Astma en COPD. Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen

Transcriptie

1 Astma en COPD Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen

2

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1 e Deel ASTMA 5 I. Astma aanbeveling 6 1. Stel de diagnose 6 2. Kies de chronische behandeling 6 3. Elementen in het medisch dossier te vermelden 11 II. Astma: geneesmiddelen per groep 12 Lijst 1A: Kortwerkende ß 2 -mimetica (SABA) 12 Lijst 2A: Kortwerkende anticholinergica 12 Lijst 3A: Associatie van een kortwerkend ß 2 -mimeticum (SABA) met een kortwerkend anticholinergicum 12 Lijst 4A: Langwerkende ß 2 -mimetica (LABA) 13 Lijst 5A: Niet van toepassing voor astma 13 Lijst 6A: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) 13 Lijst 7A: Associatie van een inhalatiecorticosteroïd (ICS) met een langwerkend ß 2 -mimeticum (LABA) 14 Lijst 8A: Xanthinederivaten 14 Lijst 9A: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) in vernevelingsvorm 14 Lijst 10A: Inhibitoren van de mediatorenvrijstelling 15 Lijst 11A: Leukotrieenreceptorantagonisten (LTRA) 15 2 e Deel COPD 17 I. COPD aanbeveling Stel de diagnose Kies de chronische behandeling Elementen in het medisch dossier te vermelden 20 II. COPD: geneesmiddelen per groep 21 Lijst 1B: Kortwerkende ß 2 -mimetica (SABA) 21 Lijst 2B: Kortwerkende anticholinergica 21 Lijst 3B: Associatie van een kortwerkend ß 2 -mimeticum (SABA) met een kortwerkend anticholinergicum 21 Lijst 4B: Langwerkende ß 2 -mimetica (LABA) 22 Lijst 5B: Langwerkende anticholinergica 22 Lijst 6B: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) 22 Lijst 7B: Associatie van een inhalatiecorticosteroïd (ICS) met een langwerkend ß 2 -mimeticum (LABA) 23 Lijst 8B: Xanthinederivaten 23 Lijst 9B: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) in vernevelingsvorm 23 Aanvullende informatie 24

4

5 Inleiding Inleiding 3 Vanaf 1 november is het voorschrijven van geneesmiddelen voor de behandeling van astma en COPD gebaseerd op de naleving van aanbevelingen. De aanbevelingen, opgesteld door de Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen van het RIZIV en hernomen in deze brochure, zijn gebaseerd op internationale wetenschappelijke richtlijnen. Het stellen van de diagnose, kiezen van een behandeling, en opvolgen van patiënten volgens de aanbevelingen bevordert de kwaliteit van het medisch handelen en garandeert een behandeling conform met de wetenschappelijke richtlijnen. Alle geneesmiddelen voor astma en COPD komen in hoofdstuk II terecht (a posteriori controle) 2. Hierdoor ontstaat voor deze geneesmiddelen één enkel coherent en uniform terugbetalingssysteem. De vermelding derdebetalersregeling van toepassing of de tussenkomst van de adviserend geneesheer vallen weg. De verantwoordelijkheid voor het voorschrijven van deze geneesmiddelen ligt volledig bij de behandelende arts. Het naleven van aanbevelingen maakt deel uit van deze verantwoordelijkheid. U vindt in deze brochure de aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen voor de behandeling van astma en COPD. 1. Ministerieel besluit van (Belgisch Staatsblad van ) 2. Uitzondering: Xolair (Omalizumab) blijft in hoofdstuk IV

6

7 1 e Deel Astma

8 6 I. Astma I. Astma aanbeveling Vanaf 1 november 2008 is het voorschrijven van de geneesmiddelen voor astma gebaseerd op deze aanbeveling. De behandeling van exacerbaties (acute opstoten) maakt geen deel uit van deze aanbeveling. 1. Stel de diagnose De diagnose omvat tegelijkertijd: symptomen van kortademigheid, piepende ademhaling, benauwdheid of hoest EN een meting van de snel wisselende luchtwegenobstructie, met een piekstroommeter of spirometer: PEF (Peak Expiratory Flow) toename met 15% en minimaal 60 L/min na inhalatie van een kortwerkend ß 2 -agonist (minimaal 2 puffs) OF spontane PEF variatie van minstens 20% tussen de 2 maximale en de 2 minimale waarden binnen een interval van twee weken OF stijging van de FEV1 (Forced Expiratory Volume in 1 seconde) met minstens 10% van de verwachte waarde na inhalatie van een kortwerkend ß 2 -mimeticum OF een positieve bronchiale provocatietest (histamine, methacholine of inspanningstest). 2. Kies de chronische behandeling Volgens al dan niet gecontroleerd astma vaststelling van de stap in de behandeling leeftijd van de patiënt

9 I. Astma 7 a. Bepaling van al dan niet gecontroleerd astma Bepaling van al dan niet gecontroleerd astma Eigenschappen Symptomen overdag Beperking van de activiteiten Nachtelijke symptomen / ontwaken Nood voor bronchodilator Longfunctie (PEF of FEV1) Gecontroleerd (alle onderstaande criteria aanwezig) Geen ( 2x/week) Geen Geen Geen ( 2x/week) Normaal Gedeeltelijk gecontroleerd (1 of 2 van de 5 criteria optredend binnen dezelfde week) Niet gecontroleerd > 2x/week Minstens 3 criteria Eender welke beperking Eender welk nachtelijk symptoom > 2x/week < 80% van de voorspelde of de beste persoonlijke waarde (indien gekend) «Gedeeltelijk gecontroleerd» aanwezig in één week b. Bepaling van de stap in de behandeling De behandeling van astma wordt in verschillende opbouwende of dalende stappen vastgelegd naargelang de graad van controle. Gecontroleerd astma: de behandeling op de, voor deze patiënt, laagst mogelijke actieve stap behouden Gedeeltelijk gecontroleerd astma: overwegen naar de hogere stap te gaan om de controle te verbeteren Niet gecontroleerd astma: vooruitgaan in de hogere stappen tot een controle bereikt is.

10 8 I. Astma c. Keuze van de behandeling volgens de leeftijd van de patient Volwassenen en kinderen van minstens 12 jaar Intermittent astma Persisterend astma Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 SABA (1A) ICS lage dosis ICS lage dosis + LABA (4A) (associatie 7A) ICS middelmatige dosis + LABA (4A) (associatie 7A) ICS hoge dosis + LABA (4A) (associatie 7A) ICS hoge dosis + LABA (4A) (associatie 7A) + oraal corticosteroïd + kortwerkende anticholinergica (2A) Alternatieven: -cromoglicaat (10A) -LTRA (11A) -theofylline (8A) Alternatieven: -ICS middelmatige dosis (6A, 9A*) -ICS lage dosis (6A, 9A*) + LTRA (11A) -ICS lage dosis (6A, 9A*) + theofylline (8A) Alternatieven: -ICS middelmatige dosis (6A, 9A*) + LTRA (11A) -ICS middelmatige dosis (6A, 9A*) + theofylline (8A) EN omalizumab overwegen EN omalizumab overwegen * Specifieke terugbetalingsvoorwaarden voor vernevelingsvormen: zie blz 10 (1A, 2A, 3A ): zie lijsten geneesmiddelen blz 12 SABA: kortwerkende ß 2 -mimetica ICS: inhalatiecorticosteroïd LTRA: leukotrieenreceptorantagonist LABA: langwerkende ß 2 -mimetica

11 Kinderen van 5 tot 11 jaar Intermittent astma Persisterend astma I. Astma 9 Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 SABA (1A) + kortwerkende anticholinergica (2A) ICS lage dosis Alternatieven: -cromoglicaat (10A) -LTRA (11A) -theofylline (8A) ICS lage dosis + of LABA (4A) (associatie 7A) of LTRA (11A) of theofylline (8A) OF ICS middelmatige dosis ICS middelmatige dosis + LABA (4A) (associatie 7A) Alternatieven: ICS middelmatige dosis + of LTRA (11A) of theofylline (8A) ICS hoge dosis + LABA (4A) (associatie 7A) Alternatieven: ICS hoge dosis + of LTRA (11A) of theofylline (8A) ICS hoge dosis + LABA (4A) (associatie 7A) + oraal corticosteroïd Alternatieven: ICS hoge dosis (6A, 9A*) + of LTRA (11A) of theofylline (8A) + oraal corticosteroïd Kinderen van 0 tot 4 jaar Intermittent astma Persisterend astma Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 SABA (1A) + kortwerkende anticholinergica (2A) ICS lage dosis Alternatieven: -cromoglicaat (10A) -montelukast ICS middelmatige dosis ICS middelmatige dosis + of LABA (4A) (associatie 7A) of montelukast ICS hoge dosis + of LABA (4A) (associatie 7A) of montelukast ICS hoge dosis + LABA (4A) (associatie 7A) + montelukast + oraal corticosteroïd

12 10 I. Astma Equivalente doses van inhalatiecorticosteroïden Lage dagdosis (μg) Middelmatige dagdosis (μg) Hoge dagdosis (μg) Beclomethasondipropionaat Volwassenen > > Kinderen > > 400 Budesonide Volwassenen > > Kinderen > > 400 Fluticason Volwassenen > > Kinderen > > 500 Deze equivalente doses zijn niet geldig voor aerosolen met HFA als propulsiegas en/of extrafijne partikels. Bijsluiter consulteren voor de dosis van deze geneesmiddelen (QVAR en Inuvair). De vernevelingsvormen worden in de ambulante praktijk enkel voorgeschreven bij rechthebbenden, die wegens een gedocumenteerde mentale of motorische handicap, niet in staat zijn om poederinhalatoren of dosisaërosols correct te gebruiken, zelfs al worden deze laatste gebruikt met een expansiekamer.

13 I. Astma Elementen in het medisch dossier te vermelden Elementen in het dossier te vermelden bij elke wijziging in een behandeling van persisterend astma: de diagnostische criteria (symptomen en tekens, gemeten graad van de luchtwegenobstructie) en de datum van de uitgevoerde onderzoeken op welke stap van de behandeling de patiënt zich bevindt op het ogenblik van het voorschrijven van het geneesmiddel of de patiënt, wegens een gedocumenteerde mentale of motorische handicap, niet in staat is om poederinhalatoren of dosisaërosols correct te gebruiken, zelfs al worden deze laatste gebruikt met een expansiekamer. Het noteren van deze elementen maakt deel uit van de aanbeveling. De maximale geldigheidsperiode waarna de elementen hernieuwd moeten worden is onbeperkt. De elementen kunnen echter worden vervolledigd met nieuwe elementen die ontstaan bij het opvolgen van de astma-patiënt (gebruikte medicatie, verloop van de symptomen en longfunctie). De kortwerkende bronchodilatatoren, voor te behouden voor de exacerbaties, vallen niet onder de regelgeving m.b.t. de melding in het medisch dossier. Evaluatie en a posteriori controle Per arts kan geëvalueerd worden of zijn/haar voorschrijfgedrag conform is met de aanbevelingen van de Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen. Als bij de evaluatie een manifeste afwijking wordt vastgesteld kan een monitoringfase beginnen. Tijdens deze monitoringfase moet de arts de conformiteit van zijn voorschrijven met de aanbevelingen kunnen staven. Dit gebeurt aan de hand van de elementen in het medisch dossier.

14 12 I. Astma II. Astma: geneesmiddelen per groep De vernevelingsvormen worden enkel voorgeschreven voor patiënten met motorische of mentale belemmeringen waardoor het gebruik van inhalatievormen onmogelijk is (aangeduid door * in de lijst hieronder). Lijst 1A: Kortwerkende ß 2 -mimetica (SABA) AIROMIR [salbutamol aërosol] 200 doses 100 µg/dosis DOCSALBUTA [salbutamol aërosol] 200 doses 100 µg/dosis VENTOLIN [salbutamol verneveloplossing] 1 x 10 ml, 5 mg/ml 5 x 10 ml, 5 mg/ml * VENTOLIN [salbutamol aërosol] 200 doses 100 µg/dosis Lijst 2A: Kortwerkende anticholinergica ATROVENT [ipratropiumbromide verneveloplossing] velo 20 x 0,5 mg/2 ml 20 x 0,25 mg/2 ml 60 x 0,25 mg/2 ml ATROVENT HFA [ipratropiumbromide aërosol] 200 doses 20 µg/dosis Lijst 3A: Associatie van een kortwerkend ß 2 -mimeticum (SABA) met een kortwerkend anticholinergicum COMBIVENT [verneveloplossing] 60 x 2,5 ml (2,5 mg/2,5 ml salbutamol + 5 mg/2,5 ml ipratropiumbromide) * 20 x 2,5 ml (2,5 mg/2,5 ml salbutamol + 5 mg/2,5 ml ipratropiumbromide) * DUOVENT [verneveloplossing] 20 x 4 ml (1,25 mg fenoterolhydrobromide + 0,5 mg/4 ml ipratropiumbromide) * DUOVENT HFA [aërosol] 200 doses (50 µg/dosis fenoterolhydrobromide + 20 µg/dosis ipratropiumbromide) Geneesmiddel zonder supplement bij het remgeld en in de categorie Goedkoop Origineel geneesmiddel zonder supplement bij het remgeld maar niet in de categorie Goedkoop Origineel geneesmiddel met supplement bij het remgeld dus niet in de categorie Goedkoop

15 I. Astma 13 Lijst 4A: Langwerkende ß 2 -mimetica (LABA) FORADIL [formoterolfumaraat dihydraat capsule voor inhalatie] 60 x 12 µg NOVOLIZER FORMOTEROL 12 µg [formoterolfumaraat dihydraat inhalatiepoeder] 60 doses 12 µg/dosis OXIS TURBOHALER R 9 µg/dose [formoterolfumaraat dihydraat inhalatiepoeder] 60 doses 9 µg/dosis SEREVENT [salmeterol inhalatiepoeder] 60 doses x 50 µg/dosis SEREVENT 50 DISKUS [salmeterol inhalatiepoeder] 60 doses x 50 µg/dosis SEREVENT EVOHALER [salmeterol aërosol] 120 doses 25 µg/dosis Lijst 5A: Niet van toepassing voor astma Lijst 6A: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) BECLOPHAR [beclometasondipropionaat capsule voor inhalatie] 120 x 75 µg 120 x 150 µg 120 x 300 µg BUDEPHAR CYCLOCAPS [budesonide capsule voor inhalatie] 120 x 200 µg 200 x 200 µg BUDESONIDE EASYHALER [budesonide inhalatiepoeder] 200 doses 200 µg/dosis ECOBEC [aërosoloplossing]: 200 doses 250 µg/dosis FLIXOTIDE [fluticasonpropionaat aërosol] 120 doses 250 µg/dosis 120 doses 50 µg/dosis FLIXOTIDE DISKUS [fluticasonpropionaat inhalatiepoeder] iepo 60 doses 100 µg/dosis 60 doses 250 µg/dosis 60 doses 500 µg/dosis FLIXOTIDE ROTADISK [fluticasonpropionaat inhalatiepoeder] 60 doses 100 µg/dosis 60 doses 250 µg/dosis 60 doses 5000 µg/dosis MIFLONIDE [budesonide capsule voor inhalatie] 120 x 200 µg/dosis NOVOLIZER BUDESONIDE [budesonide inhalatiepoeder] ede 200 doses 200 µg/dosis 100 doses 400 µg/dosis PULMICORT TURBOHALER [budesonide inhalatiepoeder] 100 doses 200 µg/dosis PULMICORT [budesonide aërosol] 100 doses 200 µg/dosis 200 doses 50 µg/dosis QVAR AUTOHALER [beclometasondipropionaat aërosol] 200 doses 50 µg/dosis 200 doses 100 µg/dosis

16 14 I. Astma Lijst 7A: Associatie van een inhalatiecorticosteroïd (ICS) met een langwerkend ß 2 -mimeticum (LABA) INUVAIR [doseeraërosol] 120 doses beclometasondipropionaat 100 µg + formoterolfumaraat dihydraat 6µg/dosis SERETIDE 25/125 [aërosol] 120 doses 125 µg/dosis fluticason + 25 µg/dosis salmeterol SERETIDE 25/250 [aërosol] 120 doses 250 µg/dosis fluticason + 25 µg/dosis salmeterol SERETIDE 25/50 [aërosol] 120 doses 50 µg/dosis fluticason + 25 µg/dosis salmeterol SERETIDE DISKUS [inhalatiepoeder] 60 doses 100 µg fluticason + 50 µg salmeterol 60 doses 250 µg fluticason + 50 µg salmeterol 60 doses 500 µg fluticason + 50 µg salmeterol SYMBICORT FORTE TURBOHALER 320/9 µg/dose [inhalatiepoeder] 60 doses 9 µg/dosis formoterolfumaraat dihydraat µg/dosis budesonide SYMBICORT TURBOHALER 160/4,5 µg/dose [inhalatiepoeder] 120 doses 4,5 µg/dosis formoterolfumaraat dihydraat µg/dosis budesonide Lijst 8A: Xanthinederivaten EUPHYLLIN [theofylline oplossing voor injectie] 5 x 200 mg/10 ml THEOLAIR L.A. [theofylline tabletten met verlengde afgifte] 100 x 250 mg 100 x 350 mg XANTHIUM [theofylline capsules] 60 x 200 mg 60 x 300 mg 60 x 400 mg Lijst 9A: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) in vernevelingsvorm FLIXOTIDE NEBULES [fluticasonpropionaat vernevelsuspensie] 10 x 2 mg/2 ml PULMICORT [budesonide vernevelsuspensie] 20 x 500 µg/2 ml 20 x 1 mg/2 ml

17 I. Astma 15 Lijst 10A: Inhibitoren van de mediatorenvrijstelling DOCCROMOGLY 5 [natrium-cromoglicaat aërosol] 112 doses 5 mg/dosis LOMUDAL [natrium-cromoglicaat verneveloplossing] 48 x 20 mg/2 ml LOMUDAL [natrium-cromoglicaat aërosol] 112 doses x 5 mg/dosis NA-CROMOGLYCAAT [natrium-cromoglicaat verneveloplossing] 48 ml x 20 mg/2 ml Lijst 11A: Leukotrieenreceptorantagonisten (LTRA) ACCOLATE [zafirlukast tabletten] 56 x 20 mg RESMA [zafirlukast tabletten] 56 x 20 mg SINGULAIR [montelukast tabletten] 28 x 10 mg 28 x 5 mg 28 x 4 mg Uitzondering: Xolair (Omalizumab) blijft in hoofdstuk IV (a priori controle)

18

19 2 e Deel COPD

20 18 II. COPD I. COPD aanbeveling Vanaf 1 november 2008 is het voorschrijven van de geneesmiddelen voor COPD gebaseerd op deze aanbeveling. De behandeling van exacerbaties (acute opstoten) maakt geen deel uit van deze aanbeveling. 1. Stel de diagnose De diagnose van COPD omvat 3 elementen: symptomen van kortademigheid, sputumproductie of hoest de voorgeschiedenis van roken (minstens 10 pakjaren 1 ) of gedocumenteerde blootstelling aan toxische partikels of gassen FEV1/VC < 0,7 (Tiffeneau Index) of FEV1/FVC < 0,7 (Forced Expiratory Volume in 1 second/ (Forced) Vital Capacity) 2. Kies de chronische behandeling a. Bepaal de graad van ernst De keuze van de behandeling berust op de bepaling van de graad van ernst en het stadium van COPD. Deze worden bepaald op basis van de volgende criteria: Ernst en stadium COPD - Criteria STADIUM I licht STADIUM II matig STADIUM III ernstig STADIUM IV zeer ernstig FEV1/FVC<0,70 FEV1 80% FEV1/FVC <0,70 50% FEV1<80% FEV1/FVC <0,70 30% FEV1<50% FEV1/FVC <0,70 FEV1<30% of FEV1<50% EN chronische respiratoire insufficiëntie 1. Pakjaar= aantal sigaretten per dag/20 x aantal jaren roken

21 II. COPD 19 b. Keuze van de behandeling volgens het stadium Behandeling volgens het stadium STADIUM I licht STADIUM II matig STADIUM III ernstig Actieve vermindering van de risicofactoren; vaccin tegen influenza Kortwerkende bronchodilatoren toevoegen (volgens noodzaak) (Lijst 1B, lijst 2B, lijst 3B) STADIUM IV zeer ernstig Toevoeging van een regelmatige behandeling met één of meerdere langwerkende bronchodilatoren (lijst 4B, lijst 5B, lijst 8B) Toevoeging van een programma van respiratoire revalidatie Toevoeging van een inhalatiecorticosteroïd bij herhaalde exacerbaties (lijst 6B, lijst 7B, lijst 9B) Toevoeging van zuurstof op lange termijn indien chronische respiratoire insufficiëntie Heelkundige behandelingen in overweging nemen De vernevelingsvormen worden in de ambulante praktijk enkel voorgeschreven bij rechthebbenden, die, wegens een gedocumenteerde mentale of motorische handicap, niet in staat zijn om poederinhalatoren of dosisaërosols correct te gebruiken, zelfs al worden deze laatste gebruikt met een expansiekamer.

22 20 II. COPD 3. Elementen in het medisch dossier te vermelden Elementen in het medisch dossier te vermelden bij elke aanpassing van een chronische behandeling: de diagnostische criteria (symptomen en tekens, voorgeschiedenis van roken of gedocumenteerde blootstelling aan toxische partikels of gassen, gemeten graad van de luchtwegenobstructie, graad van de ernst) alsook de datum van de uitgevoerde onderzoeken in welk stadium van de COPD de patiënt zich bevindt op het ogenblik dat het geneesmiddel wordt voorgeschreven of de patiënt, wegens een gedocumenteerde mentale of motorische handicap, niet in staat is om poederinhalatoren of dosisaërosols correct te gebruiken, zelfs al worden deze laatste gebruikt met een expansiekamer. Het noteren van deze elementen maakt deel uit van de aanbeveling. De maximale geldigheidsperiode waarna de elementen hernieuwd moeten worden is onbeperkt. De elementen kunnen echter worden vervolledigd met nieuwe elementen die ontstaan bij het opvolgen van de COPD-patiënt (gebruikte medicatie, verloop van de symptomen en longfunctie). De kortwerkende bronchodilatatoren, voor te behouden voor de exacerbaties, vallen niet onder de regelgeving m.b.t. de melding in het medisch dossier. Evaluatie en a posteriori controle Per arts kan geëvalueerd worden of zijn/haar voorschrijfgedrag conform is met de aanbevelingen van de Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen. Als bij de evaluatie een manifeste afwijking wordt vastgesteld kan een monitoringfase beginnen. Tijdens deze monitoringfase moet de arts de conformiteit van zijn voorschrijven met de aanbevelingen kunnen staven. Dit gebeurt aan de hand van de elementen in het medisch dossier.

23 II. COPD 21 II. COPD: geneesmiddelen per groep De vernevelingsvormen worden enkel voorgeschreven voor patiënten met motorische of mentale belemmeringen waardoor het gebruik van inhalatievormen onmogelijk is. (aangeduid door * in de lijst hieronder) Lijst 1B: Kortwerkende ß 2 -mimetica (SABA) AIROMIR [salbutamol aërosol] 200 doses 100 µg/dosis DOCSALBUTA [salbutamol aërosol] 200 doses 100 µg/dosis VENTOLIN [salbutamol amo verneveloplossing] 1 x 10 ml, 5 mg/ml 5 x 10 ml, 5 mg/ml * VENTOLIN [salbutamol aërosol] 200 doses 100 µg/dosis Lijst 2B: Kortwerkende anticholinergica ATROVENT [ipratropiumbromide verneveloplossing] velo 20 x 0,5 mg/2 ml 20 x 0,25 mg/2 ml 60 x 0,25 mg/2ml ATROVENT HFA [ipratropiumbromide rop aërosol] 200 doses 20 µg/dosis Lijst 3B: Associatie van een kortwerkend ß 2 -mimeticum (SABA) met een kortwerkend anticholinergicum COMBIVENT [verneveloplossing] 60 x 2,5 ml (2,5 mg/2,5 ml salbutamol + 5 mg/2,5 ml ipratropiumbromide) * 20 x 2,5 ml (2,5 mg/2,5 ml salbutamol + 5 mg/2,5 ml ipratropiumbromide) * DUOVENT [verneveloplossing) 20 x 4 ml (1,25 mg fenoterolhydrobromide + 0,5 mg/4 ml ipratropiumbromide) * DUOVENT HFA [aërosol] 200 doses (50 µg/dosis s fenoterolhydrobromide + 20 µg/dosis ipratropiumbromide) Geneesmiddel zonder supplement bij het remgeld en in de categorie Goedkoop Origineel geneesmiddel zonder supplement bij het remgeld maar niet in de categorie Goedkoop Origineel geneesmiddel met supplement bij het remgeld dus niet in de categorie Goedkoop

24 22 II. COPD Lijst 4B: Langwerkende ß 2 -mimetica (LABA) FORADIL [formoterolfumaraat dihydraat capsule voor inhalatie] 60 x 12 µg OXIS TURBOHALER 9 μg/dose [formoterolfumaraat dihydraat inhalatiepoeder] 60 doses 9µg/dosis SEREVENT [salmeterol inhalatiepoeder] 60 doses x 50 µg/dosis SEREVENT 50 DISKUS [salmeterol inhalatiepoeder] 60 doses x 50 µg/dosis SEREVENT EVOHALER [salmeterol aërosol] 120 doses 25 µg/dosis Lijst 5B: Langwerkende anticholinergica SPIRIVA [tiotropium capsule voor inhalatie] 30 x 18 µg Lijst 6B: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) BECLOPHAR [beclometasondipropionaat capsule voor inhalatie] 120 x 75 µg 120 x 150 µg 120 x 300 µg BUDESONIDE EASYHALER [budesonide inhalatiepoeder] 200 doses 200 µg/dosis FLIXOTIDE [fluticasonpropionaat aërosol] 120 doses 250 µg/dosis 120 doses 50 µg/dosis FLIXOTIDE DISKUS [fluticasonpropionaat inhalatiepoeder] atie 60 doses 100 µg/dosis 60 doses 250 µg/dosis 60 doses 500 µg/dosis FLIXOTIDE ROTADISK [fluticasonpropionaat inhalatiepoeder] 60 doses 100 µg/dosis 60 doses 250 µg/dosis 60 doses 500 µg/dosis MIFLONIDE [budesonide capsule voor inhalatie] 120 x 200 µg/dosis PULMICORT TURBOHALER [budesonide inhalatiepoeder] 100 doses 200 µg/dosis PULMICORT [budesonide aërosol] 100 doses 200 µg/dosis 200 doses 50 µg/dosis QVAR AUTOHALER [beclometasondipropionaat aërosol] 200 doses 50 µg/dosis 200 doses 100 µg/dosis

25 II. COPD 23 Lijst 7B: Associatie van een inhalatiecorticosteroïd (ICS) met een langwerkend ß 2 -mimeticum (LABA) SERETIDE DISKUS [inhalatiepoeder] 60 doses 100 µg fluticason + 50 µg salmeterol 60 doses 250 µg fluticason + 50 µg salmeterol 60 doses 500 µg fluticason + 50 µg salmeterol SYMBICORT FORTE TURBOHALER 320/9 µg/dose [inhalatiepoeder] 60 doses 9 µg/dosis formoterolfumaraat dihydraat µg/dosis budesonide SYMBICORT TURBOHALER 160/4,5 µg/dose [inhalatiepoeder] 120 dosess 4,5 µg/dosis formoterolfumaraat dihydraat µg/dosis budesonide Lijst 8B: Xanthinederivaten EUPHYLLIN [theofylline oplossing voor injectie] 5 x 200 mg/10 ml THEOLAIR L.A. [theofylline tabletten met verlengde afgifte] 100 x 250 mg 100 x 350 mg XANTHIUM [theofylline capsules] 60 x 200 mg 60 x 300 mg 60 x 400 mg Lijst 9B: Inhalatiecorticosteroïden (ICS) in vernevelingsvorm FLIXOTIDE NEBULES [fluticasonpropionaat vernevelsuspensie]: 10 x 2mg/2 ml * PULMICORT 0,25 mg/ml [budesonide e vernevelsuspensie] * 20 x 500 µg/2 ml 20 x 1 mg/2 ml

26 24 Aanvullende informatie Aanvullende informatie adres RIZIV Website RIZIV: rubriek Geneesmiddelen > Groepsgewijze herziening > astma en COPD Andere websites BCFI (Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie): Website GINA (Global Initiative for Asthma): Website GOLD (Global initiative for chronic Obstructive Lung Disease):

27

28 Verantwoordelijke uitgever: J. De Cock, Tervurenlaan 211, 1150 Brussel Realisatie: Dienst voor geneeskundige verzorging van het RIZIV in samenwerking met de Communicatiecel Grafisch design en foto s: Communicatiecel van het RIZIV Druk: Enschedé / Van Muysewinkel Publicatiedatum: Oktober 2008 Wettelijke depot: D/2008/ 0401/3