COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie

Transcriptie

1 COPD Definitie COPD 1 december 2014 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven te voorkomen en behandelbare ziekte progressieve niet volledig reversibele luchtwegobstructie geassocieerd met abnormale inflammatoire respons exacerbaties en comorbiditeit bepalen mede de ernst COPD feiten COPD 35 % van de Nederlandse volwassenen rookt 15 tot 20 % van de rokers ontwikkelt COPD 20 tot 35 % van de COPD-patiënten heeft ondergewicht/tekort aan vetvrije massa ondergewicht/tekort aan vetvrije massa hebben belangrijke consequenties voor the burden of COPD QoL exacerbatiefrequentie kosten van zorg Bronchitis Luchtweg inflammatie Vernauwing Uitademingsstoornis Emfyseem Alveolaire destructie Irreversibel Slappe long Uitademingsstoornis COPD feiten Prevalentie: 10/1000 (1995) naar 20/1000 (2010) Incidentie: in nederland vrouwen: 41% stijging ( ) Doodsoorzaak: 12de (1990) naar 5de plaats (2020) vrouwen: 33% stijging ( ) Kosten: > 100% ( ) Oorzaken van luchtwegobstructie Irreversibel Fibrosis en vernauwing luchtwegen Verlies aan elasticiteit 1

2 Oorzaken van luchtwegobstructie Even iets over Reversibel Ophoping van inflammatoire cellen, mucus, and plasma exudaat in bronchi Gladde spiervezel contractie in perifere and centrale luchtwegen Dynamische hyperinflatie bij inspanning Longfunctie onderzoek zo begonnen we! Parameters FEV1 - Forced expired volume in 1 second. VC - Vital capacity (forced or slow). FVC - Forced vital capacity. Tiffeneau - FEV1 / FVC (obstructie indien < 70%) FEF 25-75% - Forced expired flow between 25% and 75% of vital capacity = average flow for middle half of expired volume (also known as MMEF). FEF x% - Forced expired flow at X% of vital capacity PEF / PFR - Peak expired flow / Peak flow rate FIV 1, IVC, - Inspired parameters FIF, PIF Ernst COPD FEV 1 - Forced expired volume in 1 second. 1 Sec GOLD Classificatie Vol. FEV 1 Spirometrisch: FEV1 Time 2

3 Inspiratory Capacity (IC) Expiratory Reserve Volume (ERV) Residual Volume (RV) Vital Capacity Total (VC) Lung Capacity (TLC) Functional Residual Capacity (FRC) HYPERINFLATIE Obstructie Expiratie probleem Pompt zichzelf op Hoger adem niveau VC RV FRC Hoeveelheid lucht die na rustige expiratie achterblijft in long SPIROGRAM+Flowvolume curve Het proces van dynamische hyperinflatie Normaal Dynamische hyperinflatie Statische hyperinflatie Jaren Decades Air trapping tijdens inspanning Sec.- Min. FLOW-VOLUMECURVE Verband flow respons en symptomen bij COPD FEV 1 0,12 0,17 Inspanningscapaciteit 0,21 0,27 0,34 0,22 0,26 dyspnoe 0,44 FVC 0,16 Kwaliteit Van leven Ernstig obstructief met aanwijzing voor emfyseem 3

4 GOLD classificatie Klachten COPD Is DUS niet toereikend voor bepalen ernst COPD!!!!! Kortademig Hoesten Slijm Piepen Reutelen Moeheid Inspanningsbeperking Gewichtsverlies Depressie Fysiologische stoornis Klachten Beperkingen Kwaliteit van leven Hoe zit dat nu precies..? vormen tezamen de Integrale Gezondheidstoestand Gecombineerd assessment COPD Chronische ziekten Risk (GOLD Classification of Airflow Limitation)) (C) (A) (D) (B) 2 or >1 leading to hospital admission 1 (not leading to hospital admission) 0 Risk (Exacerbation history) stoornis beperking CAT < 10 CAT >10 Symptoms mmrc 0 1 mmrc >2 Breathlessness handicap 4

5 stoornis Wat bepaalt de spierfunctie? Spiermassa beperking kortademigheid verminderde inspanningstolerantie Spiervezelsamenstelling Spierstofwisseling handicap verminderde kwaliteit van leven Lichaamssamenstelling stoornis lokaal systemisch Bloed e.a. vet: subcutaan vet: intra abdominaal longfunctie spierfunctie skelet spier beperking verminderde inspanningstolerantie Spier-organen bot anatomisch Wat bepaalt de inspanningscapaciteit bij COPD tijdens een symptom limited inspanningstest? vet lipide Lichaamssamenstelling lipide longfunctie luchtwegobstructie diffusiecapaciteit hyperinflatie: statisch/dynamisch ademhalingsspierfunctie ventilatoire beperking water eiwit mineralen Moleculair extracellulair water intracellulair water Cellulair 5

6 Oorzaken spierdepletie Immobiliteit Hypoxemie Slechte voeding Oxydatieve stress Systemische inflammatie Bio-elektrische impedantie BIA 1 wisselstroom (50kHz) weerstandmeting in Ohm; hoger in vet Berekent vetmassa en vetvrije massa Prevalentie: Depletie van vetvrije massa Nog even een paar feiten % poliklinische COPD patiënten - 50% acuut longfalen - 35% klinische revalidatie patiënten - eerste lijn? 6

7 Survival in COPD Nee dus!!! Het is veel complexer.. Anthonisen et al, ARRD 1986 Survival in COPD Wat betekent dit nu voor de dagelijkse praktijk? Landbo et al, AJRCCM 1999 is de ernst bij alle 4 gelijk.? Ernst van COPD hangt af van Klachten Comorbiditeit Coping Beperkingen QOL Exacerbatiefrequentie Depressiescore Longfunctie waaronder FEV1 (GOLD) BMI/gewichtsverlies/voedins status CCQ MRC dyspneuscore 7

8 LAN ziektelastmeting 2010 Ernstige ziektelast Licht Matig Ernstig Behandeldoelen worden niet gehaald Frequente exacerbaties Coping/depressie problematiek Multidisciplinaire aanpak is nodig Lichte ziektelast Combined Assessment of COPD Geen diagnostische problemen FEV1 > 50% voorspeld MRC < 3 Normale voedingstoestand Weinig comorbiditeit Geen adaptatieproblemen Patient Characteristic Spirometric Classification A B C D Low Risk Less Symptoms Low Risk More Symptoms High Risk Less Symptoms High Risk More Symptoms Exacerbations per year CAT mmrc GOLD < GOLD > 10 > 2 GOLD 3-4 > 2 < GOLD 3-4 > 2 > 10 > 2 Matige ziektelast Diagnostische probleem door bv niet halen behandeldoelen Behandeling 1 ste lijn is mogelijk Nadere analyse cq bijsturing van 2 de lijn noodzakelijk Behandeling van COPD 1. Longfunctie de longfunctiestoornissen van COPD zijn partieel reversibel optimalisering van de longfunctie verbetert de inspanningstolerantie en de QoL Inhalatiecorticosteroïden kunnen bij bepaalde groepen de exacerbatiefrequentie en de QoL verbeteren 8

9 Global Strategy for Diagnosis, Management and Prevention of COPD Manage Stable COPD: Pharmacologic Therapy RECOMMENDED FIRST CHOICE Behandeling van COPD GOLD 4 GOLD 3 GOLD 2 GOLD 1 C A ICS + LABA or LAMA SAMA prn or SABA prn ICS + LABA and/or LAMA LABA or LAMA D B 2 or more or >1 leading to hospital admission 1 (not leading to hospital admission) 0 Exacerbations per year 2. Voeding ondergewicht en tekort aan vetvrije massa zijn in potentie reversibel voedingstherapie gecombineerd met anabole stimuli (training) resulteren in significante en relevante klinische effecten CAT < 10 mmrc 0-1 CAT > 10 mmrc > Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease Behandeling COPD Behandeling van COPD 3. Reactivatie Longfunctie optimalisatie Conditieverbetering Voedingstoestand optimaliseren Coping QOL verbeteren Gerichte training bepaalde spiergroepen: Ademhalingspieren Perifere spieren Dus.. Multidisciplinair zodra er meer dan lichte ziektelast is A 2-year randomised controlled trial to assess the costeffectiveness of a community-based COPD management program in patients with less advanced airflow obstruction. Wetering et al, Thorax 2010;65:7-13 Hoogendoorn et al, Eur Respir J 2010;35:79-87 Clinical trial.gov: NCT This study was financially supported by the Netherlands Asthma Foundation (NAF: ), SAB, Nutricia Netherlands, Pfizer and PICASSO for COPD. 9

10 Conclusies Kijk eens anders naar COPD! The INTERCOM program resulteerde in significante verbetering van SGRQ totaal score, vergeleken met Usual care en was kosten effectief Skeletspier functie bij COPD patienten met inspanningsbeperking is onafhankelijke determinant van inspanningscapaciteit De kosten van voedingsinterventie bij deplete COPD patienten in een multidisciplinair COPD management-programma worden volledig gecompenseerd door afname ziekehuisopname kosten TAILOR MADE INTERVENTION? Mean total 2-year costs per patient for different categories of resource use. Behandelmodules relatie met assessment Domein Domein Domein Domein Domein Fysiek functioneren Psychisch functioneren Sociaal functioneren Risicogedrag Risicoprofiel Assessment Functionele training Training & beweeg- Modules Ontspanningsprogramma Psych. diagnostiek Voeding Stoppen met roken Infomodule Generieke modules Dyspnoe Management Inspiratory Muscle Training Psych. behandeling Longrevalidatie: Exacerbatie management Longrevalidatie: Zelfmanagement en medicatie Longrevalidatie: Tracheobronchiale klaring Ziektespecifieke modules Longrevalidatie: Zuurstofsuppletie en inspanning 10