Professionele ondersteuning. Toepassen van methoden en standaarden in de praktijk

Transcriptie

1 rofessionele ondersteuning. Toepassen van methoden en standaarden in de praktijk r. Wil H.E. Buntinx Kennismarkt 2011 Bussum In deze workshop: Een meta-model van het professionele ondersteuningsproces Vier modellen gekoppeld aan vier vragen uit het professionele ondersteuningsproces 1

2 Vier centrale vragen in de professionele praktijk 1. Welke zijn de beperkingen (en mogelijkheden)? (diagnostiek & beeldvorming) 2. Welke zijn de ondersteuningsbehoeften? 3. Hoe wordt de ondersteuning het best gepland en gegeven? (persoonlijk ondersteuningsplan) 4. Is de persoon er beter van geworden? (effecten uitkomsten) rogram Logic Model van Ondersteuning (metamodel) roblemen Behoeften Ondersteuning Uitkomsten 2

3 rogram Logic Model van Ondersteuning (metamodel) Subj. Wensen (WNTS) Subjectieve en iagnostiek = Multidimensionele Beeldvorming Geobject Onderst. Behoeften (NEES) Objectieve Kwaliteit van Bestaan robleem? Behoeften? Ondersteuning? Uitkomsten? Relevante modellen binnen het ondersteuningsproces eming I IF Supports Model SIS) Quality of Life robleem? Behoeften? Ondersteuning Uitkomsten? 3

4 Model diagnostiek / beeldvorming Multidimensionele Beeldvorming robleem? Behoefte? Ondersteuning Uitkomst! roblemen in het functioneren? I-Model WHO-IF 4

5 I. Verstandelijke mogelijkheden II. daptief gedrag III. Gezondheid & Etiologie Ondersteuning Menselijk Functioneren IV. articipatie, Interactie & Sociale rollen V. ontext Omgeving & ersoonlijke factoren I model IF model (WHO 2001) gezondheidstoestand aandoeningen, ziekten functies en anatomische eigenschappen activiteiten participatie externe factoren persoonlijke factoren 5

6 IF model (WHO 2001) gezondheidstoestand aandoeningen, ziekten stoornissen beperkingen (handicaps) participatieproblemen belemmeringen persoonlijke factoren Gemeenschappelijke kenmerken van de modellen voor diagnostiek / beeldvorming Multidimensioneel Interactioneel: persoon x omgeving Belang van context Rol van ondersteuning (deze staat centraal in het I model en wordt hierin verder uitgewerkt) an de hand van deze modellen kunnen professionals een werkwijze afspreken om aan alle relevant facotren aandacht te besteden in diagnostiek / beeldvorming. 6

7 Model ondersteuningsbehoeften Subj. Wensen (WNTS) Geobject. Behoeften (NEES) robleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst! Ondersteuningsbehoeften competenties normaal functioneren conform lft.&cult. ondersteuningsbehoefte Ondersteuning Quality of Life Ondersteuning compenseert de mismatch tussen competenties en omgevingseisen om met succes te participeren in activiteiten die gebruikelijk / typisch zijn bij leeftijdgenoten in de culturele context van de persoon 7

8 Gezondheid en Veiligheid Werkactiviteiten Leren & ontwikkeling Samenleving Huiselijke activiteiten Sociale activiteiten Belangenbehartiging Sp. Medische behoeften Sp. Gedragsmatige behoeften -Welke -Hoeveel ondersteuning nodig? om te functioneren zoals leeftijdgenoten, als lid van de samenleving om je prettig te voelen in in je omgeving om je eigen ambities te realiseren om een goede kwaliteit van bestaan te ervaren... Instrument Ondersteuningsbehoeften 1. ersoonlijke wensen, doelen, voorkeuren, waarden? 2. rofessionele vise op individuele ondersteuningsbehoeften? omeinen: Huiselijke activiteiten (wonen), Samenleving (participatie), Leren en ontwikkeling, Werken / dagbesteding, Gezondheid en Veiligheid, Sociale activiteiten en contacten, Belangenbehartiging, Speciale Medische behoeften Speciale Gedragsmatige behoeften 8

9 Model ondersteuning ondersteuning robleem? Behoefte? Ondersteuning! Uitkomst! Omschrijving Ondersteuning verwijst naar hulpbronnen en strategieën waarmee de persoonlijke ontwikkeling en het functioneren, kunnen worden bevorderd. Functioneren als lid van de samenleving kent verschillende aspecten: wonen, deelnemen aan activiteiten, werken, leren, sociale contacten, zorgen voor eigen gezondheid, behartigen van belangen. Wanneer het functioneren op één van die domeinen ten gevolge van de verstandelijke beperking problematisch is dan spreken we van een ondersteuningsbehoefte in dat domein. Ondersteuning verwijst naar de LNNING en de UITVOERING van strategieën om het functioneren te bevorderen, alias om een goede kwaliteit van bestaan te bevorderen. Strategie = doelen + acties + hulpbronnen 9

10 Model Ondersteuningsbronnen Natuurlijke bronnen Speciale bronnen 5. Gespecialiseerde diensten 4. lgemene diensten 3. Informele ondersteuning 2. Familie&vrienden 1. ersoon zelf ONERSTEUNING ersoonlijk Ondersteunings lan (opstellen en uitvoeren) eming cyclus: lan o heck ct Ingrediënten: oelen rocessen Hulpbronnen 10

11 11 Herhaal de Kwaliteit-Verbeter-yclus T Huidig niveau Gewenst niveau Borging Ondersteuning Behoefte? robleem? Model Kwaliteit van Bestaan Subjectieve en Objectieve Uitkomst: Kwaliteit van Bestaan Uitkomst!

12 Uitkomsten van ondersteuning WHO WHO defines Quality of Life as an individual's perception of their position in life in the context of the culture and value systems in which they live and in relation to their goals, expectations, standards and concerns. It is a broad ranging concept affected in a complex way by the person's physical health, psychological state, personal beliefs, social relationships and their relationship to salient features of their environment. Model Quality of Life (Schalock et al.) multidimensional phenomenon composed of core domains influenced by personal characteristics and environmental factors. These core domains are the same for all people, although they may vary individually in relative value and importance. ssessment of quality of life domains is based on culturally sensitive indicators. WHO QoL Model omeinen Overall Quality of Life and General Health Facetten binnen domeinen 1. hysical Health 2. sychological 3. Level of Independence 4. Social Relations 5. Environment 6.Spirituality / Religion / ersonal beliefs Energy and fatigue ain and discomfort Sleep and rest Bodily image and appearance Negative feelings ositive feelings Self-esteem Thinking, learning, memory and concentration Mobility ctivities of daily living ependence on medicinal substances and medical aids Work capacity ersonal relationships Social support Sexual activity Financial resources Freedom, physical safety and security Health and social care: accessibility and quality Home environment Opportunities for acquiring new information and skills articipation in and opportunities for recreation/leisure hysical environment (pollution/noise/traffic/climate) Transport Religion/Spirituality/ersonal beliefs (Single facet) 12

13 Quality of Life model (Schalock et al., 2008) Welzijn Factor Zelfstandigheid Sociale articipatie omein ersoonlijke ontwikkeling Zelfbepaling Inter-persoonlijke relaties Sociale inclusie Rechten Emotioneel welzijn Fysiek welzijn Materieel welzijn Indicatoren subjectief / objectief subjectief / objectief subjectief / objectief subjectief / objectief subjectief / objectief subjectief / objectief subjectief / objectief subjectief / objectief Er is niets zo praktisch als een goede theorie (Kurt Lewin) 13

14 Nut van een goed model Begrijpen van constructen (omschrijvingen - deelelementen relaties) Validiteitgrondslag in onderzoek (selectie van variabelen) Validiteitgrondslag voor professionele praktijk ( wat dient beeldvorming te omvatten? wat maakt deel uit van O? ) Validiteitgrondslag voor ontwikkeling van instrumenten en interpretatie van uitkomsten ( instrument om articipatie te onderzoeken ) Referentiekader voor beleidsvraagstukken Bronnen en literatuurverwijzingen Buntinx, W.H.E., & Schalock, R. (2010). Models of isability, Quality of Life, and Individualized Supports: Implications for rofessional ractice in Intellectual isability. Journal of olicy and ractice in Intellectual isabilities, 7 (4), pp Buntinx, W.H.E., Maes, B., laes, & L.M.G. urfs (2010). e Nederlandstalige versie van de Supports Intensity Scale. sychometrische eigenschappen en toepassingen. Nederlands Tijdschrift voor de zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen, 36 (1), Buntinx W.H.E. (2006). The relationship between the WHO-IF and the MR-2002 system. In Switzky H. & Greenspan S. What is Mental Retardation? Ideas for an Evolving isability in the 21st entury (p ). Washington: MR. Schalock, R.L., Borthwick-uffy S.., Bradley, V.J., Buntinx, W.H.E., oulter,.l., raig, E.M., Gomez, S.., Lachapelle, Y., Luckasson, R., Reeve,., Shogren, K.., Snell, M.E., Spreat, S., Tassé, M.J., Thompson, J.R., Verdugo-lonso, M.., Wehmeyer, M.L., & Yeager, M.H. (2010). Intellectual isability: efinition, lassification, and Systems of Supports (Eleventh edition). Washington,..: I. Thompson, J.R., Bryant, B.R., ampbell, E.M., raig, E.M., Hughes,.M., Rotholz,.., Schalock, R.L., Silverman, W.., Tassé, M.J. & Wehmeyer, M.L. vertaling: W.H.E. Buntinx (2010). Supports Intensity Scale. Schaal Intensiteit van Ondersteuningsbehoeften. Handleiding SIS NL 1.2. Houten: BSL. Thompson, J.R., Bradley, V., Buntinx, W.H.E., Schalock, R.L., Shogren, K.., Snell, M., & Wehmeyer M.L. (2009). onceptualizing Supports and the Support Needs of eople with Intellectual isabilities. Intellectual isability. 47 (2), Wehmeyer, M.L., Buntinx, W.H.E., Lachapelle, Y., Luckasson, R.. & Schalock, R.L. (2008). The Intellectual isability onstruct and Its Relation to Human Functioning. Intellectual and evelopmental isabilities, 46:4, W. Buntinx Buntinx Training & onsultancy BT@Buntinx.org Tel Gouverneur Kremers entrum Maastricht University 14

15 IF Bijlage IF e IF is een begrippenstelsel en een model waarmee het menselijk functioneren in het algemeen en eventuele functioneringsproblemen in bijzonder kunnen worden beschreven e IF gaat uit van een multidimensionele en contextuele visie op het menselijk functioneren sociaal-ecologische theorie van het menselijk functioneren bio-psycho-sociaal model [ een consensus model beschrijvend, niet verklarend] 15

16 IF oel Voorzien in een grondslag voor: begrijpen en bestuderen van menselijk functioneren formuleren behandeldoelen formuleren van uitkomsten van behandeling determinanten van gezondheid Scheppen van een gemeenschappelijke taal voor: beschrijven van iemands functioneren faciliteren van interdisciplinaire communicatie IF Functies 1. Mentale functies 1. Bewustzijn 2. Oriëntatie 3. Intellectuele functies (b117) 2. Sensorische functies en pijn 3. Stem en spraak 4. Hart en bloedvatenstelsel, ademhalingstelsel 5. Spijsvertering-, hormoonstelsel 6. Urogenitaal stelsel en reproductieve functies 7. Bewegingssysteem 8. Huid, haren, nagels 16

17 IF Structuren (anatomische eigenschappen) 1. Zenuwstelsel 1. Hersenen 2. Ruggenmerg 3. Hersenvliezen 2. Oog, oor 3. Structuren van stem en spraak 4. Hart en belodvatenstelsel 5. Spijsvertering, metabool stelsel, hormoonstelsel 6. natomie urogenitaal stelsel 7. Structuur beweging (hoofd, hals, schouders ) 8. natomische eigenschappen huid, haar, nagels IF ctiviteiten en articipatie 1. Leren en toepassen kennis 1. oelbewust gebruiken van zintuigen 2. Basaal leren 1. Nadoen 2. Herhalen 3. Leren lezen 2. lgemene taken en eisen 240: omgaan met stress en taakeisen 3. ommunicatie 4. Mobiliteit 5. Zelfverzorging 6. Huishouden 7. Tussenmenselijke interacties en relaties 8. Belangrijke levensgebieden 1. Opleiding 2. Beroep en werk 3. Economische leven 9. Maatschappelijk, sociaal, burgerlijk leven 17

18 IF Omgeving 1. roducten en technologie (speciaal als hulpmiddel en algemeen) 2. Natuurlijke omgeving 3. Ondersteuning en relaties 4. ttitudes 5. iensten, systemen en beleid IF ersoonlijke factoren Leeftijd Ras Geslacht Opleiding ersoonlijkheid en karakter Levensstijl Gewoonten Opvoeding Beroep Ervaringen uit het verleden 18