op gebouw- en wijkniveau

Transcriptie

1 projct A ADVIES Enrgibsparing n nrgivrduurzaming op gbouw- n wijknivau EPC vrlaging Toolnburg Zuid Ymr is n woningbouwcorporati mt hog ambitis op ht gbid van nrgi. Dz ambitis sluitn god aan bij d ambitis van d gmnt Haarlmmrmr. Samn hbbn bid partijn naar moglijkhdn gkkn om in d wijk Toolnburg Zuid d EPC van d t ralisrn woningn structurl t vrlagn. In d komnd jarn zal Ymr nkl grot bouwprojctn opstartn. D locationtwikkling van Toolnburg Zuid, n wijk in d gmnt Haarlmmrmr, krijgt daarbij bijzondr aandacht. Mt d gmnt zijn afsprakn gmaakt mt btrkking tot d duurzam ont- wikkling van dz locati. Binnn d afsprakn is ht ondrwrp nrgi als sprpuntthma gnomd. D gmnt n Ymr hbbn afgsprokn om nrgiconcptn in kaart t brngn di tot n EPC van 0,4 lidn. d huidig wtgving schrijft voor woningniuw- Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi 1

2 projct bouw n EPC van 0,8 voor. Daarnaast is d ambiti om 10% van d bnodigd nrgi duurzaam op t wkkn. Ht NIBE hft in opdracht van Ymr d moglijkhdn op gbouwnivau n op lactatinivau gïnvntarisrd n uitgwrkt. Daarbij stondn naast d miliuaspctn ook d kostn cntraal, omdat Ymr n gmnt afsprakn hbbn gmaakt ovr d vrdling van d mrkostn voor nrgimaatrgln. Aanpak Om vrschillnd nrgiconcptn t kunnn vrglijkn is n aanpak togpast mt n hokwoning n n appartmntncomplx als rfrntis. D vrschillnd nrgiconcptn bstaan uit n combinati van bouwkundig n installatitchnisch maatrglnpakkttn, waarbij d vrhouding tussn d tw dlpakkttn varirt. Uitindlijk wordn mt all concptn n EPC van 0,4 ghaald. D vraag is, wat d consquntis van d vrschillnd concptn zijn op ht gbid, zowl kostntchnisch alsook planologisch n procsmatig. D concptn zijn combinatis van bouwkundig n installatitchnisch maatrgln, waarbij d vrhouding tussn bid pakkttn varirt. Uitgangspunt van d vrschillnd nrgiconcptn is d gbouwschil. Voor d rfrntigbouwn zijn dri vrschillnd isolatinivaus uitgwrkt, t wtn: - Standaard isolati op ht nivau van Bouwbsluit (Rc = 3,5 m²k/w) - God isolati (Rc = 6 m²k/w) - Maximal isolati (Rc = 8 m²k/w) 2 Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi

3 projct Voor dz dri isolatipakkttn zijn kostn n EPC-ffct brknd. In n twd stap wrdn d dri isolatipakkttn gcombinrd mt uitnlopnd installatipakkttn. Afhanklijk van ht EPC ffct van d bouwkundig maatrgln zijn mr of mindr installatitchnisch maatrgl nodig om d dolstlling tr ralisrn. Uitindlijk lidn all combinatis tot n EPC van 0,4 n tot 10% duurzam nrgi lidn, waarbij ht laatst mt bhulp van n zonncollctor gborgd wordt. Aan d installatitchnisch kant D nrgiconcptn wordn intgraal boordld n vrglkn aan d hand van d afwgingscritria kostn, ralisati, comfort n tokomstwaard. hbbn w tw vrschillnd scnario s uitgwrkt: - En scnario waarbij d woningn aangslotn zijn op n traditionl aardgas infrastructuur n waarbij vooral ingzt wordt op warmttrugwinning n zonnclln. - En scnario mt n duurzam nrgivoorzining op basis van collctiv danwl individul warmtpompn. cntraal in d opgwkt n middls n warmtnt naar d woningn gdistriburd. In d woning wordt alln n aflvrst gplaatst. D warmtpomp hft lktricitit als aandrijfnrgi nodig, ook dz kan bij n collctif systm vrduurzaamd wordn. Voor d piklast n als back-up systm wordt vaak n gasktl gplaatst. Bij n individul warmtpomp mt collctiv bron dint ook n WKO als warmtbron, d warmt wordt chtr nit cntraal maar in d woning opgwkt. Vanuit d WKO wordt bronwatr naar d woningn gpompt. Bij volldig individul warmtpompsystm zijn tw duurzam nrgibronnn moglijk, n bodmwarmtwisslaar of d buitnlucht. Bij all individul warmtpompn wordt d warmt in d woning opgwkt n aan ht afgiftsystm, vaak n vlor n/of wandvrwarming, afggvn. In ht aardgas scnario zijn, afhanklijk van ht isolatinivau, tot 11m² pv-clln nodig om ht boogd EPC nivau van 0,4 t ralisrn. Als d isolatipakkttn gcombinrd wordn mt warmtpompn, zijn mrdr tchnisch variant moglijk.: Bij n collctif warmtpompsystm wordt warmt uit n warmt-koud-opslag, n zognaamd aquifr, onttrokkn. In n nrgigbouw wordt wijk warmt D dri isolatinivaus lidn in combinati mt d vir warmtpompconcptn tot 12 nrgiconcptn waarm d nrgidolstlling voor Toolnburg Zuid ghaald kan wordn. Om uitindlijk n afgwogn kuz t kunnn makn zijn d concptn aan d hand van nkl crucial critria boordld. D t boordln aspctn warn: - D total mrkostn van d bouwkundig plus instantitchnisch pakkttn om d EPC van 0,4 t ralisrn; Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi 3

4 projct - Ht ralisati- n bhrprocs zoals d ruimtbhoft van d concptn n d afhanklijkhid van d invstringsbridhid van n nrgibdrijf als ralisator n xploitant; - Blving- n comfortvoordln, bijvoorbld door d moglijkhid om koling t lvrn of d kans op ovrvrhitting; - D tokomstbstndighid in d zin van afhanklijkhid van fossil brandstoffn n d moglijkhid om innovatis to t passn. D intgral boordling van d ondrzocht concptn aan d hand van dz afwgingscritria hft voor Toolnburg Zuid tot d conclusi glid dat n aardgas concpt mt maximal isolati of n volldig individul warmtpomp concpt d tw mst voor d hand liggnd optis zijn. Mt collctiv warmtpompn kan wliswaar n hogr miliuwinst n daarm n lagr EPC gralisrd wordn. D planning n fasring van ht projt bidt chtr nit mr d tijd om n aanbstdingstrajct t doorlopn tnind voor ralisati n bhr n gschikt xploitant t contractrn. Ook is in ht huidig vrkavlingplan gn ruimt grsrvrd om vntul nrgigbouwn n warmtdistributinttn n plak t kunnn gvn. Ht advis aan Ymr is dan ook om voor één van bid concptn t kizn. En concpt op basis van n aardgasnt btknt ralisati van n bknd n vrtrouwd infrastructuur. En warmtpomp concpt bidt comfortvoordln, hft chtr consquntis voor d bwonr, zoals lktrisch kokn. D uitindlijk kuz zal strk afhanklijk zijn van d wging van d ondrzocht aspctn. Projctggvns Projctnummr: Soort projct: advisprojct, nrgiconcptn doorrknn n vrglijkn Opdrachtgvr: woningbouwcorporati Ymr Priod: 2010 Rol NIBE: - ontwikkling van gbouwgbondn nrgiconcptn op basis van n combinati van bouwtchnisch n installatitchnisch maatrgln. - brkning van d miliuffctn n kostnconsquntis van d concptn - lidn van intractiv workshops om gzamnlijk d kuz voor d mst voor d hand liggnd concptn t don. Participantn: - Woningbouwcorporati Ymr (trkkr duurzaamhid, projctmanagr). 4 Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi

5 projct Stratgisch nrgivisi In ht klimaatblid van d gmnt Haarlmmrmr is CO2-nutralitit als ambiti vastglgd. In Hoofddorp Zuid wil d gmnt dz dolstlling waarmakn. En stratgisch nrgivisi brngt d moglijkhdn in bld. In d komnd jarn zal d gmnt Haarlmmrmr op ht gbid van ruimtlijk ontwikkling n van d mst dynamisch gmnts wordn. Dri grot niuwbouwlocatis wordn aan d Zuidrand van d krn Hoofddorp ontwikkld: Toolnburg Zuid: waar d woningbouwcorporati Ymr circa niuw woningn gaat ralisrn, waarvan 60% gstapld; Sportpark Toolnburg: waar ruimt voor 300 woningn n n trrin van m² voor maatschapplijk voorziningn is; n D Zuidrand: n multifunctionl gbid voor woningn, scholn, n multifunctionl Huis van d Sport n d grootst thrm van Europa. In totaal wordn in d komnd jarn in Hoofddorp Zuid rond woningn n m² bvo utilitit gbouwd. D gmnt Haarlmmrmr hft voor dz grootschalig locatis d ambiti om ht hl gbid CO2- nutraal t ontwikkln. Dat houdt in dat pr saldo in ht gbid gn CO2 uitstoot plaats vindt. CO2 rducti n CO2 compnsati zijn d tw pijlrs van ht nrgiconcpt. Hirvoor wrdn dri stappn uitgvord: 1. Brkning van d CO2 uitstoot op basis Bouwbsluit als rfrntisituati. Daarm is d vrtrksituati in bld gbracht; 2. Brkning van d moglijk CO2-rducti bij topassing van nrgiconcptn op basis van warmtpompn, warmt-kracht-kopplingn (WKK) n gothrmi; 3. Compnsati van d rstrnd CO2-uitstoot door aanvullnd maatrgln. Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi 5

6 projct STAP 1: Rfrntisituati Aan d hand van rfrntigbouwn n nrgtisch kngtalln voor woningn n utilitit is indicatif d CO2-uitstoot pr dllocati brknd: - Toolnburg Zuid: CO2-uitstoot: ton/jaar - Op Sportpark Toolnburg: CO2-uitstoot:1.525 ton/jaar - D Zuidrand: CO2-uitstoot: ton/jaar. D total Co2-uitstoot bdraagt in d rfrntisituati ton/jaar. Door middl van nrgibsparnd n nrgivrduurzamnd maatrgln zal dz missi naar nul grducrd motn wordn. STAP 2: Rductipotntil Bij d brkning van d moglijk rducti van d CO2- uitstoot is uitggaan van d spcifik randvoorwaardn n uitgangspuntn pr dlgbid. D fas waarin n locationtwikkling zich bvindt is van grot invlod op d bandbrdt aan moglijk duurzam nrgiconcptn. D rds vastglgd aanschrping van d EPC in Toolnburg Zuid is aan zich n positiv ontwikkling, btknt chtr wl dat r sprak is van n rstrnd CO2- uitstoot di ldrs gcompnsrd dint t wordn, wil mn CO2-nutralitit ralisrn. D ontwikklaar van d thrm hft gkozn voor n aardgasgstookt WKK, ook dz uitstoot zal gcompnsrd motn wordn. D andr dlgbidn bidn nog d moglijkhid om mt n combinati van gbouwgbondn maatrgln n n duurzam nrgivoorzining optimaal invulling t gvn aan d rst tw stappn van d Trias Enrgtica: nrgivraag bprkn n d rstrnd vraag duurzaam invulln. Warmtpompn kunnn d warmtvraag grotndls vrduurzamn n bovndin koud lvrn, n comfortvoordl. WKK s daarntgn wkkn naast warmt ook lktricitit op n scorn daarm op nrgigbid btr. Afhanklijk van d dipt van d boringn, n daarm van d tmpratuur van ht opgpompt watr, kan ook mt n gothrmisch installati lktricitit opgwkt n daarm ht miliurndmnt vrhoogt wordn. STAP 3: Compnsatistratgi Om d rstrnd uitstoot t compnsrn zal gbruik kunnn wordn gmaakt van zonn-nrgi n/of windnrgi. Brkning van d vrmdn CO2-uitstoot bij gbruik van lktricitit uit wind of zon lvrn d conclusi op dat circa m² zonnpanln of tw grot windturbins nodig zijn om uitindlijk op n CO2-saldo van nul uit t komn. D gluidwal tn zuidn van ht plangbid lnt zich voor ht plaatsn van pv-panln, nt zoals d platt dakn van d utilititgbouwn. Hirovr zal d gmnt mt d gbouwignarn afsprakn kunnn makn. D fas waarin n locationtwikkling zich bvindt is van grot invlod op d bandbrdt aan moglijk duurzam nrgiconcptn. Ondrdln van n collctif warmtpompsystm 6 Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi

7 projct Ondrdln van n gothrmisch installati Vrglijking n aanbvlingn Vrvolgns zijn d consquntis van d moglijk duurzam nrgivoorziningn uitgwrkt n dz ondrling vrglkn op miliutchnisch, financiël, ruimtlijk n bhrsmatig aspctn. Zo prstrt d bio-oli WKK op miliugbid god, warmtpompn daarntgn bidn n hoog comfortnivau. Gbouwgbondn concptn kunnn aan d andr kant ht bouwtmpo op d vot volgn. D uitindlijk concptkuz zal afhangn van d wging van vrschillnd critria. En dfinitiv kuz voor n duurzam nrgivoorzining hangt chtr md af van aanvullnd ondrzokn n gsprkkn. Warmtpompn: ondrzok naar d concrt bodmgstldhid op d locati om t kunnn boordln of d bodm gschikt is voor warmt-koud-opslag. Gothrmi: ondrzok naar d tchnisch moglijkhdn n d financiël consquntis van n dip boring, waarm mt stoom ook lktricitit opgwkt kan wordn Bio-oli WKK: ondrhandlingn mt d ontwikklaar van d thrm om d gpland aardgas WKK t vrvangn door n bio-oli WKK. Zonn-nrgi: ondrhandlingn mt ontwikklaars van utilititsgbouwn ovr plaatsing van pv-clln op d platt dakn. Enrgibdrijvn: Uitvorn van n marktscan om d bridhid van nrgibdrijvn t polsn voor ht aanlggn n bhrn van n duurzam nrgivoorzining. D stratgisch nrgivisi was n rst stap om d moglijkhdn voor n CO2-nutral gbidsontwikkling t vrknnnd n d ambiti van d gmnt t totsn. D gmnt Haarlmmrmr zal d rsultatn van d stratgisch nrgivisi op bstuurlijk nivau mt xtrn partijn bsprkn n voorstlln om d bschrvn vrvolgstappn t nmn. Projctggvns Projctnummr: Soort projct: Advisprojct, Opdrachtgvr: gmnt Haarlmmrmr Priod: 2010 Rol NIBE: - Erknning naar moglijkhdn voor n CO2- nutral gbidsontwikkling - Uitwrking van kansrijk nrgiconcptn - Lidn van n workshop om intgral duurzaamhid in ht plangbid t optimalisrn Participantn: - Divrs mdwrkrs van d gmnt (duurzaamhid, planologi, cologi, vrkr, gron, watr, stdnbouw, landschapsarchitctuur) - Woningbouwcorporati Ymr als n van d ontwikklaars - Extrn stdnbouwkundig - Extrn dskundig duurzam ruimtlijk ontwikkling Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi 7

8 projct MAAK KENNIS MET d wrkgbidn VAN NIBE Ht NIBE hft in d afglopn 20 jaar n brd scop van wrkgbidn n projctn opgbouwd. O I ONTWERP A ADVIES INSTRUMENT nrgi matrialn watr innovati cologi gzondhid R RESEARCH P PUBLICATIES D DUMO Vraag naar d andr foldrs uit d rks projctn. Bussummrgrindwg 1b, 1406 NZ Bussum Postbus 229, 1400 AE Bussum Tlfoon: Fax: info@nib.org Intrnt: 8 Ndrlands Instituut voor Bouwbiologi n Ecologi