Gebruik van de Personal Outcomes Scale in een organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking

Transcriptie

1 Gebruik van de Personal Outcomes Scale in een organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking Over het belang van evidence-based en outcome-based werken Personal Outcomes Scale (Persoonlijke Ondersteuningsuitkomsten Schaal) Schaal voor de beoordeling van de individuele kwaliteit van bestaan Prof. Dr. Jos van Loon Stichting Arduin en Vakgroep Orthopedagogiek, Gent December 2011 Focus op Onderzoek Dr. Jos van Loon Prof.dr. Geert van Hove Prof.dr. Robert Schalock Lic. Claudia Claes 2008 Acht principes welke ten grondslag zouden moeten liggen aan het meten van aan Kwaliteit van Bestaan gerelateerde persoonlijke (ondersteunings)uitkomsten (Claes et al. 2010): a) de ontwikkeling van een schaal dient gebaseerd te zijn op een valide conceptueel kader; b) de ontwikkeling van een instrument om Kwaliteit van Bestaan te meten dient theoretisch gebaseerd te zijn en inductief ontwikkeld te worden; c) items die Kwaliteit van Bestaan gerelateerde uitkomsten meten, dienen op een methodisch verantwoorde manier tot stand te komen; d) een instrument om Kwaliteit van Bestaan te meten zou inzicht moeten kunnen verschaffen in met het construct verband houdende kwesties; e) in het proces van ontwikkelen van een schaal spelen analyse van data en feedback op data een belangrijke rol; f) de correlatiecoëfficiënten tussen de respondenten dienen acceptabel te zijn; g) de concurrente validiteit dient aangetoond te worden; h) de gegevens dienen verzameld te worden in een situatie waarbij een gesprek wordt gevoerd over de mogelijke antwoorden. Empirisch Model van Kwaliteit van Bestaan (Schalock &Verdugo, 2002) Een belangrijk conceptueel kader voor: Het meten van personal outcomes Het richting geven aan beleid van organisaties en instellingen En het implementeren van strategieën ter kwaliteitsverbetering Domeinen kwaliteit van bestaan (Schalock & Verdugo, 2002) Emotioneel Interpersoonlijke relaties Materieel Persoonlijke ontplooiing Lichamelijk Zelfbepaling Sociale inclusie / erbij horen Rechten Drie factoren in kwaliteit van bestaan (Schalock, 2007) Onafhankelijkheid Persoonlijke Ontwikkeling Zelfbepaling Sociale Participatie Interpersoonlijke Relaties Sociale Inclusie Rechten Welbevinden Emotioneel Welbevinden Fysiek Welbevinden Materieel Welbevinden 1

2 Kwaliteit van bestaan: Factor Domein Indicatoren Onafhankelijkheid Sociale Participatie Welbevinden Persoonlijke Ontwikkeling Zelfbepaling Interpersoonlijke Relaties Sociale Inclusie Rechten Emotioneel Welbevinden Fysiek Welbevinden Materieel Welbevinden opleiding, persoonlijke competentie, vaardigheden. autonomie, persoonlijke controle, persoonlijke doelen en waarden, keuzes interacties, relaties/vriendschappen en ondersteuning (emotioneel, fysiek, feedback). integratie en participatie in de samenleving, rollen in de samenleving, sociale ondersteuning/supports Humane rechten (respect, waardigheid, gelijkheid) en wettelijke rechten (burgerschap, toegang, rechtvaardige behandeling) tevredenheid, zelfbeeld, vrij zijn van stress gezondheid, A.D.L.-activiteiten en vrije tijd financiële status, werk en onderdak FRAMEWORK VOOR HET METEN VAN QOL Focus op Persoonlijke Uitkomsten M.b.t. de kerndomeinen en indicatoren qua QOL Gemeten op Basis van Zelfbeoordeling en Geobjectiveerde Beoordeling van Indicator Items Nadruk op betrokkenheid van de belanghebbenden In de Selectie van Indicator Items (Focus Groepen, Etic Items) M.b.t. de afname van de Vragenlijst (Cliëntgericht) Cliëntvriendelijke meet-methoden Kwantificatie van items uit de Zelfbeoordeling en Geobjectiveerde beoordeling Likert (3-punts) schalen worden gebruikt voor Zelfbeoordeling en Geobjectiveerde Beoordeling Tien stappen in de ontwikkeling van de POS 1. De oorspronkelijke items kwamen voort uit eerder onderzoek en literatuur op het gebied van domeinspecifieke indicatoritems 2. Elk item is op vier criteria door experts uit het werkveld beoordeeld: Het geeft weer wat mensen willen in hun leven (belang); Het relateert aan huidige en toekomstige beleidszaken (relevantie); Diegene waar de ondersteuner enige controle over heeft (haalbaarheid); Het kan gebruikt worden voor rapportage en verbetering van kwaliteitsdoelen. 3. Focusgroepen, bestaande uit medewerkers, cliënten en familieleden evalueerden elk potentieel item/indicator op zijn waarde en het belang ervan 4. Omdat we parallelle subschalen wilden ontwikkelen om zowel subjectieve als objectieve indicatoren te kunnen meten, is voor the Personal Outcomes Scale een Zelfbeoordeling en een Geobjectiveerde Beoordelingsversie ontwikkeld met dezelfde inhoud voor beide versies. 5. Een 3-punts Likert schaal werd ontwikkeld om elk item te evalueren. 6. Een pilotversie van de schaal werd door getrainde interviewers afgenomen bij een representatieve steekproef van 90 volwassenen met een verstandelijke beperking in Nederland en Vlaanderen. 7. Gegevens van de pilotversie werden geanalyseerd om de betrouwbaarheid, de zwaarte van de belangrijkste domeinen van kwaliteit van bestaan, de kracht en de universele eigenschappen van de respectievelijke items te controleren. 8. Er werden uiteindelijk zes items geselecteerd per domein van Kwaliteit van Bestaan 9. Een tweede pilotversie werd afgenomen bij 79 cliënten in 4 organisaties en opnieuw geanalyseerd. 10. Het instrument werd afgerond, en voorzien van uitvoerige instructies voor het afnemen en scoren. Standaardisatie Procedures Richtlijnen voor de training van de interviewer benadrukken het belang van goed getrainde interviewers 1. Een overzicht van het concept en de betekenis van kwaliteit van bestaan, het conceptuele model van kwaliteit van bestaan, en het kader voor het meten van kwaliteit van bestaan. 2. Een overzicht van de POS, bestaande uit twee delen (zelfbeoordeling en rechtstreekse observatie), de wijze van antwoorden (drie-punt Likert schaal), en de kwalificaties voor de interviewer en respondent. 3. Scoring van de POS en het overbrengen van de scores op het POS Summary Profile. 4. Procedures voor afname: (a) overzicht procedures voor afname; (b) de interviewer introduceert zichzelf en het doel van de POS; (c) de interviewer maakt de respondent duidelijk dat de POS niet bedoeld is om de mogelijkheden of het in aanmerking komen voor ondersteuning te bepalen, maar om informatie te verschaffen over de kwaliteit van bestaan van de persoon in kwestie en hoe deze verbeterd zou kunnen worden.; (d) verhelder items die de respondent niet begrijpt of die toelichting behoeven (de respondent helpen geeft betere data en meer betrouwbare en valide informatie). 5. Oefen sessie. Elke potentiële interviewer neemt de schaal af tijdens een oefen sessie. 6. Validatie procedure: De instructeur/master trainer observeert de oefensessie, geeft feedback en biedt de mogelijkheid voor een tweede oefensessie. 2

3 Psychometrische kenmerken Standardisatie Data Hierbij is gefocused op drie indicatoren voor betrouwbaarheid en drie indicatoren voor validiteit. De indicatoren voor betrouwbaarheid zijn: internal consistentie (Alpha coefficients), inter-rater betrouwbaarheid de consistentie tussen zelf-beoordeling en geobjectiveerde beoordeling De indicatoren voor validiteit zijn: inhouds, construct, en concurrente validiteit De verzamelde data tonen voldoende betrouwbaarheid en validiteit: zie Claes et al. 2008, van Loon et al Personal Outcomes Scale (Persoonlijke Ondersteuningsuitkomsten Schaal) Schaal voor de beoordeling van de individuele kwaliteit van bestaan Dr. Jos van Loon Prof.dr. Geert van Hove Prof.dr. Robert Schalock Lic. Claudia Claes 2008 Persoonlijke Ontwikkeling Persoonlijke Ontwikkeling gaat over jouw opleiding en scholing (inclusief een leven lang leren ) en persoonlijke competenties (inclusief het leren en toepassen van vaardigheden). Voordat je de items gaat beantwoorden, moet je eerst even over het volgende nadenken. Het leren over / van de dingen waar jij geïnteresseerd in bent. Het leren van vaardigheden zodat je minder afhankelijk bent. In staat zijn om voor jezelf te zorgen. In staat zijn om voor je zelf op te komen. Zelf informatie op kunnen zoeken In welke mate ben je in staat zelfstandig te eten, rechtop te gaan staan en te gaan zitten, naar de wc te gaan en jezelf aan te kleden? Onafhankelijk Met hulp Kan ik niet In welke mate ben je in staat maaltijden klaar te maken, schoon te maken, zelfstandig op pad te gaan en medicijnen te nemen? Onafhankelijk Met hulp Kan ik niet Ben je vaardigheden aan het leren om zelfstandiger te worden? Is er gelegenheid voor jou om te laten zien welke vaardigheden je bezit? Heb je toegang tot informatie waar je geïnteresseerd in bent: bijvoorbeeld een krant,een tijdschrift, internet of een bibliotheek? Gebruik je een computer, een telefoon of een rekenmachine? Zijn er boeiende activiteiten die je gedurende de dag kunt doen? Zelfbepaling Zelfbepaling gaat over persoonlijke controle, persoonlijke plannen en doelstellingen, het nemen van besluiten en het maken van keuzes. Voordat je de items gaat beantwoorden, moet je eerst even over het volgende nadenken. Je eigen keuzes maken. Zelf bepalen welke kleren je draagt. Je eigen mening geven. Je eigen doelen, wensen en dromen nastreven. Mag je zelf keuzes maken (bijvoorbeeld wat voor kleren je wilt dragen, wat je wilt eten, waar je naar toe wilt gaan)? Als je keuzes moet maken, maak je die dan ook? Kun je beslissen om iets wat van je gevraagd wordt niet te doen? Worden de beslissingen die je neemt gerespecteerd? Heb je wat zeggen over tenminste een deel van je geld? Kun je aangeven wat je wilt doen, wat je wilt dragen, waar je naar toe wilt, wat je wilt eten etc.? Mag je of word je aangemoedigd om je gevoelens en/of meningen te uiten? 3

4 Sociale Inclusie Sociale Inclusie gaat over je integratie in en deelname aan de maatschappij, de rol die jij in de maatschappij hebt en de ondersteuning die je krijgt. Voordat je de items gaat beantwoorden, moet je eerst even over het volgende nadenken. De maatschappelijke activiteiten waaraan je deelneemt. Het contact dat je hebt met mensen in de buurt. De hulp die je krijgt van mensen uit de buurt. Het aantal lidmaatschappen dat je hebt bij organisaties / verenigingen in de maatschappij. Heb je contact met of bezoek je mensen die bij je in de buurt wonen? Word je goed behandeld door de mensen die bij jou in de buurt wonen? Neem je deel aan activiteiten of maak je gebruik van voorzieningen in de stad waar je woont (café winkels kapper bioscoop religieuze activiteiten bus concert sport)? Help je anderen wanneer deze jouw hulp nodig hebben? Doen buurtbewoners dingen voor je (bijvoorbeeld op bezoek komen of met je ergens naar toe gaan)? Hoeveel mensen zijn lid van het sociale netwerk waartoe je behoort (familie, vrienden)? Veel (>5) Enkele (2 4) Weinig (0 1) Neem je deel aan maatschappelijke activiteiten als winkelen, recreatie en uiteten gaan? Hoeveel buren ken jij bij naam? Veel (>5) Enkele (2 4) Weinig (0 1) Van hoeveel verenigingen ben je lid? Veel (>3) Enkele (2) Weinig (0 1) Persoonlijke Ontwikkeling Persoonlijke Ontwikkeling gaat over de opleiding van de persoon (inclusief een leven lang leren ) en persoonlijke competenties (inclusief het leren en toepassen van vaardigheden). Alvorens de geobjectiveerde beoordeling items in te vullen, dient men eerst informatie over de persoon te verzamelen op het gebied van persoonlijke ontwikkeling door de volgende vragen te beantwoorden. Objectieve metingen Wat is het hoogste opleidingsniveau waar de persoon een diploma voor heeft? Volgt de persoon een cursus of volgt hij / zij op dit moment enige vorm van onderwijs? Leest de persoon een krant of tijdschrift? Is de persoon lid van een club of organisatie? Gaat de persoon naar de bibliotheek? Heeft de persoon zelf een computer of heeft hij / zij toegang tot een computer? ADL status: In hoeverre is de persoon in staat de volgende dagelijkse activiteiten te doen: wonen, zelfstandig eten, opstaan en gaan zitten / liggen, zindelijkheid, zelfstandig aan- en uitkleden? Over het algemeen Over het algemeen Kan hij/zij niet onafhankelijk met hulp zelfstandig IADL status: In hoeverre is de persoon in staat deze dagelijkse activiteiten te doen: maaltijd bereiden, huishouden doen, bewegingsvrijheid, medicatie nemen? Over het algemeen Over het algemeen Kan hij/zij niet onafhankelijk met hulp zelfstandig Hoeveel vaardigheden heeft de persoon bijgeleerd of hoeveel onderwijs heeft de persoon gevolg in de laatste 6 tot 12 maanden? Veel Enkele Weinig tot geen Hoe vaak is de persoon in staat om zijn/haar vaardigheden (bijv. werk, school, thuis) te tonen? Vaak Soms Zelden tot nooit In hoeverre heeft de persoon toegang tot informatie waar hij / zij in geïnteresseerd is? (bijvoorbeeld via een krant, tijdschrift, internet of bibliotheek) Aanzienlijk Enigszins Niet of nauwelijks Hoe vaak gebruikt de persoon ondersteunende technologie? Vaak Soms Zelden tot nooit Hoeveel uur per dag heeft de persoon een activiteitenaanbod? > 4 uur 2 4 uur 0 2 uur Zelfbepaling Zelfbepaling gaat over persoonlijke controle, persoonlijke doelen en doelstellingen, het nemen van besluiten en het maken van keuzes. Alvorens de geobjectiveerde beoordeling items in te vullen, dient men eerst informatie over de persoon te verzamelen op het gebied van zelfbepaling door de volgende vragen te beantwoorden. Objectieve metingen Hoeveel problemen moest de persoon in de afgelopen maand oplossen? Heeft de persoon een ideaalbeeld van een carrière (welk werk hij / zij in de toekomst graag wil doen)? Heeft de persoon concrete ideeën over een job? Wat moet er veranderen om de job die hij graag wil, te krijgen? Wat kan de persoon doen om dit te bewerkstelligen? Heeft de persoon toekomstplannen? Wat heeft de persoon al bereikt? Heeft de persoon een eigen budget? Kan de persoon zelf besluiten hoe dit budget gespendeerd wordt? In hoeverre is de persoon in staat keuzes te maken over wat hij/zij wil dragen, eten, waar hij/zij naar toe wil gaan? Aanzienlijk Redelijk Niet of nauwelijks Wanneer er keuzes gemaakt moeten worden, in hoeverre neemt de persoon dan ook beslissingen? Regelmatig Soms Zelden of nooit In hoeverre neemt de persoon beslissingen die belangrijk voor hem/haar zijn zelfs wanneer het niet de keuze is die anderen het beste vinden? Aanzienlijk Redelijk Niet of nauwelijks In hoeverre worden de beslissingen van de persoon gerespecteerd (ongeacht welke beslissing)? Zeer Redelijk Niet gerespecteerd gerespecteerd gerespecteerd In hoeverre heeft de persoon zeggenschap over tenminste een deel van zijn/haar geld? Aanzienlijke Redelijke Geen zeggenschap zeggenschap zeggenschap In hoeverre heeft de persoon de gelegenheid te uiten wat hij/zij wil? Regelmatig Soms Nooit Hoe vaak wordt de persoon toegestaan of gestimuleerd om zijn/haar gevoelens en/of meningen te uiten? Regelmatig Soms Nooit 4

5 Sociale Inclusie Sociale Inclusie gaat over je integratie in en deelname aan de maatschappij, de rol die jij in de maatschappij hebt en de ondersteuning die je krijgt. Voordat je de items gaat beantwoorden, moet je eerst even over het volgende nadenken. De maatschappelijke activiteiten waaraan je deelneemt. Het contact dat je hebt met mensen in de buurt. De hulp die je krijgt van mensen uit de buurt. Het aantal lidmaatschappen dat je hebt bij organisaties / verenigingen in de maatschappij. Heb je contact met of bezoek je mensen die bij je in de buurt wonen? Word je goed behandeld door de mensen die bij jou in de buurt wonen? Neem je deel aan activiteiten of maak je gebruik van voorzieningen in de stad waar je woont (café winkels kapper bioscoop religieuze activiteiten bus concert sport)? Help je anderen wanneer deze jouw hulp nodig hebben? Doen buurtbewoners dingen voor je (bijvoorbeeld op bezoek komen of met je ergens naar toe gaan)? Hoeveel mensen zijn lid van het sociale netwerk waartoe je behoort (familie, vrienden)? Veel (>5) Enkele (2 4) Weinig (0 1) Neem je deel aan maatschappelijke activiteiten als winkelen, recreatie en uiteten gaan? Hoeveel buren ken jij bij naam? Veel (>5) Enkele (2 4) Weinig (0 1) Van hoeveel verenigingen ben je lid? Veel (>3) Enkele (2) Weinig (0 1) Gebruiksmogelijkheden van de Personal Outcomes Scale I. Gebruik van de POS in een persoonsgericht ondersteuningssysteem Input Throughput Output De doelen en perspectieven van een persoon (wensen en persoonljke aspiraties) Zijn of haar ondersteuningsbehoefte (SIS) Zijn of haar kwaliteit van bestaan op een bepaald moment Een Individueel Ondersteunings plan, gebaseerd op en in lijn met de input Kwaliteit van bestaan, gemeten als een persoonlijke ondersteuningsuitkomst (POS) Van rechts naar links denken! (Schalock) Format voor een ISP / ondersteuningsplan Acht domeinen van QOL, en binnen elk domein de daarmee samenhangende wensen en doelen én ondersteuningsbehoeften, vormen de kapstok voor een ISP / ondersteuningsplan. Input De perspectieven, wensen en de doelen die de persoon in zijn/haar leven heeft. Wensen, dromen, verwachtingen, doelen vastleggen a.h.v. een (continu in) gesprek (zijn) met de cliënt en/of zijn familie, evt. andere ondersteuners die de cliënt goed kennen Met als leidraad voor gesprek de ondersteuningsgebieden zoals ook genoemd in de SIS aktiviteiten in huis, activiteiten in de samenleving leren en permanente vorming, arbeidsmatige activiteiten, gezondheid en veiligheid, sociale aciviteiten, belangenbehartiging, behoefte aan medische ondersteuning en behoefte aan gedragsmatige ondersteuning de acht dimensies van kwaliteit van bestaan van Schalock Dit gesprek is methodisch verder uitgewerkt tot een semi-gestructureerd interview 5

6 Bepalen van de ondersteuningbehoefte Bepalen van de ondersteuningbehoefte met behulp van de Ondersteunings Intensiteits Schaal, de Supports Intensity Scale (SIS, Thompson et al. 2004) m.b.t. de negen gebieden waarop ondersteuning betrekking kan hebben: aktiviteiten in huis, activiteiten in de samenleving leren en permanente vorming, arbeidsmatige activiteiten, gezondheid en veiligheid, sociale aciviteiten, belangenbehartiging, behoefte aan medische ondersteuning en behoefte aan gedragsmatige ondersteuning A.h.v. een gesprek met de cliënt en/of zijn familie en de persoonlijk assistent (bij nieuwe cliënten evt. andere ondersteuners die de cliënt goed kennen) Throughput: ondersteuningsplan: Basis: De domeinen van Kwaliteit van Bestaan en hieraan gerelateerde ondersteuningsgebieden van de SIS Domeinen Kwaliteit van Bestaan: Emotioneel Interpersoonlijke relaties Materieel Persoonlijke ontplooiing Lichamelijk Zelfbepaling Sociale inclusie / erbij horen Rechten Ondersteuningsgebieden SIS: speciale gedragsmatige ondersteuning Sociale activiteiten Arbeidsmatige activiteiten Leren en permanente vorming, huiselijke activiteiten Gezondheid en veiligheid, speciale medische ondersteuning Belangenbehartiging: item 1,5,7 Activiteiten in de samenleving, Belangenbehartiging, items 2,3,4,6,8 Het ISP bestaat uit Instructies (en zo mogelijk ook leerdoelen) m.b.t. de gewenste en benodigde ondersteuning van de cliënt De instructies moeten een antwoord zijn op welke wensen en doelen een persoon heeft, én op welk ondersteuning hij nodig heeft. Daarom schrijft de p.a. het ISP als een antwoord op de door de cliënt geformuleerde wensen en doelen, en als een antwoord op de items van de SIS waar een cliënt ondersteuning op nodig heeft. Per domein worden de wensen en doelen én items van de SIS die met dit domein samenhangen weergegeven. Output Ondersteuning dient te resulteren in een goede Kwaliteit van Bestaan (niet in de eerste plaats in een verminderde ondersteuningsbehoefte!) Een ondersteuningssysteem dient daarom te worden geëvalueerd door het meten van de Kwaliteit van Bestaan van de mensen die ondersteund worden Een Persoonsgericht Ondersteuningssysteem Component 1 Wensen, persoonlijke aspiraties Component 2 en doelen: Ondersteuningsbehoefte Bepalen: gestructureerd interview door PA met Client Interview met Supports Intensity Scale Component 3: Opstellen Individueel Ondersteuningsplan a. De cliënt met zijn PA stellen een synthese op van wensen/doelen en ondersteuningsbehoefte en formuleren aldus een opzet voor een individueel ondersteuningsplan: hoe wil ik het? b. Hierover vindt een dialoog plaats met de supportwerkers (en de orthopedagoog). c. Resultaat hiervan is een ondersteuningsplan waarin door de PA beschreven staat welke ondersteuning de persoon vraagt om ten volle te kunnen participeren aan de samenleving. Component 4 Implementatie door bij de ondersteuning betrokken personen: m.n. het netwerk van de client en de supportwerkers Component 5: Monitor van de voortgang De mate waarin wensen, dromen en Voortgang m.b.t. Dialoog van de PA met de cliënt doelen gerealiseerd worden Ondersteuningsgebieden SIS Component 6 : Evaluatie van het Individueel Ondersteuningsplan Ondersteuningsuitkomsten m.b.t. kwaliteit van bestaan:: POS (terugkoppeling naar component 1 en 2) Het meten van Kwaliteit van Bestaan krijgt aldus een plaats in een ondersteuningsmethodiek, met als doelstelling om continu de kwaliteit van bestaan van mensen te verbeteren. Deze afstemming tussen SIS, Individual Ondersteunings Plan en het meten van Kwaliteit van Bestaan met de Personal Outcomes Scale, maakt het mogelijk om mensen methodisch en met evidence-based instrumenten te ondersteunen in het verbeteren van hun kwaliteit van bestaan. 6

7 II. Gebruik in een Management Information Systeem Voorbeeld POS Profiel van een cliënt Naast het verbeteren van het ondersteuningsplan, verschaft het meten van Kwaliteit van Bestaan met de POS de voorwaarden voor een Management Informatie Systeem waarin de core business van de organisatie, het ondersteunen van mensen en het verbeteren van de kwaliteit van bestaan van de mensen die erdoor ondersteund worden centraal staat: personal outcomes kunnen op deze manier gebruikt worden om de verbetering van de organisatie te dirigeren. Voorbeeld POS Profiel van een locatie Voorbeeld POS Profiel van een organisatie III. De POS in research Met de POS kan ook onderzoek gedaan worden, bv. effectonderzoek, of onderzoek naar de predictoren van Kwaliteit van Bestaan bv. door de uitkomsten van de POS te correleren met andere variabelen welke worden vastgelegd binnen een organisatie zoals ondersteuningsstrategieën, omgevingsfactoren en persoonskenmerken. Resultaten van een onderzoek door Claes et al., 2011 lieten zien dat POS-scores significant werden beïnvloed door support strategieën, woonsituatie, status of tewerkstelling en niveau van verstandelijk functioneren 125,00 120,00 115,00 110,00 105,00 100,00 95,00 90,00 85,00 80,00 Voorbeeld: Gemiddelde POS scores per zorgzwaarte pakket 120,13 118,00 116,62 115,10 110,69 108,51 103,68 102,78 97,89 96,85 94,64 92,90 Zelfbeoordeling Geobjectiveerde beoordeling 103,33 102,09 100,59 VG 1 VG 2 VG 3 VG 4 VG 5 VG 8 VG 6 VG 7 98,69 7

8 Voorbeeld: jaar Voorbeeld: jaar ,000 14,000 12,000 15,163 15,204 12,184 11,551 14,551 14,449 11,612 11,531 14,796 14,041 12,837 12,429 12,837 13, ,000 8,000 8,755 8, , , ,000 2,000 Emotioneel Interpersoonlijke relaties Materieel Persoonlijke Ontwikkeling Lichamelijk Zelfbepaling Sociale inclusie Recht 0 Emotioneel Interpersoonlijke relaties Materieel Persoonlijke Ontwikkeling Lichamelijk Zelfbepaling Sociale inclusie Recht zelfbeoordeling geobjectiveerde beoordeling Zelfbeoordeling Geobjectiveerde beoordeling Voorbeeld: Kwaliteit van Bestaan bij diverse doelgroepen Persoonlijke ontwikkeling Gebruikers ADL PAB budgethouders (Moonen et al., 2010) Personen met een verstandelijke beperking (De Windt & Lannau, 2009) Zonder beperking (De Windt & Lannau, 2009) 12,72 11,43 12,36 16,71 Zelfbepaling 16,93 15,40 13,09 17,11 Interpersoonlijke relaties 15,66 14,86 12,59 16,50 Sociale inclusie 13,04 12,31 9,34 14,21 Rechten 16,70 15,05 13,21 17,30 Emotioneel 15,45 15,69 15,13 17,07 Fysiek 13,54 13,46 14,89 14,93 Materieel Index Kwaliteit van Bestaan 14,17 13,08 14,25 17,05 118,21 111,01 104,88 130,80 Conclusie Aldus krijgt het meten van de Kwaliteit van Bestaan van mensen een plaats in het kader van een ondersteuningsmethodiek, om in een continu proces te kunnen werken aan verbetering van kwaliteit van bestaan van de individuele cliënt: outcome-based evalueren. Person centered planning wordt gecombineerd met evidence based werken Aantrekkelijk van het op deze wijze meten van de Kwaliteit van Bestaan is dat deze gegevens tevens informatie geven over de kwaliteit van de dienstverlening inzicht kunnen geven in predictoren van Kwaliteit van bestaan inzicht kunnen geven in prestatie- (oftewel proces-)- indicatoren, Enz. References Claes, C., Van Hove, G., van Loon, J., Vandevelde, S., Schalock, R.L. (2009). Eight principles for assessing quality of life-related personal outcomes. Social Indicators Research. 98 (1), Claes, C., Van Hove, G., Vandevelde, S., van Loon, J., & Schalock, R.L. (accepted for publication). The Influence of Supports Strategies, Environmental Factors, and Client Characteristics on Quality of Life-Related Personal Outcomes. Research in Developmental Disabilities ( accepted 29 th. August 011) Schalock, R. L. & Verdugo, M.A. (2002). Handbook on quality of life for human service practitioners. Washington, DC: American Association on Mental Retardation. Schalock, R. L., Verdugo, M. A., Jenaro, C., Wang, M., Wehmeyer, M., Xu, J., & LaChapelle, Y. (2005). Cross-cultural study of quality of life indicators. American Journal on Mental Retardation, 110, Schalock, R. L., Gardner, G. F., & Bradley, V. J. (2007). Quality of life for people with intellectual and other developmental disabilities: Applications across individuals, organizations, communities, and systems. Washington, DC: American Association on Intellectual and Developmental Disabilities. Thompson, J. R., Hughes, C., Schalock, R. L., Silverman, W., Tasse, M. J., Bryant, B., et al. (2002). Integrating supports in assessment and planning. Mental Retardation, 40, Thompson, J.R., Bryant, B.R., Hughes, Campbell, E.M., Craig, E.M., Hughes, C.M., Rotholz, D.A., Schalock, R.L., Silverman, W.P., Tasse, M.J., Wehmeyer, M.L. (2004). Supports Intensity Scale, Washington: American Association on Mental Retardation. van Loon, J., Van Hove, G., Schalock, R., & Claes, C. (2008). POS. Persoonlijke OndersteuningsuitkomstenSchaal. Individuele kwaliteit van bestaan scoreboek. Antwerpen, Apeldoorn:Garant. van Loon, J., Van Hove, G., Schalock, R., & Claes, C. (2009). Personal Outcomes Scale Administration And Standardization Manual. From: Admin_-Stand Manual Van Loon, Jos. Een Persoonsgerichte Ondersteuningsmethodiek. Het methodisch bevorderen van kwaliteit van bestaan voor mensen met een verstandelijke beperking. In: Van Loon, Jos, & Van Hove, Geert (Red.) (2008) Arduin. Persoonsgerichte Ondersteuning en Kwaliteit van Bestaan. Leuven Apeldoorn: Garant Van Loon, Jos, Claes, Claudia, Vandevelde, Stijn, Van Hove,Geert, Schalock, Robert L.,(2010) Assessing Individual Support Needs to Enhance Personal Outcomes. Exceptionality, 18:1 10, 2010 Van Loon, J., Claes, C., Van Hove, G., Schalock, R. (2010). De Ontwikkeling van de Persoonsgerichte Ondersteuningsuitkomsten Schaal (POS). Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen, vol. 36, nr. 3, Wang, M., Schalock, R. L., Verdugo,M. A., & Jenaro, C. (2010). Examining the factor structure and hierarchical nature of the quality of life construct. American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 115,

9 Meer over de Personal Outcomes Scale: Bedankt voor uw aandacht! 9