Ontwikkelingen in de. Dr. W.H.E. Buntinx. 10 jarig Jubileum NIP-NVO 24 september 2009 Huis ter Heide

Transcriptie

1 Ontwikkelingen in de Professionele Zorg Dr. W.H.E. Buntinx 10 jarig Jubileum NIP-NVO 24 september 2009 Huis ter Heide

2 1. Achtergrond Wetenschappelijke ontwikkelingen Maatschappelijke ontwikkelingen (Ontwikkelingen in de organisatie van de zorg)

3 Mensen met verstandelijke beperkingen Wetenschappelijke ontwikkelingen van Defectmodellen van verstandelijke beperkingen Probleem in de persoon - syndroom - genetische afwijking - ontwikkeling centraal zenuwstelsel - intelligentietekort - ontwikkelingsachterstand - tekort aan vaardigheden - eigenschap van de persoon - weinig tot niet beïnvloedbaar Pathologische modellen

4 Mensen met verstandelijke beperkingen Wetenschappelijke ontwikkelingen naar Functionele modellen van verstandelijke beperkingen Probleem in de interactie persoon-omgeving - verhouding tussen competenties persoon en eisen van de omgeving (settings) - functioneren is dynamisch, afhankelijk van de setting - kwaliteit omgeving bepaalt mee het functioneren (kansen, belemmeringen) - beïnvloedbaar! Sociaal-Ecologische modellen

5 Mensen met verstandelijke beperkingen Maatschappelijke ontwikkelingen: gelijkwaardigheid - inclusie Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Universele Verklaring van de Rechten van Verstandelijk Gehandicapten Universele Verklaring van de Rechten van Mensen met een Handicap Standard Rules on the Equalization of Opportunities for Persons with Disabilities Convention on the rights of persons with disabilities 1996 / Equal opportunities for people with disabilities: a European action plan 2004 Included in society (deïnstitutionalisering)

6 Mensen met verstandelijke beperkingen Maatschappelijke ontwikkelingen Inclusie deel uitmaken van de samenleving toegang tot alle hulpbronnen (economisch, sociaal, cultureel, zorg) participatie: deelname aan het maatschappelijke leven Individueel: Kwaliteit van Bestaan Hoe? Ondersteuning!

7 2. de professionele praktijk Drie basisvragen Wat is het probleem? Welke acties kunnen / moeten worden ondernomen? Wat is de uitkomst van de acties? (Heeft de persoon een goed leven?)

8 Wat is het Functionerings- probleem? Ondersteuning Kwaliteit van Bestaan Professionaliteit: Toepassing van valide kennis met betrekking tot het beantwoorden van deze vragen

9 Supports A Bridge Between What is... and What can be Beeld van het functioneren (sterke en zwakke aspecten van het functioneren) Beeld van de ondersteuningsbehoeften Ondersteuningsplan Ondersteuning Uitkomsten van ondersteuning Kwaliteit van Bestaan

10 Samenhang Diagnostiek & Beeldvorming Ondersteuning (in functie van ondersteuningsbehoeften) Uitkomst van ondersteuning Zie: Thompson, J.R., Bradley, V., Buntinx, W.H.E., Schalock, R.L., Shogren, K.A., Snell, M., & Wehmeyer M.L. (2009). Conceptualizing Supports and the Support Needs of People with Intellectual Disabilities. Intellectual Disability. 47 (2),

11 Positionering van relevante professionele modellen Diagnostiek & Beeldvorming Ondersteunings- Behoeften SIS AAIDD ICF Ondersteuning Uitkomst Monitoren Ondersteunings- Plan Kwaliteit van Bestaan

12 3. Modellen voor de professionele praktijk Modellen voor validering van de professionele praktijk

13 A. Modellen voor Diagnostiek & Beeldvorming

14 ICF model (WHO 2001) ICF-CY (WHO 2007) gezondheidstoestand aandoeningen, ziekten stoornissen beperkingen handicaps - participatiepro blemen belemmeringen persoonlijke factoren

15 model verstandelijke beperkingen (AAIDD -2010) I. Verstandelijke mogelijkheden II. Adaptief gedrag III. Gezondheid Ondersteuning Functioneren IV. Participatie, Interactie & Sociale rollen V. Context

16 B. Model Ondersteuning

17 Quality of Life Ondersteuningsbehoeften Ondersteuning Norm? Functioneren Ondersteuningsbehoeften verwijzen naar een discrepantie tussen de competenties van de persoon en de eisen die typische omgevingssettings stellen (wonen, leren, werken, recreëren, actief zijn in de samenleving, sociale contacten, belangenbehartiging )

18 Ondersteuningsbehoeften competenties normaal functioneren conform lft.&cult. ondersteuningsbehoefte Ondersteuning Quality of Life Ondersteuning compenseert de tekorten in competenties om met succes activiteiten te kunnen uitvoeren op een niveau zoals dat bij leeftijdgenoten en in de culturele context van de persoon typisch is.

19 ondersteuning De behoefte aan ondersteuning verschilt kwantitatief en kwalitatief van persoon tot persoon De benodigde ondersteuning is afhankelijk De benodigde ondersteuning is afhankelijk van zowel persoonlijke wensen als van door professionals vastgestelde behoefte

20 Planningsproces Individuele Ondersteuning (Thompson et al., 2009) Component 1: Bepaal gewenste ervaringen en doelen Component 2: Bepaal aard en intensiteit van ondersteuningsbehoeften Component 3: Ontwikkel het Individueel Ondersteuningsplan Gebruik uitkomsten van 1 en 2 om voorkeuren en prioriteiten te bepalen, ondersteuningsactiviteiten en hulpbronnen te identificeren. Stel IOP op om in bepaalde settings te functioneren. Component 4: Bewaak de voortgang Wordt IOP ingevoerd en uitgevoerd? Component 5: Evaluatie van het IOP Zijn de doelen bereikt? Zijn ze nog relevant?

21 Professioneel onderzoek van ondersteuningsbehoeften Op welk gebied ondersteuning nodig? Hoe intensief is ondersteuning nodig? Domeinen (typische settings): Huiselijke activiteiten, Samenleving, Leren, Arbeid, Gezondheid en Veiligheid, Sociale activiteiten, Belangenbehartiging, Speciale Medische en Gedragsmatige behoeften Schaal Intensiteit van Ondersteuningsbehoeften - AAIDD/NGBZ, 2006 (Instrument voor component 2 uit het Planningsproces Individuele Ondersteuning)

22 C. Uitkomstmodel: Kwaliteit van Bestaan

23 Quality of Life kader (Schalock, 2008) Factor Domein Indicatoren Zelfstandigheid Sociale Participatie Welzijn Persoonlijke ontwikkeling Zelfbepaling Inter-persoonlijke relaties Sociale inclusie Rechten Emotioneel welzijn Fysiek welzijn Materieel welzijn

24 Kwaliteit van bestaan heeft subjectieve en objectieve componenten. Uitkomsten kunnen worden geëvalueerd met kwantitatieve en met kwalitatieve methoden, bijvoorbeeld: Aan de hand van de SIS, De Persoonlijke Ondersteuningsuitkomsten Schaal (POS) * Audits volgens de methode Zeg het Ons of Perspectief Kwaliteit van Bestaan schalen *Loon, J. van, Geert Van Hove, Robert Schalock & Claudia Claes (2008). POS - Persoonlijke Ondersteuningsuitkomsten Schaal. Antwerpen:Garant Uitgevers

25 5. Conclusie Ontwikkelingen in de professionele zorg 1. Multidisciplinaire valide modellen vaak met bijbehorend instrumentarium staan steeds meer tot beschikking. Zij zijn open, dynamisch en evidence- of consensus based. 2. Kennis en toepassing van werkwijzen met aantoonbare validiteit bevorderen de kwaliteit van zorg èn de kwaliteit van bestaan van cliënten. 3. Door professionals gebruikte methoden voor beeldvorning en persoonlijke ondersteuningsplannen dienen gevalideerd te zijn op basis van evidence- of internationale consensus-based modellen. 4. Gebruik van valide modellen en instrumenten draagt bij tot het gezag van professionals in de ondersteuning van mensen met verstandelijke beperkingen.

26 Bronnen en literatuurverwijzingen Buntinx W.H.E. (2006). Schaal Intensiteit van Ondersteuningsbehoeften. Handleiding. Utrecht: NGBZ. Nederlandse vertaling van: Thompson, J.R., Bryant, B.R., Campbell, E.M., Craig, E.M., Hughes, C.M., Rotholz, D.A., Schalock, R.L., Silverman, W.P., Tassé, M.J. & Wehmeyer, M.L. (2004). Supports Intensity Scale. Users Manual. Washington: American Association on Mental Retardation. Loon, J. van, Geert Van Hove, Robert Schalock & Claudia Claes (2008). POS - Persoonlijke Ondersteuningsuitkomsten Schaal. Antwerpen:Garant Uitgevers nv Schalock R., Buntinx W., Brothwick-Duffy S., Luckasson R., Snell, M., Tassé M.J., & Wehmeyer M. (2007). User's Guide: Mental Retardation Definition, Classification, and Systems of Supports, 10th edition. Washington:American Association on Intellectual and Developmental Disabilities. Schalock, R.L., Borthwick-Duffy, S.A., Bradley, V.J., Buntinx, W.H.E., Coulter, D.L., Craig, E.M., Gomez, S.C., Lachapelle, Y, Luckasson, R., Reeve, A., Shogren, K.A., Snell, M.E., Spreatt, S., Tassé, M.J., Thompson, J.R., Verdugo-Alonso, M.A., Wehmeyer, M.L., & Yeager, M.H. (2010). Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports. Washington, D.C.: AAIDD. Schalock, R.L., Bonham, G.S. & Verdugo, M.A. (2008). The conceptualization and measurement of quality of life: Implications for program planning and evaluation in the field of intellectual disabilities. Evaluation and Program Planning, 31(2), Thompson, J.R., Bradley, V., Buntinx, W.H.E., Schalock, R.L., Shogren, K.A., Snell, M., & Wehmeyer M.L. (2009). Conceptualizing Supports and the Support Needs of People with Intellectual Disabilities. Intellectual Disability. 47 (2), Wehmeyer, M.L., Buntinx, W.H.E., Lachapelle, Y., Luckasson, R.A. & Schalock, R.L. (2008). The Intellectual Disability Construct and Its Relation to Human Functioning. Intellectual and Developmental Disabilities, 46:4, World Health Organization (2001). International Classification of Functioning, Disability and Health. Geneva: author. World Health Organization (2007). International Classification of Functioning, Disability and Health. Childen & Youth version. Geneva: author. voor informatie en contact

27 Buntinx W.H.E., & Van Gennep, Th.G. (red) (2007). Professionaliteit in de hulpverlening aan mensen met verstandelijke beperkingen. Antwerpen/Apeldoorn: Garant