Cover Page. Author: Kruis, Annemarije Title: The effectiveness of integrated disease management in COPD patients Issue Date:
|
|
- Frans Jansen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cover Page The handle holds various files of this Leiden University dissertation Author: Kruis, Annemarije Title: The effectiveness of integrated disease management in COPD patients Issue Date:
2 Chapter 12 Nederlandse samenvatting
3
4 Nederlandse samenvatting 233 De behandeling van Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is lastig. Hier zijn diverse redenen voor: het klinische beeld wisselt sterk tussen patiënten, het effect van medicatie is beperkt en patiënten vinden het lastig om te stoppen met roken. COPD is niet te genezen en de behandeling is dan ook gericht op het optimaal omgaan met de klachten. In dit proefschrift bestudeerden we verschillende aspecten van optimale zorg voor COPD patiënten. Meerdere onderdelen van zorg kunnen gecombineerd worden in een geïntegreerd zorgprogramma, waarin hulpverleners de zorg op elkaar afstemmen en efficiënt samenwerken. Het hoofddoel van dit proefschrift was om een onderbouwing te geven van de effectiviteit van zo n geïntegreerd zorgprogramma voor COPD patiënten in het algemeen, maar specifiek in de eerste lijn. Daarnaast werden ook enkele specifieke onderdelen van een zorgprogramma (medicatie en zelf-management) uitgelicht. DEEL 1: DE EERSTE LIJN EN COPD MANAGEMENT Medicamenteuze adviezen in richtlijnen voor huisartsen zijn gebaseerd op resultaten van grote farmaceutische studies. Het is de vraag of de patiënten die geïncludeerd werden in deze studies ook vergelijkbaar zijn met de patiënten die in de eerste lijn worden gezien. Hoofdstuk 2 beschrijft een onderzoek naar de externe validiteit van zes grote farmaceutische studies, die veelvuldig geciteerd worden in richtlijnen. We vergeleken 3508 COPD patiënten uit zeven Europese huisartsdatabases met de patiënten die geïncludeerd waren in deze studies. De studies includeerden overwegend jongere mannen met meer pakjaren, veel klachten, een slechtere kwaliteit van leven en meer exacerbaties per jaar. Het percentage eerstelijns COPD patiënten dat in aanmerking kwam om deel te nemen als proefpersoon in zo n studie loopt uiteen van 17 tot 48%. Gezien de sterke selectie in patiënten populaties, is het onduidelijk of de resultaten van deze studies ook toepasbaar zijn op eerstelijns COPD patiënten. Longrevalidatie zorgt voor verbeteringen in patiënt-uitkomsten, echter de behandeling is duur, er is gebrek aan capaciteit, en patiënten hebben moeite om de levensstijl na afloop van het programma te continueren. In Hoofdstuk 3 positioneerden wij in een beschrijvende review een hypothese, die een oplossing zou kunnen bieden voor deze problemen. Veel van de onderdelen van longrevalidatie kunnen worden aangeboden in een geïntegreerd eerstelijns COPD zorgprogramma, zoals bewegingsprogramma s bij fysiotherapeuten, stoppen met roken begeleiding en zelfmanagement bij de praktijkverpleegkundige en voedingsadvies bij de diëtiste. Het is belangrijk dat goed overleg plaatsvindt met de longarts, en door de huisarts en praktijkverpleegkundige actief bij het programma te betrekken en de patiënt in de eigen vertrouwde omgeving
5 234 Chapter 12 te behandelen, is de kans groter dat de positieve veranderingen na het volgen van het programma langer beklijven. Enkele kleine studies laten positieve effecten zien van dergelijke eerstelijns geïntegreerde zorgprogramma s, maar een onderbouwing in een grote cluster gerandomiseerde trial ontbreekt nog. DEEL 2: DE EFFECTIVITEIT VAN GEÏNTEGREERDE ZORGPROGRAMMA S VOOR COPD PATIËNTEN In Hoofdstuk 4 beschrijven wij in een Cochrane systematische review de effectiviteit van geïntegreerde COPD zorgprogramma s op kwaliteit van leven, inspanningstolerantie en exacerbatie gerelateerde uitkomsten (zoals ziekenhuisopnames). Hiervoor analyseerden we alle gepubliceerde artikelen in de medische literatuur. We voegden de resultaten van 26 trials samen, van redelijke tot hoge kwaliteit, met in totaal 2997 deelnemers in 11 landen waarin zo n multidisciplinaire aanpak werd vergeleken met standaardzorg. De patienten waren gemiddeld 68 jaar en hadden een fors verminderde longfunctie (voorspeld FEV1 van gemiddeld 44%). COPD patienten die behandeld werden in een zorgprogramma lieten verbeteringen zien op ziekte specifieke kwaliteit van leven (CRQ vragenlijst gemiddeld verschil (MD) 1.02 (95% betrouwbaarheidsinterval(bi) ); SGRQ vragenlijst MD (95% BI )), en inspanningstolerantie (6 minuten wandeltest MD meter (95% BI )). Het percentage mensen dat in het ziekenhuis terechtkwam daalde significant van 27 naar 20 per 100 (oddsratio: 0.68; number needed to treat : 15), en het aantal opnamedagen nam af met 4 dagen. Vanwege klinische heterogeniteit tussen de interventies was het niet mogelijk een uitspraak te doen over de ideale samenstelling van een zorgprogramma. Uit subgroep analyses bleek daarnaast dat interventies waarbij de nadruk op trainen lag, de grootste verbeteringen waarneembaar waren op kwaliteit van leven en inspanningstolerantie, vergeleken met studies waarbij de nadruk lag op zelfmanagement. Er is geen onderzoek beschikbaar waarin de opvattingen en ervaringen van hulpverleners die een geïntegreerd zorgprogramma verlenen in een multidisciplinair team wordt beschreven. Wat vinden zij van het werken in zulke teams, wat bespreken ze, en zijn er mogelijkheden tot verbetering? In Hoofdstuk 5 beschrijven wij de resultaten van een enquête die is afgenomen onder 69 professionals werkzaam in 10 multidisciplinaire COPD teams in Engeland, die al jaren geïntegreerde zorgprogramma s verlenen. Zij gaven aan dat zij zeer tevreden waren over het werken in zulke teams. Hun wekelijkse overleggen dienden om samen tot een behandelplan te komen, om van elkaar te leren, en om de communicatie tussen de verschillende professies te verbeteren. Huisartsen waren veelal nog niet betrokken bij deze multidisciplinaire teams, maar alle teams
6 Nederlandse samenvatting 235 gaven aan hier veel behoefte aan te hebben. De overleggen konden verder verbeterd worden door de gemaakte afspraken uniform te registeren, en het delen van informatie tussen de disciplines te verbeteren. Zelfmanagement programma s voor exacerbaties zijn erop gericht om patiënten beginnende symptomen te leren herkennen, zodat door vroegtijdig ingrijpen verergering en complicaties kunnen worden voorkomen. De programma s zijn veelvuldig bestudeerd en aanvankelijk met veel enthousiasme ontvangen. Echter, recentelijk zijn enkele grote studies verschenen met negatieve resultaten, zoals hogere sterftecijfers in de interventiegroep, waardoor het de vraag is of zelfmanagement programma s inderdaad effectief en veilig zijn. In Hoofdstuk 6 beschrijven wij in een commentaar de eigenschappen van zowel positieve als negatieve studies, om op die manier inzicht te bieden in deze vraagstelling. Het blijkt dat zelfmanagement niet voor iedereen geschikt en veilig is, maar mogelijk effectief kan zijn in 40% van de COPD patiënten, mits voldoende ondersteund door een case-manager of voor de patiënt vertrouwd persoon, zoals bijvoorbeeld een familielid of vriend. De patiënt kan dan worden gesteund bij moeilijke beslissingen zoals wel of niet starten met medicatie voor een mogelijke exacerbatie. Ook zou de casemanager zelf een vinger aan de pols moeten houden, omdat het bekend is dat COPD patiënten gewoonlijk te laat of niet aan de bel trekken bij een exacerbatie. De geschiktheid van zelfmanagement voor COPD patiënten moet in de praktijk per patiënt zorgvuldig worden afgewogen, en alleen worden aangeboden aan patiënten die voldoende inzicht hebben in hun ziekte. De effectiviteit van geïntegreerde zorg in de eerste lijn wordt besproken in de laatste 3 hoofdstukken. In Hoofdstuk 7 presenteren wij de gecombineerde lange termijn resultaten van een gecontroleerde klinische studie (de Bocholtz studie uit Limburg) en een implementatiestudie (het Kroonluchter programma uit Rotterdam). In beide studies werd een multidisciplinair team gevormd en kregen patiënten verschillende onderdelen van zorg aangeboden gebaseerd op hun persoonlijke behandeldoelen. Na 24 maanden bleek dat de verbeteringen op kwaliteit van leven en inspanningstolerantie die na 12 maanden al gemeten waren, gehandhaafd bleven. Bij patiënten met slechtere kwaliteit van leven (CCQ score >1) was het effect zelfs verdubbeld, en bij patiënten met aanzienlijke kortademigheid (MRC score >2), was het effect zelfs verdrievoudigd. Bij patiënten met beperkte inspanningstolerantie (6 minuten wandeltest < 400 meter), was de verbetering in conditie nog steeds meer dan 100 meter na twee jaar.
7 236 Chapter 12 Met deze kennis en positieve ervaringen werd de RECODE trial ontworpen; opgezet als een grootschalig, cluster gerandomiseerd onderzoek voor de eerste lijn met 24 maanden follow-up. De opzet van dit onderzoek en de baseline resultaten staan beschreven in Hoofdstuk 8. Huisartspraktijken werden gerandomiseerd voor het verlenen van een geïntegreerd zorgprogramma dan wel de huidige zorg. Zij namen deel aan een tweedaagse nascholing, samen met hun praktijkverpleegkundige, fysiotherapeut gespecialiseerd in COPD zorg en eventueel een diëtist. Tijdens de nascholing werden alle onderdelen van een geïntegreerd zorgprogramma bijgebracht, en werden de teams en patiënten ondersteund door middel van een ICT applicatie (Zorgdraad). De controlegroep continueerde de huidige zorg. Patiënten werden gevolgd op 6, 9, 12, 18 and 24 maanden. De primaire uitkomstmaat was ziekte-specifieke kwaliteit van leven na 12 maanden, gemeten met de CCQ. De secundaire uitkomstmaten waren kwaliteit van leven, zelfmanagement, kortademigheid, dagelijkse activiteiten, mate van geïntegreerde zorg, rookstatus en exacerbaties. De resultaten van de RECODE studie staan beschreven in Hoofdstuk 9. Door middel van randomisatie kwamen 20 huisartspraktijken (554 patiënten) in de interventiegroep en 20 huisartspraktijken (532 patiënten) in de controlegroep terecht. Er was geen verschil tussen beide groepen op de CCQ na 12 maanden (MD -0.01; 95% BI ; p=0.08). Na 12 maanden waren er geen verschillen tussen beide groepen in de secundaire uitkomstmaten, behalve in de mate van coördinatie/follow-up van geïntegreerde zorg, zoals gemeten met de PACIC (MD 0.15; p = 0.01). Daarnaast gaf een hoger percentage patiënten na 12 maanden aan dat zij meer waren gaan bewegen (MD 10.1; p <0.001). Na 24 maanden was alleen de coördinatie en follow-up van geïntegreerde zorg nog significant verschillend, zoals gemeten met de PACIC. Onze negatieve bevindingen zijn tegenstrijdig met de studies die we evalueerden voor onze systematische review. Dit kan verklaard worden door verschillen in interventies (gericht op patiënten of op hulpverleners zoals bij RECODE), selectieve rapportage van positieve studie resultaten, of weinig ruimte voor verbetering in het al goed ontwikkelde gezondheidszorg systeem in Nederland. Hoofdstuk 10 bevat de algemene discussie. Na het bestuderen van verschillende geïntegreerde zorgprogramma s, blijven we vertwijfeld achter of deze effectief zijn in de dagelijkse praktijk. De opbrengst is niet alleen afhankelijk van gekozen interventie en populatie, maar ook van de kwaliteit van de huidige zorg. Uit onze Cochrane review blijkt dat geïntegreerde zorgprogramma s in ieder geval effectief zijn voor patiënten met matig ernstig tot zeer ernstig COPD. Er is gebrek aan onderzoek en bewijs in patiënten in de eerste lijn die minder ernstig COPD hebben, en onze studies brachten tegenstrijdige resultaten. Verschillende onderdelen van geïntegreerde zorg zijn de laatste jaren meer
8 Nederlandse samenvatting 237 of minder effectief gebleken. Bewegingstherapie zou niet mogen ontbreken, maar voor exacerbatie actieplannen en telehealth is minder vaststaand bewijs. Om meer inzicht te bieden in waarom de ene interventie wel effectief is en de andere niet, lijkt het zinvol om niet alleen patiënt-gerelateerde uitkomsten te meten, maar ook bij te houden hoe de compliantie van patiënten en proces veranderingen op organisatie niveau zijn. Alhoewel de overheid en zorgverzekeraars (de onderdelen van) geïntegreerde zorgprogramma s sterk aanbevelen, is hun beleid hier niet altijd op gericht. Niet medicamenteuze interventies zoals bewegingstherapie en stoppen met roken zijn voor COPD patiënten effectiever dan medicatie, maar worden niet altijd zonder meer vergoed, hetgeen voor veel onrust en gebrek aan motivatie zorgt. Het geld dat zou kunnen worden bespaard door kritisch medicatie voor te schrijven, zou kunnen worden besteed aan het vergroten van de capaciteit voor preventieve bewegingsprogramma s. Wij als hulpverleners zouden daarnaast veel energie moeten steken in het vergroten van de motivatie van onze COPD patiënten. Door patiënten continu te informeren over hun ziekte en mogelijkheden voor verbetering, kunnen we de behandeling zo individueel mogelijk maken, en deze afstemmen op hun behoeften.
9
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatiestatus meting in Ketenzorgproject COPD regio Dordrecht
http://www.torito.nl/agenda/http://www.torito.nl/agenda/health status meting in Ketenzorgproject COPD regio Dordrecht Artikel Caravisie / augustus N. de Graaf, verpleegkundig specialist longziekten; R.
Nadere informatieHet voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis
Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk
Nadere informatieCover Page. Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general practice Issue Date: 2014-05-14
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25761 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Goeij, Moniek Cornelia Maria de Title: Disease progression in pre-dialysis patients:
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Nadere informatieLongrevalidatie. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Longziekten augustus 2012 pavo 0178
Longrevalidatie Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Longziekten augustus 2012 pavo 0178 COPD Onder COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) vallen de ziekten chronische bronchitis en longemfyseem.
Nadere informatieSummery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers
ummery amenvatting Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers 207 Algemene introductie Werkgerelateerde arm-, schouder- en nekklachten zijn al eeuwen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieDe behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie
Samenvatting 163 De behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie Lage rugpijn is een veelvuldig voorkomend probleem in geïndustrialiseerde landen. De kans dat iemand gedurende zijn leven een
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43013 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hofstede, S.N. Title: Optimization of care in orthopaedics and neurosurgery Issue
Nadere informatieAchtergrond Waarom een zorgstandaard naast richtlijnen en protocol en?
Achtergrond Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een groeiend gezondheids(zorg)probleem. Vooral voor de patiënt zelf is COPD een grote last die in toenemende mate de kwaliteit van leven beperkt.
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20890 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Koelewijn, Hennie Title: Quality of work and well-being of health care employees
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Poortvliet, Rosalinde Title: New perspectives on cardiovascular risk prediction
Nadere informatiebut no statistically significant differences
but no statistically significant differences Astma is een chronische aandoening, die niet te genezen is. Met de passende zorg kunnen symptomen tot een minimum worden gereduceerd en zou een astma patiënt
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Vallen komt in alle leeftijdsgroepen voor, maar vormt vooral bij ouderen een groot gezondheidsprobleem. Onder een val wordt verstaan een gebeurtenis waarbij de betrokkene onbedoeld op de grond of een lager
Nadere informatiebehandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.
Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue
Nadere informatieDe RTA COPD juni 2012. De RTA de achtergrond 6-7-2012. Uitgangspunt: de integrale gezondheidstoestand
De RTA COPD juni 2012 Afspraken tussen huisartsen en longartsen in de regio Noord Brabant Noord Oost De RTA de achtergrond Gebaseerd op de LTA De oude RTA de versie uit 2006 De nieuwe zorgstandaard COPD
Nadere informatieDit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.
Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met
Nadere informatieLongrevalidatie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Longrevalidatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. COPD Onder COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) vallen de ziekten chronische bronchitis en longemfyseem. Voor
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21796 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21796 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bruggink, Sjoerd Cristoffel Title: Transmission and treatment of cutaneous warts
Nadere informatieHoofdstuk 1. Inleiding.
159 Hoofdstuk 1. Inleiding. Huisartsen beschouwen palliatieve zorg, hoewel het maar een klein deel van hun werk is, als een belangrijke taak. Veel ongeneeslijk zieke patiënten zijn het grootse deel van
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Effectiveness of case management in the reduction of COPD re-admissions: results of a pilot study Annelies E. van Eeden, Ingrid van de Poll, Gertrud van Vulpen, Tim Roldaan, Wies Wagenaar, Melinde Boland,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Knittle, Keegan Title: Motivation, self-regulation and physical activity among
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39720 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hafkemeijer, Anne Title: Brain networks in aging and dementia Issue Date: 2016-05-26
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66111 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Streit, S.R. Title: Perspectives on treating hypertension in old age : the burden
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/61127 Author: Hulle, T. van der Title: The diagnostic and therapeutic management of
Nadere informatieAcetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties?
Home no. 3 Juni 2018 Eerdere edities Verenso.nl Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties? Critical Appraisal of Topics Mariëlle Winters mariellewinters@gmail.com Aanleiding
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/55848 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bezem, J. Title: Exploring the potential of triage and task-shifting in preventive
Nadere informatieGerandomiseerde pros pectieve
Gerandomiseerde prospectieve p studie naar klinische resultaten en kosteneffectiviteit van een interdisciplinair en transmuraal COPD managementprogramma Carel van Wetering INLEIDING Bij jpatiënten met
Nadere informatieCover Page. Author: Meijer, Eline Title: This is [not] who I am : understanding identity in continued smoking and smoking cessation Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/57383 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Meijer, Eline Title: This is [not] who I am : understanding identity in continued
Nadere informatieU bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde. De reden is een verergering van uw COPD, ook wel exacerbatie COPD of longaanval genoemd.
COPD zorgpad U bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde. De reden is een verergering van uw COPD, ook wel exacerbatie COPD of longaanval genoemd. In deze folder vindt u informatie over het COPD-zorgpad.
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary)
De SMOKE studie Achtergrond Chronisch obstructief longlijden, ook wel Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) genoemd, word gezien als een wereldwijd gezondheidsprobleem. Ten gevolge van onder andere
Nadere informatiehoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen
Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,
Nadere informatieHet meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven
Het meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven Meetproblemen bij Tukkers Job van der Palen Universiteit Twente, Faculteit Gedragswetenschappen Vakgroep Onderzoeksmethodologie, meetmethoden en dataanalyse
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet
Nadere informatiewaardoor een beroerte kan worden gezien als een chronische aandoening.
amenvatting Elk jaar krijgen in Nederland zo n 45.000 mensen een beroerte, ook wel CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd. Ongeveer 60% van hen keert na opname in het ziekenhuis of revalidatiecentrum
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35283 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35283 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Charehbili, Ayoub Title: Optimising preoperative systemic therapy for breast cancer
Nadere informatieDe nieuwe COPD carrousel Uw eigen COPD paspoort
De nieuwe COPD carrousel Uw eigen COPD paspoort Longziekten Beter voor elkaar 2 COPD Carrousel / COPD paspoort Inleiding Van uw longarts heeft u te horen gekregen dat u COPD heeft met het advies deel te
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29964 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net// holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Verbiest, Marjolein Elisabeth Anna Title: The implementation of smoking cessation care
Nadere informatiePilotstudie naar effectiviteit Physical Sense Methode bij RSI patiënten
Pilotstudie naar effectiviteit Physical Sense Methode bij RSI patiënten Genezing van RSI patiënten, een pilotstudie naar de effectiviteit van de Physical Sense-methode Dr. Hein Beijer, epidemioloog Samenvatting
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan
Nadere informatieHet aanleren van inhaleren bij patiënten met astma en COPD: kan het beter?
Het aanleren van inhaleren bij patiënten met astma en COPD: kan het beter? een onderzoek naar verschillende manieren van inhalatie-instructie voor het aanleren van correct gebruik van inhalatiemedicatie
Nadere informatieCover Page. Author: Netten, Anouk Title: The link between hearing loss, language, and social functioning in childhood Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47848 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Netten, Anouk Title: The link between hearing loss, language, and social functioning
Nadere informatie17-1-2013. De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme / computer programma Het onderzoek
Patiënt-empowerment; het individueel zorgplan en de ziektelastmeter bij COPD Onno van Schayck CAHAG 7e conferentie Utrecht, 24 januari 2013 Inhoud De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Overberg, Regina Ingrid Title: Breast cancer stories on the internet : improving
Nadere informatieCover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for
Nadere informatieSANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni Scharnierconsult. Uitgangspunt
SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni 2012 Scharnierconsult, ziektelast en persoonlijk behandelplan Marion Teunissen en Rudy Bakker Werkgroep COPD Synchroon Scharnierconsult
Nadere informatieWat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts
Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts Oude situatie Referenties dateren uit de jaren 50-60 Groep mijnwerkers en staalarbeiders (ECCS) Vrouwen niet als referentie geïncludeerd (globaal
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28630 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haan, Anna Marte de Title: Ethnic minority youth in youth mental health care :
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients
Nadere informatieSamenvatting COPD zorgprogramma 2019
Samenvatting COPD zorgprogramma 2019 Prestatie-indicatoren landelijke benchmark 1) % COPD patiënten in zorgprogramma met inhalatiemedicatie bij wie inhalatietechniek is gecontroleerd; 2) % COPD patiënten
Nadere informatieDe waarde van kosteneffectiviteitsanalyses (KEA) bij de evaluatie van disease management programma's
Levensverwachting stijgt harder dan gedacht De waarde van kosteneffectiviteitsanalyses (KEA) bij de evaluatie van disease management programma's Maureen Rutten-van Mölken, PhD Universitair Hoofddocent
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29800 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Moojen, Wouter Anton Title: Introducing new implants and imaging techniques for
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29692 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Bonten, Tobias N. Title: Time for aspirin : blood pressure and reactivity Issue
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20183 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20183 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Rooden, Stephanie Maria van Title: Clinical patterns in Parkinson s disease Date:
Nadere informatieCOPD-zorgpad. In deze folder vindt u informatie over het COPD-zorgpad.
COPD-zorgpad Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Longziekten van het HagaZiekenhuis, locatie Leyweg. De reden voor uw opname is een ontregeling en/of verergering van uw COPD, Chronic Obstructive
Nadere informatieZorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met COPD! Optimale COPD-zorg door goede samenwerking tussen zorgverleners
Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met COPD! Optimale COPD-zorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Uw huisarts heeft vastgesteld dat u lijdt aan COPD, een chronische aandoening
Nadere informatieFactoren die kunnen en willen doorwerken tot 65 beïnvloeden
Het verhogen van duurzame inzetbaarheid van de beroepsbevolking is een van de grootste uitdagingen voor de geïndustrialiseerde landen in de komende decennia. Omdat de beroepsbevolking krimpt en vergrijst
Nadere informatieHoofdstuk 1: introductie van het proefschrift
Samenvatting 114 Samenvatting Samenvatting 115 Hoofdstuk 1: introductie van het proefschrift Dit proefschrift beschrijft een aantal studies over patiënten die met maagklachten de huisarts bezoeken. Van
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING Hoofdstuk 1 is de algemene introductie over de inhoud van dit proefschrift. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen en brengen een grote
Nadere informatieSystematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur
Samenvatting Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur Dit proefschrift heeft ten doel bij te dragen aan het
Nadere informatie4. Wat zijn de effecten van de ehealth interventie met betrekking tot het postoperatieve herstel, gebruik en kosten?
SAMENVATTING De opnameduur in het ziekenhuis na abdominale chirurgie is de afgelopen jaren sterk afgenomen als gevolg van het toenemende gebruik van minimaal invasieve chirurgie. Dit betekent dat het grootste
Nadere informatieCHAPTER 8. Dutch summary / Nederlandse samenvatting
CHAPTER 8 Dutch summary / Nederlandse samenvatting Dutch summary / Nederlandse samenvatting 119 ACHTERGROND Astma is een aandoening van de luchtwegen en wordt gekenmerkt door een piepende ademhaling,
Nadere informatieSamenwerking tussen de huisarts en tweedelijns zorg
1 Samenwerking tussen de huisarts en tweedelijns zorg Een beschrijving van de astma/copd dienst in Groningen, de patiënten populatie en crosssectionele verschillen 1 Metting EI, 1 Riemersma RA 1, Boetje
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
Samenvatting 147 Samenvatting Bezorgdheid om te vallen is een algemeen probleem onder zelfstandig wonende ouderen en vormt een bedreiging voor hun zelfredzaamheid. Deze bezorgdheid is geassocieerd met
Nadere informatieZorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met COPD! Optimale COPD-zorg door goede samenwerking tussen zorgverleners
Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met COPD! Optimale COPD-zorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Uw huisarts heeft vastgesteld dat u lijdt aan COPD, een chronische aandoening
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32744 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32744 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Heemskerk, Anne-Wil Title: Dysphagia in Huntington s disease Issue Date: 2015-04-15
Nadere informatieHet COPD zorgpad. In deze folder vindt u informatie over het COPD zorgpad.
Het COPD zorgpad U bent opgenomen op een verpleegafdeling in het Zaans Medisch Centrum. De reden voor uw opname is een verergering van uw COPD, Chronic Obstructive Pulmonary Disease. COPD is een verzamelnaam
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hamid, Firdaus Title: Helminth infections, socio-economic status and allergies
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43550 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Brunsveld-Reinders, A.H. Title: Communication in critical care : measuring and
Nadere informatieDe ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe. Onno van Schayck. Cahag Conferentie 15-1-2015.
De ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe Onno van Schayck Cahag Conferentie 15-1-2015 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. de longverpleegkundige. rkz.nl
Patiënteninformatie de longverpleegkundige rkz.nl In deze folder vindt u informatie over de longverpleegkundige en wat deze voor u kan betekenen. Op de polikliniek longgeneeskunde werken longverpleegkundigen
Nadere informatieTen tweede, om de mechanismen waardoor zelfcontrole mogelijk voordeel biedt aan deze groep patiënten te verkennen.
SAMENVATTING SAMENVATTING Zelfcontrole speelt in het dagelijks leven een grotere rol dan we ons beseffen. Even snel in de spiegel kijken om te zien of ons haar nog goed zit en het wekelijkse momentje op
Nadere informatieKwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg
Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg In vergrijzende samenlevingen is de zorg voor het toenemende aantal kwetsbare ouderen een grote uitdaging
Nadere informatieDutch Summary - Nederlandse Samenvatting
119 Hoofdstuk 1 - Algemene inleiding Hoofdstuk 1 bevat algemene informatie over type 2 diabetes, waarin onderwerpen aan bod komen zoals: risicofactoren voor het ontwikkelen van type 2 diabetes, de gevolgen
Nadere informatieZiektelast hoe meet en bespreek ik dit? Annerika Slok, MSc
Ziektelast hoe meet en bespreek ik dit? Annerika Slok, MSc Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatiePoliklinische longrevalidatie
Poliklinische longrevalidatie Inleiding De longaandoeningen COPD (chronische bronchitis en/of longemfyseem) en astma zijn chronische aandoeningen. Dat wil zeggen dat ze niet te genezen zijn. Deze beide
Nadere informatieDe effectiviteit van geïntegreerde COPD-zorg*
De effectiviteit van geïntegreerde COPD-zorg* Annemarije L. Kruis, Melinde R.S. Boland, Willem J.J. Assendelft, Jacobijn Gussekloo, Apostolos Tsiachristas, Theo Stijnen, Coert Blom, Jacob K. Sont, Maureen
Nadere informatieSamenvatting*en*conclusies* *
Samenvatting*en*conclusies* * Kwaliteitscontrole-in-vaatchirurgie.-Samenvattinginhetnederlands. Inditproefschriftstaankwaliteitvanzorgenkwaliteitscontrolebinnende vaatchirurgie zowel vanuit het perspectief
Nadere informatierapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.
Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst
Nadere informatieOnderzoeksdesigns. Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis
Onderzoeksdesigns Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis Inhoud Inleiding Wetenschappelijk bewijs Opdracht Verschillende onderzoekdesigns De drie componenten van evidence-based practice Wetenschappelijk
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38701 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Visschedijk, Johannes Hermanus Maria (Jan) Title: Fear of falling in older patients
Nadere informatieDISEASEMANAGEMENT COPD. ZonMW-project Huisartsen Monnickendam
DISEASEMANAGEMENT COPD ZonMW-project Huisartsen Monnickendam Ontwikkelingen in Monnickendam 2000: vier solo-huisartsen stappen geleidelijk over op één HIS 2003: eerste POH s, o.a. voor management 2006:
Nadere informatieZiektelastmeter: adviezen eerstelijn
nee, nooit gerookt U rookt niet. Heel goed! Voor COPD- patiënten is het van groot belang om niet te roken. roken exacerbaties Voorheen ja en gemotiveerd om te stoppen Ja, niet gemotiveerd om te stoppen
Nadere informatieFormulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2
Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2 Toelichting bij de criteria voor het beoordelen van de kwaliteit van een
Nadere informatieMinutenschema zorgprogramma COPD (excl. Astma) 2015-2016
Minutenschema zorgprogramma COPD (excl. Astma) 2015-2016 Inleiding Het minutenschema voor ketenzorg COPD is gebaseerd op het zorgprofiel voor ketenzorg COPD van de Stichting Ketenkwaliteit COPD uit juni
Nadere informatieRegionaal ketenzorg protocol COPD
Bijlage 1. Regionaal Ketenzorgprotocol Titel Regionaal ketenzorg protocol Verwijzing naar formulier Verwijzing naar protocol Protocol case finding Kwaliteitsbeleid Zorggroep Privacyreglement Zorggroep
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19103 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pisanti, Renato Title: Beyond the job demand control (-support) model : explaining
Nadere informatieNederlandse samenvatting
147 Nederlands samenvatting Wat is COPD? Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is een ziekte waarbij er een blijvende vernauwing van de luchtwegen in de long optreedt, die voornamelijk veroorzaakt
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieUw huisarts uit de regio Berlicum, Rosmalen, Empel en Den Bosch
Het aantal patiënten met chronische zorg zoals diabetes, COPD en andere chronische ziektebeelden neemt toe. Dit vraagt om een beter gestructureerde organisatie van de gezondheidszorg. Uw huisarts uit de
Nadere informatieAddendum. Nederlandse Samenvatting
Addendum A Nederlandse Samenvatting 164 Addendum Cardiovasculaire ziekten na hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap Hypertensieve aandoeningen zijn een veelvoorkomende complicatie tijdens de zwangerschap.
Nadere informatieDe nieuwe COPD carrousel Uw eigen COPD paspoort
Afdeling: Onderwerp: Longziekten De nieuwe Uw eigen COPD paspoort 1 COPD Carrousel / COPD paspoort Inleiding Van uw longarts heeft u te horen gekregen dat u COPD heeft met het advies deel te nemen aan
Nadere informatiePraktische informatie
Praktische informatie Patiënten Informatie Map COPD Deze map is eigendom van Patiëntensticker Uw behandelend longarts is: Inhoud PIM COPD Praktische informatie PIM COPD Informatie Polikliniek Longziekten
Nadere informatie