WARMTENETTEN EN NUL-OP-DE-METER RENOVATIES

Transcriptie

1 WARMTENETTEN EN NUL-OP-DE-METER RENOVATIES

2 WARMTENETTEN EN NUL-OP-DE-METER RENOVATIES Opdrachtgvr Stroomvrsnlling/Platform 31 Koningin Julianaplin 10 Postbus AA Dn Haag Contactprsoon: Patrick Kaashok T E patrick.kaashok@platform31.nl Opdrachtnmr Evrt Vrins Enrgiadvis St. Josphstraat GJ Tilburg Contactprsoon: Evrt Vrins T E vrins@vrtvrinsnrgiadvis.nl Projctnummr: Tilburg, 18 mi 2014

3 INHOUDSOPGAVE 1 Samnvatting, conclusis n aanbvlingn Aanliding Dol van d studi Conclusis Aanbvlingn 7 2 Aanliding n uitgangspuntn voor d studi Aanliding Dol van d studi Enrgibhoft Financil NOM woningn in warmtgbidn 11 3 Bschrijving van NOM concptn Rfrntiwoning op warmtlvring variant NOM All lctric variant NOM warmtproducti op d woning variant NOM warmtproducti in d infrastructuur Extra voordln warmtbdrijf bij NOM warmtlvring Wat is n NOM woning aangslotn op warmt (tchnisch, financil, juridisch) 18 4 Contractul aspctn bij grootschalig warmtlvring Concssi voor warmtlvring Kwalitativ vrplichtingn of kttingbding Aansluit- n lvringsvoorwaardn Bouwbsluit 22 5 Ho zit d businss cas NOM warmt r financil uit? Koopwoning Huurwoning bwonr Huurwoning woning corporati 28 6 Wat zijn d vrwachtingn voor d mdwrking van ht warmtbdrijf? Houding warmtbdrijvn voor vrniuwing 31 7 Wat zijn d consquntis van ht invorn van d Warmtwt? Consquntis voor d businss cas van warmtbdrijf Consquntis voor d businss cas van corporatis n andr toglatn instllingn 33 8 Rsultatn pr stakholdr Bouwr Gmnt als aandlhoudr Gmnt als wtgvr / facilitator Corporati Particulir Huurdr Ntbhrdr xploitant 49 Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 3

4 9 Bijlag warmtnttn pr gmnt 51 Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 4

5 1 Samnvatting, conclusis n aanbvlingn 1.1 Aanliding Stroomvrsnlling/Platform31 stimulrt rnovati volgns ht nul-op-d-mtr (NOM) concpt. Mstal staan d woningn di wordn grnovrd in gbidn mt n gas- n lktricititsaansluiting. Woningn kunnn ook zijn aangslotn op n grootschalig warmtnt. In 2004 warn in Ndrland ongvr woningn aangslotn op grootschalig warmtlvring a. Jaarlijks komn r ongvr woningn bij, zodat in 2014 ongvr tot woningn zijn aangslotn op grootschalig warmtlvring. Wat btknt dat dan voor d ralisati van ht NOM concpt? Is d businss cas NOM t ralisrn in n omgving mt grootschalig warmtlvring? 1.2 Dol van d studi Dol is ht uitvorn van n dsk study naar d vraag of d businss cas NOM is t combinrn mt grootschalig warmtlvring, mt dzlfd bloft aan d bwonrs. 1.3 Conclusis Er zijn dri moglijkhdn voor nul op d mtr rnovatis (NOM) in warmtgbidn: - Afkoppln van ht warmtnt n kizn voor all lctric oplossingn - Aangslotn latn op ht warmtnt mt maatrgln voor NOM op d woning - Aangslotn latn op ht warmtnt mt maatrgln voor NOM in d warmt infrastructuur. Voor NOM all lctric is d mdwrking van ht warmtbdrijf nodig voor ht afkoppln van d woning van ht warmtnt. Dat is nit zondr mr moglijk, daar is d bridwillighid van ht warmtbdrijf voor nodig. Ht kan hlpn als d gmnt n ht warmtbdrijf n gzamnlijk visi op nrgitransiti opstlln waarin gzamnlijk blangn naar d tokomst wordn gborgd. NOM all lctric is n god kuz in gbidn mt ngzinswoningn in lag woningdichthid. D nrgivraagdichthid in di gbidn wordt t laag om warmt financil aantrkklijk t houdn. NOM warmt woning n NOM warmt infra is n oplossing voor d gstapld bouw (vir vrdipingn n hogr) n d dicht bbouwd oud stdlijk gbidn mt monumntn, bschrmd stadsgzicht, gmngd bbouwing n complxn mt winig glijkvormighid. Daar is NOM all lctric vaak lastig vanwg t klin dakopprvlak voor a IPO Routkaart Warmt, CE, maart Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 5

6 voldond zonnstroom, ht vrkrijgn van tostmming voor zonnstroom in bschrmd stadsgzicht of ht nauwlijks srimatig karaktr van d gvlrnovati. Ook voor NOM warmt woning n NOM warmt infra is d mdwrking van ht warmtbdrijf noodzaklijk. Bij aflopnd contractn (dnk aan rn 70 n rn 80 wijkn) is dat makklijkr dan bij doorlopnd contractn. Spcifik voor complxn van toglatn instllingn als corporatis n zorginstllingn zijn d businss to businss contractn n issu na ht invorn van d Warmtwt. In vl gvalln is d marg tussn d inkoop van nrgi van ht warmtbdrijf n d vrkoop van nrgi aan indgbruikrs nit voldond om d nrgivrlizn binnn ht complx t dkkn. Dan is d moglijkhid van d NOM rnovati n opti om d vrlizn t dkkn of om ovr t schakln naar all lctric. Tchnisch n financil Nul-op-d-mtr (NOM) bij grootschalig warmtlvring is tchnisch n financil moglijk. D woonlastn bij n NOM all lctric woning zijn lagr dan di bij n NOM warmt woning. Bid zijn godkopr dan d rfrntisituati. Dus altijd t ovrwgn. D tchnisch maatrgln variërn nit vl van di bij NOM all lctric. Bij NOM warmt wordt mr warmt opgwkt door zonnboilrs op d woning, n mindr uit omgvingswarmt n lktricitit door d warmtpomp. Di warmt mot op ht warmtnt wordn uitgwissld. Dat kan als daarvoor d tmpraturn in ht warmtnt voldond laag zijn. Dat is nit altijd ht gval. Oudr warmtgbidn zijn vaak 90 C aanvor n 70 C rtour. Dan mot ht warmtnt wordn aangpast voor NOM warmt. Bij complxn is dat god moglijk. Altrnatif is warmtopwkking in d infrastructuur. Dat kan mt hog tmpratuur zonncollctorn al bij n tmpratuur van 70 C aanvor n 40 C rtour. D bwonr invstrt in zonnwarmt buitn d woning. Di wordt via ht warmtnt glvrd aan d woning. Bij n warmtnt mt zr lag tmpraturn (ZLTV warmtlvring) wrkt d aansluiting fitlijk als n bronsystm. Er is dan gn vrschil in d tchnik mt NOM all lctric in d woningn. Tchnisch blmmringn voor NOM op warmtnttn zijn: - d hoogt van d tmpratuur van ht warmtnt (bij voorkur zo laag moglijk); - d inpassing van zonnwarmt is nit glijktijdig mt d lvring; - uitwissling van warmt mt ht warmtnt n aanpassing bmtring - rlativ onbkndhid mt boostrwarmtpomp voor warm tapwatr Voor d rst tw aandachtspuntn kunnn oplossingn gzocht wordn in d vorm van divrsitit van bronnn of nrgiopslag. Dat mot samn mt ht warmtbdrijf. D laatst tw zijn tchnisch innovatis di vrdr kunnn wordn uitgwrkt, n waarvan d bouwrs aangvn dat dit inmiddls bprofd tchnik is. Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 6

7 Contractul Contractul aspctn kunnn n blmmring zijn voor d ralisati van NOM warmt rnovatis. Woningn in warmtgbidn motn contractul gzin aangslotn blijvn op warmtlvring. Dat btknt dat voor di gvalln dat r gn mdwrking is van ht warmtbdrijf voor afkoppling van ht warmtnt NOM all lctric nit moglijk is. NOM warmt kan dan wl als ht warmtbdrijf tostmming vrlnt voor truglvring van warmt. In sommig gbidn mt grootschalig warmtlvring mag contractul gn warmt wordn opgwkt op d woning. Rdn is d bschrming van d hog invstringn in rstwarmtlvring. Dat laatst is n blmmring di NOM warmt in d wg staat. Ht is nit bknd of kttingbdingn di commrciël blangn bij warmtnttn voor mr dan 30 ar bschrmn juridisch houdbaar zijn. Er is n aansluitplicht voor woningn op warmtlvring. Dz aansluitplicht is n blmmring voor NOM all lctric in gbidn mt grootschalig warmtlvring. Moglijk kan di aansluitplicht vrvalln als opniuw n Omgvingsvrgunning wordt aangvraagd voor d NOM rnovati. Dan dint d glijkwaardighid mt warmtlvring t wordn aangtoond. Dit is in princip moglijk vanaf 1 nuari Hirovr is nog gn jurisprudnti. Warmtlvring is in bwging. Vl gmntn ondrhandln mt warmtbdrijvn ovr vrduurzaming van d lvring. Ennatuurlijk hft rcnt aangkondigd ht nt opn t stlln voor xtrn xploitantn n nrgicoöpratis. D stap naar truglvring van individul woningn is dan klin. Ht is god om dat gsprk aan t gaan mt d warmtbdrijvn. D vrwachting is dat ovrlg mt warmtbdrijvn kan lidn tot tostmming voor n bprkt aantal woningn mt NOM warmt rnovatis. Bij god rvaringn is opschaling dnkbaar. Show stopprs zijn: - Contractul vrplichting tot aansluiting - Vrbod voor producti van warmt op d woning Warmtwt D Warmtwt gft gn blmmringn voor NOM warmt rnovatis. NOM warmt rnovati bidt kansn om vntul ngativ xploitati als gvolg van d invoring van d Warmtwt t vrbtrn. 1.4 Aanbvlingn 1. Ondrhandl mt gmntn n warmtbdrijvn ovr afkoppling van woningn van ht warmtnt om NOM all lctric moglijk t makn op woningnivau of complxnivau. Voor complxn kan d aansluiting complxgwijs in stand blijvn; 2. Ga afhanklijk van d situati n d kuzs di gmaakt wordn in gsprk mt d warmtbdrijvn ovr: Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 7

8 a. ht opnstlln van warmtnttn voor truglvring van warmt van NOM warmt woningn of complxn; b. tostmming om warmt op t wkkn op d woning (in gbidn waarin dit nit wordt togstaan); c. mdwrking voor d opwkking van nrgi in d warmt infrastructuur. D ignarn van d woningn invstrn in di warmtopwkking. 3. Ht is onduidlijk of bij d aanvraag voor d omgvingsvrgunning bij NOM rnovatis d tots van d glijkwaardighid mt d aansluiting op ht warmtnt opniuw dint plaats t vindn. D glijkwaardighid wordt dan gtotst aan ht Warmtplan. Aanbvoln wordt dit vrdr t ondrzokn; 4. Aanbvoln wordt t ondrzokn of n kttingbding voor d bschrming van commrciël blangn voor n priod van mr dan 30 ar houdbaar is; 5. Ondrzokn van d visi van d bouwrs op d inpassing van tchnikn van NOM warmtwoningn. Zijn garantis bijvoorbld voor d boostrwarmtpomp af t gvn? Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 8

9 2 Aanliding n uitgangspuntn voor d studi 2.1 Aanliding Stroomvrsnlling/Platform31 stimulrt rnovati volgns ht nul-op-d-mtr (NOM) concpt. Mstal staan d woningn di wordn grnovrd in gbidn mt n gas- n lktricititsaansluiting. Woningn kunnn ook zijn aangslotn op n grootschalig warmtnt. In 2004 warn in Ndrland ongvr woningn aangslotn op grootschalig warmtlvring b. Jaarlijks komn r ongvr woningn bij, zodat in 2014 ongvr tot woningn zijn aangslotn op grootschalig warmtlvring. Wat btknt dat dan voor d ralisati van ht NOM concpt? Is d businss cas NOM t ralisrn in n omgving mt grootschalig warmtlvring? 2.2 Dol van d studi Dol is ht uitvorn van n dsk study naar d vraag of d businss cas NOM is t combinrn mt grootschalig warmtlvring, mt dzlfd bloft aan d bwonrs. D dfiniti van d nul op d mtr woning is n woning waarbij arlijks vnvl nrgi op d woning wordt opgwkt als vrbruikt. D NOM all lctric woning is n woning mt uitsluitnd n lktricititsaansluiting n waarbij ovr ht ar gnomn vnvl nrgi wordt opgwkt als r wordt gbruikt voor d gbouwgbondn n d huishoudlijk nrgibhoft. D nrgibhoft wordt bpaald voor n standaard gbruikr mt n standaard woongdrag. Ht huishoudlijk nrgigbruik wordt als nrgibundl vastgstld op kwh pr ar. Ht gbouwgbondn nrgigbruik is brknd voor n huishoudn mt 2 prsonn. D NOM warmt woning is n woning mt n aansluiting op ht lktricititsnt n op n warmnt, waarbij ovr ht ar gnomn vnvl nrgi (warmt n lktricitit) wordt opgwkt als r wordt gbruikt voor d gbouwgbondn n d huishoudlijk nrgibhoft. D nrgibhoft wordt bpaald voor n standaard gbruikr mt n standaard woongdrag. Ht huishoudlijk nrgigbruik wordt als nrgibundl vastgstld op kwh pr ar. Ht gbouwgbondn nrgigbruik is brknd voor n huishoudn mt 2 prsonn. Bij n NOM warmt woning kan d warmt zowl op d woning als in d warmt infrastructuur wordn opgwkt. Bij opwkking in d infrastructuur wordt door d ignaar van d woning gïnvstrd in d duurzam productimiddln. b IPO Routkaart Warmt, CE, maart Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 9

10 D vrschillnd concptn di zijn uitgwrkt in dz dsk study zijn nauwkurig bschrvn in hoofdstuk Enrgibhoft D nrgibhoft van d woningn is vastgstld door brkning mt bhulp van d rknmthod van NEN 7120: Enrgiprstati van gbouwn. D rfrntiwoning gbruikt ongvr 45 GJ pr ar aan nrgi voor gbouwgbondn nrgigbruik. D grnovrd NOM woning hft n nrgigbruik van 15 GJ pr ar. Er wordt n nrgibundl voor ht gbouwgbondn nrgigbruik bschikbaar gstld door opwkking van d bnodigd hovlhid warmt n lktricitit op d woning. D warmt n lktricitit wordn ofwl dirct glvrd ofwl trugglvrd aan ht nt n op n andr momnt van ht nt btrokkn. Voor ht huishoudlijk nrgigbruik wordt n nrgibundl van kwh pr ar bschikbaar gstld. Daarvoor wordt zonnstroom op ht dak van d woning gralisrd. D zonnstroom wordt dirct gbruikt of trugglvrd aan ht nt n wr van ht nt btrokkn als d nrgibhoft grotr is dan d opwkking. Bij opwkking van warmt in d infrastructuur is voor dz studi ht uitgangspunt dat hog tmpratuur zonncollctorn op n cntral plaats op n complx of in d infrastructuur wordn togpast. Daarbij is rkning ghoudn mt xtra opwkking vanwg d nrgivrlizn van ht distributint. 2.4 Financil In d dsk study zijn nkl financiël brkningn gmaakt voor d vrglijking van woonlastn n d rntabilitit van d invstringn voor d corporati. Bij di brkningn zijn d volgnd uitgangspuntn ghantrd: Voor d brkning van d arlijks woonlastn: Enrgiprijs Prijs warmt 24,03 pr GJ Prijs lktricitit 0,22 pr kwh Vastrcht warmt 254 pr ar Mtdinstn 24,54 pr ar Vastrcht warmtwisslaar 0,00 pr ar Financiring invstringn Rnt hypothk 3% Blastingaftrk 38% Afschrijving invstringn bouwkundig maatrgln 40 ar Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 10

11 warmtopwkking zonnboilr zonnpanln Huurvrhoging huurpuntn oud huurpuntn niuw huurprijs huur 15 ar 20 ar 25 ar 14 puntn Labl D 32 puntn (volgns niuw huurwtgving) 5,00 pr punt 1,20 pr m2 BVO (volgns niuw huurwtgving) Voor d xploitatibrkning van d corporati is rvan uitggaan dat d huurvrhoging nit grotr is dan d vrmdn nrgikostn. Er vindt gn harmonisati plaats. Niuw huurdrs wordt htzlfd bdrag voor d nrgibundl in rkning gbracht. Blangrijk uitgangspunt van nul-op-d-mtr woningn is dat d woonlastn voor nrgi bij d NOM warmt rnovati nit hogr zijn dan in d oorspronklijk nit grnovrd woning zondr nrgimaatrgln. 2.5 NOM woningn in warmtgbidn Van d corporatis n gmntn di dlnmn in d Stroomvrsnlling n d Hoogspringrs is aanggvn of r n warmtnt is in di gmnt n of r woningn in ht warmtgbid voorkomn c. Van d dlnmrs in d Stroomvrsnlling is bknd in hovrr d woningn daadwrklijk in warmtgbidn voorkomn. Binnn d Hoogspringrs is dat nog nit bknd. c Bron: Warmtatlas Ndrland, AgntschapNL, 2014 Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 11

12 Woningn in n buitn warmtgbidn voor Stroomvrsnlling n Hoogspringrs Rod rand: gmnt mt warmtnt Witt rand: gmnt zondr warmtnt Rod krn: gpland woningn in warmtgbid Blauw krn: gpland woningn nit in warmtgbid Witt krn: woningn nog nit gpland Er zijn dus vir gmntn waarbinnn NOM woningn zijn gpland binnn warmtgbidn. Arnhm is daarbij nog n vraagtkn. D woningn liggn in Przikhaaf, onbknd is waar ht nt in Przikhaaf prcis loopt. Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 12

13 3 Bschrijving van NOM concptn Op wlk wijz kunnn woningn mt aansluiting op grootschalig warmtnttn tot n NOM woning wordn grnovrd? In dz studi wordn daarvoor dri basis moglijkhdn gïdntificrd: - Afsluiting van ht grootschalig warmtnt n ralisrn van All lctric variant - Bhoudn van d aansluiting op warmt n ralisrn van NOM woning mt duurzam nrgiopwkking op d woning - Bhoudn van d aansluiting op warmt n ralisrn van NOM woning mt duurzam nrgiopwkking buitn d woning in d infrastructuur NOM woningn zijn na rnovati god gïsolrd n hbbn n laag nrgigbruik voor vrwarming, warm tapwatr n vntul koling. Er is n vooraf vastgstld huishoudlijk lktricititsgbruik. Bij NOM woningn wordt all gbruik van fossil nrgi vrvangn door n lagr gbruik van duurzam nrgi. Er wordt n nrgibundl vastgstld waarm is bpaald hovl nrgi r in d woning kan wordn gbruikt. D bundl is afhanklijk van d invstringn in d duurzam nrgi. Bwonrs in n woning mt n hoog warmtgbruik kunnn xtra invstrn in warmtof lktricititsproducti. Daardoor wordt d nrgibundl grotr. Er is gn variabl nrgilast binnn d nrgibundl. Bij n nrgigbruik dat binnn d nrgibundl blijft wordt alln n vastrcht btaald. Als in n woning xtra nrgi wordt gbruikt mot voor di nrgi pr nhid van nrgi (GJ of kwh) wordn bijbtaald aan d nrgilvrancir. 3.1 Rfrntiwoning op warmtlvring D woning hft als knmrk dat hij slcht is gïsolrd. Er is n aansluiting op hoog tmpratuur warmtlvring. D installatis in d woning zijn ook afgstmd op hog tmpratuur warmtafgift. D opwkking van d nrgi in ht grootschalig warmtnt is gbasrd op fficiënt fossil opwkking. Tchnik Hogtmpratuurvrwarming Aansluiting stadsvrwarming mt warm tapwatr apparaat Producti warmt door xtrn fficiënt fossil installati Bprkt isolati Prijscomponntn: Aansluitbijdrag voor aansluiting op ht nt (is al btaald bij d bouw van d woning) Vastrcht warmt Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 13

14 Evntul vastrcht voor warm tapwatr apparaat Prijs voor glvrd GJ warmt Er is gn nrgibundl 3.2 variant NOM All lctric D woning is rg god nagïsolrd. Er is lagtmpratuurvrwarming aanglgd. D aansluiting mt stadsvrwarming wordt losgknipt. Er is alln n lktricititsaansluiting. Op d woning wordt zonn-nrgi opgwkt. En warmtpomp mt als bron buitnlucht vrwarmt watr tot bruikbar tmpraturn voor vrwarming n warm tapwatr. Altrnatif is ht gbruik van n warmtpomp mt gslotn bodmbronnn. Di zijn duurdr in aanschaf. Zonnpanln lvrn lktricitit voor ht gbouwgbondn n huishoudlijk lktricititsgbruik. Tchnik Lagtmpratuurvrwarming All lctric nrgivoorzining Zr god gïsolrd woning n fficiënt vntilatisystm Zonnpanln op ht dak van d woning Lucht watr warmtpomp voor producti warmt, warm tapwatr (n koling) Prijscomponntn: Invstring in isolati, vntilati, zonnpanln, warmtpomp mt bron Vastrcht lktricitit Er is n nrgibundl voor ht lktricititsgbruik Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 14

15 Jaarlijks ondrhoud Kostn voor financiring invstring Rsrvring voor vrvangingsinvstring 3.3 variant NOM warmtproducti op d woning D woning is rg god nagïsolrd. Er is lagtmpratuurvrwarming aanglgd. D aansluiting mt stadsvrwarming blijft maar wordt aangpast. Er wordt lag tmpratuur stadsvrwarming togpast. Tchnisch gzin kan dit alln als r mrdr woningn glijktijdig dlnmn. Op d woning wordt zonn-nrgi nrgi opgwkt. Er is n zonncollctor voor warmt aanglgd. D warmt wordt gbruikt voor ruimtvrwarming n warm tapwatr. En warmtpomp vrwarmt ht watr tot bruikbar tmpraturn. Via stadsvrwarming wordt aanvullnd anvullnd nrgi glvrd. Enrgi van d zonnboilr di ovr blijft in d zomr wordt trugglvrd aan ht stadsvrwarmingsnt. Zonnpanln lvrn lktricitit voor ht gbouwgbondn n huishoudlijk lktricititsgbruik. Tchnik Lagtmpratuurvrwarmingrvrwarming Aansluiting op lag tmpratuur stadsvrwarming Zr god gïsolrd woning n fficiënt vntilatisystm Zonnpanln n zonncollctor op dak van d woning Warmtpomp voor producti warmt, warm tapwatr (n koling) Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 15

16 Prijscomponntn: Invstring in isolati, vntilati, zonnpanln, zonncollctor, warmtpomp mt bron Aansluitbijdrag gwijzigd aansluiting warmtlvring Vastrcht lktricitit Er is n nrgibundl voor ht lktricititsgbruik Vastrcht warmtlvring Er is n nrgibundl voor ht warmtgbruik Jaarlijks ondrhoud Kostn voor financiring invstring Rsrvring voor vrvangingsinvstring 3.4 variant NOM warmtproducti in d infrastructuur D woning is rg god nagïsolrd. Er is lagtmpratuurvrwarming aanglgd. D aansluiting mt stadsvrwarming blijft maar wordt aangpast. Er wordt lag tmpratuur stadsvrwarming togpast. Tchnisch gzin kan dit alln als r mrdr woningn glijktijdig dlnmn of r al lag tmpratuur warmtlvring aanwzig is. Cntraal wordt duurzam warmt opgwkt, bijvoorbld door n zonnwarmtvld. D ignaar van d woning invstrt in duurzaam op gwkt nrgi buitn d woning in d infrastructuur. D warmt wordt glvrd als lag tmpratuur warmt n gbruikt voor ruimtvrwarming n warm tapwatr. En warmtpomp vrwarmt ht watr in d woning tot bruikbar tmpraturn. Voor d opwkking van lktricitit voor transportpompn Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 16

17 wordn naast d zonncollctorn ook zonnpanln gïnstallrd. Zonnpanln op d woning lvrn lktricitit voor ht gbouwgbondn n huishoudlijk lktricititsgbruik. Tchnik Lagtmpratuurvrwarming Aansluiting op lag tmpratuur stadsvrwarming Zr god gïsolrd woning n fficiënt vntilatisystm Zonncollctorn cntraal op gstld in d infrastructuur Zonnpanln op dak van d woning Warmtpomp in d woning voor producti warmt, warm tapwatr (n koling) Prijscomponntn: Invstring in isolati, vntilati, zonnpanln, zonncollctor, warmtpomp mt bron Aansluitbijdrag gwijzigd aansluiting warmtlvring Vastrcht lktricitit Er is n nrgibundl voor ht lktricititsgbruik Vastrcht warmtlvring Er is n nrgibundl voor ht warmtgbruik Jaarlijks ondrhoud Kostn voor financiring invstring Rsrvring voor vrvangingsinvstring Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 17

18 3.5 Extra voordln warmtbdrijf bij NOM warmtlvring Er zijn n aantal voordln vrbondn aan NOM concptn voor ht warmtbdrijf. D voordln zijn: - D woningn kunnn blijvn aangslotn op ht warmtnt - Invstringn in duurzam nrgi wordn door d woningignarn gdaan - Ht ntwrk wordt fficiëntr door lagr tmpraturn - Enrgibsparing gft n klinr pik in d nrgibhoft in d wintr - D warmtlvring wordt mindr afhanklijk van prijsschommling van fossil brandstoffn - Buffring van warmt in d woning lvrt mindr pikblasting van d nrgibhoft 3.6 Wat is n NOM woning aangslotn op warmt (tchnisch, financil, juridisch) Ho zit d businss cas warmtvariant NOM ruit mt producti van duurzam nrgi op d woning? In princip is d businss cas NOM warmt vrglijkbaar mt d businss cas NOM all lctric. Er wordn invstringn gdaan in n nrgizuinig woning. Di invstringn zijn glijk aan di van n NOM all lctric woning. D nrgibsparing is ook glijk. Dat btknt dat d woonlastn door d nrgibsparnd maatrgln bij glijk kostn in d oorspronklijk situati vnvl wordn vrlaagd. Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 18

19 D opwkking van nrgi op d woning is afwijknd. D bron voor d warmtpomp is bij aansluiting op ht warmtnt ofwl zonnwarmt ofwl stadsvrwarming. Als r voldond zonnwarmt is wordt daaraan voorrang ggvn, n wordt di warmt dirct gbruikt. In d zomr is r warmt van d zonncollctorn ovr. Di warmt wordt trugglvrd aan ht warmtnt. Dat kan alln als ht warmtnt nit t hog tmpraturn op d rtour hft. T dnkn valt aan rtourtmpraturn nit hogr dan 45 C. Bij voorkur zlfs lagr. Daarvoor mot ht warmtnt wordn aangpast. Dat kan bij d aansluiting van n complx als ghl. D aanpassing is nvoudig. Binnn ht complx is warmt-uitwissling tussn woningn moglijk. Buitn ht complx is d tmpratuur hogr. D afzt van warmt naar ht nt buitn ht complx is lastigr. Bij n wrsafhanklijk rgling is d aanvortmpratuur buitn ht complx minimaal 70 C. D rtour is t bïnvlodn door d snlhid van ht watr t rgln. Di is nit lagr dan 40 C á 50 C. In dat gval is r warmt aan ht nt buitn ht complx t lvrn. Ho zit d businss cas warmtvariant NOM r uit mt producti van duurzam warmt buitn d woning? In princip is d businss cas NOM warmt zoals ook bij NOM warmt op d woning vrglijkbaar mt d businss cas NOM all lctric. Bij nrgiproducti buitn d woning dint d producti (bijvoorbld mt zonnwarmt) n rlatif hog tmpratuur t hbbn. Voor d woning zlf is n aanvortmpratuur van 15 C in princip voldond. Bij topassing warmtlvring mt zonnwarmt is ht btr d aanvortmpratuur naar d woningn minimaal 35 C tot 45 C t vrhogn. Dan kan dirct warmt wordn gbruikt voor ruimtvrwarming. Voor warm tapwatr wordt dan n warmtpomp mt voorraadvat togpast. Wlk vrschilln bstaan r tussn n bnadring pr complx n bij n sri van één? Blangrijkst vrschil zit in d truglvring van nrgi aan ht warmtnt. Bij complxgwijz bnadring is ht moglijk om n aanpassing t don aan ht warmtnt. Dat kan door local vrlaging van d tmpraturn in ht warmtnt. Daardoor is ht nvoudigr om warmt di opgwkt wordt op d woning trug t lvrn aan ht warmtnt. Als ht warmtnt nit kan wordn aangpast is ht altrnatif d topassing van vacuümbuis collctorn mt n hog tmpratuur nrgiproducti. Dan kan bij tmpraturn van 70 C in d zomr gdurnd langr tijd warmt wordn trugglvrd aan ht warmtnt. Dit is gn optimal situati. Bij ht topassn van n sri van één wordt nrgiproducti buitn d woning lastigr. Er wordt gïnvstrd in collctiv zonnwarmt buitn d woning. Door hogr tmpraturn in ht warmtnt mot d zonnwarmt minimaal 10 C hogr zijn dan d rtourtmpratuur om via ht warmtnt t kunnn wordn glvrd. D tmpratuur van Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 19

20 d rtour is vaak nit lagr dan 40 C zodat d tmpratuur van glvrd duurzam warmt minimaal 50 C mot zijn. Bij complxgwijz bnadring kan d tmpratuur wordn vrlaagd, n is d lvring van collctiv zonnwarmt vl nvoudigr. Door ht opstlln van n buffr in d woning kan zonnwarmt wordn opgslagn. Daarnaast kan duurzam warmt uit ht warmtnt wordn opgslagn in wintrmaandn. Daardoor wordt d piklast van warmtnttn grducrd. Dat hft vl voordln voor d xploitant van ht warmtnt. Dat kan bij n sri van één nit. Wat zijn d ovrnkomstn n vrschilln mt n all lctric variant NOM? Blangrijkst vrschil tussn n NOM all lctric variant n n NOM warmtvariant is d uitwissling van nrgi ovr ht nt. Er wordt gn lktricitit maar warmt uitgwissld. D vrlizn bij uitwissling van warmt ovr ht ntwrk zijn grotr dan bij lktricitit (10% tot 25% bij warmtnttn vrsus 3% bij lktricititsnttn). Daarnaast is r transportnrgi nodig om d trugglvrd nrgi t transportrn naar andr plaatsn waar op dat momnt wl nrgibhoft is. Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 20

21 4 Contractul aspctn bij grootschalig warmtlvring Aan grootschalig warmtlvring ligt altijd n contract tussn gmnt n nrgilvrancir tn grondslag. Dat contract is gschrvn in d vorm van n concssiovrnkomst. In oudr contractn zijn r gn prstati-isn opgnomn. Daar gaat ht vlal om bschrming van d blangn door ht vrplichtn van aansluiting n afsprakn ovr lidingn in gmntgrond. Mr rcnt is dat wl ht gval n wordn ook prstati-isn opgnomn zoals CO 2 -rducti n wordn isn gstld aan aansluitbijdrag, vastrcht n warmtprijs. In vl oudr concssiovrnkomstn is d looptijd nit glimitrd. In mr rcnt concssiovrnkomstn wordt vaak 30 ar als contractpriod opgnomn. Looptijd is vaak afhanklijk van gbruikt grootschalig opwkkingstchnik. Van blang bij NOM woningn is d vrplichting tot aansluiting op ht grootschalig warmtnt ofwl d (on)moglijkhid om duurzam nrgi op t wkkn op d woning n vntul trug t lvrn of op t duurzam wkkn in d omgving van d woning. - Kun j d woning afsluitn van warmt, n zo, ondr wlk voorwaardn? - Mag contractul gzin (duurzam) warmt op d woning wordn opgwkt? - Kan warmt wordn trugglvrd aan ht nt? - Ovrig zakn di voortkomn uit d contractn. - Wi vrlnt d concssi voor warmtlvring, n wat houdt di concssi prcis in? - Kunnn afnmrs in n bpaald gbid wordn vrplicht tot aansluiting, wat zgt ht Bouwbsluit hirovr? Warmtplan? 4.1 Concssi voor warmtlvring In concssiovrnkomstn komn soms passags voor di d topassing van opwkinstallatis in woningn di zijn aangslotn op warmt vrbidn. Di motn dan wordn doorglgd via n kttingbding. En voorbld van zo n passag is ggvn in d concssiovrnkomst van Essnt d : Enrgibdrijf draagt zorg voor d trbschikkingstlling, ht transport n d lvring van warmt n koud aan d Klant. Klant vrplicht zich d bnodigd warmt n koud van Essnt t btrkkn. Klant zal aldus zlf géén ign kol- of vrwarmingsopwkinstallati (latn) plaatsn. Uitzondringn hirop zijn alln moglijk na ovrlg mt n godkuring door Essnt. Als dz passag nit is doorglgd in d koopovrnkomst is r gn wttlijk grond mr om dit af t dwingn. d Concssiovrnkomst warmtlvring Mosa Forum, Maastricht Essnt, 2007 Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 21

22 4.2 Kwalitativ vrplichtingn of kttingbding In gbidn mt grootschalig stadsvrwarming is ht gbruiklijk n kwalitativ vrplichting of kttingbding op t nmn in d koopovrnkomst. Daarin wordt aanggvn dat d ontwikklaar d woning mot aansluitn n aangslotn mot houdn op stadsvrwarming. Bij vrkoop van d woning wordt dz voorwaard middls n kttingbding aan d opvolgnd ignaar opglgd mt n bot bij vrzuim. D bot bij vrzuim van ht oplggn van dz voorwaard via n kttingbding bdraagt bijvoorbld in Tilburg pr woning. Woningn motn dus aangslotn blijvn op ht warmtnt. Ht is wl d vraag of n in tijdsduur nit glimitrd aansluiting op n warmtnt juridisch houdbaar is. D bschrming van ht warmtbdrijf voor mr dan 30 ar is nit rdlijk. D invstringn motn in di priod trugvrdind zijn. 4.3 Aansluit- n lvringsvoorwaardn In d huidig aansluit n lvringsvoorwaardn van NUON, Enco, Ennatuurlijk n Warmtbdrijf Purmrnd komn di passags nit (mr) voor. Dat btknt dat r gn blmmring hoft t zijn voor d opwkking van duurzam nrgi op d ign woning. 4.4 Bouwbsluit Divrs gmntn haddn in d Bouwvrordning n aansluitplicht opgnomn voor warmtlvring in gbidn mt grootschalig stadsvrwarming. Op 1 april 2012 zijn d voorschriftn omtrnt ht gbruik van gbouwn in d gmntlijk bouwvrordning komn t vrvalln als ondrdl van d inwrkingtrding van ht Bouwbsluit Dz aansluitplicht is gnrik ovrgnomn in ht Bouwbsluit 2012 als volgt: Artikl 6.10 En t bouwn bouwwrk mt n of mr vrblijfsgbidn is aangslotn op ht in ht warmtplan bdold distributint voor warmt indin: a) ht in ht warmtplan gpland aantal aansluitingn op dat distributint op ht momnt van ht indinn van d aanvraag om vrgunning voor ht bouwn nog nit is brikt, n b) d aansluitafstand: i. nit grotr is dan 40 m, of ii. grotr is dan 40 m n d aansluitkostn nit hogr zijn dan bij n aansluitafstand van 40 m. Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 22

23 Gmntn motn dus n Warmtplan opstlln om t kunnn boordln of n woning aangslotn mot wordn op n warmtnt. Vl gmntn wrkn op dit momnt aan ht opstlln van n Warmtplan. Ht Bouwbsluit 2012 knt ook ht glijkwaardighidsbginsl. Dit houdt in dat in plaats van aansluiting op n warmtnt ook n glijkwaardig oplossing mag wordn togpast n daarm d aansluitplicht nit gldt. In ht Warmtplan wordn d prstatis van d warmtlvring pr gbid wrggvn. Voor n woning of projct dat nit wordt aangslotn op ht warmtnt dint d glijkwaardighid tn opzicht van d prstatis zoals bschrvn in ht Warmtplan t wordn aangtoond. Niuw woningn Voor niuw woningn is NOM dus moglijk zondr aansluiting op ht warmtnt. D glijkwaardighid mt d prstatis van ht warmtnt motn wordn aangtoond. Dat is voor NOM woningn gn problm. Bstaand woningn Ht artikl 6.10 uit ht Bouwbsluit gldt in princip alln voor niuw woningn, nit voor bstaand woningn. D woningn hbbn n aansluiting op ht warmtnt. Vraag is of d vrplichting tot aansluiting in stand blijft bij d aanvraag van n Omgvingsvrgunning bij d start van n grootschalig rnovati. Gldt dan dat bij n glijkwaardig oplossing d aansluiting op grootschalig warmtlvring kan vrvalln? Dit is n contractul aspct waar op dit momnt gn jurisprudnti ovr is. Zaklijk aansluitingn In nkl gbidn mt grootschalig warmtlvring zijn oorspronklijk blokvrwarmingssystmn gïntgrrd. Dz blokvrwarmingssystmn zijn mstal in igndom bij corporatis. In n tchnisch ruimt is d aansluiting voor warmtlvring van d grootschalig warmtlvring naar ht blokvrwarmingssystm aangbracht. Corporati koopt d warmt in bij ht warmtbdrijf n vrkoopt d warmt aan d huurdrs. Er is n B2B contract mt bprkt looptijd voor dz aansluitingn. Vl van di contractn hbbn n looptijd van 25 ar n lopn af op ht momnt dat n ingrp in d woningn rlvant is. In Tilburg n Brda lopn divrs B2B contractn af in 2013 n Dat is n uitglzn momnt om NOM- rnovatis t ovrwgn al dan nit mt n vrniuwd aansluiting op warmtlvring. Evrt Vrins Enrgiadvis - Nul op d mtr bij grootschalig warmtlvring.docx 23