De nieuwe standaarden astma en COPD. Wat is nieuw

Transcriptie

1 De nieuwe standaarden astma en COPD Wat is nieuw

2 De patiënt staat centraal

3 Veranderingen Nieuwe definitie luchtwegobstructie Nieuwe indeling ernst astma en COPD Plaats reversibiliteitstest bij astma en COPD Nieuwe landelijke transmurale afspraken Meer aandacht voor zelfmanagement COPD Controlefrequentie spirometrie

4 LLN i.p.v. FEV 1 % <70% Adembenemend 4

5 Z- score Adembenemend 5

6

7

8 Conclusie Adembenemend 8

9 Ziektelast Klachten en beperkingen ( MRC en CCQ) FEV 1 Exacerbaties Voedingstoestand Adembenemend 9

10 Indeling astma Adembenemend 10

11 Bij niet behalen behandeldoelen TIP Therapietrouw Inhalatie techniek Prikkels Adembenemend 11

12 Nieuwe LTA Behandel in de eerste lijn als het kan en in de tweede lijn als het nodig is Adembenemend 12

13 Zelfmanagement bij COPD Patiënt participeert actief in de behandeling van zijn aandoening eventueel met behulp van een individueel behandelplan Adembenemend 13

14 Controlefrequentie spirometrie COPD Lichte ziektelast bij patiënten zonder klachten én die niet (meer) roken Niet Niet Lichte ziektelast: bij patiënten met klachten of die roken Eenmaal per drie jaar Matige ziektelast Jaarlijks; bij adequate omgang met de aandoening bij patiënt die gestopt is met roken kan dit eenmaal per drie jaar Adembenemend 14

15 Controlefrequentie spirometrie astma Patiënten Controle frequentie Goede astmacontrole met stap-1- medicatie Niet Goede astmacontrole met stap-2-medicatie en optimale behandeling Niet, behalve in de eerste drie jaar Goede astmacontrole met stap-3-medicatie en optimale behandeling Jaarlijks Gedeeltelijke of slechte astmacontrole Ten minste jaarlijks Rokers Jaarlijks Patiënten met een beperkte levensverwachting Niet Adembenemend 15

16 Reversibiliteitstesten Zowel bij astma als COPD in de diagnostische fase Bij monitoren alleen post-test met eigen medicatie Adembenemend 16

17 De praktijk

18 Even voorstellen Marieke

19 Marieke 28 jaar, gescheiden, dochter van 4 Werkt in de thuiszorg Vorige week op de HAP met benauwdheid en piepen waarvoor een kuur doxy Nu op spreekuur, nog soms benauwd en hoesten en piepen Bij auscultatie verlengd piepend expirium O 2 saturatie 97%

20 Marieke De meest waarschijnlijke diagnose is astma Hoe verloopt het verdere diagnostische traject? Wanneer wordt de diagnose astma gesteld?

21 Marieke In puberteit hooikoorts Broer heeft pufjes maar niet duidelijk waarom Nooit eczeem Is recent bij nieuwe vriend ingetrokken Klachten ontstaan na schoonmaken bij cliënt met poezen

22 Marieke ACQ 1.75 Phadiatop positief Positief voor huisstofmijt, kattenroos, hondenroos en graspollen Spirometrietest FVC post: 90% van normaal FEV 1 post: 88% van normaal FEV 1 /FVC: Z-score -1,50 Reversibiliteit FEV 1 8%

23 Diagnose De diagnose astma wordt gesteld bij patiënten die periodiek klachten hebben van dyspneu en expiratoir piepen, al dan niet met hoesten

24 Diagnose Reversibiliteit na bronchusverwijding bij spirometrie ondersteunt de diagnose Een positieve allergietest ondersteunt de diagnose

25 Diagnose Bij patiënten met periodiek hoesten zonder dyspneu of expiratoir piepen is het aantonen van reversibiliteit of hyperreactiviteit (met een histamine- of metacholineprovocatietest) obligaat

26 Marieke Metacholineprovocatietest

27 Marieke De diagnose astma wordt gesteld De klachten zijn verminderd maar Marieke wordt nog wel iedere nacht wakker van het hoesten

28 Behandeling Voorlichting (inclusief de rol van zelfmanagement) Niet medicamenteuze therapie ( SMR, prikkelreductie, bewegen, gewicht en gezonde voeding, werk en hobby's) Medicamenteuze therapie

29 Medicamenteuze therapie

30 Marieke Voorlichting Start een inhalatiesteroïd en salbutamol z.n. Budesonide 2 d 200ug en salbutamol z.n. per poederinhalator

31 Marieke Wanneer controle? Op grond van welke parameters wordt de ernst van de astma bepaald?

32 Doel behandeling= goede controle 2 of minder symptomen overdag geen beperking van activiteiten geen nachtelijke symptomen 2 keer of minder per week gebruik van escape medicatie De spirometrie normaal ( FEV 1 /FVC > P5/ Z-score >-1.64). Een ACQ of ACT test met een score die overeenkomt met goede controle Exacerbaties

33 Astmacontrole volgens de NHG standaard BEOORDELING ACTUELE CONTROLE (BIJ VOORKEUR GEDURENDE EEN PERIODE VAN 4 WEKEN) GOEDE CONTROLE (ALLE ITEMS AANWEZIG DAN WEL NORMALE ACQ/ACT EN NORMALE SPIROMETRIE) GEDEELTELIJKE OF SLECHTE CONTROLE (1 OF MEER VAN ONDERSTAANDE ITEMS AANWEZIG IN WILLEKEURIGE WEEK DAN WEL AFWIJKENDE ACQ/ACT OF AFWIJKENDE SPIROMETRIE) SYMPTOMEN OVERDAG* TWEEMAAL OF MINDER/WEEK NORMALE ACQ6 (< 0,75) OF ACT ( 20) BEPERKING ACTIVITEITEN* NEE JA DRIEMAAL OF MEER/WEEK AFWIJKENDE ACQ6 ( 0,75) OF ACT ( 19) NACHTELIJKE SYMPTOMEN* NEE JA GEBRUIK NOODMEDICATIE* TWEEMAAL OF MINDER/WEEK SPIROMETRIE NORMAAL (OF NIET NOODZAKELIJK VANWEGE GOEDE CONTROLE GEDURENDE 3 JAAR; ZIE [TABEL 2]) DRIEMAAL OF MEER/WEEK AFWIJKEND (FEV 1 /FVC <5 E PERCENTIEL, REVERSIBILITEIT AANWEZIG) ELKE EXACERBATIE IN DE VOORAFGAANDE 12 MAANDEN WORDT GEZIEN ALS SLECHTE ASTMACONTROLE

34 Gebruik vragenlijst ACQ 6 of 7/ACT

35 ACQ 6 en ACQ 7 ACQ 6 = ACQ 7 - longfunctietest

36 ACT

37 Tip Therapietrouw Inhalatietechniek Prikkelreductie

38 Marieke Gebruikt budesonide alleen als er klachten zijn Vooral klachten na werken bij cliënten met huisdieren

39 Hoe vaak controle? Frequentie van monitoring en spirometrie 1 Patiënten Monitoring Spirometrie 2 Goede astmacontrole met Zo nodig Niet stap-1- medicatie * Goede astmacontrole met stap-2-medicatie Goede astmacontrole met stap-3-medicatie Gedeeltelijke of slechte astmacontrole Jaarlijks Jaarlijks Regelmatige controle (bijv. elke 6-12 weken), totdat persoonlijke behandeldoelen zijn bereikt en medicatie optimaal is gedoseerd Niet, behalve in de eerste drie jaar Jaarlijks Ten minste jaarlijks Rokers Jaarlijks Jaarlijks Patiënten met een beperkte levensverwachting Zorg op maat Niet * Bij toename gebruik SABA ( 3 maal per week): nodig patiënt uit op spreekuur 1 NHG standaard astma bij volwassenen maart 2015: tabel 3

40 Verwijsindicatie Diagnostische problemen Niet behalen van de behandeldoelen Op verzoek van de patiënt

41 Terugverwijzing longarts - huisarts Na een histamineprovocatietest en/of gespecialiseerd integrale beoordeling Optimale controle na behandeling longarts

42 Dhr. Nico Tine 66 jaar oud Bekend met COPD sinds 10 jaar Komt op controle bij POH

43

44 Hoe bepaalt u de ziektelast? MRC CCQ Aantal exacerbaties BMI FEV 1 na bronchusverwijding

45 Matige ziektelast MRC 3 CCQ 2 Aantal exacerbaties 2 BMI < 21 of ongewenst gewichtsverlies van meer dan 5% per maand of 10% per 10 maanden FEV 1 na bronchusverwijding < 50% van voorspeld of 1,5 L absoluut

46 Dhr. Nico Tine Rookt al 3 jaar niet meer CCQ 0,5 MRC 1 Geen exacerbaties laatste 2 jaar BMI 28

47 Wanneer controle en wanneer spirometrie Bij lichte ziektelast jaarlijkse controle COPD patiënten die niet (meer) roken, lichte ziektelast en geen klachten: Geen spirometrie

48 LTA Behandel in de eerste lijn als het kan, in de tweede lijn als het nodig is Verwijs naar de tweede lijn bij diagnostische problemen Verwijs naar de tweede lijn bij aanhoudende matige of ernstige ziektelast

49 Zorgprogramma astma Meer dan een half miljoen mensen met astma Door geprotocolleerde zorg voorkom je klachten Sluit goed aan bij het zorgprogramma COPD, een deel van het werk is al gedaan

50 Inclusiecriteria Alle astmapatiënten van 16 jr met R96 Al deze astmapatiënten met R96 en ICS (persisterend astma) Alle astmapatiënten o.b. huisarts die roken (ook intermitterend astma)

51 Exclusiecriteria COPD-patiënten Patiënten met dubbeldiagnose astma/copd, bij wie ICPC R95 met astma Patiënten met hoofdbehandelaar longarts Patiënten met astma die volledige stabiel zijn en < 2x per week luchtwegverwijders gebruiken en geen inhalatiesteroïden Alle leeftijden mits

52 Inhoud van het programma Dezelfde structuur en opbouw als het COPDprogramma (scharnierconsult, intensieve fase, controlefase, stoppen met roken en exacerbatiecontroles) Inhoudelijk afgestemd op NHG standaard astma Controle middels ACQ

53

54 Terugverwijzing uit de tweede lijn Na een histamine-provocatietest en/of gespecialiseerd integrale beoordeling Optimale controle na behandeling longarts

55 Ondersteuning Stappenplan astma: van selectie patiënten tot en met het invoeren in Topicus Beschrijving 1 ste lijns zorgprogramma Astma Module astma in Topicus Protocollen astma ONL 2015 in Medicom Begeleiding door kaderarts en/of consulent

56 ?

57 Succes met de voorbereidingen