Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment

Transcriptie

1 Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment British Medical Journal 2012; 345: e7642. Erik Bischoff, huisarts 1 Reinier Akkermans 1, Jean Bourbeau 2, Jan Vercoulen 3, Chris van Weel 1, Tjard Schermer 1 1. Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, UMC St Radboud Nijmegen 2. Respiratory Epidemiology and Clinical Research Unit, Chest Institute, McGill University, Montréal, Canada 3. Afdeling Medische Psychologie en Afdeling Longziekten, UMC St Radboud Nijmegen

2 Achtergrond Van traditional care naar collaborative care; Iedereen is dagelijks bezig met zelfmanagement; Zelfmanagementondersteuning: Integrale gezondheidstoestand; Verbeteren en/of handhaven van adaptatie; Complex proces.

3 Achtergrond Effecten van zelfmanagementondersteuning bij COPD: Afname ziekenhuisopnames Verbetering kwaliteit van leven Bourbeau et al. Arch Intern Med 2003 Koff et al, Eur Respir J 2009 Verbetering kennis en vaardigheden Sneller herstel van exacerbaties Garcia-Aymerich et al, Respir Med 2007 Bischoff et al, Thorax 2011

4 Vraagstellingen Primair: Langetermijnseffecten van zelfmanagementprogramma en geprotocolleerde routinematige controles op kwaliteit van leven bij mensen met COPD in de huisartspraktijk. Secundair: Langetermijnseffecten van zelfmanagementprogramma en geprotocolleerde routinematige controles op frequentie en zelfmanagement van exacerbaties en self-efficacy bij mensen met COPD in de huisartspraktijk.

5 Opzet Gerandomiseerd gecontroleerd experiment, pragmatisch Geprotocolleerde zorg Gebruikelijke zorg

6 Opzet Twee jaar durend 55 patiënten per groep Met spirometrie bevestigde diagnose COPD 35 jaar Huisarts hoofdbehandelaar Uitkomsten Kwaliteit van leven: Chronic Respiratory Questionnaire Self-efficacy: COPD Self-Efficacy Scale Exacerbatiefrequentie en -management: TEXAS

7 Resultaten Assessed for eligibility (n=748, 15 practices) Excluded (n=463) Eligible (n=285) Declined (n=120) Randomly assigned (n=165) SM (n=55) RM (n=55) UC (n=55) Evaluation at 24 mo (n=49) Evaluation at 24 mo (n=46) Evaluation at 24 mo (n=44)

8 Resultaten SM (n=55) RM (n=55) UC (n=55) Mean age, yr (SD) 65.5 (11.5) 65.8 (8.3) 63.5 (10.3) Male, n (%) 37 (67.3) 42 (76.4) 28 (50.9) Current smoker, n (%) 16 (32.7) 15 (30.6) 18 (34.6) Mean post BD FEV 1, % predicted (SD) 66.3 (16.5) 62.9 (14.4) 67.0 (18.0) FP diagnosed exacerbations, number (25 th -75 th percentile) 1.0 (0-2.0) 1.0 (0-2.0) 0.5 (0-2.0) Mean MRC Dyspnea Score, (SD) 2.02 (0.94) 1.87 (0.72) 1.73 (0.76) Respiratory medication, n(%) No medication 11 (20.0) 16 (29.1) 19 (39.6) Long-acting bronchodilating drug 29 (52.7) 14 (25.5) 10 (20.8) Inhaled corticosteroid 35 (63.6) 21 (38.2) 17 (35.4) Relevant comorbidities, n(%) Depression or anxiety 4 (7.3) 2 (3.6) 2 (3.6) Heart failure 7 (12.7) 7 (12.7) 4 (7.2)

9 Resultaten: kwaliteit van leven SM RM UC Effectmaat Zelfmanagement vs. gebruikelijke zorg Geprotocolleerde zorg vs. gebruikelijke zorg Kwaliteit van leven (-0.47 to 0.033) 0.16 ( to 0.41) Self-efficacy (-0.61 to 0.29) (-0.61 to 0.3)

10 Resultaten: exacerbatiefrequentie Rate Ratio Exacerbation rate SM (n=53) RM (n=55) UC (n=48) SM vs UC RM vs UC Baseline 12 months ( ) 12 months 24 months ( ) 1.23 ( ) 1.13 ( )

11 Resultaten: exacerbatie zelfmanagement Exacerbation management Number of exacerbations 12 months 24 months n=130 n=131 n=104 Odds Ratio Increase of BD, % ( ) Prednisolone and/or AB, % ( ) Unscheduled contact, % ( ) 2.12 ( ) 1.67 ( ) 0.83 ( )

12 Conclusies 1. Geen effect op gemiddelde scores van kwaliteit van leven, self-efficacy en exacerbatiefrequentie. 2. Wel effect op exacerbatie zelfmanagement: Meer gebruik van kortwerkende luchtwegverwijder; Meer gebruik van prednisolon en/of antibiotica.

13 Implicaties Voor onderzoek: Aandacht voor rol zorgverlener; Factoren die succes versterken. Voor praktijk: Meer aandacht voor exacerbatie zelfmanagement; Implementatie van zelfmanagementprogramma s.

14 Met dank aan Deelnemende patiënten en huisartspraktijken; Nicol Orbon, Riet Cretier en Ellen Erren; Onze subsidiegevers: PICASSO voor COPD

15 Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment British Medical Journal 2012; 345: e7642. Erik Bischoff, huisarts 1 Reinier Akkermans 1, Jean Bourbeau 2, Jan Vercoulen 3, Chris van Weel 1, Tjard Schermer 1 1. Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde, UMC St Radboud Nijmegen 2. Respiratory Epidemiology and Clinical Research Unit, Chest Institute, McGill University, Montréal, Canada 3. Afdeling Medische Psychologie en Afdeling Longziekten, UMC St Radboud Nijmegen