Astma bij Kinderen. Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits

Transcriptie

1

2 Astma bij Kinderen Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits

3 Wat wil je weten?

4 Astma is meest voorkomende chronische ziekte bij kinderen Prevalentie: 8 10 % van alle kinderen

5 Standaarden: NHG- en Zorgstandaard

6 Astma bij Kinderen NHG-standaard - NHG Monodisciplinair - Richtlijn specifieke zorg jaar Zorgstandaard - LAN Multidisciplinair - Integrale zorg jaar Géén tegenstrijdigheden!

7 Diagnose l l Mark 1 jaar Hoest weer, zit vaak vol

8 Wat wil je weten?

9 Wat wil je weten? - Zit astma of allergie in familie? - Wordt er gerookt? - Huisdieren? - Piept hij bij het hoesten? - Hoest hij nachtelijk? - Wat lokt het hoesten uit? -.

10 PIEPEN IS KERNSYMPTOOM l Onder 6 jaar: Episodisch expiratoir piepen

11 Episodisch Piepen: viraal vs multipele prikkels - Virus is trigger - Klachtenvrij interval - Allergeen/aspecifieke prikkel is óók trigger - Persisteren klachten - Early onset - Late onset 2/3 later géén astma 2/3 later wél astma

12 Verschillende vormen van Piepen op de kinderleeftijd Piepende kinderen < 6 jaar: Meestal Geen astma! Uit: Martinez & Godfrey, London 2003

13 Wat kun je nog meer doen? - Lichamelijk onderzoek - RAST-test (Ig E)

14 Diagnose Probleem bij jonge kinderen (< 6 jr): - Geen spirometrie (reversibiliteit) mogelijk - Klachtenpatroon niet eenduidig: 1/3 van alle kinderen periode van piepen < 3e jr - Geen ontsteking aantoonbaar histologisch

15 Onder 6 jaar: Hoesten en piepen bij virale infecties Hoesten en piepen bij multipele prikkels l Géén aanwijzingen astma in anamnese/ LO/RAST l Wél aanwijzingen astma in anamnese, LO/RAST Geruststelling Inhalatiemedicatie

16 Wat vertel je ouders?

17 Wat gééf je dan? - Astma onwaarschijnlijk: niets - Astma onduidelijk: B2-mimeticum - Astma waarschijnlijk: B2-mimeticum én evt. ICS

18 Het is een PROEF-behandeling! Je wil de Uitkomst weten! HOE zorg je daarvoor?

19 Hoelang proefmedicatie? Bij een eerste episode van piepen, al dan niet met hoesten, wordt een proefbehandeling met een kortwerkende bronchusverwijder per inhalatie met voorzetkamer overwogen: Controle na 1-2 weken Bij persisterende of ernstige klachten, of direct bij de groep met een meer uitgesproken astmapatroon, wordt daarbij een proefbehandeling met een inhalatiecorticosteroïd per inhalatie met voorzetkamer gestart: Controle na 2-4 weken 19

20 Controle onder 6 jaar Bespreek in koppels hoe je deze groep onder controle krijgt en houdt - wie roept op? - wie voert controle uit? - wat is daarvoor nodig? 5 minuten.

21 Diagnose vanaf 6 jaar Anamnese Lichamelijk onderzoek Spirometrie RAST-test Astma waarschijnlijk

22 Mark 6 jaar Periodes van hoesten en kortademigheid Uitlokkende factoren: inspanning, allergische of aspecifieke prikkels Atopische klachten: rhinitis, conjunctivitis

23 Spirometrie bij kinderen * Obstructie: jongens FEV1/FVC < 77 % meisjes FEV1/FVC < 81% < 80 % * Reversibiliteit: > 9-12 % FEV1-verbetering na bronchusverwijding Vo Caspir Kids-module = KASPIR (onderwijs@secretariaatcahag.nl)

24 Allergie 75-90% van schoolgaande kinderen met astma zijn allergisch vooral inhalatie-, minder voedselallergie huidtest of phadiatop kan allebei

25 Diagnose Astma EN DAN?

26 Integrale beoordeling Inventarisatie van alle aspecten van de integrale gezondheidstoestand van het kind

27 Anamnese Fysieke parameters (FER, FEV1, groei) Ervaren klachten/beperkingen Zorgvraag kind/ouders Individueel Zorgplan (mét actieplan)

28 Behandeldoelen 1. Optimaliseren dagelijks functioneren kind 2. Optimaliseren fysieke functioneren (LF) Geen (nachtelijke) klachten Geen beperkingen Geen gebruik rescue medicatie Geen exacerbaties Longfunctie normaal

29 Niet-medicamenteus - Voorlichting - Prikkelreductie - Bewegen - Voeding - Stoppen met roken: ook ouders!!

30 Medicamenteus Intermitterend (< 1x week symptomen): kortwerkend B-mimeticum Persisterend (>2x week symptomen): inhalatiecorticosteroiden

31 Behandelschema volgens NHG-standaard 2014 informatie, educatie, sanering HA kortwerkende ß 2 mimetica, zonodig 1 HA inhalatie corticosteroïd 2 KA verdubbel steroïd langwerkend ß 2 montelukast } 3 31

32 Medicamenteuze therapie

33 Medicamenteuze therapie

34 LABA of LABA/ICS: niet aanbevolen in eerste lijn

35 Verhouding voorschrijven % combinatie preparaten bij huisarts en kinderarts huisarts kinderarts 5 0 Kuethe et al Prim Care J Respir J 2010;19:

36 Behandeling Vanaf 6 jaar: poederinhalator! Behandel de allergische rhinitis! Met roken (ook ouders) ICS minder effectief!

37 Mate van verbetering Bereiken van totale astmacontrole Geen nachtelijke symptomen FEV 1 Piekstroom variabiliteit Geen rescuemedicatie Bronchiale hyperreactiviteit Dagen Weken Maanden Jaren Woolcock, Clin Exp Allergy Rev 2001;1(2):

38 Zo laag mogelijk doseren, opbouwen als er geen goede controle is

39 Wat is goede controle?

40 Astmacontrole volgens GINArichtlijnen Volledige controle Deels controle (1 item) Onvoldoende controle Symptomen overdag < 2 x per week > 2 x per week 3 of meer items van gedeeltelijke controle Beperking aktiviteiten Nachtelijke symptomen Geen Geen Ja Ja Gebruik rescue medicatie < 2 x per week > 2 x per week FEV1 Normaal < 80% voorspeld of van personal best

41 Asthma Control Questionnaire Gevalideerd vanaf 12 jr (6 jr onder supervisie) Periode van één week ACQ < 0,75 is goede controle

42

43 Astma Controle Test (ACT)

44 Astma controle test afkap punt = 19 ACT score van 19 of minder betekent ongecontroleerd astma 12 jaar kind 4-11 jaar kind en ouder (kind laatste week, ouder 4 weken) 44

45 Astmacontrole, hoe vaak? Instelfase: 2-4 wk 3 mnd ICS dosis veranderen: 3 mnd ICS dosis stabiel: 6 mnd Ook intermitterend astma: 3 6 mnd

46 Afspraken < 6 mnd Huisarts Kinderarts 22,7 % op controle 98.4 % op controle Kuethe, et al. Children with asthma on inhaled corticosteroids managed in general practice or by hospital paeditricians: is there a difference? Primary Care Resp Journal (2010); 19(1): 62-67

47 Astma controle Controle Door wie Hoe vaak Volledig HA en POH Min. 1 x per jaar Gedeeltelijk HA en POH (op indicatie kinderarts) Min. 2 x per jaar Onvoldoende Kinder(long)arts Min. 4 x per jaar

48 Mark 8 jaar Komt op jaarlijkse controle Med: Fluticason 2 d 125ug per dosisaerosol Zo nodig: Salbutamol 100ug Geen huisdieren Wordt niet gerookt Zit op turnen en atletiek

49 Mark (8 jaar) ACQ : 0,83 FEV1post: 2.08 (116% voorspeld) (16% revers) Rescuemedicatie : paar keer per week Goed gegroeid (op groeicurve) Turnen en atletiek goed, tevoren salbutamol s nachts geen klachten Wat vind je van zijn astmacontrole?

50 Astmacontrole volgens GINArichtlijnen Volledige controle Deels controle (1 item) Onvoldoende controle Symptomen overdag < 2 x per week > 2 x per week 3 of meer items van gedeeltelijke controle Beperking aktiviteiten Nachtelijke symptomen Geen Geen Ja Ja Gebruik rescue medicatie < 2 x per week > 2 x per week FEV1 Normaal < 80% voorspeld of van personal best

51 Gedeeltelijke controle Wat nu? T I P!! Therapietrouw - Inhalatietechniek - Prikkels -

52 Mark blijkt zijn onderhoudspuffers nogal eens te vergeten (logeerpartijtjes) Voorzetkamer zit wel in sporttas maar gebruikt hij niet meer

53 Behandeling Vanaf 6 jaar: poederinhalator! Wie leert hem deze nieuwe inhalator te gebruiken?

54 Mark 14 jaar

55 Problemen bij de puber met astma: - - -

56 Problemen bij de puber met astma No show Onderrapportage Roken Therapietrouw Dysfunctionele ademhaling Studie en werk Transitie

57 Casus of opdracht Bespreek hoe je controle-beleid in je praktijk kunt verbeteren: -wat gaat er goed/wat niet? -wat wil je als eerste gaan veranderen? - wat is daarvoor nodig?

58 LEERPUNTEN Wat ga je vanaf nu veranderen in de zorg voor kinderen met astma??