not limited to, exercise training, education, and behavior change, designed to improve the physical and psychological condition of people with chronic respiratory disease and to promote the longterm adherence of health-enhancing behaviors.

25 Revalidatie niet enkel bij COPD Interstitieel longlijden MWD(m) Rehab Control Perez, ERS 2011

26 Revalidatie niet enkel bij COPD t 6MWD %pred Training Control Pre Longtransplantatie * * Post 3mPost 1yPost Langer, Am J Transplant MWD(m) Interstitieel longlijden Rehab Control Perez, ERS 2011

27 Selectiecriteria voor revalidatie ESW < 30 % ESW 30 < 40 % ESW 40 < 50 % ESW + 50 % MWD (%) CRDQ (pts) QUADR (%) Revalis study group 2003

28 Selectiecriterium: spierkracht <40% 40-50% 50-60% 60-70% 70-80% 80-90% Nl Change 6MWD (m) Troosters J Cardiopul Rehab 2001

29 Δ 6 MWD (m) Revalidatie versus exacerbatie Mc Carthy, Cochrane 2015

30 Δ 6 MWD (m) Δ 6 MWD (m) Revalidatie versus exacerbatie Mc Carthy, Cochrane 2015 Puhan, Cochrane 2010

31 Revalidatie versus exacerbatie Moore, Chest 2016

32

33

Respiratoire revalidatie. Inhoud. Respiratoire revalidatie definitie. Dr. Maurice Sillen Fysiotherapeut, coördinator CIRO netwerk

Respiratoire revalidatie. Inhoud. Respiratoire revalidatie definitie. Dr. Maurice Sillen Fysiotherapeut, coördinator CIRO netwerk Respiratoire revalidatie Dr. Maurice Sillen Fysiotherapeut, coördinator CIRO netwerk 22-04-2017, Ademhalingstechnieken en respiratoire revalidatie Anno 2017 Inhoud Respiratoire revalidatie: definitie en

Nadere informatie

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts Longrevalidatie in de keten 27 mei 2016 I.Kok, longarts Zorgstandaard COPD Trap 1: Anamnese & eerste analyse voor fysiologische parameters, klachten, beperkingen dagelijks leven en kwaliteit van leven

Nadere informatie

COPD revalidatie: minder hard trainen met meer resultaat.

COPD revalidatie: minder hard trainen met meer resultaat. COPD revalidatie: minder hard trainen met meer resultaat. De noodzaak van herstel van patiënten met ernstige COPD tijdens longrevalidatie Dr Peter Klijn, Klinisch inspanningsfysioloog en Drs Ir Eline bij

Nadere informatie

Staf Inwendige Ziekten

Staf Inwendige Ziekten Staf Inwendige Ziekten Pulmonale revalidatie: waarom, met welke resultaten? Eric Derom Dienst Longziekten Universitair Ziekenhuis Gent COPD Klachten: dyspnoe, hoesten, sputum, inspanningsintolerantie,

Nadere informatie

Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten. Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven

Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten. Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven Inleiding Waarom respiratoire revalidatie Definitie van respiratoire

Nadere informatie

Werkconferentie overlap Hartfalen en COPD. 30 Juni 2017

Werkconferentie overlap Hartfalen en COPD. 30 Juni 2017 Werkconferentie overlap Hartfalen en COPD 30 Juni 2017 Drs. Emiel Rolink Dr. Frits Franssen Werkconferentie overlap Hartfalen en COPD Aanleiding voor de werkconferentie 2016 Multidisciplinaire werkgroep

Nadere informatie

Beweegprogramma s voor COPD. Mirjam Verhoef fysiotherapeut Voorzitter Netwerk Fysiotherapie COPD Utrecht

Beweegprogramma s voor COPD. Mirjam Verhoef fysiotherapeut Voorzitter Netwerk Fysiotherapie COPD Utrecht Beweegprogramma s voor COPD Mirjam Verhoef fysiotherapeut Voorzitter Netwerk Fysiotherapie COPD Utrecht Belang fysieke activiteit? Healthy GOLD I&II GOLD III GOLD IV 1 9 8 Controls (3) GOLDII (27) 9 GOLD

Nadere informatie

Niet-lineair geperiodiseerde inspanningstraining bij patiënten met ernstige COPD.

Niet-lineair geperiodiseerde inspanningstraining bij patiënten met ernstige COPD. Niet-lineair geperiodiseerde inspanningstraining bij patiënten met ernstige COPD. Dr Peter Klijn Klinisch inspanningsfysioloog Onderzoekscoordinator Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

29 en 30 januari 2015 te Papendal

29 en 30 januari 2015 te Papendal IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK 29 en 30 januari 2015 te Papendal KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Het meten van beperkende factoren bij COPD een praktische kennismaking

Het meten van beperkende factoren bij COPD een praktische kennismaking Het meten van beperkende factoren bij COPD een praktische kennismaking Peter Willemsen Ziekenhuis Rivierenland Tiel De Lage Korn, Buren Inhoud Huiswerkopdracht Beperkende factoren bij gezonden Beperkende

Nadere informatie

Fysiotherapie en COPD

Fysiotherapie en COPD Fysiotherapie en COPD FysioCompany Strikkers, de Rooij & Jongmans Lid COPD expert groep Fysio ompany samenwerkende fysiotherapeuten Fysiotherapie en COPD Leerdoelen deze avond: 1. Inzicht fysiotherapeutische

Nadere informatie

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens Longziekten en respiratoire revalidatie Prof Dr W. Janssens Definitie Respiratoire revalidatie is gericht op patienten met chronische longaandoeningen met klachten en gereduceerde activiteiten van het

Nadere informatie

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten 1. is alleen effectief als er sprake is van hypercapnie 2. is alleen effectief als door de NIV de CO 2 daalt 3. als aan beide (1 en 2) wordt voldaan 4. is nooit

Nadere informatie

Gezond. Inhoud. Gezond. Gezond. Het metenvan beperkendefactorenbijcopd een praktische kennismaking. Peter Willemsen

Gezond. Inhoud. Gezond. Gezond. Het metenvan beperkendefactorenbijcopd een praktische kennismaking. Peter Willemsen Het metenvan beperkendefactorenbij een praktische kennismaking Peter Willemsen Ziekenhuis Rivierenland Tiel De Lage Korn, Buren Inhoud Huiswerkopdracht Beperkende factoren bij gezonden Beperkende factoren

Nadere informatie

Fysiotherapie & Longfibrose. Bert Strookappe MSc Fysiotherapeut Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede 19 november 2014

Fysiotherapie & Longfibrose. Bert Strookappe MSc Fysiotherapeut Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede 19 november 2014 Fysiotherapie & Longfibrose Bert Strookappe MSc Fysiotherapeut Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede 19 november 2014 Inhoud presentatie Belang van bewegen (algemeen) Bewegen bij acute en chronische ziekte Literatuur

Nadere informatie

Respiratoire revalidatie

Respiratoire revalidatie Respiratoire revalidatie BRONKHORSTCOLLOQUIUM 20-22/11/2014 Dr. Haenebalcke Christel Dienst Longziekten AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV Casus dhr. M. J., 60 jaar 30 pakjaren gerookt, rookstop sinds 2006

Nadere informatie

Workshop 6-min wandeltest. Criteria testen Evaluatie Praktijk Valkuilen

Workshop 6-min wandeltest. Criteria testen Evaluatie Praktijk Valkuilen Workshop 6-min wandeltest Criteria testen Evaluatie Praktijk Valkuilen Criteria Testen Betrouwbaar Norm- en referentiegroepen Inschatten van risico s Uitvoerbaar Veilig 6-min wandeltest: functioneel uithoudingsvermogen

Nadere informatie

Zelfmanagement van COPD exacerbaties (longaanval)

Zelfmanagement van COPD exacerbaties (longaanval) COPD Zelfmanagement van COPD exacerbaties (longaanval) Dr. Jaap Trappenburg Multiple choice A. Het grootste deel van onze COPD patiënten weet WEL wat een exacerbatie is. B. Het grootste deel van onze COPD

Nadere informatie

COPD en Comorbiditeit

COPD en Comorbiditeit COPD en Comorbiditeit Christiaan Meek Paul de Vries Machinist lv Comorbiditeit en COPD Welke comorbiditeit levert voor u problemen op bij diagnostiek en begeleiding COPD? 1 Comorbiditeit en COPD Welke

Nadere informatie

Voor COPD-patiënten. Beroepsopdracht Hogeschool van Amsterdam Opleiding fysiotherapie. Namen:

Voor COPD-patiënten. Beroepsopdracht Hogeschool van Amsterdam Opleiding fysiotherapie. Namen: Voor COPD-patiënten Beroepsopdracht Hogeschool van Amsterdam Opleiding fysiotherapie Namen: Anna Keijsers Suzanne Poelgeest Paola Ramirez Bedoya Datum: 24 januari 2008 Periode BO: 5 november 2007 24 januari

Nadere informatie

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX Wim Janssens Long- en revalidatiearts UZ Leuven BVP-SBP meeting 1 december 2018 Risk factors for COPD Smoking Passive smoking Occupational exposure airpollution

Nadere informatie

An official European Respiratory Society statement on physical activity in COPD

An official European Respiratory Society statement on physical activity in COPD An official European Respiratory Society statement on physical activity in COPD Henrik Watz, Fabio Pitta, Carolyn L. Rochester, Judith Garcia-Aymerich, Richard ZuWallack, Thierry Troosters, Anouk W. Vaes,

Nadere informatie

GET UP AND GET MOVING! Sta op en kom in beweging!

GET UP AND GET MOVING! Sta op en kom in beweging! GET UP AND GET MOVING! Sta op en kom in beweging! Longrevalidatie behandeling bij chronische longziekte November 2018 Jan-Willem Kroon, AIOS longziekten @jwkroon Eline bij de Vaate, Longarts @drpien Wat

Nadere informatie

Het meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven

Het meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven Het meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven Meetproblemen bij Tukkers Job van der Palen Universiteit Twente, Faculteit Gedragswetenschappen Vakgroep Onderzoeksmethodologie, meetmethoden en dataanalyse

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Even Voorstellen. 22-3-2010. COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut

Even Voorstellen. 22-3-2010. COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut COPD en longrevalidatie / longreactivatie. Even Voorstellen. Fonny Heijerman Fysiotherapeut, (sport)fysiotherapeut Hoe werkt het in de praktijk - Aanmelding - Intake/nulmeting/baseline meeting - Longrevalidatie

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Vallei (V)Lucht, thema: Samen in de Lucht september 2012 Ellen Toet Fysiotherapeut / Docent COPD NPI

Vallei (V)Lucht, thema: Samen in de Lucht september 2012 Ellen Toet Fysiotherapeut / Docent COPD NPI Vallei (V)Lucht, thema: Samen in de Lucht september 2012 Ellen Toet Fysiotherapeut / Docent COPD NPI Fysiotherapie en Astma/COPD Leerdoelen : 1. Inzicht fysiotherapeutische behandelmogelijkheden 2. Principes

Nadere informatie

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief Fysieke activiteiten; nieuwe inzichten en innovaties in de revalidatie. nothing to declare 52 jaar, status na icva mei 2014 Thuiswonend Goede cognitie Lopen: FAC 4 Couch potato: overdag veelal inactief

Nadere informatie

Therapie aan huis COPD en dagelijkse activiteit

Therapie aan huis COPD en dagelijkse activiteit 26 Ingezonden artikel Therapie aan huis COPD en dagelijkse activiteit Oefentherapie is een belangrijk onderdeel van de behandeling van patiënten met Chronic Obstructive Respiratory Disease (COPD). Er is

Nadere informatie

Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen

Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen Activiteiten Monitoring is Hot Kenneth Meijer Vakgroep Bewegingswetenschappen Maastricht University Medical Centre Kenneth.meijer@bw.unimaas.nl VROEER Negatieve

Nadere informatie

Populatie Management COPD Leuven. Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven

Populatie Management COPD Leuven. Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven Populatie Management COPD Leuven Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven COPD: definitie volgens GOLD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is a common, preventable and treatable

Nadere informatie

Longrevalidatie. Hier gaat het om u. Sebastiaan Denker, longarts Maarten de Boer, fysiotherapeut Marlies Roodenburg, ergotherapeut

Longrevalidatie. Hier gaat het om u. Sebastiaan Denker, longarts Maarten de Boer, fysiotherapeut Marlies Roodenburg, ergotherapeut Longrevalidatie Hier gaat het om u. Sebastiaan Denker, longarts Maarten de Boer, fysiotherapeut Marlies Roodenburg, ergotherapeut Behandeling die gericht is op het reduceren van de nadelige gevolgen van

Nadere informatie

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:

Nadere informatie

Transmurale werkafspraken

Transmurale werkafspraken Silvia Hiep GHO-GO COPD terugkomdag Transmurale werkafspraken verwijs en terugverwijsbeleid Programma Inleiding Verwijscriteria volgens de LAN / SLA Casuïstiek Discussie 2 1 Definitie volgens NHG standaard

Nadere informatie

FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)?

FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)? Maarssen, 7 oktober 2010 FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)? Tjard Schermer afd. Eerstelijnsgeneeskunde, UMC St Radboud Topics 1. 2. 3. 4. Longfysiologie bij veroudering Criteria voor luchtwegobstructie

Nadere informatie

Patienten met COPD in de palliatieve fase. Dr Martin Boeree Longarts en Medisch Directeur UMC St Radboud, Nijmegen ULC Dekkerswald, Groesbeek

Patienten met COPD in de palliatieve fase. Dr Martin Boeree Longarts en Medisch Directeur UMC St Radboud, Nijmegen ULC Dekkerswald, Groesbeek Patienten met COPD in de palliatieve fase Dr Martin Boeree Longarts en Medisch Directeur UMC St Radboud, Nijmegen ULC Dekkerswald, Groesbeek Dekkerswald wat doen we Ik zit hier niet als expert, maar als

Nadere informatie

CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily

CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet Anne Visser-Meily beste herstel geen herhaling weer werken energie hebben huishouden doen met kleinkinderen naar park geen ruzie met man weer naar feestje

Nadere informatie

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Bewegen als medicijn Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Every man desires to live long, but no man would be old. Jonathan Swift, Thoughts on Various Subjects 1711 Het

Nadere informatie

Longrevalidatie van eerste tot derde lijn. Capita Selecta. Dynamische Hyperinflatie & Zuurstof toediening. bij Inspanning

Longrevalidatie van eerste tot derde lijn. Capita Selecta. Dynamische Hyperinflatie & Zuurstof toediening. bij Inspanning Longrevalidatie van eerste tot derde lijn Capita Selecta Dynamische Hyperinflatie & Zuurstof toediening bij Inspanning Heideheuvel 27 mei 2016 Ton van Keimpema, longarts capitum selectum Dynamische hyperinflatie

Nadere informatie

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD dr. A.J. van t Hul Schoondonck-centrum voor Longrevalidatie Brabantlaan 1 4817 JW Breda 076-533 14 54 a.vanthul@rcbreda.nl Basis

Nadere informatie

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Wat is fysieke activiteit? Een door skeletspieren geproduceerde beweging (dynamisch) en/of houding (statisch) die gepaard gaat met een toename

Nadere informatie

Data: deze 6-daagse cursus vindt plaats op: 31 mei en 1, 2, 26, 27 en 28 juni 2017

Data: deze 6-daagse cursus vindt plaats op: 31 mei en 1, 2, 26, 27 en 28 juni 2017 Pagina 1 van 6 Programma cursus Fysiotherapie bij patiënten met COPD Data: deze 6-daagse cursus vindt plaats op: 31 mei en 1, 2, 26, 27 en 28 juni 2017 Dag 1 Woensdag 31 mei 2017 Deel 1. Introductie van

Nadere informatie

Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 2007

Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 2007 Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 27 Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt (M. Heijmans, NIVEL, Oktober 27). LEVEN MET COPD VRAAGT OM LEF

Nadere informatie

Ziektelast hoe meet en bespreek ik dit? Annerika Slok, MSc

Ziektelast hoe meet en bespreek ik dit? Annerika Slok, MSc Ziektelast hoe meet en bespreek ik dit? Annerika Slok, MSc Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen

Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen dr.ir. Jenny T. van der Steen VU medisch centrum, EMGO+ Instituut Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde Definitie pneumonie bij onderzoek Definitie bepaalt

Nadere informatie

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,

Nadere informatie

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD.

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Robbert Kerseboom Kaderhuisarts astma-copd De prevalentie van obesitas (BMI > 30 kg/m 2 ): (in 2012) 11 % bij mannen 14 % bij vrouwen. De prevalentie van COPD is 20/1000 Nederlanders KADERHUISARTS SCHAKEL

Nadere informatie

Gedrag en gezondheid

Gedrag en gezondheid Gedrag en gezondheid Schroeder, S.A. Effect of healthy lifestyle Willett (2002). Science, 296, p696. BACKGROUND: Self-management interventions improve various outcomes for many chronic diseases. The definite

Nadere informatie

Mensen met COPD in beweging

Mensen met COPD in beweging Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Mensen met COPD in beweging, D.Baan & M. Heijmans, NIVEL, mei 2012) worden gebruikt. U vindt deze factsheet en andere

Nadere informatie

17-1-2013. De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme / computer programma Het onderzoek

17-1-2013. De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme / computer programma Het onderzoek Patiënt-empowerment; het individueel zorgplan en de ziektelastmeter bij COPD Onno van Schayck CAHAG 7e conferentie Utrecht, 24 januari 2013 Inhoud De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme

Nadere informatie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie Effects of motivational interviewing and self-determination theory in a web-based computer tailored physical activity intervention: a randomized controlled trial Master thesis Naam student: S. Friederichs

Nadere informatie

COPD. 23 september 2012. Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven

COPD. 23 september 2012. Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven COPD 23 september 2012 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven COPD feiten 35 % van de Nederlandse volwassenen rookt 15 tot 20 % van de rokers ontwikkelt COPD 20 tot 35 % van de COPD-patiënten

Nadere informatie

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam

Medicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens

Nadere informatie

De waarde van kosteneffectiviteitsanalyses (KEA) bij de evaluatie van disease management programma's

De waarde van kosteneffectiviteitsanalyses (KEA) bij de evaluatie van disease management programma's Levensverwachting stijgt harder dan gedacht De waarde van kosteneffectiviteitsanalyses (KEA) bij de evaluatie van disease management programma's Maureen Rutten-van Mölken, PhD Universitair Hoofddocent

Nadere informatie

Management van COPD exacerbaties. Dr. Jaap Trappenburg

Management van COPD exacerbaties. Dr. Jaap Trappenburg Management van COPD exacerbaties Dr. Jaap Trappenburg Multiple choice A. Het grootste deel van onze COPD patiënten weet WEL wat een exacerbatie is. B. Het grootste deel van onze COPD patiënten weet NIET

Nadere informatie

Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment

Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment British Medical Journal 2012; 345: e7642. Erik Bischoff, huisarts

Nadere informatie

LONGREVALIDATIE. IN DE BEHANDELING VAN chronisch longfalen

LONGREVALIDATIE. IN DE BEHANDELING VAN chronisch longfalen LONGREVALIDATIE IN DE BEHANDELING VAN chronisch longfalen 5 februari 2018 D. De Vries, longarts Merem Behandelcentra Agenda COPD: definitie / etiologie / pathofysiologie Diagnostiek en behandeling van

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Thorax/buik/organen. Circulatie en ademhalingsstelsel Longaandoeningen

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Thorax/buik/organen. Circulatie en ademhalingsstelsel Longaandoeningen Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Lung Information Needs Questionnaire (LINQ) Longziekten Informatie Behoefte Questionnaire Juli 2015 Review: 1. Dijcks B 2. Jungen MJH Invoer: Bokhorst ML

Nadere informatie

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:

Nadere informatie

Lifestyle bij COPD. Jan Blokker, schrijver

Lifestyle bij COPD. Jan Blokker, schrijver Lifestyle bij COPD Corine Baar, huisarts Rotterdam Bianka Mennema, longarts Havenziekenhuis Jan Blokker, schrijver Jan Andries Blokker sr. (Amsterdam, 27 mei 1927 Amsterdam, 6 juli 2010) was een Nederlandse

Nadere informatie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie COPD Definitie COPD progressieve niet volledig reversibele luchtwegobstructie 23 september 2012 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven geassocieerd met abnormale inflammatoire respons

Nadere informatie

Fysieke training bij. COPD-patiënten

Fysieke training bij. COPD-patiënten 4 RICHTLIJNEN Fysieke training bij COPD-patiënten Richtlijn van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie Cees P. van der Schans lector Transparante Zorgverlening, Hanzehogeschool Groningen,

Nadere informatie

SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni Scharnierconsult. Uitgangspunt

SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni Scharnierconsult. Uitgangspunt SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni 2012 Scharnierconsult, ziektelast en persoonlijk behandelplan Marion Teunissen en Rudy Bakker Werkgroep COPD Synchroon Scharnierconsult

Nadere informatie

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie

Nadere informatie

RCVRY RUN. Miranda Boonstra RCVRY RUN

RCVRY RUN. Miranda Boonstra RCVRY RUN Miranda Boonstra Borstkanker en hardlopen Exercise to be embedded as part of standard practice in cancer care and to be viewed as an adjunct therapy that helps counteract the adverse effects of cancer

Nadere informatie

Longzorg: alles onder controle?

Longzorg: alles onder controle? Longzorg: alles onder controle? Onno van Schayck Het meten van de integrale Gezondheidstoestand van COPD De laatste onderzoeksresultaten te bespreken op het gebied van de effectiviteit van de ziektelastmeter.

Nadere informatie

COPDnet transmuraal ketenzorgmodel

COPDnet transmuraal ketenzorgmodel COPDnet transmuraal ketenzorgmodel integrale zorg in een geïntegreerde zorgketen LAN, Conferentie, 19 januari 2018 dr. A.J. (Alex) van t Hul Uitgangspunten/ aannames: 1. Uitkomsten van zorg voor mensen

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen

Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Johan de Jong Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor sportstudies Hanzehogeschool Groningen Onderwerpen - Achtergrond - Groepsinterventie

Nadere informatie

Gerandomiseerde pros pectieve

Gerandomiseerde pros pectieve Gerandomiseerde prospectieve p studie naar klinische resultaten en kosteneffectiviteit van een interdisciplinair en transmuraal COPD managementprogramma Carel van Wetering INLEIDING Bij jpatiënten met

Nadere informatie

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 METEN VAN LONGVOLUMES klinisch belang Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 LONGVOLUMES IC TLC VC VT ERV FRC RV FLOW-VOLUME LOOP: Normaal TLC IC VC VT ERV FRC Flow RV Sec. 0 Volume

Nadere informatie

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Daniel Kotz Maastricht University Department of General Practice School for Public Health and Primary Care

Nadere informatie

Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties?

Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties? Home no. 3 Juni 2018 Eerdere edities Verenso.nl Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties? Critical Appraisal of Topics Mariëlle Winters mariellewinters@gmail.com Aanleiding

Nadere informatie

Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016

Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016 Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016 Inleiding: Deze regionale afspraak is een vernieuwde versie van de afspraken uit het handboek COPD gebaseerd op de zorgstandaard COPD 2013,

Nadere informatie

Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014

Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014 Regien Kievits, Gerrit van Roekel Malaga, 2014 Dhr Terlouw, 62 jaar is sedert 1 jaar bekend met COPD, Gold 2. Rookgeschiedenis: 52 pakjaren Comorbiditeit: ACS 60 jarige leeftijd, dotter met stentplaatsing.

Nadere informatie

Diabetes en longziekten

Diabetes en longziekten Diabetes en longziekten Chronisch obstructief longlijden (COPD) Richard Dekhuijzen UMC St Radboud, Nijmegen richard.dekhuijzen@gmail.com Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam

Nadere informatie

het dopaminerge beloningssysteem

het dopaminerge beloningssysteem het dopaminerge beloningssysteem 27/05/2016 51 mesolimbic DA system lekker eten zorgt voor DA afgifte 27/05/2016 52 Bassareo and Di Chiara, 1997 palatable food and dopamine why would some people overeat

Nadere informatie

FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE

FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE In de Folia van september 2000 verscheen een overzichtsartikel over farmacotherapie bij chronisch obstructief longlijden (chronic obstructive

Nadere informatie

Huisarts of hometrainer?

Huisarts of hometrainer? Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten

Nadere informatie

Bewegen tijdens de behandeling van kanker

Bewegen tijdens de behandeling van kanker Bewegen tijdens de behandeling van kanker Bij de behandeling van kanker kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies. Dit wordt vaak erger tijdens de behandelperiode. Ook na de behandeling kunt

Nadere informatie

Samen naar topzorg! Joep Teijink

Samen naar topzorg! Joep Teijink Samen naar topzorg! Joep Teijink Samen naar topzorg! Wat is topzorg? Wat maakt ons een sterk netwerk? Hoe kunnen we ons netwerk nog beter maken? Etalagebenen in de media Wat maakt ons een sterk netwerk?

Nadere informatie

Physical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew

Physical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew Physical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew FLU TORI Paramaribo, 23 february 2018 ???? Fysieke Activiteit, Fitheid en Risicofactoren voor Hart en Vaatziekten

Nadere informatie

Ondersteuning van astma zelfmanagement in de huisartsenpraktijk via internet: Karakteristieken van patiënten en het PatiëntCoach webportaal

Ondersteuning van astma zelfmanagement in de huisartsenpraktijk via internet: Karakteristieken van patiënten en het PatiëntCoach webportaal Ondersteuning van astma zelfmanagement in de huisartsenpraktijk via internet: Karakteristieken van patiënten en het PatiëntCoach webportaal Jaap K. Sont, associate professor Afdeling Medische Besliskunde

Nadere informatie

Evaluatiestudie naar de Beweegprogramma s in Gezondheidscentrum. Gein, Determinanten van Beweeggedrag. Evaluation Study on Exercise Programs in

Evaluatiestudie naar de Beweegprogramma s in Gezondheidscentrum. Gein, Determinanten van Beweeggedrag. Evaluation Study on Exercise Programs in Evaluatiestudie naar de Beweegprogramma s in Gezondheidscentrum Gein, Determinanten van Beweeggedrag Evaluation Study on Exercise Programs in Healthcare Centre Gein, Determinants of Physical Activity Melie

Nadere informatie

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011 Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op

Nadere informatie

Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie

Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie COPD in de huisartspraktijk Marc Decramer Diensthoofd Pneumologie UZ Gasthuisberg 31 mei 2012 Vrouw 59 jaar Geschiedenis 40 pakjaren gerookt progressief

Nadere informatie

Gezonde personen. Cardiovasculair lijden. Soorten, frequentie en intensiteit van fysieke activiteit bij gezonde, oudere en chronische patiënten

Gezonde personen. Cardiovasculair lijden. Soorten, frequentie en intensiteit van fysieke activiteit bij gezonde, oudere en chronische patiënten Adviezen fysieke activiteit Soorten, frequentie en intensiteit van fysieke activiteit bij gezonde, oudere en chronische patiënten F. Govaerts samenvatting Huisartsen kunnen een belangrijke rol spelen bij

Nadere informatie

Prehabilitatie en postoperatieve training CRC Netwerk bijeenkomst 5 maart

Prehabilitatie en postoperatieve training CRC Netwerk bijeenkomst 5 maart Prehabilitatie en postoperatieve training CRC Netwerk bijeenkomst 5 maart 2019 10-3-2019 1 Probleemstelling - 15.000 mensen per jaar krijgen de diagnose CRC - 30% krijgt complicaties binnen 30 dagen na

Nadere informatie

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon

Nadere informatie

Trainingsprogramma COPD

Trainingsprogramma COPD Trainingsprogramma COPD Informatie voor patiënten F0947-3064 januari 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070

Nadere informatie

Mythe: Zuurstof is gevaarlijk bij COPD

Mythe: Zuurstof is gevaarlijk bij COPD Mythe: Zuurstof is gevaarlijk bij COPD Dr Leo Heunks longarts-intensivist afd intensive care April, 211 Programma Regulatie van de ademhaling Effect O2 tijdens AE-COPD Oorzaken hypercapnie tijdens AE-COPD

Nadere informatie

Beweegprogramma s bij hartfalen. Nicole Uszko-Lencer, cardiologe MUMC+, CIRO+

Beweegprogramma s bij hartfalen. Nicole Uszko-Lencer, cardiologe MUMC+, CIRO+ Beweegprogramma s bij hartfalen Nicole Uszko-Lencer, cardiologe MUMC+, CIRO+ Revalidatie Moet je hartfalen patiënten revalideren? Wie moet je revalideren? Hoe moet je trainen? Uitkomsten van revalidatie.

Nadere informatie

Resultaten campagnes handhygiëne

Resultaten campagnes handhygiëne Resultaten campagnes handhygiëne Nut van campagnes Universitair ziekenhuis Geneve ziekenhuisbrede campagne met posters, feedback, promotie handalcohol - compliance van 48 naar 66% - nosocomiale infecties

Nadere informatie

moeilijk ernstig! 28/02/2014 Nieuwe inzichten van ernstig astma moeilijk of ernstig astma? moeilijk astma Definitie Fenotypes Behandeling Spreken om

moeilijk ernstig! 28/02/2014 Nieuwe inzichten van ernstig astma moeilijk of ernstig astma? moeilijk astma Definitie Fenotypes Behandeling Spreken om Spreken om Nieuwe inzichten van ernstig Professor Elisabeth Bel Universiteit van Amsterdam Nieuwe inzichten van ernstig Definitie Fenotypes Behandeling moeilijk moeilijk ernstig! moeilijk of ernstig? Inhaled

Nadere informatie

Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose

Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose Effect op distress, ziektecognities en coping Effect of a multidisciplinary intervention in patients with systemic sclerosis Simone

Nadere informatie

De PatiëntCoach als hulpmiddel bij zelfmanagementondersteuning, een praktische toepassing

De PatiëntCoach als hulpmiddel bij zelfmanagementondersteuning, een praktische toepassing De PatiëntCoach als hulpmiddel bij zelfmanagementondersteuning, een praktische toepassing Jaap K. Sont, associate professor Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum j.k.sont@lumc.nl

Nadere informatie

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate

Nadere informatie