SPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016

Transcriptie

1 SPIROMETRIE Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme 24 mei 2016

2 Spirometrie: Theorie

3 Belang van spirometrie Vroegtijdige detectie van obstructieve longaandoeningen (vroegere CARA) Spirometrie is gevoeliger dan piekflowmeter Follow-up van CARA Monitoring van de behandeling Terugbetalingscriteria ( België)

4 Spirometrie : meting van dynamische longvolumina 2 soorten spirometrie : 1. Spirogram : uitgeblazen volume weergegeven tov tijd 2. Flow- volume curve : debiet weergegeven tov volume - meest gebruikte methode - gemakkelijker te interpreteren - meest informatief

5 Flow-volume curve : inspiratoire / expiratoire curve

6 Uitvoering van flow-volume curve Steeds vooraf parameters inbrengen : Geslacht Leeftijd Lengte Ras ( gewicht ) Om referentiewaarden vast te leggen

7 Spirometrie (1) Uitvoering 1.Bereid het geforceerd expiratoir manœuvre voor houding : zitten of rechtstaan, hoofd recht een neusklem is niet obligaat maar wenselijk sluit de lippen stevig rond het mondstuk adem rustig enkele keren in en uit adem diep en volledig in

8 Spirometrie (2) 2. Voer het geforceerd expiratoir manœuvre uit. Adem met volle snelheid en kracht gedurende minstens 6 seconden Blijf uitademen tot de longen volledig leeg zijn. Het einde van de test wordt slechts bereikt onder de volgende omstandigheden : een uitademing > 6 seconden gevolgd door een plateau op de tijd-volumecurve dat minstens 1 sec. aanhoudt de uitademing moet gestaakt worden omwille van klinische problemen

9 Spirometrie (3) 3. Adem onmiddellijk hierna opnieuw in, zo snel en volledig mogelijk. Op deze manier wordt ook de inspiratoire curve geregistreerd. 4. Herhaal deze test minstens driemaal op een technisch aanvaardbare manier. De variabiliteit tussen de hoogste en op een na hoogste waarde mag voor FEV 1 en FVC niet groter zijn dan 150 ml.

10 Spirometrie (4) 5. Weerhoud de volgende waarden : PEF : de piekstroom FVC : de hoogste waarde FEV 1 : de hoogste waarde FEV1 / FVC ( Tiffeneau-index ) MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%) uit de oefening met de hoogste som FEV1 + FVC Vorm van flow / volume curve

11 Flow-volume curve : inspiratoire / expiratoire curve

12 Weergave van een geforceerde volledige uitademing (spirogram)

13 Bespreking van longfunctieparameters PEF : de piekstroom FVC : de hoogste waarde FEV 1 : de hoogste waarde FEV1 / FVC Tiffeneau-index MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), uit de oefening met de hoogste som FEV1 + FVC Vorm van flow-volume curve

14 Normaal waarden : - FEV1 80 % - FEV1 / FVC : % - < 70 % obstructief!vereenvoudiging: accurater om LLN (lower limit of normal) te gebruiken (onder 5de percentiel van voorspelde waarde) omdat deze rekening houdt met leeftijd - > % restrictief

15 Mate van obstructie bepaald op basis van FEV1 (ERS): - 70%: mild %: matig %: matig ernstig %: ernstig - < 35%: zeer ernstig

16 Definitie van obstructieve, restrictieve en gemengde ventilatoire stoornissen obstructie restrictie gemengd FEV 1 FVC of normaal FEV 1 /FVC normaal of TLC normaal of

17 Bespreking van longfunctieparameters PEF : de piekstroom FVC : de hoogste waarde FEV 1 : de hoogste waarde FEV1 / FVC Tiffeneau-index MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), uit de oefeninge met de hoogste som FEV1 + FVC Vorm van flow-volume curve

18 Maximale expiratoire flow-volumecurve MEF 75 (FEF 25 ) MEF 50 (FEF 50 ) MEF 25 (FEF 75 )

19 Bespreking van longfunctieparameters PEF : de piekstroom FVC : de hoogste waarde FEV 1 : de hoogste waarde FEV1 / FVC Tiffeneau-index MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), uit de oefening met hoogste som FEV1 + FVC Vorm van flow-volume curve

20 Flow-volume curve : astma, COPD

21 Flow-volume curve: restrictief longlijden

22 Flow-volume curve : onvoldoende medewerking of spierzwakte

23 Voorbeelden van goede sub-optimale flow-volumecurves Optimale curve Aarzelende start Geen maximale expiratie bij start Te vroeg afbreken van poging Oscillaties zoals gezien bij bovensteluchtwegproblematiek Curve met schouder

24 Voorbeelden van slecht uitgevoerde MEFV-manoeuvres A : goed uitgeademd b : manoeuvre te traag c : patiënt heeft gehoest

25 Variable extra-thoracale obstructie Ptr : intratracheale druk insp : inspiratoire stroom Patm : atmosferische druk MIF : max inspiratoire flow bij 50% exp : expiratoire stroom van de inspiratoire vitale capaciteit (IVC)

26 Variable intra-thoracale obstructie Ptr : intratracheale druk insp : inspiratoire stroom Ppl : pleuradruk MIF : max inspiratoire flow bij 50% exp : expiratoire stroom van de inspiratoire vitale capaciteit (IVC)

27 Gefixeerde obstructie (intra- of extrathoracaal) insp: inspiratoire stroom exp: expiratoire stroom MIF: max inspiratoire flow bij 50% van de inspiratoire vitale capaciteit (IVC)

28 Reversibiliteits test Kortwerkende B-mimeticum (4 puffs salbutamol 100µg) geven en na 15 min nieuwe FEV1 meten Drempel : + 12 % EN ml Geen reversibiliteit, sluit astma NIET uit ( Histaminetest ) Vooraf medicatie stoppen of reversibiliteit onder therapie Kortwerkend B : 6 uur vooraf stop Kortwerkende anticholinergicum : 8 uur vooraf Langwerkend B-mimeticum, slow release theof langwerkend anticholinergicum : 12 à 24 uur vooraf stop

29 Medische contra-indicaties spirometrie en piekstroommeting Infecties Andere contra-indicaties Pneumothorax: wachten tot ongeveer één maand na genezing Ernstige bronchospasmen Instabiele cardiovasculaire status: Recent CVA, myocardinfarct of longembool Ontregelde arteriële hypertensie Instabiele angor pectoris Recidiverende syncopes Recente oogoperaties (verhoging intra-oculaire druk) Recente thoracale of abdominale heelkunde

30 Open longfunctie-labo hoe zit dat in mekaar?

31 Indicaties dyspnoe, piepen, thoracale benauwdheid chronische hoest of sputum (roken) blootstelling aan toxische partikels of gassen

32 contra-indicaties besmetting met (multi-resistente) kiemen (TBC, MRSA, HIV,.) geen pneumothorax in de vorige 6 weken instabiele cardio-vasculaire status recente oogoperaties recente thoracale of abdominale ingrepen

33 Hoe LF in open LF-labo aanvragen? (1) afspraak via secret. ( tel : 051/ fax : 051/ ) longfunctie onderzoek via open longfunctie labo vaste dag : woensdag tussen u patient : - inschrijven op gelijkvloers en aanmelden op secret inwendige ziekten ( 1 verdiep ) - 1 uur voor onderzoek niet roken - 6 uur vooraf geen kortwerkende B-2 mimetica - 24 uur vooraf geen langwekende B-2 mimetica of anticholinergica arts : steeds verwijsbriefje met motivatie van LF

34 Hoe LF in open LF-labo aanvragen? (2) instructies op verwijsbriefje : - pulmonaal relevante voorgeschiedenis - klachten (roken, beroep, ) - reeds genomen pulmonale medicatie - welke testen : 0 spirometrie -/+ reversibiliteit 0 longvolumina (RV, TLC) 0 weerstandsmeting 0 diffusie

35 Hoe LF in open LF-labo aanvragen? (3) onderzoek duurt ongeveer min indien longfunctie-laborante meent dat LF niet opportuun is, zal zij de verwijzende huisarts contacteren

36 Hoe LF in open LF-labo aanvragen?( 4 ) enkel longfunctie, geen consultatie bij longarts dus enkel interpretatie van de LF resultaten en geen diagnose en ook geen exact therapeutisch advies longfunctie rapport met protocol aan patient, met advies dit met de huisarts te bespreken (tevens protocol via medi-bridge)

37 Spirometrie: Oefeningen

38 A. Patiënt R.F.

39 A. Patiënt R.F. : Normale spirometrie

40 E. Patiënt R.P.

41 E. Patiënt R.P. : Milde luchtwegobstructie uitvoering niet optimaal

42 F. Patiënt A.J.

43 F. Patiënt A.J.: Matige luchtwegobstructie

44 G. Patiënt T.T.

45 G. Patiënt T.T. : Matig ernstige obstructieve beperking met significante reversibiliteit op bronchodilantia

46 H. Patiënt C.J.

47 H. Patiënt C.J. : Ernstige restrictieve beperking - kyfoscoliose

48 J. Patiënt W.F.

49 J. Patiënt W.F. : Ernstige restrictieve beperking

50 K. Patiënt K.R.

51 K. Patiënt K.R. : Slechte uitvoering wegens hoesten of onregelmatig uitademen

52 L. Patiënt G.J.

53 L. Patiënt G.J. : Curve te verwerpen wegens slechte uitvoering

54 C. Patiënt R.C.

55 C. Patiënt R.C. : hoge-luchtwegobstructie

56 Spirometrie: Practicum

57 Spirometrie: vragen?

58 Bronnen ontent/breathe/8/3/232.full.pdf /44018.pdf t/erj/26/2/319.full.pdf